Αλληλεπιδράσεις τροφίμων-φαρμάκων: τι πρέπει να προσέχουμε
Θα έχετε σίγουρα ακούσει ότι δεν πρέπει να καταναλώνουμε αλκοόλ όταν είμαστε σε αγωγή με αντιβιοτικά ή ότι τα άτομα που παίρνουν «Sintrom» δεν πρέπει να καταναλώνουν σπανάκι. Αυτές είναι δύο κλασικές περιπτώσεις αλληλεπίδρασης τροφίμων/θρεπτικών συστατικών και φαρμάκων, στις οποίες τα τρόφιμα ή συστατικά τους επηρεάζουν τη λειτουργία του φαρμάκου στον οργανισμό, επιδρώντας στην απορρόφηση, βιοδιαθεσιμότητα, το μεταβολισμό, τη δράση ή και την απομάκρυνσή του από τον οργανισμό.
Αρκετές είναι οι αλληλεπιδράσεις τροφίμων και φαρμάκων, οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη σωστή χρήση και αξιολόγηση της δράσης τού εκάστοτε φαρμάκου. Παρακάτω αναλύονται μερικές από τις πιο κοινές.
1. Χυμός γκρέιπφρουτ. Οι φουρανοκουμαρίνες του χυμού γκρέιπφρουτ αλληλεπιδρούν με πολλά φάρμακα, επιδρώντας στο μεταβολισμό τους. Οι στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης, τα αντισταμινικά, τα αντιυπερτασικά φάρμακα, τα αντισυλληπτικά και τα αντιόξινα είναι μεταξύ των φαρμάκων, των οποίων ο μεταβολισμός επηρεάζεται. Επομένως, καλύτερα να αποφύγετε την κατανάλωση του χυμού αυτού όταν παίρνετε τα φάρμακα αυτά.
2. Πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Η βαρφαρίνη («Sintrom») για την αραίωση του αίματος επιδρά με τις οδούς πήξης αίματος, οι οποίες εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ, επομένως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τής βιταμίνης αυτής οδηγεί σε μείωση της δράσης της βαρφαρίνης για αποφυγή θρομβώσεων. Αυτό, όμως, δε σημαίνει πλήρη αποφυγή των λαχανικών και της βιταμίνης Κ. Η πρόσληψή τους πρέπει να είναι μέτρια, αλλά σταθερή κάθε μέρα, και να αποφεύγονται οι διακυμάνσεις από μέρα σε μέρα.
3. Γλυκίριζα. Η γλυκίριζα είναι το φυσικό συστατικό με το οποίο φτιάχνεται η μαύρη γλυκόριζα, το οποίο μπορεί να μειώσει το κάλιο του οργανισμού και να οδηγήσει σε κατακράτηση νατρίου και υγρών. Όταν ο οργανισμός έχει έλλειψη καλίου, η δράση της διγοξίνης, ενός φαρμάκου για την καρδιακή ανεπάρκεια, αυξάνεται με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρρυθμιών. Παράλληλα, η γλυκίριζα μπορεί να μειώσει τη δράση αντιυπερτασικών φαρμάκων ενώ και ο μεταβολισμός της βαρφαρίνης μπορεί να επηρεαστεί, οδηγώντας σε αύξηση του κινδύνου για θρόμβωση.
4. Υποκατάστατα αλατιού. Ασθενείς σε αγωγή με διγοξίνη, λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, ή σε αναστολείς ΜΕΑ (αντιυπερτασικών φαρμάκων) πρέπει να είναι προσεκτικοί με τη λήψη υποκατάστατων αλατιού. Τα υποκατάστατα αυτά αντί για νάτριο περιέχουν κάλιο, το οποίο έχει την αντίθετη δράση από το νάτριο. Οι ασθενείς που λαμβάνουν διγοξίνη πρέπει να είναι προσεκτικοί με τα επίπεδα καλίου στο αίμα, καθώς σε περίπτωση υποκαλιαιμίας η διγοξίνη μπορεί να γίνει τοξική. Επιπλέον, τα άτομα που παίρνουν αναστολείς ΜΕΑ μπορεί να οδηγηθούν σε αύξηση του καλίου του αίματός τους.
5. Προϊόντα που περιέχουν το αμινοξύ τυραμίνη. Αρκετά φάρμακα επιδρούν στον καταβολισμό της τυραμίνης, όπως οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (αντικαταθλιπτικά), φάρμακα για το Πάρκινσον και άλλα. Όταν ένας ασθενής κάνει αγωγή με αυτά τα φάρμακα, καλό είναι να αποφύγει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε τυραμίνη, όπως σοκολάτα, παλαιωμένα ή ζυμωμένα αλλαντικά, παλαιωμένα και ώριμα τυριά, ζυμωμένα προϊόντα σόγιας και βαρελίσια μπύρα.
6. Αλκοόλ. Το αλκοόλ μπορεί είτε να αυξήσει είτε να μειώσει τη δράση των φαρμάκων, με αποτέλεσμα να γίνουν από τοξικά για τον οργανισμό έως και άχρηστα. Μάλιστα, η χρήση αλκοόλ σε συνδυασμό με φάρμακα μπορεί να επιφέρει έντονες παρενέργειες του φαρμάκου, όπως τάση για έμετο, υπνηλία, ανώμαλη συμπεριφορά, πονοκέφαλο και απώλεια συντονισμού, ενώ μπορεί ακόμα να οδηγήσει σε καρδιακά προβλήματα, εσωτερική αιμορραγία, ηπατική βλάβη και προβλήματα αναπνοής.
Οι παραπάνω αλληλεπιδράσεις είναι μερικές από τις πιθανές επιδράσεις που μπορεί να έχει ένα τρόφιμο ή συστατικό του στη φαρμακευτική αγωγή, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία τροφίμων, συστατικών καθώς και βοτάνων και θεραπευτικών ουσιών που είναι διαθέσιμα.
Η αποφυγή τους είναι σημαντική για την πρόσληψη της κατάλληλης δόσης, τη δράση του φαρμάκου, την αποφυγή παρενεργειών και επιπλοκών και τη διατήρηση της καλής κατάστασης θρέψης του ασθενούς.
Διατροφή & πρόληψη του καρκίνου του μαστού
Ο Οκτώβρης είναι ο μήνας ενημέρωσης κατά του καρκίνου του μαστού και 25 Οκτώβρη η Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου του Μαστού.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου στις γυναίκες παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, ενώ το 2012 αποτελούσε τον δεύτερο πιο συχνό τύπο καρκίνο που διαγνώστηκε, αποτελώντας το 11,9% των διαγνώσεων καρκίνου. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου διπλασιάζεται κάθε δεκαετία μετά την εμμηνόπαυση, ενώ αναφορικά με την αντιμετώπιση της νόσου, η επιβίωση έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια.
Ο τρόπος ζωής και η διατροφή παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη πληθώρας τύπων καρκίνου. Έτσι, και στον καρκίνο του μαστού η διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος. Ας δούμε τι δείχνει η έρευνα για την σχέση διατροφής και πρόληψης του καρκίνου του μαστού.
Σάκχαρα: Αν και δεν υπάρχουν σαφή συμπεράσματα για τη σχέση υψηλής κατανάλωσης ελευθέρων σακχάρων και καρκίνου του μαστού φαίνεται ότι η προσκόλληση σε διατροφή πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα αυξάνει τον κίνδυνο νόσου, ενδεχομένως μέσω της αύξησης του σωματικού βάρους. Πηγές ελευθέρων σακχάρων αποτελούν η ζάχαρη, το μέλι, οι χυμοί και τα ροφήματα με ζάχαρη, τα αναψυκτικά, καθώς και τα γλυκά, τα μπισκότα και πολλά δημητριακά πρωινού.
Φυτικές ίνες, λαχανικά και φρούτα: Η υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Αυτό ενδέχεται να οφείλεται και στο γεγονός ότι τα τρόφιμα πηγές φυτικών ινών είναι χαμηλά σε λιπαρά και υψηλά σε αντιοξειδωτικά και καροτενοειδή. Πηγές φυτικών ινών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και τα προϊόντα ολικής άλεσης.
Λιπαρά: Η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών στην εμμηνόπαυση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, όμως φαίνεται ότι η αυξημένη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών είναι που αυξάνει τον κίνδυνο. Κοινές πηγές κορεσμένων λιπαρών αποτελούν το λίπος του κρέατος και των παραγώγων του, το βούτυρο, τα τυριά, η κρέμα γάλακτος, τα γλυκά και τα αρτοσκευάσματα. Αντιθέτως, άτομα που καταναλώνουν συχνά ψάρια, άρα και ω-3 λιπαρά οξέα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, σε σχέση με άτομα που καταναλώνουν μκρές ποσότητες ψαριού.
Πρωτεΐνες: Μια πρόσφατη έρευνα με δεδομένα από 46 μελέτες έδειξε ότι η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος (φρέσκο και επεξεργασμένο) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ενώ η υψηλή κατανάλωση προϊόντων σόγιας και γάλακτος με χαμηλά λιπαρά σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο. Πηγές πρωτεΐνών αποτελούν το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια και το αυγό.
Γαλακτοκομικά: Ένας μύθος γύρω από τον καρκίνο του μαστού είναι ότι η κατανάλωση γάλακτος ή και γαλακτοκομικών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται να ισχύει. Μάλιστα, μια μετα-ανάλυση έδειξε ότι γυναίκες που κατανάλωναν περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα βρισκόντουσαν σε χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σχέση με τις γυναίκες που κατανάλωναν τα λιγότερα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ η κατανάλωση γάλακτος δεν συσχετιζόταν με τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Η υψηλή πρόσληψη ασβεστίου, επίσης, φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Καφές και αλκοόλ: Ο καφές φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ (1 ποτό κάθε μέρα) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για πιο σαφή συμπεράσματα, η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Μάλιστα, η έρευνα έχει αναδείξει τη Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) ως πρότυπο διατροφής, στο οποίο η προσκόλληση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών τύπων καρκίνων, εκ των οποίων και ο καρκίνος του μαστού! Συγκεκριμένα η υψηλότερη προσκόλληση στη ΜΔ σχετίζεται με μείωση εμφάνισης της νόσου κατά 7%.
Πηγές:
-Diet and breast cancer: a systematic review. doi: 10.3109/09637486.2014.950207.
-Dietary fiber and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. doi: 10.1093/annonc/mdr589
-Fruits, vegetables and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. doi: 10.1007/s10549-012-2118-1
-Adherence to Mediterranean diet and risk of cancer: an updated systematic review and meta-analysis of observational studies. doi: 10.1002/cam4.539
-World Cancer Report 2014
Ζυμαρικά με "κιμά" από φακές
Ζυμαρικά με "κιμά" από φακές: Μια vegan και νηστίσιμη συνταγή
Μια πανευκολη συνταγή για όσους νηστεύουν και όσους είναι vegan
Για 3 μεγάλες ή 4 κανονικές μερίδες θα χρειαστείτε:
- ζυμαρικά της επιλογής σας (εδώ έχω χρησιμοποιήσει ζυμαρικά από κινόα)
- 1 μεγάλη κονσέρβα ντομάτα τριμμένη
- 1 φλ φακές (ποσοστητα μη βρασμενης φακής)
- πιπερι, μιξ μπαχαρικών για curry
- 1 καροτο τριμμένο
- 1/2 κρεμμυδι ψιλοκομμένο
Εκτέλεση:
1. Βράστε τις φακές
2. Σε ένα κατσαρολάκι αναμείξτε την τριμμένη ντομάτα, τα μπαχαρικά, τις βρασμένες φακές, το τριμμένο καρότο και το κρεμμύδι να γίνουν μια σάλτσα
3. Εν τω μεταξύ βραστε τα ζυμαρικά
4. Σερβίρετε τα ζυμαρικά με τη σαλτσα με τις φακές και προσθεστε από πανω ώμο εξαιρετικά παρθενο ελαιόλαδο
Καλή απόλαυση!
Η εμπειρία μου από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Πέρασαν σχεδόν 10 χρόνια από τότε που πέρασα στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, από την θετική κατεύθυνση. Η βάση το 2009 ήταν 18.831 μόρια.
Ο χώρος του Πανεπιστημίου δεν μοιάζει με την εικόνα που έχουμε από άλλα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Είναι σχετικά μικρός χώρος, γεγονός που δικαιολογείται, καθώς δεν έχει πολλά τμήματα, ενώ είναι μέσα στο πράσινο! Δεν θα βρείτε αφίσες και χώρους για μέλη των κομμάτων, όπως συνηθίζεται σε άλλα Πανεπιστήμια. Εσωτερικά, τα κρήρια είναι καινούρια, με σύγχρονες εγκαταστάσεις και εργαστήρια (και μαρμάρινα πατώματα)! Θα λέγαμε ότι πιο πολύ μοιάζει με Πανεπιστήμιο του εξωτερικού!
Αν και μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι τα μαθήματα καλύπτουν κυρίως τρόπους απώλειας βάρους, η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική! Στα μαθήματα που κάνουμε συμπεριλαμβάνονται μαθηματα τα οποία φαινομενικά δεν έχουν να κάνουν με τη διαιτολογία πχ. οργανική και ανόργανη χημεία, τα οποία όμως αποτελούν βασικές και απαραίτητες γνώσεις που επιβάλεται να έχει κάθε επιστήμονας υγείας, ώστε να κατανοεί εις βάθος τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος και να μπορεί με κριτική σκέψη να αντιλαμβάνεται τη μεθοδολογία και τα συμπεράσματα μελετών. Πολλές φορές αναρωτήθηκα γιατί πρέπει να τα μάθω όλα αυτά, αλλά εν τέλει επιβεβαιώθηκε ότι οι γνώσεις αυτές είναι άκρως σημαντικές και απαραίτητες για να γίνει κάποιος σωστός επιστήμονας και επαγγελματίας υγείας. Τα μαθήματα έχουν μεγάλο εύρος, και αφορούν την εφαρμογή της επιστήμης της διαιτολογίας στον άνθρωπο (κλινική διατροφή, αθλητική διατροφή, δημόσια υγεία), το τρόφιμο, και την λειτουργία του οργανισμού από το μόριο στον οργανισμό ως σύνολο.
Όπως σε κάθε σχολή, υπάρχουν μαθήματα που είναι (πολύ) δύκολα (για μένα ήταν η Βιοχημεία), και άλλα ήταν σχετικά εύκολα. Δεν είναι δύσκολο να πάρει κάποιος πτυχίο στα 4 χρόνια, αν είναι επιμελής. Το οργανωμένο διάβασμα καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου είναι σημαντικό, και η επανάληψη θα είναι πολύ πιο εύκολη! Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από τους καθηγητές! Είναι εκεί όχι μόνο για τη δική τους έρευνα, αλλά και για την εκπαίδευση και κατάρτιση των φοιτητών!
Κάποια μαθήματα έχουν και εργαστήρια όπου δουλεύουμε με μικροοργανισμούς ή τρόφιμα, ενώ σε άλλα γινόμαστε εμείς το αντικείμενο μελέτης (πχ. μετράμε τον βασικό μεταβολισμό ενός συμφοιτητή)!
Κάθε φοιτητής στο τελευταίο έτος θα πρέπει να ολοκληρώσει τρεις πρακτικές ασκήσεις τις οποίες οργανώνει το Πανεπιστήμιο: στη βιομηχανία τροφίμων, στην κοινότητα και σε νοσοκομείο, καθώς και να συγγράψει και να παρουσιάσει πτυχιακή εργασία πάνω σε ένα θέμα του ενδιαφέροντός του, υπό τη επίβλεψη καθηγητή. Εγώ είχα κάνει πρακτική άσκηση στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Λέσβου, στο Στρατιωτικό ΓΝΑ 401, και στον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων. Οι τρεις πρακτικές ασκήσεις βοηθούν τον φοιτητή να καταλάβει σε ποιόν τομέα της διαιτολογίας του ταιριάζει να εργαστεί, καθώς αποκτά και εργασιακή εμπειρία! Η πτυχιακή μου εργασία αφορούσε την παιδική παχυσαρκία.
Συμπερασματικά, στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έχουμε ένα όμορφο περιβάλλον για σπουδές! Το προγραμμα σπουδών είναι ολοκληρωμένο, και στο τέλος των σπουδών ο επιμελής φοιτητής θα έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου στην θεωρία, αλλά θα έχει εφαρμόσει τις γνώσεις του και στην πράξη. Φυσικά, η γνώση ποτέ δεν τελειώνει και η εκπαίδευση ποτέ δεν πρέπει να σταματάει, επομένως είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε τακτικά για τις νέες εξελίξεις στην επιστήμη.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί ότι για να γίνει κάποιος διαιτολόγος-διατροφολόγος θα πρέπει να έχει τελειώσει είτε το Χαροκόπειο, είτε τις αντίστοιχες σχολές σε ΤΕΙ ή να έχει αναγνωρισμένο από τον ΔΟΑΤΑΠ πτυχίο διαιτολογίας-διατροφής από το ίδρυμα του εξωτερικού. Διαιτολόγος-διατροφολόγος δεν μπορεί να γίνει κάποιος αν δεν έχει τελειώσει τις παραπάνω σχολές, ακόμη και αν ο τίτλος σπουδων μοιάζει. Επιπλέον, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό στη διαιτολογία-διατροφή δεν οδηγεί σε επαγγελματικά δικαιώματα διαιτολόγου-διατροφολόγου!
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου.
Για απορίες, μην διστάσετε να με ρωτήσετε!