Ω-3 λιπαρά οξέα: το καλό λίπος
Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μας, αφού παίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορες λειτουργίες του, στις μεμβράνες του εγκεφάλου και στον έλεγχο της πήξης του αίματος. Ο οργανισμός μας δε μπορεί από μόνος του να συνθέσει αυτά τα λιπαρά οξέα, επομένως η διατροφή είναι η μόνη πηγή.
Τρία είναι τα απαραίτητα ω-3 λιπαρά οξέα για τον οργανισμό. Το α-λινολενικό οξύ (ALA) βρίσκεται σε μερικά φυτικά έλαια, τους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους και τα φασόλια, όπως τη σόγια, καθώς και σε κάποια πράσινα λαχανικά.
Το εικοσαπεντανοικό ( EPA) και το και το δοκοσαεξαενοικό οξύ (DHA) βρίσκονται στα ψάρια και τα ιχθυέλαια. Ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να μετατρέπει το ALA σε EPA και DHA, οπότε, ακόμη και αν κάποιος είναι χορτοφάγος ή vegan με διατροφή που περιλαμβάνει πηγές ALA, τότε είναι πιθανό να καλύπτει τις ανάγκες του σε ω-3 λιπαρά οξέα.
Τα οφέλη των ω-3 λιπαρών είναι πολλαπλά, με πιο γνωστή την προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις, αυξάνοντας την HDL «καλή» χοληστερόλη, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και τα τριγλυκερίδια.
Έρευνες αποδίδουν στα ω-3 λιπαρά πιθανά οφέλη σε ασθένειες όπως στον καρκίνο, νόσο Chron και ελκώδη κολίτιδα, άλλες αυτοάνοσες νόσους, στην οστεοπόρωση, και την άνοια, ενώ και οι διαβητικοί ασθενείς μπορούν να ωφεληθούν από την προστατευτική τους δράση στα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Μάλιστα, δύο μερίδες λιπαρό ψάρι (πχ. σολομό, τόνο, σαρδέλες, ρέγγα, βακαλάος) την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυνο για νόσο και θάνατο λόγω καρδιαγγειακών ασθενειών, ενώ ασθενείς με καρδιακή νόσο που καταναλώνουν ω-3 λιπαρά οξέα ωφελούνται από μείωση αρρυθμιών και μείωση του κινδύνου θανάτου.
Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής σπάνια κρίνεται απαραίτητη σε υγιή άτομα, ενώ θεωρείται ωφέλιμη για καρδιαγγειακούς ασθενείς.
Παρακάτω προτείνονται τρόποι για αύξηση της πρόσληψης των απαραίτητων ω-3 λιπαρών οξέων.
1. Καταναλώστε τουλάχιστον δύο μερίδες λιπαρό ψάρι την εβδομάδα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι κάποια ψάρια έχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου, επομένως, γυναίκες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες, εγκυμονούσες και θηλάσουζες, όπως και μικρά παιδιά πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση ξιφία, σκουμπρί και να μην ξεπερνούν την κατανάλωση 170 γραμμαρίων τόνου την εβδομάδα.
2. Προσθέστε στη διατροφή σας ξηρούς καρπούς και σπόρους, πχ. καρύδια, chia seeds και αλεσμένο λιναρόσπορο. Μπορείτε να τα καταναλώστε μαζί με δημητριακά στο πρωινό, στη σαλάτα ή σε σνακ, ενώ ακόμη μπορείτε να τα προσθέστε σε συνταγές για κέικ, ψωμί και πουτίγκες.
3. Ο αλεσμένος λιναρόσπορος μπορεί να αντικαταστήσει το βούτυρο ή το λάδι σε συνταγές. Αντί για μία κουταλιά της σούπας λαδιού ή βουτύρου χρησιμοποιείστε τρεις κουταλιές της σούπας αλεσμένο λιναρόσπορο.
4. Άλλες μη-ζωικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι σταυρανθή και τα φασόλια. Επιλέξτε το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι και το κουνουπίδι ως σαλάτα, ενώ και τα φασόλια μπορούν εκτός από κυρίως γεύμα να αναμειχθούν σε σαλάτες.
Τα οφέλη των ω-3 λιπαρών οξέων είναι ποικίλα και στη χώρα μας μπορούμε εύκολα να βρούμε τρόφιμα-πηγές τους. Μάλιστα, ακολουθώντας το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, είναι δύσκολο κανείς να μην προσλαμβάνει σε επαρκείς ποσότητες αυτά τα λιπαρά.
Οικονομική κρίση: η επίπτωση στην υγεία μας και ο ρόλος της διατροφής
H οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επιφέρει αρνητικές συνέπειες σε πολλούς τομείς της καθημερινότητάς μας, όπως και στην σωματική και ψυχική υγεία μας. Μια πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής Πολιτικής και Προληπτικής Ιατρικής, επιβεβαιώνει με στατιστικά αποτελέσματα αυτό το γεγονός.
Ένας στους 3 Έλληνες αξιολογεί την κατάσταση της υγείας του ως μέτρια και κακή, ενώ ο δείκτης Σωματικής Υγείας της Ποιότητας Ζωής που σχετίζεται με την Υγεία, μειώθηκε σημαντικά την περίοδο 2013-2015. Το ποσοστό των Ελλήνων με χρόνια νοσήματα επίσης αυξήθηκε κατά 24,2% από το 2009 ως το 2014.
Στο χρονικό διάστημα 2006-2011 παρατηρείται μια μείωση στην κατανάλωση δημητριακών, πατάτας, και ζάχαρης, σε αντίθεση με την κατανάλωση κρέατος, ψαριών, αυγών, οσπρίων, τυριού, ελαιολάδου και καφέ, που παραμένουν σταθερά, ενώ παρατηρείται απόκλιση από τη Μεσογειακή Διατροφή.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταθερότητα στα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Όμως, επτά στους δέκα ενήλικες στην Ελλάδα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με τους άνδρες να είναι πιο συχνά υπέρβαροι, και τις γυναίκες πιο συχνά παχύσαρκες, ενώ παράλληλα η φυσική δραστηριότητά τους μειώνεται.
Σχετικά με τα παιδιά, δυστυχώς η χώρα μας έχει την πρωτιά ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, ενώ μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα νησιά του Β. Αιγαίου βρίσκονται στη δεύτερη θέση των υψηλότερων ποσοστών παιδικού υπέρβαρου και παχυσαρκίας, με το ποσοστό να αγγίζει το 34%, δηλαδή 1 στα 3 παιδιά στην περιφέρεια έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος. Αναφορικά με τη φυσική δραστηριότητα των νέων, μόνο 1 στους 3 εφήβους έχει επαρκή φυσική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ., δηλαδή 1 ώρα άσκηση για 5 ημέρες την εβδομάδα, ενώ τα αγόρια γυμνάζονται περισσότερο από τα κορίτσια.
Η επιδείνωση της υγείας του ελληνικού πληθυσμού πρέπει να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους μας, ώστε να λάβουμε δράση και να προστατεύσουμε ή και να βελτιώσουμε την υγεία μας, αφενός με έλεγχο των δεικτών υγείας μας και αφετέρου με τη βελτίωση του τρόπου ζωής μας. Έτσι, όχι μόνο ζούμε καλύτερα, αλλά μειώνουμε και τις δαπάνες για την υγεία σε ατομικό και κρατικό επίπεδο.
Όσον αφορά τον τρόπο ζωής, η δραστήρια ζωή και υγιεινή διατροφή κατέχουν βαρυσήμαντο ρόλο!
Η άσκηση είναι καλό να γίνει συνήθεια για όλους μας, ενώ η μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων είναι εξίσου απαραίτητη. Μισή ώρα περπάτημα την ημέρα ή ακόμη και στο σπίτι παρακολουθώντας βίντεο με ασκήσεις, είναι ευεργετικές για την υγεία δραστηριότητες, ενώ η χρήση της σκάλας και όχι του ανελκυστήρα, το παρκάρισμα μακριά από τη δουλειά και οι δουλειές του σπιτιού ή της αυλής μπορούν να μας βοηθήσουν ιδιαίτερα.
Παράλληλα, η μείωση του χρόνου μπροστά από την οθόνη, ακόμη και για λίγα λεπτά, κάθε 1 με 2 ώρες στη δουλειά, και η μείωση του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης, είναι εξίσου σημαντικά βήματα. Μάλιστα, για τα παιδιά προτείνεται 1 ώρα άθλησης την ημέρα και μείωση του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης σε λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα.
Η υγιεινή διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, πληθώρα θρεπτικών συστατικών, μέτρο στην κατανάλωση πρόσθετων σακχάρων, αλατιού και κορεσμένων λιπαρών, μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά, βελτιώνοντας την υγεία μας, τονώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων και βελτιώνοντας την ευεξία μας.
Πληθώρα μελετών έχουν αναδείξει τη θετική επίδραση της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία, ενώ η τήρησή της είναι εφικτή ιδιαίτερα από κατοίκους νησιών! Προτιμείστε τα όσπρια, τα φασόλια, τα ψάρια και τα θαλασσινά, καταναλώστε 5 μερίδες εποχικών φρούτων και λαχανικών την ημέρα, χρησιμοποιείστε ελαιόλαδο, περιορίστε το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, το αλκοόλ σε 1 ποτήρι την ημέρα για τους άνδρες και τις γυναίκες, πιείτε 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα και αποφύγετε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι.
Η υγεία μας είναι συνιστώσα πολλών παραγόντων, που πολλές φορές δεν μπορούμε να επέμβουμε, όπως οι κρατικές δαπάνες για την υγεία, όμως είναι στο χέρι μας, μέσω του τρόπου ζωής μας, να τη διαφυλάξουμε και να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας.
Ανορθόδοξες Δίαιτες Μέρος Ι' (Κετογονικές Δίαιτες)
Η κετογονική δίαιτα (ketogenic diet) είναι μια θεραπευτική δίαιτα, η οποία χρησιμοποιείται σε ασθενείς με επιληψία, υπό επίβλεψη ιατρού και διαιτολόγου που δεν αποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή, ενώ είναι και υπό έρευνα για άλλες παθήσεις.
Εδώ και δεκαετίες τη δίαιτα αυτή την έχουν μετατρέψει σε μια από τις πολλές παράδοξες δίαιτες που κυκλοφορούν. Πέρα από τον όρο κετογονική δίαιτα θα βρείτε παραλλαγές της δίαιτας ως Atkins, Paleo, αλλά και με άλλα ονόματα. Φέτος, μάλιστα οι κετογονικές δίαιτες είναι στις πέντε χειρότερες δίαιτες για το 2018, σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων!
Είναι μια δίαιτα με ελάχιστους υδατάνθρακες και υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος και πρωτεΐνη, και έτσι αποκλείονται αρκετές ομάδες τροφίμων. Έτσι, το σώμα αντί να καίει υδατάνθρακες, καίει λίπος, καθώς δεν έχουμε ούτε αρκετούς υδατάνθρακες από τη διατροφή, ούτε όμως και μεγάλες αποθήκες υδατανθράκων στο σώμα μας.
Η έρευνα δείχνει ότι μια κετογονική δίαιτα οδηγεί σε απώλεια βάρους βραχυπρόθεσμα, όπως όλες οι υποθερμιδικές δίαιτες (δηλαδή όταν τρώμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε), άλλωστε. Δεν υπάρχουν όμως δεδομένα για μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της δίαιτας, ακόμη.
Για τη δίαιτα Άτκινς που είναι παρόμοια φαίνεται ότι, αν και στην αρχή η απώλεια βάρους είναι μεγαλύτερη σε σχέση με μια τυπική υποθερμιδική διατροφή, μακροπρόθεσμα δεν υπάρχει διαφορά στην απώλεια βάρους. Επιπλέον, η αρχική μεγάλη απώλεια βάρους σε αυτού του τύπου τις δίαιτες οφείλεται στα υγρά που χάνουμε λόγω χρήσης των αποθηκευμένων υδαταναθράκων!
Μια πρόσφατη έρευνα από υπέρμαχους της κετογονικής δίαιτας έδειξε ότι δεν υπάρχει διαφορά στην απώλεια λίπους όταν τα άτομα ακολουθούν Αμερικάνικου τύπου δίαιτα και κετογονική δίαιτα ίδιων θερμίδων! Δηλαδή, είτε τα άτομα ακολουθούσαν μια Αμερικάνικου τύπου διατροφή, είτε την κετογονική διατροφή με ίδιες θερμίδες έχασαν την ίδια ποσότητα λίπους!
Η προσκόλληση στην κετογονική δίαιτα μακροπρόθεσμα είναι δυνητικά επικίνδυνη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε διατροφικές ελλείψεις, λόγω του αποκλεισμού ολόκληρων ομάδων τροφίμων! Επιπλέον, ενδέχεται να οδηγήσει μεταξύ άλλων και σε πονοκέφαλο, έλλειψη συγκέντρωσης, δυσάρεστη αναπνοή, αίσθημα κόπωσης και ατονία, ναυτία και δυσκοιλιότητα.
Στην απώλεια βάρους στόχος δεν είναι μόνο η απώλεια του βάρους, ως αριθμός στη ζυγαριά, αλλά του λίπους! Επίσης, εξίσου σημαντική είναι και η διατήρηση της απώλειας, η υγιής σχέση με το φαγητό, η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών, και η προστασία της υγείας μας.
Μια εξατομικευμένη υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή διατροφή συστήνεται και στην απώλεια βάρους και στη διασφάλιση της υγείας μας! Σίγουρα καθένας μας έχει διαφορετικές διατροφικές συνήθειες και αρέσκειες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε κάθε εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, αλλά παράλληλα οφείλουμε να δίνουμε προτεραιότητα στην υγεία μας (πχ. αποφυγή διατροφικών ελλείψεων).
Η κετογονική διατροφή είναι μια εξαιρετική επιλογή για άτομα με επιληψία που δεν αποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή, ενώ η έρευνα των επόμενων ετών θα μας δείξει και αν είναι μια καλή επιλογή για άλλες νόσους. Όμως, αναφορικά με την απώλεια βάρους δεν φαίνεται να έχει κάποιο πλεονέκτημα σε σχέση με άλλου τύπου διατροφές. Βλέποντας το δάσος και όχι το δέντρο, ας εστιάσουμε στην υγεία μας και στην ποιότητα της διατροφής μας και ας αφήσουμε πίσω μας τις υποσχέσεις για «μαγικές» και γρήγορες λύσεις στην απώλεια βάρους!
Έξι διατροφικά TIPS πριν από το γάμο
Η ημέρα του γάμου είναι ξεχωριστή, με ιδιαίτερη προετοιμασία, που μένει αποτυπωμένη για μια ζωή. Η νύφη έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και όλα τα βλέμματα και τα φλας είναι στραμμένα πάνω της, με αποτέλεσμα να προκαλείται άγχος για μια εκθαμβωτική εικόνα.
Η σωματική διάπλαση και το βάρος φαίνεται να απασχολούν ιδιαίτερα τη νύφη (και το γαμπρό και την υπόλοιπη οικογένεια), αλλά πολλές φορές οι μελλόνυμφοι καταλήγουν σε δίαιτες της τελευταίας στιγμής. Πέρα από το γεγονός ότι τα αποτελέσματα των διαιτών express είναι βραχυπρόθεσμα, μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες στη σύσταση του σώματος, την υγεία και την ευεξία εκείνων που τις ακολουθούν και να επηρεάσουν αρνητικά τη διάθεση και την ευρωστία τους τις ημέρες του γάμου.
Παρακάτω αναλύονται μερικά tips για σωστή απώλεια βάρους μέχρι τη μεγάλη μέρα:
1. Όπως όλες οι άλλες προετοιμασίες του γάμου πρέπει να γίνονται εγκαίρως, έτσι και η προσπάθεια για απώλεια βάρους πρέπει να ξεκινάει αρκετά νωρίς, ώστε να υπάρχει περιθώριο για την απόκτηση, αλλά και διατήρηση του επιθυμητού, υγιούς βάρους με ρυθμό απώλειας της τάξης του 0,5 - 1 κιλού την εβδομάδα.
2. Η φυσική άσκηση βοηθάει στη σωστή απώλεια βάρους, με διατήρηση της μυϊκής μάζας και μείωση του λίπους. Βάλτε στόχο τις 2,5 ώρες άσκησης την εβδομάδα. Ζητήστε τη βοήθεια γυμναστή ή του youtube για ένα πρόγραμμα γυμναστικής ανάλογα με τις ανάγκες σας.
3. Ακολουθήστε ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, με ποικιλία τροφίμων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, που παίζουν καίριο ρόλο στη σωστή λειτουργία του οργανισμού και τη διασφάλιση της υγείας. Προτιμήστε τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα και συστατικά, ενώ δοκιμάστε να φτιάξετε τα αγαπημένα σας φαγητά και γλυκά στο σπίτι, με υλικά χαμηλά σε λιπαρά.
4. Το άγχος που φέρνει η προετοιμασία για το γάμο μπορεί να σας οδηγήσει σε υπερκατανάλωση αλμυρών ή γλυκών σνακ, τα οποία είναι θερμιδικά πυκνά και δυσχεραίνουν την προσπάθειά σας για μείωση του βάρους. Αποφύγετε να τα έχετε στο σπίτι σας, και ειδικά σε εμφανή σημεία. Αντίθετα, προτιμήστε τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά και το γιαούρτι και τοποθετήστε τα σε εύκολα προσβάσιμα και εμφανή σημεία.
5. Η υπερκατανάλωση αλατιού μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών και φούσκωμα, οπότε καλό είναι να είστε προσεκτικοί με την προσθήκη αλατιού στο φαγητό και τη σαλάτα. Αποφύγετε τις έτοιμες σάλτσες και τρόφιμα, ενώ μπορείτε να ζητήσετε να σας σερβίρουν το φαγητό χωρίς αλάτι στα εστιατόρια και τις ταβέρνες.
6. Το ελαιόλαδο είναι από τα πιο ευεργετικά έλαια. Παρ’ όλα αυτά, μία κουταλιά του γλυκού περιέχει 45 θερμίδες! Επομένως, η υπερκατανάλωσή του γρήγορα αυξάνει το θερμιδικό περιεχόμενο των πιάτων στα οποία προστίθεται.
Η απώλεια βάρους πριν από το γάμο είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για βελτίωση της διατροφής και του τρόπου ζωής σας. Η διατήρηση της αλλαγής αυτής είναι όμως ακόμη πιο σημαντική για την ευεξία, τη βελτίωση της υγείας και την αυτοπεποίθησή σας για τη μεγάλη σας μέρα αλλά και μακροπρόθεσμα.