Διατροφικοί μύθοι: Τελικά τι ισχύει; (Μέρος Ε΄)
Η διασφάλιση της υγείας μας είναι από τα πιο σημαντικά ζητήματα στη ζωή μας. Θέλουμε να είμαστε υγιείς και να αντιμετωπίζουμε άμεσα τα προβλήματα υγείας που προκύπτουν. Παράλληλα, δεν θέλουμε να παίρνουμε πολλά φάρμακα, και εδώ κάνουν την εμφάνισή τους ψευδο-επιστήμονες, αλλά και άρθρα που υπόσχονται “φυσική” λύση σε όλα τα προβλήματα υγείας.
Παρακάτω αναλύονται 3 μύθοι γύρω από την διατροφή και την πρόληψη ή αντιμετώπιση του καρκίνου.
1. Η ζάχαρη προκαλεί/ταΐζει τον καρκίνο. Η ζάχαρη δεν προκαλεί καρκίνο, ούτε ταΐζει τα καρκινικά κύτταρα, ενώ δεν σημαίνει ότι αν σταματήσει ένας ασθενής να τρώει σάκχαρα (ή ζάχαρη), που είναι πρακτικά αδύνατον, θα γιατρευτεί. Οι πεποιθήσεις αυτές πέρα από το γεγονός ότι είναι δυνητικά επικίνδυνες, δεν συνάδουν με την παθοφυσιολογία της νόσου. Όπως όλα τα κύτταρα του σώματός μας, έτσι και τα καρκινικά κύτταρα (τα οποία πάλι είναι κύτταρα του σώματός μας που αναπτύσσονται ταχέως, παρεκλέινοντας από τις φυσιολογικές κυτταρικές λειτουργίες και τον κυτταρικό έλεγχο) χρειάζονται ενέργεια για να αναπτυχθούν, υπό μορφή γλυκόζης. Έτσι, αναπόφευκτα χρησιμοποιούν ενέργεια, όπως όλα τα κύτταρα, ενώ έχουν αυξημένες ανάγκες ενέργειας. Δεν σημαίνει ότι αν σταματήσουμε να τρώμε ζάχαρη ή οποιαδήποτε πηγή υδατανθράκων θα σταματήσει η εξέλιξη της νόσου. Βέβαια, η αυξημένη κατανάλωση ελευθέρων σακχάρων σχετίζεται με την παχυσαρκία, η οποία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
2. Ρόφημα με μέλι και κανέλα εξολοθρεύει τον καρκίνο. Σχεδόν καθημερινά βλέπω τίτλους άρθρων που αναδημοσιεύονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που υπόσχονται ότι το τάδε ρόφημα ή τρόφιμο “σκοτώνει”, “εξολοθρεύει” ή “νικά” τον καρκίνο, αλλά και άλλες ασθένειες, ενώ συχνά παρουσιάζεται ότι κάποιος επιστήμονας το έχει προτείνει ή από την καλή του την καρδιά μας λέει το μυστικό που μας κρατά η επιστημονική κοινότητα (χωρίς φυσικά να ισχύει κάτι τέτοιο). Αν επιλέξει κανείς να καταναλώσει τέτοια ροφήματα, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχει αρνητική επίπτωση στην υγεία του, όμως δεν υπάρχει πιθανότητα πρόληψης ή αντιμετώπισης χρόνιων ασθενειών μέσω τέτοιων ροφημάτων, και αντίστοιχα άλλων εναλλακτικών “θεραπειών”. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι χρόνιες ασθένειες πέρα από τη σωματική καταπόνηση επιφέρουν και ψυχική καταπόνηση, και είναι αθέμιτο και ασέβεια να δίνουμε φρούδες ελπίδες και ψεύτικες λύσεις στα άτομα αυτά.
3. Η αλκαλική διατροφή είναι η θεραπεία για τον καρκίνο. Μια παράδοξη δίαιτα των τελευταίων χρόνων υπόσχεται ότι κρατά το pH του οργανισμού μας σε αλκαλικό pH και έτσι δεν αρρωσταίνουμε, ενώ αντιμετωπίζουμε τον καρκίνο. Όμως, το αίμα μας έχει συγκεκριμένο αλκαλικό pH, πάντα σταθερό, ανεξαρτήτως διατροφής, επομένως δεν υπάρχει ειδική διατροφή που θα το αλλάξει ή θα το κρατήσει σε αλκαλικό pH, πολύ απλά γιατί ούτως ή άλλως το ίδιο το σώμα το ελέγχει αυστηρά. Επίσης, δεν υπάρχει διατροφή που να αντιμετωπίζει τον καρκίνο, αλλά μπορούμε μέσω υγιεινής διατροφής (πχ. Μεσογειακή Διατροφή) να μειώσουμε τον κίνδυνο να νοσήσουμε. Μάλιστα, ο εμπνευστής της δίαιτας αυτής έχει καταδικαστεί για την εξαπάτηση καρκινοπαθών τους οποίους έπειθε να ακολουθούν τη διαιτά του, και να κάνουν ενέσεις σόδας, σαν “θεραπεία” για τον καρκίνο, και προφανώς δεν θεραπεύτηκαν.
Μύθοι γύρω από τη διατροφή και την υγεία υπάρχουν πολλοί. Με τη βοήθεια του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όμως, αναδημοσιεύονται και η αναπαραγωγή τους μπορεί πραγματικά να βλάψει την υγεία ευάλωτων ατόμων. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για την πρόληψη των χρόνιων νόσων είναι να ακολουθούμε μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, να ασκούμαστε τακτικά και να διατηρούμε ένα υγιές σωματικό βάρος.
Γρήγορη απώλεια βάρους: είστε σίγουροι ότι αυτό θέλετε πραγματικά;
Λίγο πριν και μετά τις γιορτές, πριν και μετά το καλοκαίρι, βλέπουμε παντού διαφημίσεις για προϊόντα και δίαιτες που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους. Πολλές φορές μάλιστα οι υποσχέσεις αυτές που ακούμε γίνονται κομμάτι των πεποιθήσεών μας για τη διατροφή και την απώλεια βάρους και περιμένουμε γρήγορη απώλεια βάρους, αρκετά κιλά την εβδομάδα!
Είναι η πραγματικότητα της απώλειας βάρους έτσι όπως περιγράφεται από τις διαφημίσεις και τις διάφορες (παράδοξες) δίαιτες; Η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να επιτευχθεί, αν και συνήθως με πιο αργό ρυθμό σε σχέση με αυτόν που πολλές φορές διαφημίζεται («χάστε 5 κιλά σε 1 εβδομάδα»). Αλλά, αν χάσουμε βάρος με έναν πολύ γρήγορο ρυθμό, είμαστε έτοιμοι για τις συνέπειες;
Η γρήγορη απώλεια βάρους συνεπάγεται και γρήγορη πρόσληψη βάρους, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από αρκετές μελέτες. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους. Αρχικά, οι δίαιτες - αστραπή (crash diets) οδηγούν σε απώλεια υγρών και μυϊκής μάζας, και όχι τόσο απώλεια λίπους. Άρα, η γρήγορη απώλεια βάρους δεν σημαίνει και απώλεια λίπους! Επίσης, οι δίαιτες αυτές είναι πάρα πολύ περιοριστικές σε θερμίδες και τρόφιμα, με αποτέλεσμα να κουραζόμαστε και να τα παρατάμε. Μετά το πέρας της αυστηρής δίαιτας αρχίζουμε να καταναλώνουμε μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού και τρόφιμα που είχαμε στερηθεί.
Εντωμεταξύ, λόγω της απώλειας της μυϊκής μάζας, μειώνεται απότομα και ο βασικός μας μεταβολισμός, δηλαδή ο οργανισμός μας έχει πλέον λιγότερες ανάγκες σε ενέργεια/θερμίδες και το βάρος μας επανέρχεται, και πολλές φορές φέρνει και παρέα! Η αύξηση του βάρους είναι κυρίως λίπος, αλλά και υγρά από την αποκατάσταση των αποθηκών γλυκογόνου. Επομένως, κουραστήκαμε με τη δίαιτα-αστραπή, δεν χάσαμε λίπος, και σε λίγο χρονικό διάστημα καταλήξαμε σε υποβαθμισμένη σύσταση σώματος, με περισσότερο λίπος και λιγότερη μυϊκή μάζα.
Επίσης, οι δίαιτες-αστραπή επιφέρουν και αυξημένο κίνδυνο για διατροφικές ελλείψεις, λόγω χαμηλής ή και μηδαμινής πρόσληψης θρεπτικών συστατικών, όπως κάποιες βιταμίνες (βιταμίνη Β12) και μέταλλα (σίδηρο). Αξίζει λοιπόν τον κόπο και τη στέρηση μια παροδική απώλεια βάρους;
Αν η απάντηση είναι όχι, τότε γιατί να μην δώσουμε μια ευκαιρία σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους, με τον υγιεινό ρυθμό που συστήνεται, της τάξης του 0,5 με 1 κιλό την εβδομάδα, ακολουθώντας ένα πρόγραμμα με ποικιλία τροφίμων, χωρίς να στερούμαστε, και να χάνουμε λίπος, ενώ παράλληλα βελτιώνουμε τις διατροφικές μας συνήθειες για να διατηρήσουμε αυτή την απώλεια βάρους;
Πώς θα γίνει αυτό; Ας δούμε μερικά tips!
Εστιάζουμε σε καλές διατροφικές συνήθειες, όπως στην αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, οσπρίων και ψαριού, με παράλληλη σταδιακή μείωση των τροφίμων-πηγών ελευθέρων σακχάρων (ζάχαρη), αλατιού και κορεσμένων λιπαρών, όπως το γρήγορο φαγητό και τα έτοιμα σνακ και γλυκά.
Γεμίζουμε το πιάτο μας σωστά. Το 1/2 πιάτο μας να έχει σαλάτα, το 1/4 μια πηγή πρωτεΐνης (π.χ.. κρέας, κοτόπουλο, ψάρι), και το άλλο 1/4 μια πηγή υδατανθράκων (ψωμί, παξιμάδι, πατάτες ψητές). Η μερίδα και ο τρόπος μαγειρέματος παίζουν σημαντικό ρόλο! Καλό είναι να αποφεύγουμε τις μεγάλες μερίδες και να σταματάμε όταν νιώσουμε ικανοποιημένοι, όχι γεμάτοι με το φαγητό! Προσοχή χρειάζεται και στο ελαιόλαδο, καθώς πολλές φορές χρησιμοποιούμε μεγάλη ποσότητα, χωρίς να το καταλάβουμε, αυξάνοντας κατά πολύ το θερμιδικό περιεχόμενο των γευμάτων μας.
Τρώμε συνειδητά και όταν πεινάμε πραγματικά και όχι λόγω συναισθηματικής φόρτισης. Ας αναρωτηθούμε: θα φάω το τάδε τρόφιμο γιατί πεινάω ή γιατί… βαριέμαι/αγχώθηκα/στενοχωρήθηκα;
Δεν ξεχνάμε το νερό! Μερικές φορές νιώθουμε ότι πεινάμε, ενώ στην πραγματικότητα διψάμε! Βάλτε στόχο να πίνετε τουλάχιστον 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα, όπως νερό, γάλα χαμηλό σε λιπαρά, τσάι και καφέ.
Βάζουμε την άσκηση στην καθημερινότητά μας. Παρκάρουμε πιο μακριά από τη δουλειά μας και περπατάμε, κάνουμε δουλειές του σπιτιού, πάμε μια βόλτα στον ελεύθερό μας χρόνο και πάμε με τα πόδια σε δουλειές που είναι σχετικά κοντά μας.
Επιβραβεύουμε κάθε μας προσπάθεια! Επιβραβεύοντας τον εαυτό μας, ο εγκέφαλός μας θέλει να κάνει τις πράξεις για τις οποίες επιβραβεύτηκε. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει όμως όταν τιμωρούμαστε! Οπότε ναι στην επιβράβευση, όχι στην τιμωρία! Επίσης, το φαγητό δεν αποτελεί επιβράβευση! Μπορείτε να επιβραβευτείτε με ένα μικρό δώρο (π.χ. ένα κραγιόν, ένα εξάρτημα για το αυτοκίνητο ή τον υπολογιστή), μια βόλτα ή ένα χαλαρό μπάνιο!
Η απώλεια βάρους είναι απαραίτητη σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού λόγω των αυξημένων ποσοστών παχυσαρκίας. Όσο δελεαστική και αν είναι η γρήγορη απώλειας βάρους, τα αποτελέσματά της είναι βραχυπρόθεσμα, ενώ μπορούν να επιφέρουν διατροφικές ελλείψεις, χαμηλή μυϊκή μάζα και χαμηλό βασικό μεταβολισμό. Επιλέξτε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, που θα σας βοηθήσει να χάσετε βάρος και να το διατηρήσετε, ενώ βελτιώνεται τον τρόπο ζωής και την υγεία σας!
Είναι η ζάχαρη εθιστική;
Είναι η ζαχαρη εθιστική;
Τις προάλλες εβλεπα μια σειρά στην τηλεόραση και ο ένας πρωταγωνιστής ρωτάει τον γιατρό της σειράς αν η ζαχαρη κανει κακό. Η απάντησή του ήταν ότι η ζάχαρη είναι 8 φορές πιο εθιστική από την κοκαΐνη!
Ισχύει κάτι τέτοιο; Είναι η ζάχαρη εθιστική; Υπάρχει εθισμόςστην τροφή;
Η ζάχαρη δεν φαίνεται να είναι εθιστική στον άνθρωπο. Ο γευστικότατος συνδυασμός ζάχαρης και λίπους, τον οποίο και απολαμβάνουμε πχ. σε γλυκά είναι σαν εθιστικός, όχι όμως εθιστικός! Άλλωστε, μπορούμε να φάμε με το κουτάλι την πραλίνα σοκολάτας, αλλά όχι την κρυσταλλική ζάχαρη!
Το σώμα μας είναι φτιαγμένο να επιβιωνει, και η τροφή είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας! Ο εγκέφαλός μας, μεσω νευροβιολογικών μηχανισμών, αποκρίνεται στην λήψη τροφής.
Έχει παρατηρηθεί επικάλυψη σε μηχανισμούς απόκρισης του εγκεφάλου μεταξύ τροφών και ψυχοτρόπων ουσιών, γεγονός που χρειάζεται διερεύνηση στον άνθρωπο. Ειδοποιός διαφορά όμως είναι οτι ο άνθρωπος δεν ζει χωρίς τροφή, και φυσιολογικές αποκρίσεις του εγκεφάλου στην τροφή είναι σημαντικές για τη διατήρηση του οργανισμού στη ζωή.
Επιπλέον, οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει αναφορικά με τον εθισμό στην τροφή έχουν γίνει σε ζώα, γεγονός που σημαίνει οτι τα αποτελέσματα δεν μπορούν να μεταφραστούν αυτόματα στον άνθρωπο. Παράλληλα, υπάρχουν πολλά μεθοδολογικά προβλήματα στην μελέτη για την διερεύνηση του εθισμού στην τροφή για τον άνθρωπο.
Συνεπώς, μην ανησυχείτε! Η ζάχαρη δεν είναι 8 φορές πιο εθιστική από την κοκαΐνη, ή εθιστική γενικά.
Σίγουρα, όλοι μας επωφελούμαστε με το να καταναλώνουμε με μέτρο τα ελεύθερα σάκχαρα (μέλι, ζάχαρη, σιρόπια κ.α.), και να εστιάζουμε σε πιο υγιεινά πρότυπα διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή!
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 27Νοέμβρη-2 Δεκέμβρη 2017
1. Αν σας αρέσει η κανέλα, το μοσχοκάρυδο, το μπαχάρι και το φθινόπωρο, τότε πρέπει να φτιάξτε μίγμα μπαχαρικών Pumpkin spice, με μπαχαρικά που όλοι έχουμε σπίτι!
Χρησιμοποιήστε το όπως τα υπόλοιπα μπαχαρικά, στο ρυζόγαλο, τον χυλό βρώμης, σε κέικ και pancakes!
2. "Εμπιστευτείτε τον Διαιτολόγο σας" η νέα καμπάνια του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων.
Εμπιστευτείτε τον διαιτολόγο σας, αλλά σιγουρευτείτε ότι ο διαιτολόγος-διατροφολόγος σας έχει πράγματι άδεια ασκήσεως επαγγέλματος!
3. Πριν και μετά τις γιορτές διάφορες παράδοξες δίαιτες κάνουν την επανεμφάνισή τους!
Οι παράδοξες δίαιτες που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, από ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, μέχρι αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, ενώ η πιο συχνή "παρενέργεια" είναι η πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της δίαιτας!
4. Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε καλά επίπεδα ενυδάτωσης το χειμώνα;
Καθημερινά το σώμα μας χρειάζεται λίτρα υγρών. Όταν είμαστε αφυδατωμένοι ο οργανισμός μας επιβαρύνεται ιδιαιτέρως. Αν και το καλοκαίρι έχουμε υψηλότερες ανάγκες σε υγρά, και το χειμώνα υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης, λόγω χαμηλής πρόσληψης υγρών.