Ο Ιπποκράτης και η ψευδοεπιστήμη: Τροφή, φάρμακο ή και τα δύο;
Ο Ιπποκράτης έλεγε «η τροφή να είναι το φάρμακό μας, και το φάρμακό μας η τροφή μας». Τι σημαίνει όμως αυτό; Σήμερα, με την πληθώρα νέων δεδομένων και τη ραγδαία πρόοδο της επιστήμης, η φράση του πατέρα της Ιατρικής έχει βάση;
Το γεγονός ότι η διατροφή παίζει βαρυσήμαντο ρόλο στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων, αλλά και γενικά στη βέλτιστη λειτουργία του σώματός μας είναι πλέον κοινή γνώση. Πιο αναλυτικά, όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας για να λειτουργεί τα προσλαμβάνει μέσω της τροφής, επομένως χρειάζεται επαρκείς ποσότητες πληθώρας θρεπτικών συστατικών. Επίσης, η Μεσογειακή Διατροφή, το πιο εκτενώς μελετημένο πρότυπο υγιεινής διατροφής συνδέεται σημαντικά με την πρόληψη χρόνιων νόσων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών, διάφορους τύπους καρκίνου, τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, έως την οστεοπόρωση και την πτώση της γνωστικής λειτουργίας! Επιπλέον, η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται με χαμηλότερη θνησιμότητα, παίζοντας σημαντικό ρόλο στη μακροζωία!
Μπορεί η τροφή να είναι το φάρμακό μας;
Πολλά από τα φαρμακευτικά σκευάσματα που έχουμε στη διάθεσή μας προέρχονται από την φύση, με ορισμένα να είναι μεμονωμένες ουσίες, οι οποίες προέρχονται από φυτά τα οποία καταναλώνουμε, δηλαδή είναι βρώσιμα. Για παράδειγμα, οι προανθοκυανιδίνες που περιέχονται στα cranberries φαίνεται να βοηθούν στην πρόληψη επανεμφάνισης ουρολοιμώξεων σε γυναίκες που υποφέρουν από συνεχείς ουρολοιμώξεις, αν και τα cranberries στην πλειοψηφεία των μελετών δίνονται με τη μορφή συμπληρώματος διατροφής, με υψηλή συγκέντρωση προανθοκυανιδινών, που δύσκολα θα λαμβάναμε αν τρώγαμε τα cranberries! Επίσης, σε άτομα με κοιλιοκάκη η μόνη θεραπεία είναι η αποφυγή της γλουτένης, άρα αυτή η αλλαγή στη διατροφή είναι το «φάρμακο», χωρίς όμως να γιατρεύεται η νόσος! Επιπλέον, η βελτίωση ή η διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης και η επαρκής σίτιση είναι πολύ σημαντική σε άτομα που πάσχουν από χρόνιες νόσους, οι οποίες επιφέρουν συχνά απώλεια βάρους, όπως ο καρκίνος ή και οι φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, είναι απαραίτητη η μετατροπή της σύστασης της διατροφής, σύμφωνα με τις οδηγίες οργανισμών που έχουν μελετήσει εκτενώς τη βιβλιογραφία, σχετικά με τη βελτίωση δεικτών και τη διαφύλαξη της κατάστασης θρέψης των ασθενών! Συνεπώς, βλέπουμε ότι η διατροφή και η κατάσταση θρέψης ναι μεν παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση ασθενειών, δεν αποτελούν όμως θεραπεία!
Ο Ιπποκράτης, και άλλοι επιστήμονες της εποχής αυτής ναι μεν έκαναν κάποιες σημαντικές παρατηρήσεις, αλλά δεν είχαν τα μέσα που έχουμε σήμερα να μελετάμε το ανθρώπινο σώμα, τον κόσμο γύρω και μέσα μας! Ακόμη και αυτή τη στιγμή, ανά τον κόσμο η Ιατρική και οι άλλες επιστήμες ακμάζουν και προοδεύουν.
Δυστυχώς, όμως, πολλοί εκμεταλλεύονται τα λεγόμενα των αρχαίων επιστημόνων προς όφελός τους (οικονομικό όφελος, απήχηση, δημοσιότητα), ενώ παρερμηνεύουν την έρευνα, παρασύρουν και φανατίζουν αρκετούς συμπολίτες μας. Λαμπρό παράδειγμα ο εμπνευστής της αλκαλικής δίαιτας, ο οποίος εξαπάτησε πολλούς καρκινοπαθείς τελικού σταδίου, λέγοντάς τους ότι η δίαιτα αυτή θα τους γιατρέψει. Σήμερα, έχει καταδικαστεί για τις πράξεις του. Αλλά και στη χώρα μας τουλάχιστον μια παρόμοια περίπτωση έχει καταγραφεί, χωρίς όμως να έχει καταδικαστεί ο ψευδο-επιστήμονας!
Εν κατακλείδι, ενώ η διατροφή παίζει σημαντικότατο ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση ασθενειών, δεν είναι θεραπεία, ενώ την πολύτιμη φράση του Ιπποκράτη πολλοί ψευδο-επιστήμονες την έχουν καταχραστεί με σκοπό την δική τους ανάδειξη. Αυτό που εμείς μπορούμε να κάνουμε είναι να επαληθεύουμε τις πληροφορίες που δεχόμαστε. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με λανθασμένες πληροφορίες και δυνητικά επικίνδυνες συμβουλές, αλλά οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ή ο British Dietetic Association παρέχουν πληροφορίες προς το κοινό.
Είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία σχετική με τη διατροφή χρειάζεστε.
Sorbet καρπούζι
Αν σας αρέσει το καρπούζι αυτή είναι μια εύκολη συνταγή για παγωτίο sorbet καρπούζι!
Τι θα χρειαστείτε:
1 καρπούζι
Εκτέλεση:
1. Κόψτε το καρπούζι σε μικρά κομμάτια και βγάλτε τα σποράκια.
2. Τοποθετείστε τα κομμάτια σε μια σακούλα τροφίμων και αφήστε τα να παγώσουν στην κατάψυξη για περίπου 2 ώρες.
3. Σε ένα μπλέντερ βάλτε λίγα λίγα τα κομμάτια και ανακατέψτε καλά.
4. Τοποθετείστε σε 1 μεγάλο ή 2 μικρά δοχεία και αφήστε το sorbet να παγώσει.
Μετά από 1 με 2 ώρες είναι έτοιμο για σερβίρισμα!
Η συνταγή προέρχεται από την ιστοσελίδα PureWow http://www.purewow.com/recipes/One-Ingredient-Watermelon-Sorbet
Σπατάλη τροφίμων: Πώς θα τη διαχειριστούμε στο σπίτι;
Όταν ο νέος κορονοϊός μας χτύπησε την πόρτα βιαστήκαμε να πάμε στο σούπερμάρκετ και να αγοράσουμε πληθώρα τροφίμων. Πόσα από αυτά θα καταναλωθούν και πόσα θα καταλήξουν στα σκουπίδια;
Όταν τα βρώσιμα αγαθά δεν καταναλώνονται, αλλά απορρίπτονται κατά τα στάδια της παραγωγής, της επεξεργασίας, του εμπορίου, και στα νοικοκυριά, έχουμε το φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων.
Περίπου το 1/3 της παραγόμενης τροφής παγκοσμίως απορρίπτεται, μαζί με το 25% του νερού που χρειάστηκε για την παραγωγή της, και η αξία του φαγητού που απορρίπτεται αγγίζει το 1 τρισεκατομύρρια δολλάρια το χρόνο!
Σχεδόν τα μισά τρόφιμα απορρίπτονται από την παραγωγή μέχρι και την κατανάλωση στις αναπτυγμένες χώρες! Στις χώρες χαμηλού εισοδήματος η μεγαλύτερη σπατάλη γίνεται κατά τα στάδια της παραγωγής, ενώ σε χώρες υψηλού εισοδήματος η απόρριψη γίνεται κατά το στάδιο της κατανάλωσης.
Στην Ευρωπαική Ένωση κάθε άτομο να απορρίπτει 173 κιλά φαγητού το χρόνο, ενώ στην Ελλάδα πετάμε 80 κιλά τροφή, ανά άτομο το χρόνο!
Οι λόγοι για την σπατάλη φαγητού και βρώσιμων προιόντων είναι ποικίλοι, από την καταστροφή της σοδειάς, μέχρι την μη αποδεκτή ποιότητα και εμφάνιση των καρπών και των προϊόντων, τις συνθήκες αποθήκευσης και μεταφοράς που ενδεχομένως να αλλοιώσουν τα τρόφιμα, αλλά και την εμφάνισή τους.
Πολλοί είναι οι οργανισμοί που ασχολούνται με την αποφυγή της σπατάλης τροφίμων, χωρίς να υπάρχει λόγος ανησυχίας για ασφάλεια τροφίμων, όμως η απώλεια βρώσιμης ύλης συνεχίζεται και στα νοικοκυριά! Ειδικά σε εποχή οικονομικής κρίσης είναι σημαντικό να μην γίνονται σπατάλες, και στο σπίτι μας όλοι μπορούμε να λάβουμε μέτρα για μειώσουμε την απώλεια αυτή και να μειώσουμε το κόστος των αγορών μας!
Παρακάτω αναλύονται τρόποι για την μείωση της απόριψης τροφίμων:
- Φτιάξτε πρόγραμμα για το μενού της εβδομάδας και την αντίστοιχη λίστα με τα προιόντα που χρειάζεστε από το σούπερ μάρκετ για την εβδομάδα, αφού ελέγξετε τα ντουλάπια και το ψυγείο σας. Έτσι, θα εφοδιαστείτε με τα τρόφιμα που θα καταναλώστε και όχι επιπλέον τρόφιμα που ενδεχομένως χαλάσουν, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά. Επιπλέον, αποφέυγετε το σούπερ μάρκετ όταν πεινάτε, καθώς θα αγοράσετε τρόφιμα που μάλλον δεν θα καταναλώσετε!
- First in First out! Χρησιμοποιείστε πρώτα τα τρόφιμα που κοντεύουν να λήξουν ή αρχίζουν να χαλάνε, καθώς αν δεν τα καταναλώστε το συντομότερο είναι πολύ πιθανό να καταλήξουν στα σκουπίδια.
- Τα περισευμένα τρόφιμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν την επόμενη μέρα! Τα πουλερικά, το κρέας και τα ψάρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σάντουιτς, πίτες και άλλες συνταγές, αντί να πεταχτούν.
- Τα λαχανικά και τα κόκκαλα κρεάτων μπορούν να γίνουν ζωμός, να αποθηκευτούν και να χρησιμοποιηθούν αργότερα, ενώ άλλα λαχανικά εύκολα γίνονται τουρσί. Τα φρούτα μπορούν να γίνουν μαρμελάδες, κομπόστες ή γλυκά του κουταλιού.
- Η σωστή αποθήκευση τροφίμων είναι κλειδί για την διατήρησή τους για περισσότερο καιρό και για την προστασία τους από έντομα και άλλους οργανισμούς. Σιγουρεφτείτε ότι το ψυγείο λειτουργεί κανονικά, και στη σωστή θερμοκρασία, ενώ είναι σημαντικόι να τοποθετείστε τα προιόντα κλεισμένα σε δοχεία και στη θέση που τους αναλογεί.
- Η κατάψυξη είναι σύμμαχος στην μείωση απόρριψης τροφίμων. Τοποθετείστε τρόφιμα που χαλάνε γρήγορα και δεν πρόκειται να τα καταναλώστε σύντομα, όπως ζωικά προϊόντα και φρούτα κομμένα. Υπάρχουν τρόφιμα που καταψύχονται, όπως το γάλα χαμηλών λιπαρών, το βρασμένο μαύρο ρύζι, μυρωδικά (βασιλικός, δυόσμος, κόλιανδρος), το τριμμένο τυρί και το κρασί (σε παγοκυψέλες).
- Ημερομηνία λήξης vs Ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (Ανάλωση εως vs Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από). Ενώ είναι θέμα ασφάλειας τροφίμου η ημερομηνία λήξης ενός τροφίμου και η δεν συνιστάται η βρώση του, όταν στη συσκευασία αναγράφεται η φράση “Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από” το τρόφιμο είναι ασφαλές προς κατανάλωση και μετά από αυτή την ημερομηνία, απλώς ορισμένα χαρακτηριστικά θα είναι αλλοιωμένα (πχ. η υφή).
- Η κομποστοποίηση είναι αποτελεσματικός τρόπος για ανακύκλωση χρησιμποιημένου καφέ, τσαγιού, φλούδας φρούτων και λαχανικών, τσόφλια αυγών, και φαγητού που έχει λήξει ή χαλάσει και δεν μπορεί να καταναλώθεί για λόγους ασφάλειας. Έτσι, μειώνεται ο όγκος των απορριμάτων και δημιουργείται χώμα για τα φυτά.
- Οι προσφορές σε τρόφιμα μακράς διαρκείας, όπως γάλα εβαπορέ, μακαρόνια, ρύζι και όσπρια συμφέρει, όμως αγοράζοντας μεγάλη ποσότητα φρούτων και λαχανικών επειδή είναι σε προσφορά δεν συμφέρει, καθώς είναι πιθανό να χαλάσουν πριν καταναλωθούν.
- Εάν δεν θέλετε να χρησιμοποιείστε τα περισευμένα φαγητα ή άλλα τρόφιμα που θα λήξουν σύντομα μπορείτε να τα δωρίσετε σε άτομα που βρίσκονται σε ανάγκη.
Παλαιότερα, τα νοικοκυριά χρησιμοποιούσαν όλα τα τρόφιμα που είχανε στη διάθεσή τους και οι σπατάλη τροφίμων ήταν ελάχιστες ως μηδαμηνές. Δυστυχώς, σήμερα με την αφθονία των προιόντων πετάμε στα σκουπίδια τρόφιμα που μπορούν να καταναλωθούν χωρίς δεύτερη σκέψη. Ας βελτιώσουμε τις συνήθειες μας, έτσι ώστε του χρόνου να μην πετάξουμε 80 κιλά βρώσιμης τροφής!
Πηγές
Οικονομική κρίση: η επίπτωση στην υγεία μας και ο ρόλος της διατροφής
H οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επιφέρει αρνητικές συνέπειες σε πολλούς τομείς της καθημερινότητάς μας, όπως και στην σωματική και ψυχική υγεία μας. Μια πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής Πολιτικής και Προληπτικής Ιατρικής, επιβεβαιώνει με στατιστικά αποτελέσματα αυτό το γεγονός.
Ένας στους 3 Έλληνες αξιολογεί την κατάσταση της υγείας του ως μέτρια και κακή, ενώ ο δείκτης Σωματικής Υγείας της Ποιότητας Ζωής που σχετίζεται με την Υγεία, μειώθηκε σημαντικά την περίοδο 2013-2015. Το ποσοστό των Ελλήνων με χρόνια νοσήματα επίσης αυξήθηκε κατά 24,2% από το 2009 ως το 2014.
Στο χρονικό διάστημα 2006-2011 παρατηρείται μια μείωση στην κατανάλωση δημητριακών, πατάτας, και ζάχαρης, σε αντίθεση με την κατανάλωση κρέατος, ψαριών, αυγών, οσπρίων, τυριού, ελαιολάδου και καφέ, που παραμένουν σταθερά, ενώ παρατηρείται απόκλιση από τη Μεσογειακή Διατροφή.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταθερότητα στα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Όμως, επτά στους δέκα ενήλικες στην Ελλάδα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με τους άνδρες να είναι πιο συχνά υπέρβαροι, και τις γυναίκες πιο συχνά παχύσαρκες, ενώ παράλληλα η φυσική δραστηριότητά τους μειώνεται.
Σχετικά με τα παιδιά, δυστυχώς η χώρα μας έχει την πρωτιά ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, ενώ μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα νησιά του Β. Αιγαίου βρίσκονται στη δεύτερη θέση των υψηλότερων ποσοστών παιδικού υπέρβαρου και παχυσαρκίας, με το ποσοστό να αγγίζει το 34%, δηλαδή 1 στα 3 παιδιά στην περιφέρεια έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος. Αναφορικά με τη φυσική δραστηριότητα των νέων, μόνο 1 στους 3 εφήβους έχει επαρκή φυσική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ., δηλαδή 1 ώρα άσκηση για 5 ημέρες την εβδομάδα, ενώ τα αγόρια γυμνάζονται περισσότερο από τα κορίτσια.
Η επιδείνωση της υγείας του ελληνικού πληθυσμού πρέπει να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους μας, ώστε να λάβουμε δράση και να προστατεύσουμε ή και να βελτιώσουμε την υγεία μας, αφενός με έλεγχο των δεικτών υγείας μας και αφετέρου με τη βελτίωση του τρόπου ζωής μας. Έτσι, όχι μόνο ζούμε καλύτερα, αλλά μειώνουμε και τις δαπάνες για την υγεία σε ατομικό και κρατικό επίπεδο.
Όσον αφορά τον τρόπο ζωής, η δραστήρια ζωή και υγιεινή διατροφή κατέχουν βαρυσήμαντο ρόλο!
Η άσκηση είναι καλό να γίνει συνήθεια για όλους μας, ενώ η μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων είναι εξίσου απαραίτητη. Μισή ώρα περπάτημα την ημέρα ή ακόμη και στο σπίτι παρακολουθώντας βίντεο με ασκήσεις, είναι ευεργετικές για την υγεία δραστηριότητες, ενώ η χρήση της σκάλας και όχι του ανελκυστήρα, το παρκάρισμα μακριά από τη δουλειά και οι δουλειές του σπιτιού ή της αυλής μπορούν να μας βοηθήσουν ιδιαίτερα.
Παράλληλα, η μείωση του χρόνου μπροστά από την οθόνη, ακόμη και για λίγα λεπτά, κάθε 1 με 2 ώρες στη δουλειά, και η μείωση του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης, είναι εξίσου σημαντικά βήματα. Μάλιστα, για τα παιδιά προτείνεται 1 ώρα άθλησης την ημέρα και μείωση του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης σε λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα.
Η υγιεινή διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, πληθώρα θρεπτικών συστατικών, μέτρο στην κατανάλωση πρόσθετων σακχάρων, αλατιού και κορεσμένων λιπαρών, μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά, βελτιώνοντας την υγεία μας, τονώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων και βελτιώνοντας την ευεξία μας.
Πληθώρα μελετών έχουν αναδείξει τη θετική επίδραση της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία, ενώ η τήρησή της είναι εφικτή ιδιαίτερα από κατοίκους νησιών! Προτιμείστε τα όσπρια, τα φασόλια, τα ψάρια και τα θαλασσινά, καταναλώστε 5 μερίδες εποχικών φρούτων και λαχανικών την ημέρα, χρησιμοποιείστε ελαιόλαδο, περιορίστε το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, το αλκοόλ σε 1 ποτήρι την ημέρα για τους άνδρες και τις γυναίκες, πιείτε 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα και αποφύγετε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι.
Η υγεία μας είναι συνιστώσα πολλών παραγόντων, που πολλές φορές δεν μπορούμε να επέμβουμε, όπως οι κρατικές δαπάνες για την υγεία, όμως είναι στο χέρι μας, μέσω του τρόπου ζωής μας, να τη διαφυλάξουμε και να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας.