Πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά: φίλοι ή εχθροί για την υγεία μας;
H μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών είναι από τα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Δίαιτας. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες εταιρείες τροφίμων δημιουργούν τυριά και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, τα οποία παλαιότερα όχι μόνο ήταν δύσκολο να βρούμε, αλλά λόγω χαμηλότερης περιεκτικότητας σε λιπαρά, τα προϊόντα αυτά δεν υπερτερούσαν σε γεύση, κάτι που σήμερα έχει βελτιωθεί αρκετά.
Έως τώρα υπήρχε ένα βιβλιογραφικό κενό όσον αφορά την επίδραση των ολόπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων, που περιέχουν κυρίως κορεσμένα λιπαρά, στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, της πρώτης αιτίας θανάτου στη χώρα μας, αλλά και στον κόσμο. Έτσι, το Πανεπιστήμιο του Harvard, διεξήγαγε μια μελέτη για εξακριβώσει αν τα λιπαρά από τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά. Τα αποτελέσματα της μελέτης, με χιλιάδες συμμετέχοντες από τρεις μεγάλες μελέτες, έδειξαν ότι η κατανάλωση ολόπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά! Βέβαια, ούτε τον μειώνει!
Το κλειδί στην κατανόηση της επίδρασης των λιπαρών από τα γαλακτοκομικά, βρίσκεται στις υποκαταστάσεις των θερμίδων που προέρχονται από τα λιπαρά αυτά, με τις ίδιες θερμίδες από άλλα λιπαρά και προϊόντα.
Έτσι, φάνηκε πως η αντικατάσταση των λιπαρών από τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πολυακόρεστα λιπαρά ή φυτικά έλαια, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών κατά 24% και 10%, αντίστοιχα! Επιπλέον, αν αντικαταστήσουμε τις ίδιες θερμίδες από τα λιπαρά των γαλακτοκομικών με υδατάνθρακες από προϊόντα ολικής άλεσης, τότε ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά μειώνεται κατά 28%! Αντίθετα, η αντικατάσταση των λιπαρών των γαλακτοκομικών με άλλα κορεσμένα λιπαρά, όπως αυτά του κόκκινου κρέατος, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών κατά 6%.
Δηλαδή είναι προτιμότερη η κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών, για παράδειγμα από το ψάρι, τους ανάλατους, άψητους ξηρούς καρπούς ή το ελαιόλαδο και προϊόντων ολικής άλεσης, σε σχέση με την κατανάλωση ίδιων θερμίδων από λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων. Όμως, είναι καλύτερο να καταναλώσουμε ολόπαχα γαλακτοκομικά, απ’ ό,τι το λίπος από το κόκκινο κρέας.
Τα αποτελέσματα αυτής της πολύ σημαντικής έρευνας δείχνουν ότι δεν επιβαρύνεται η υγεία μας εάν καταναλώνουμε ολόπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα πλαίσια μιας υγιεινής ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και όσπρια, όπως της Μεσογειακής Δίαιτας. Έτσι, δεν παραγκωνίζουμε τις πηγές «καλών» λιπαρών και τα προϊόντα ολικής άλεσης για τα κορεσμένα λιπαρά. Στην πράξη, μπορούμε να επιλέξουμε ολόπαχο γιαούρτι με ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης ή βρώμη, αντί για ολόπαχο τυρί σε πίτσα και σφολιατοειδή ή ολόπαχη κρέμα γάλακτος στο φαγητό!
Can Bioelectrical Impedance Analysis and BMI be a Prognostic Tool in Head and Neck Cancer Patients? A Review of the Evidence
Maria Mantzorou, Maria Tolia, Antigoni Poultsidi, Eleni Pavlidou, Sousana K Papadopoulou, Dimitrios Papandreou and Constantinos Giaginis Can Bioelectrical Impedance Analysis and BMI be a Prognostic Tool in Head and Neck Cancer Patients? A Review of the Evidence Cancers 2020: 12, 557
Background: Malnutrition can significantly affect disease progression and patient survival. The efficiency of weight loss and bioimpedance analysis (BIA)-derived measures in the evaluation of malnutrition, and disease progression and prognosis in patients with head and neck cancer (HNC) are an important area of research. Method: The PubMed database was thoroughly searched, using relative keywords in order to identify clinical trials that investigated the role of BIA-derived measures and weight loss on the disease progression and prognosis of patients with HNC. Twenty-seven studies met the criteria. More specifically, six studies examined the prognostic role of the tissue electrical properties in HNC patients; five examined the role of the tissue electrical properties on identifying malnutrition; four studies looked at the changes in the tissue electrical properties of HNC patients; and 12 examined the prognostic role of weight loss on survival and/or treatment outcomes. Results: Several studies have investigated the role of nutritional status tools on prognosis in HNC patients. Current studies investigating the potential of BIA-derived raw data have shown that phase angle (PA) and capacitance of the cell membrane may be considered prognostic factors of survival. Weight loss may be a prognostic factor for treatment toxicity and survival, despite some conflicting evidence. Conclusions: Further studies are recommended to clarify the role of BIA-derived measures on patients’ nutritional status and the impact of PA on clinical outcomes as well as the prognostic role of weight loss.
Μπορεί η ανάλυση βιοηλεκτρικής εμπέδησης και ο Δείκτης Μάζας Σώματος να είναι ένα προγνωστικά εργαλεία στους ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου; Μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας
Η υποθρεψία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πρόοδο της νόσου και την επιβίωση των ασθενών με καρκίνο. Η αποτελεσματικότητα των μετρήσεων της απώλειας βάρους και της βιοηλεκτικής εμπέδησης (BIA) στην αξιολόγηση της υποθρεψίας και της εξέλιξης της νόσου και της πρόγνωσης σε ασθενείς με καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου είναι ένας σημαντικός τομέας έρευνας.
Η βάση δεδομένων PubMed ερευνήθηκε διεξοδικά χρησιμοποιώντας σχετικές λέξεις-κλειδιά προκειμένου να εντοπιστούν οι κλινικές δοκιμές που διερεύνησαν το ρόλο των μετρήσεων που προέκυψαν από τη ΒΙΑ και την απώλεια βάρους στην πρόοδο της νόσου και στην πρόγνωση ασθενών με ΗΝC.
Είκοσι επτά μελέτες πληρούσαν τα κριτήρια. Ειδικότερα, έξι μελέτες εξέτασαν τον προγνωστικό ρόλο των ηλεκτρικών ιδιοτήτων των ιστών σε ασθενείς με αρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου. Πέντε εξέτασαν το ρόλο των ηλεκτρικών ιδιοτήτων των ιστών στην αναγνώριση του υποσιτισμού, τέσσερις μελέτες εξέτασαν τις αλλαγές στις ηλεκτρικές ιδιότητες των ιστών των ασθενών με ΗΝC, και 12 εξέτασαν τον προγνωστικό ρόλο της απώλειας βάρους επί των αποτελεσμάτων επιβίωσης και / ή θεραπείας.
Αρκετές μελέτες έχουν διερευνήσει το ρόλο των εργαλείων διατροφικής κατάστασης στην πρόγνωση σε ασθενείς με HNC. Οι τρέχουσες μελέτες που διερευνούν το δυναμικό των πρωτογενών δεδομένων (raw data) που προέρχονται από τη BIA έχουν δείξει ότι η γωνία φάσης (PA) και η Capacitance της κυτταρικής μεμβράνης μπορεί να θεωρηθούν ως προγνωστικοί παράγοντες επιβίωσης. Η απώλεια βάρους μπορεί να είναι ένας προγνωστικός παράγοντας για την τοξικότητα και την επιβίωση της θεραπείας, παρά τις ασαφείς ενδείξεις. Συνιστώνται περαιτέρω μελέτες για να αποσαφηνιστεί ο ρόλος των μετρήσεων που λαμβάνονται από τη ΒΙΑ στην κατάσταση θρέψηςτων ασθενών και στην επίδραση της ΡΑ στις κλινικές εκβάσεις, καθώς και στον προγνωστικό ρόλο της απώλειας βάρους.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Μύθοι για τη Διαιτολογία & τους Διαιτολόγους: Ο διαιτολόγος θα σου πει τι θα φας
Πολλοί θεωρούν ότι οι διαιτολόγοι θα πουν στον διαιτώμενο τι θα φάει, και τι όχι, ή ότι ο διαιτολόγος έχει έτοιμα προγράμματα διατροφής που δίνει στους διαιτώμενους.
Αν και παλαιότερα κάτι παρεμφερές ίσχυε, πλέον ο κλάδος της διαιτολογίας έχει αλλάξει άρδην. Παλαιότερα, τα προγράμματα διατροφής δεν ήταν εξατομικευμένα, και στόχος ήταν η αυστηρή τήρησή τους. Πλέον, στόχος είναι η σταδιακή βελτίωση του τρόπου ζωής, με την υγιεινή διατροφή να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Ο διαιτολόγος βοηθάει τον διαιτώμενο να βελτιώσει τις διατροφικές συνήθειες και συμπεριφορές του, ενώ το πρόγραμμα διατροφής είναι εξατομικευμένο, και φτιαγμένο για τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου.
Συγκεκριμένα για το πρόγραμμα διατροφής, ο διαιτολόγος σε συνεργασία με τον διαιτώμενο θα οργανώσουν και θα καταρτίσουν ένα πλάνο, με τρόφιμα και φαγητά που προτιμά ο διαιτώμενος.
Ακόμη και στην κατάρτιση θεραπευτικών διαιτών (πχ. για νεφροπαθείς, άτομα με δυσθρεψία, άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου) ή σε περίπτωση αλλεργιών, η απόλαυση του φαγητού πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και το πρόγραμμα να είναι προσαρμοσμένο στο άτομο που θα το ακολουθήσει.
Ακόμη, μπορεί ο διαιτώμενος να επιθυμεί να μην δοθεί διατροφικό πλάνο!
Σημαντικά μέρη της συνεργασίας του διαιτολόγου με τον διαιτωμένο αποτελούν η ενημέρωση και εκπαίδευση για τη διατροφή, η επίλυση προβλημάτων και η συμβουλευτική.
Επομένως, ο διαιτολόγος δεν θα σας πει τι να φάτε και τι όχι, αλλά θα σας βοηθήσει να επιτύχετε τους διατροφικούς σας στόχους, μέσω της βελτίωσης των διατροφικών σας συνηθειών και συμπεριφορών. Άλλωστε, αν δεν υπάρχει ιατρικός λόγος (πχ. αλλεργία) δεν απαγορεύεται κανένα τρόφιμο!
Πρόσθετη ζάχαρη και παχυσαρκία
Η ζάχαρη αποτελεί συστατικό της διατροφής μας, καθώς υπάρχει σε πολλά τρόφιμα, ακόμη κι αν δεν το γνωρίζουμε. Έχει ενοχοποιηθεί ως κύρια αιτία για τη φθορά των δοντιών, ενώ η έρευνα έχει δείξει ότι η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους, ειδικά όταν πρόκειται για ποτά με πρόσθετη ζάχαρη.
Ιδιαίτερα σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος που κάνουν καθιστική ζωή, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδους διαβήτη και άλλων παθήσεων. Η αποφυγή τους μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους.
Στη φύση τα σάκχαρα υπάρχουν στο γάλα, στα φρούτα και στα λαχανικά, μαζί με βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες, όχι όμως και στα επεξεργασμένα τρόφιμα! Για παράδειγμα, τα αναψυκτικά με πρόσθετη ζάχαρη, συνήθως περιέχουν μεγάλες ποσότητες σακχάρων, αυξάνοντας έτσι το θερμιδικό περιεχόμενο και την πρόσληψη ζάχαρης, χωρίς να έχουν ιδιαίτερη θρεπτική αξία. Επίσης, δε βοηθούν στο αίσθημα κορεσμού όσο οι στερεές τροφές, με αποτέλεσμα την κατανάλωση επιπλέον τροφής και θερμίδων που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους.
Yπάρχουν πολλές κρυφές πηγές ζάχαρης, που συμβάλλουν στην αυξημένη κατανάλωσή της. Για παράδειγμα, η κέτσαπ και η μουστάρδα, το ψωμί και τα γιαούρτια με γεύσεις περιέχουν ζάχαρη. Τα ενεργειακά ποτά, τα έτοιμα milkshakes, τα φρουτοποτά και τα αναψυκτικά μπορεί να περιέχουν μέχρι και 18 κουταλιές του γλυκού ζάχαρη!
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει ότι η ημερήσια κατανάλωση ζάχαρης δεν πρέπει να ξεπερνά το 5%, το οποίο μεταφράζεται σε 25 γρ. (έξι κουταλιές του γλυκού) για τις γυναίκες και σε 35 γρ. (οκτώ κουταλιές του γλυκού) για τους άνδρες την ημέρα. Εξάλλου και στην πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής, τα γλυκά, τα αναψυκτικά και τα προϊόντα που είναι πλούσια σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι βρίσκονται στην κορυφή, που σημαίνει ότι πρέπει να καταναλώνονται σπάνια και με μέτρο.
Πώς όμως μπορεί να εφαρμοστεί αυτό;
1. Μειώστε την ποσότητα ζάχαρης που προσθέτετε σε τρόφιμα, όπως δημητριακά. Για πιο γλυκιά γεύση μπορείτε να βάλετε φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα στο γιαούρτι και το γάλα.
2. Στο τσάι και τον καφέ προσθέστε γλυκαντικά, αντί για ζάχαρη ή σιρόπι.
3. Μειώστε την ποσότητα ζάχαρης σε γλυκά που φτιάχνετε. Εναλλακτικά, αναμείξτε ζάχαρη με γλυκαντικά ή χρησιμοποιήστε μόνο γλυκαντικά. Οι χουρμάδες και η μπανάνα λειτουργούν ως γλυκαντικά και ταιριάζουν πολύ στα γλυκά.
4. Τα μπαχαρικά, όπως το ginger, το μοσχοκάρυδο και η κανέλα μπορούν να προστεθούν σε συνταγές ως βελτιωτικά γεύσης.
5. Προτιμήστε ποτά και αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη. Το νερό είναι φυσικά η καλύτερη επιλογή.
6. Ειδικά για τα παιδιά προτιμήστε το γάλα ή το νερό αντί για αναψυκτικά, ενώ ακόμα και το γάλα με κακάο είναι προτιμότερη επιλογή από τα αναψυτκικά.
Μικρές αλλαγές στην καθημερινή ζωή μπορεί να φέρουν μεγάλα αποτελέσματα με την πάροδο του χρόνου στο σωματικό βάρος και ιδιαίτερα στην υγεία και την ευεξία.Καμία τροφή δεν απαγορεύεται, πρέπει όμως να υπάρχει μέτρο και σύνεση στην κατανάλωση κάποιων τροφίμων για την επίτευξη μιας ισορροπημένης διατροφής.