Ανάλυση Σύστασης Σώματος: Τι μας δείχνει και πως την κάνουμε
Η λιπομέτρηση, ή η ανάλυση σύστασης σώματος όπως ονομάζεται πλέον είναι η μέτρηση μέσω της οποίας, όπως λέει και το όνομά της, εκτιμάται η σύσταση του σώματός μας. Ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται η ανάλυση είναι λιγότερο ή περισσότερο λεπτομερής, και πέρα από το λίπος, οι παράμετροι που μπορεί να μετρώνται η μυική μάζα, και τα υγρά, και η κατανομή του λίπους και της μυικής μάζας στο σώμα.
Η αξιολόγηση του σωματικού βάρους, και του Δείκτη Μάζας Σώματος (Βάρος/Ύψος2) και η κατάταξή του στις κλίμακες του χαμηλού σωματικού βάρους, του φυσιολογικού βάρους, του υπέρβαρου, και της παχυσαρκίας μπορεί να χρησιμοποιούνται συχνά, όμως πλέον γνωρίζουμε οτι σε ατομικό επίπεδο μπορεί να υπο- ή υπερεκτιμηθεί ο λιπώδης ιστός που παίζει ρόλο στην κατάσταση της υγείας, σε όλες τις ηλικίες. Αυτό σημαίνει οτι άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος μπορεί να έχουν μια επιθυμητή σύσταση σώματος, και άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος να έχουν αυξημένο ποσοστό σωματικού λίπους ή/και χαμηλή μυική μάζα. Η ανάλυση σύστασης σώματος έρχεται να εκτιμήσει τη σύσταση του σώματος, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε πληροφορίες σχετικά με την παρούσα κατάσταση σύστασης σώματος, την πρόοδο της απώλειας λίπους (και σπλαχνικού λίπους) ή την εκγύμναση ενός ατόμου, και όχι μόνο!
Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι για την ανάλυση σύστασης σώματος, όπως το δερματοπτυχόμετρο (γνωστό και ως “τσιμπίδα”), τα μηχανήματα βιοηλεκτρικής εμπέδησης που χρησιμοποιούνται ευρέως στα διαιτολογικά γραφεία, και η μέθοδος DEXA (Dual Energy X-ray Absorpiometry ή στα Ελληνικά Διπλής Ενέργειας Φωτονιακή Απορροφησιομέτρηση) που χρησιμοποιείται κυρίως για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε ακτινοδιαγνωστικά κέντρα, και αποτελεί τον gold standard τρόπο μέτρησης, δηλαδή τον πλέον ακριβή τρόπο μέτρησης. Επίσης, η σύσταση σώματος μπορεί να αξιολογηθεί και μέσω λιγότερο συχνά απαντώμενων μεθόδων όπως η πληθυσμιογραφία, η μέτρηση Καλίου σώματος, η υδροπυκνομετρία, η μαγνητική και η αξονική τομογραφία και άλλες μέθοδοι. Επίσης, μέσω εξισώσεων με χρήση ανθρωπομετρίας (μέτρηση περιφερειών σώματος) μπορεί να εκτιμηθεί το ποσοστό του λίπους και του κοιλιακού λίπους.
Κάθε μέτρηση έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της.
Η μέθoδος DEXA αποτελεί τον πιο ακριβή τρόπο ανάλυσης σύστασης σώματος, αλλά έχει υψηλότερο κόστος, και είναι χρονοβόρα μέθοδος. Η μέτρηση με το δερματοπτυχόμετρο είναι επίσης ακριβή, όμως θα πρέπει να γίνεται από άτομο με εμπειρία στις μετρήσεις και η χρήση του είναι δύσκολη σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Επίσης, δεν εκτιμαται η μυική μάζα, αλλά μόνο το ποσοστό του λίπους στο σώμα.
Η βιοηλεκτική εμπέδηση είναι ακριβής εφόσον τηρείται το πρωτόκολλο μέτρησης, η ανάλυση γίνεται πολύ γρήγορα και δίνει πολλές πληροφορίες για τη σύσταση του σώματος. Χάρη στην ευκολία και ταχύτητα χρήσης της, είναι η πιο κοινή μέθοδος ανάλυσης σύστασης σώματος που χρησιμοποιείται στα διαιτολογικά γραφεία. Τα τελευταία έτη, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η βιοηλεκτρική εμπέδηση, μπορεί να μας δώσει αρκετές πληροφορίες, όπως το βάρος του λιπώδους ιστού, το ποσοστό και την κατανομή του λίπους στο σώμα, το επίπεδο του σπλαχνικού λίπους στο σώμα, τη μυική μάζα και την κατανομή της στο σώμα, την οστική μάζα, τις πρωτεϊνες, τα συνολικά υγρά του σώματος, το ενδοκυττάριο και εξωκυττάριο νερό, και τη γωνία φάσης (μια μέτρηση για την κατάσταση των κυτταρικών μεμβρανών) και την αξιολόγηση υπάρξης σαρκοπενίας στους ηλικιωμένους (έλλειψη μυικής μάζας).
Για την σωστή μέτρηση υπάρχουν οδηγίες πριν από τη χρήση της που πρέπει να ακολουθεί το άτομο που θέλει να κάνει την ανάλυση σύστασης σώματος μέσω βιοηλεκτικής εμπέδησης:
- Αποφύγετε να φάτε γεύμα ή/και να πιείτε μεγάλες ποσότητες υγρού τουλάχιστον 2 - 3 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Να πίνετε αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια του 24ωρου που προηγείται της μέτρησης, για να εξασφαλίσετε κανονικές συνθήκες ενυδάτωσης.
- Αποφύγετε την άσκηση για 12 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Αποφύγετε την καφεΐνη εντός 3 ωρών από τη μέτρηση.
- Αδειάστε την ουροδόχο κύστη τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από τη μέτρηση.
- Μην πίνετε αλκοόλ εντός 24 ωρών από τη δοκιμή.
- Επειδή οι εκτιμήσεις του σωματικού λίπους επηρεάζονται από την αλλαγή της περιεκτικότητας σε νερό μέσα στο σώμα καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι προτιμότερο οι μετρήσεις να γίνονται την ίδια ώρα της ημέρας κάθε φορά.
- Για τις γυναίκες, η έμμηνος ρύση επηρεάζει τις μετρήσεις.
Πηγές:
- Jiménez Boraita R, Arriscado Alsina D, Gargallo Ibort E, Dalmau Torres JM. Determinantes de la salud en la adolescencia: capacidad cardiorrespiratoria y composición corporal [Determinants of health in adolescence: cardiorespiratory fitness and body composition]. Nutr Hosp. 2021 Jul 29;38(4):697-703. Spanish. doi: 10.20960/nh.03507. PMID: 33720742.
- Bosy-Westphal A, Braun W, Geisler C, Norman K, Müller MJ. Body composition and cardiometabolic health: the need for novel concepts. Eur J Clin Nutr. 2018 May;72(5):638-644. doi: 10.1038/s41430-018-0158-2. Epub 2018 May 10. PMID: 29748654.
- Wang N, Sun Y, Zhang H, Chen C, Wang Y, Zhang J, Xia F, Benedict C, Tan X, Lu Y. Total and regional fat-to-muscle mass ratio measured by bioelectrical impedance and risk of incident type 2 diabetes. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2021 Dec;12(6):2154-2162. doi: 10.1002/jcsm.12822. Epub 2021 Sep 30. PMID: 34595832; PMCID: PMC8718017.
- Kuriyan R. Body composition techniques. Indian J Med Res. 2018;148(5):648-658. doi:10.4103/ijmr.IJMR_1777_18
- Lee SY, Gallagher D. Assessment methods in human body composition. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008;11(5):566-572. doi:10.1097/MCO.0b013e32830b5f23
Τι να χρησιμοποιήσω αντί για βούτυρο σε συνταγές;
Tι άλλες πιο υγιεινές επιλογές έχω αντί για βούτυρο στο φαγητό ή τα γλυκά;
Το βούτυρο χρησιμοποιείται σε πολλές κλασσικές γλυκές συνταγές, καθώς και σε ορισμένα γεύματα.
Το βούτυρο αποτελεί πηγή κορεσμένων λιπαρών, τα οποία συστήνεται να καταναλώνουμε με φειδώ και η πρόσληψή τους να περιορίζεται στο 5-6% των ημερήσιων θερμίδων την ημέρα, σύφμωνα με τον American Heart Association. Αυτο σημαίνει οτι ένα άτομο που χρειάζεται 2000 θερμίδες ημερησίως, συστηνεται να μην καταναλώνει πάνω από 13 γραμμάρια κορεσμένων λιπαρών ημερησίως.
Το βούτυρο, ανά 100 γραμμάρια, περιέχει 81 γραμμάρια κορεσμένων λιπαρών, εκ των οποίων τα 51 γραμμάρια, κορεσμένα λιπαρά. Δηλαδή, 1 κουταλιά της σούπας (15 γραμμάρια περίπου) προσδίδει 7 γραμμάρια κορεσμένων λιπαρών.
Πλέον, υπάρχουν πολλές εναλλακτικές συνταγές για γεύματα και για γλυκίσματα, με ακόρεστα “καλά” λιπαρά, ενώ ειδικά στη χώρα μας, και στο φαγητό μπορούμε να χρησιμοποιούμε πηγές καλών λιπαρών.
Πώς θα αντικαταστήσουμε το βούτυρο;
- Χρησιμοποιούμε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο για κάθε μαγειρική χρήση (φαγητό, σαλάτες, γλυκίσματα), όπως συστήνεται και στη Μεσογειακή Διατροφή. Μάλιστα, ανάλογα με τη χρήση που θέλουμε, μπορούμε να επιλέξουμε ένα πιο ελαφρύ σε γεύση και άρωμα ελαιόλαδο για γλυκίσματα, και ενα πιο αρωματικό για το φαγητό και τις σαλάτες.
- Σε συνταγές που χρειάζονται βούτυρο, λόγω της στερεής μορφής του, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λάδι που το έχουμε καταψύξει σε παγοθήκες. Μάλιστα, σε αλμυρές συνταγές μπορουμε να προσθέσουμε και μυρωδικά μέσα στο ελαιόλαδο
- Σε γλυκές συνταγές το βούτυρο επίσης μπορεί να αντικατασταθεί από άλλα τρόφιμα, όπως:
- το γιαούρτι και το τυρί κρέμα που έχουν λιγοτερα λιπαρά και είναι πηγές πρωτεϊνης
- φρούτα όπως ώριμη μπανάνα ή σάλτσα μήλου (από καθαρισμένο μήλο στο μπλέντερ) που ειναι πηγές φυτικών ινών και γλυκιάς γεύσης
- λαχανικά όπως σάλτσα κολοκύθας ή ώριμο αβοκάντο, που είναι πηγή καλών λιπαρών
- βούτυρα ξηρών καρπών ή ταχίνι, που επίσης είναι πηγή καλών λιπαρών
- βρασμένα όσπρια, όπως ρεβύθια, τα οποία είναι πηγή πρωτεϊνών και φυτικών ινών, ενώ δεν αλλοιώνουν γεύση του εδέσματος
Συνήθως η αναλογία υποκατάστασης είναι 1 προς 1, ενώ ενδέχεται να χρειαστούν λιγότερα υγρά στο μίγμα.
Με αυτή την αντικατάσταση μπορούμε να έχουμε ένα γευστικότατο γεύμα ή γλυκό, με λιγότερα κορεσμένα λιπαρά, και περισσότερα θρεπτικά συστατικά!
Πηγή:
American Heart Association: Saturated fats
Διατροφικοί μύθοι: τελικά τι ισχύει; (Μέρος Α')
Παγκοσμίως, η παχυσαρκία αποτελεί ένα σοβαρό και δαπανηρό πρόβλημα υγείας. Σύμφωνα με το World Obesity, ο αριθμός των παχύσαρκων ενηλίκων φτάνει τα 475 εκατομμύρια, με σχεδόν διπλάσιο τον αριθμό των υπέρβαρων.
Όσον αφορά τα παιδιά, πάνω από 200 εκατομμύρια έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη μεταβολικών ασθενειών. Υπάρχουν πολλοί μύθοι γύρω από την παχυσαρκία και το αδυνάτισμα. Παρακάτω αναλύονται κάποιοι από αυτούς τους μύθους.
1. Για την παχυσαρκία φταίει ο χαμηλός μεταβολισμός και ο υπερθυρεοειδισμός
Πολλά παχύσαρκα άτομα ρίχνουν το φταίξιμο για το αυξημένο βάρος τους στο χαμηλό τους μεταβολισμό. Η αλήθεια όμως είναι ότι έχουν υψηλότερο μεταβολισμό σε σχέση με νορμοβαρή άτομα. Η έρευνα έχει δείξει ότι οι παχύσαρκοι έχουν πιο καθιστική ζωή από τους νορμοβαρείς, ενώ μένουν για λιγότερη ώρα όρθιοι.
Συνεπώς, παρά τον υψηλότερο βασικό μεταβολικό ρυθμό, τα παχύσαρκα άτομα κινούνται λιγότερο από τα νορμοβαρή.
Επιπλέον, αν και πολλοί ρίχνουν το φταίξιμο για το βάρος τους στον υποθυρεοειδισμό, εάν ο θυρεοειδής είναι ρυθμισμένος με φαρμακευτική αγωγή, τότε δεν υφίσταται η ορμονική διαταραχή που να οδηγεί σε χαμηλό μεταβολικό ρυθμό.
2. Δίαιτα = Ασιτία
Για πολλούς, δίαιτα σημαίνει αυστηρός περιορισμός φαγητού, με λίγα, άστατα γεύματα την ημέρα. Όμως, ακολουθώντας ένα τέτοιο πλάνο διατροφής, ο μεταβολικός ρυθμός μειώνεται και η απώλεια βάρους γίνεται δυσκολότερη! Επιπλέον, άτομα που τρώνε σταθερό αριθμό γευμάτων ανά τακτά χρονικά διαστήματα, έχουν υψηλότερο μεταβολικό ρυθμό και χάνουν βάρος πιο εύκολα.
3. Δεν τρώω πολύ, αλλά παχαίνω
Το τσιμπολόγημα είναι ο πιο εύκολος τρόπος για ασυνείδητη κατανάλωση φαγητού και θερμίδων. Έτσι, χωρίς να το καταλάβει κάποιος, μπορεί να καταναλώσει αρκετές θερμίδες, τις οποίες όμως δεν τις λαμβάνει υπ’ όψιν! Μια νοικοκυρά που δοκιμάζει το φαγητό ή κάποιος που τρώει ψωμί περιμένοντας το φαγητό να σερβιριστεί, είναι παραδείγματα τέτοιας συμπεριφοράς. Η καταγραφή όλων των τροφών που καταναλώνονται σε μια μέρα, μπορεί να βοηθήσει στη συνειδητοποίηση της έκτασης του... τσιμπολογήματος!
4. Οι υδατάνθρακες παχαίνουν
Οι υδατάνθρακες δεν παχαίνουν! Αποδίδουν τέσσερις θερμίδες ανά γραμμάριο και είναι απαραίτητοι για τον οργανισμό μας. Υδατάνθρακες υπάρχουν στα όσπρια, τα μακαρόνια, το ρύζι, τις πατάτες, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται γλυκόζη για να λειτουργήσει σωστά, άλλωστε! Το πρόβλημα δεν είναι οι υδατάνθρακες, αλλά το πόσο τρώμε. Αν καταναλώνουμε μεγαλύτερη ποσότητα οποιουδήποτε θρεπτικού συστατικού απ’ ό,τι χρειαζόμαστε, τότε ο οργανισμός μας θα αποθηκεύσει την περίσσια ενέργεια σα λίπος.
Πολλές φορές οι άνθρωποι δικαιολογούν το αυξημένο τους βάρους με διάφορους τρόπους, ενώ άλλες φορές καταφεύγουν σε «περίεργους» τρόπους για γρήγορο αδυνάτισμα. Είναι πολλοί οι μύθοι γύρω από τη διατροφή και ακόμη περισσότερα τα άτομα που δημιουργούν νέους μύθους και δίαιτες με σκοπό να αποκτήσουν φήμη και χρήματα.
Η λύση στην απώλεια βάρους δε βρίσκεται στον αποκλεισμό τροφών ή θρεπτικών συστατικών, αλλά στην υγιεινή διατροφή, με όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στη σωστή ποσότητα.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 5- 11 Δεκέμβρη σε τίτλους
1. Η υπερκατανάλωση ορισμένων κορεσμένων λιπαρών οξέων που βρίσκονται στο σκληρό τυρί, το ολόπαχο γάλα, το βούτυρο και τη σοκολάτα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κινδύνου στεφανιαίας νόσου! Συστήνεται η κατανάλωση των κορεσμένων λιπαρών να μην ξεπερνά το 10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης. http://www.medicalnewstoday.com/articles/314339.php
2. Πείραμα έδειξε ότι διατροφή 10 ημερών με junk food αρκούν για να αλλάξει η μικροχλωρίδα του εντέρου, με απώλεια των βακτηρίων που προστατεύουν από χρόνιες ασθένειες! http://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/11595559/Junk-food-kills-bacteri...
3. Διαβάστε την ενδιαφέρουσα συνέντευξη της Lesley Regan, της νέας προέδρου του Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. Αναφέρεται στην σχέση του υγιούς βάρους και της ευκολότερης εγκυμοσύνης. https://www.theguardian.com/society/2016/dec/06/pregnancy-childbirth-obe...
4. Άσκηση με ρακέτες φαίνεται να είναι πιο ευεργετική για τη μακροζωία! http://www.medicalnewstoday.com/articles/314420.php
5. Πόση ζάχαρη κρύβεται σε γλυκά από αλυσίδες καφέ; Το κέικ καρότου (carrot cake) του Starbucks είναι από τα πιο γευστικά κέικ της αλυσίδας, αλλά περιέχει 15 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη! http://www.dailymail.co.uk/news/article-4003664/Cake-coffee-shops-shown-...
6. Δείτε την ημερίδα για την αξία της διάγνωσης και παρέμβασης σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ https://www.facebook.com/mantzoroumaria/?ref=aymt_homepage_panel
7. Τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D στη γέννηση φαίνεται να έχουν 47% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Σκλήρυνση κατά πλάκας, σε σχέση με τα άτομα που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα της βιταμίνης. http://www.medicalnewstoday.com/articles/314462.php