Διαιτολόγος-Διατροφολόγος: Επαγγελματίας Ομορφιάς ή Επαγγελματίας Υγείας;
Έχουμε συνδυάσει το επάγγελμα του διαιτολόγου-διατροφολόγου με τον έλεγχο του σωματικού βάρους, και ειδικά την απώλεια βάρους. Στην πραγματικότητα, αν και ο ρόλος του διαιτολόγου ως ειδικός σε θέματα βάρους είναι εκείνος ο οποίος επικοινωνείται πιο συχνά, ο ρόλος του στην πρόληψη και την αντιμετώπιση ασθενειών είναι εκείνος που τον καθιστά σημαντικό και απαραίτητο μέλος μιας διεπιστημονικής ομάδας στην πρόληψη και αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης (τύπου Ι & ΙΙ), τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος και οι νεφροπάθειες, καθώς και παραγόντων κινδύνου των παραπάνω ασθενειών (υπερβάλλον σωματικό βάρος, δυσλιπιδαιμίες, υπέρταση κ.α.).
Ως ειδικός ελέγχου του σωματικού βάρους ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι δίπλα στο άτομο με σκοπό την αξιολόγηση της σύστασης του σώματός του, την αξιολόγηση των διατροφικών συνηθειών και την εκπαίδευσή του για την βελτίωση αυτών, ενώ σημαντική είναι και η «προπόνηση» του ατόμου για πρόληψη και αντιμετώπιση των «επικίνδυνων» καταστάσεων που επηρεάζουν την προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, και των διαστρεβλωμένων πεποιθήσεων σχετικά με τη διατροφή. Έτσι, το άτομο, ύστερα από την ολοκλήρωση του προγράμματος διατροφής θα έχει τα εφόδια για τη διατήρηση του υγιούς τρόπου διατροφής, υγιή σχέση με το φαγητό και την εικόνα του σώματός του, ενώ θα έχει καταφέρει να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης πληθώρας χρόνιων νόσων.
Ως ειδικός στην κλινική πράξη σχετικά με ασθενείς που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για την εμφάνισή τους, ο διαιτολόγος-διατροφολόγος θα παρέμβει με σκοπό τη μείωση του κινδύνου αυτού, τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών του ατόμου, παράλληλα με τις αρμόζουσες τροποποιήσεις στη διατροφή, και θα αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της διεπιστημονικής ομάδας που παρακολουθεί τον ασθενή.
Αναφορικά με τη διαιτολογική παρέμβαση σε άτομα που πάσχουν από νόσους σχετιζόμενες με τη διατροφή στόχος είναι η βελτίωση των σχετικών δεικτών υγείας και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Απαραίτητη είναι η αξιολόγηση της κατάστασης θρέψης του ατόμου, και εν συνεχεία η διατήρηση ή η βελτίωσή της, καθώς παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόγνωση του ασθενούς και την εξέλιξη της νόσου. Παράλληλα, ο διαιτολόγος-διατροφολόγος θέτει σε εφαρμογή τις οδηγίες κλινικής διατροφής έγκριτων οργανισμών, καταρτίζοντας πρόγραμμα και οδηγίες με τις απαραίτητες διαιτητικές τροποποιήσεις. Επίσης, σημαντική είναι η διατήρηση της απόλαυσης του φαγητού σε αυτές τις ομάδες ασθενών. Δυστυχώς, πολλές φορές βλέπουμε να παραλείπεται ο διαιτολόγος-διατροφολόγος στην αντιμετώπιση ασθενειών, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η κατάσταση θρέψης, επομένως και η κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Για παράδειγμα, στον καρκίνο, η μη-βελτιστοποίηση της κακής κατάσταση θρέψης μπορεί να επιφέρει από αυξημένες παρενέργειες της θεραπείας, έως διακοπή της θεραπείας, ακόμη και θάνατο από καρκινική καχεξία.
Η διαιτολογία είναι μια πολύ σημαντική επιστήμη, της οποίας η πρόοδος έχει συντελέσει στην καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών.
Συνεπώς, ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι ουσιαστικά ένας επαγγελματίας υγείας, με αναγνωρισμένη άδεια ασκήσεως επαγγέλματος (Υπουργικό Διάταγμα 133/2014), ενώ η διαιτολογική πράξη εφαρμόζεται αποκλειστικά και μόνο από αδειούχους διαιτολόγους-διατροφολόγους.
Είναι απαραίτητο να απευθυνόμαστε στους αδειούχους διαιτολόγους-διατροφολόγους, καθώς αρκετά περιστατικά ατόμων που παριστάνουν τους διαιτολόγους-διατροφολόγους ή δίνουν -μη έγκυρες- συμβουλές διατροφής έχουν παρατηρηθεί και καταγγελθεί ανά την επικράτεια.
Σταφυλοθεραπεία: Θεραπεία ή Απάτη;
Τις τελευταίες μέρες στα μέσα κοινωνικής δυκτίωσης παρατηρήθηκε αύξηση στις δημοσιεύσεις σχετικά με την σταφυλοθεραπεία ή αμπελοθεραπεία. Η εν λόγω πρακτική σύμφωνα με την Wikipedia αρχικά καταγράφηκε τον 19ο αιώνα, το 1878. Από τότε, αρκετοί την ακολουθούν, ειδικά άτομα που συστήνουν ή ακολουθούν εναλλακτικές πρακτικές θεραπείας.
Πώς γίνεται η σταφυλοθεραπεία;
Η διαδικασία είναι απλή. Τα ατόμα καταναλώνουν μόνο σταφύλια για μια μέρα ή ακόμα χειρότερα ακόμη και για ένα μήνα!
Τι οφέλη παρουσιάζουν οι υποστηρικτές της σταφυλοθεραπείας;
Οι υποστηρικτές της πρακτικής αυτής υποστηρίζουν ότι έχει αρκετά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αποτοξίνωσης, της θεραπείας από τον καρκίνο, την απώλεια βάρους, την αναζωογόνηση του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών, τη θεραπεία γαστρεντερικών προβλημάτων, της δυσκοιλιότητα, των ρευματικών παθήσεων, της ουρικής αρθρίτιδας, τα συμπτώματων εμμηνόπαυσης και της υπέρτασης.
Ισχύει κάτι από τα παραπάνω; Τι έχει να μας πει η έρευνα;
Η σταφυλοθεραπεία είναι ουσιαστικά μια δίαιτα μονοφαγίας. Δηλαδή, όσοι την ακολουθήσουν θα τρώνε μόνο σταφύλια. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα δεν θα λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για τη βέλτιστη λειτουργία του, η οποία περιλαμβάνει πληθώρα διαδικασιών απαραίτητων για τη διατήρηση της ζωής. Στο σημείο αυτό πολλοί θα σκεφτούν ότι το σώμα μας έχει αποθήκες θρεπτικών συστατικών, επομένως, θα αντέξει, όμως στην πραγματικότητα το σώμα μας καθημερινά χρειάζεται όλα τα θρεπτικά συστατικά, έτσι ώστε να έχει αυτές τις αποθήκες. Ειδάλλως, θα τρώγαμε 1 φορά το μήνα ούτως ή άλλως!
Η απώλεια βάρους είναι ένα αυτονόητο αποτέλεσμα της σταφυλοθεραπείας, αλλά ουσιαστικό όφελος δεν υπάρχει, καθώς πρόκειται για απώλεια υγρών και μυικής μάζας, ενώ η μεγάλη στέρηση θα επιφέρει και υπερφαγία, και άμεση επαναπρόσληψη του βάρους μετά το πέρας της πρακτικής. Παράλληλα, δεν βελτιώνονται οι διατροφικές συνήθειες, ενώ αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης διατροφικών διαταραχών, καθώς η πρακτική αυτή οδηγεί σε μεγάλο έλεγχο της διατροφής και του αισθήματος της πείνας, χαρακτηριστικά των διατροφικών διαταραχών.
Η αποτοξίνωση, για την οποία γίνεται και κυρίως λόγος, δεν γίνεται μεσω τροφίμων. Το σώμα μας μέσω των νεφρών και του ήπατος, με τη βοήθεια του γαστρεντερικού συστήματος, των πνευμόνων και του δέρματος, αποτοξινώνεται από μόνο του. Στην περίπτωση που λόγω ασθένειας ή δηλητηρίασης δεν είναι εφικτή η αποτοξίνωση είναι αναγκαία η επίσκεψη στο νοσοκομείο. Για παράδειγμα, οι νεφροπαθείς που βρίσκονται στο τελικό στάδιο νεφροπάθειας κάνουν αιμοκάθαρση ή αιμοδιάλυση για την απομάκρυνση από το αίμα των παραπροϊόντων του μεταβολισμού και άλλων άχρηστων ουσιών, δεν κάνουν σταφυλοθεραπείες και δίαιτες αποτοξίνωσης!
Ενδιαφέρεστε για τη βελτίωση της διατροφής σας και την διασφάλιση της υγείας σας, βάση της επιστήμης, και όχι μέσω επικίνδυνων για την υγεία πρακτικών; Κλείστε το ραντεβού σας εδώ!
Επίσης, λέγεται ότι με την κατανάλωση 1 τροφίμου ο οργανισμός μας ξεκουράζεται. Στην πραγματικότητα το σώμα μας δεν χρειάζεται ξεκούραση απο την κατανάλωση πολλών τροφίμων! Άλλωστε, δεν μπορεί να ξεχωρίσει την πηγή θρεπτικών συστατικών (τρόφιμο/συμπλήρωμα/χώμα), ενώ τα τρόφιμα και το νερό ακόμη, περιέχουν πληθώρα μικρο- και μακρο- θρεπτικών συστατικών!Επιπλέον μελέτες έχουν δείξει ότι διατροφικά πρότυπα που συμπεριλαμβάνουν τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων, όπως η Μεσογειακή Διατροφή οδηγούν σε πολλά οφέλη για την υγεία.
Λόγω της μεγάλης στερησης θρεπτικών συστατικών είναι επόμενο να περιμένουμε και παρενέργειες από την πρακτική αυτή, όπως πονοκέφαλος, έλλειψη συγκέντρωσης, κόπωση και αδυναμία, ενώ σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο βρίσκεται η υγεία παιδιών, εφήβων, ηλικιωμένων, και ατόμων με χρόνιες νόσους, είτε βρίσκονται υπό φαρμακευτική αγωγή, είτε όχι.
Αναφορικά με τις υποτιθέμενες ευεργετικές ιδιότητες κατά του καρκίνου και άλλων χρόνιων ασθενειών, ενώ η έρευνα έχει δείξει θετικά αποτελέσματα για ορισμένα συστατικά του σταφυλιού, όπως η ρεσβερατρόλη, οι μελέτες αυτές έχουν γίνει κυρίως σε κυτταρικές γραμμές, δηλαδή σε κύτταρα σε τρυβλία, με τα αποτελέσματα να μην μπορούν να μεταφραστούν ούτε στα ζώα, ούτε στον άνθρωπο. Οι μελέτες σε ανθρώπους δεν αφορούν την αποκλειστική κατανάλωση σταφυλιών, αλλά ουσιών του σταφυλιού σε μορφή συμπληρώματος ή κρασί, με αποτελέσματα που δεν οδηγούν σε ισχυρά και σαφή συμεπράσματα! Επομένως, δεν είναι η αποκλειστική κατανάλωση σταφυλιού/κρασιού που ενδέχεται να έχει οφέλη, αλλά η συμπληρωματική κατανάλωσή τους στα πλαίσια της συνηθησμένης διατροφής.
Εν τω μεταξύ, οι ποσότητες που χρησιμοποιούνται στις έρευνες αυτές είναι τόσο μεγάλες που δεν επιτυγχάνονται με την κατανάλωση σταφυλιών, ούτε κατά την σταφυλοθεραπεία! H Αμερικάνικη Κοινότητα για τον Καρκίνο American Cancer Society έχει ερευνήσει τους ισχυρισμούς περί σταφυλοθεραπείας πολλάκις, και έχει καταλήξει ότι δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για τους ισχυρισμούς αναφορικά με τον καρκίνο, αλλά και αναφορικά με άλλες χρόνιες παθήσεις.
Συμπερασματικά, η αμπελοθεραπεία-σταφυλοθεραπεία είναι άλλη μια παράδοξη και δυνητικά επικίνδυνη για την υγεία πρακτική, η οποία θα πρέπει να αποφέυγεται. Δεν υπάρχει κάποιο τρόφιμο, του οποίου η αποκλειστική κατανάλωση θα μας δώσει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε, ούτε θα μας επιφέρει την θεραπεία κάποιας νόσου. Τα σταφύλια, όπως και πολλά άλλα φρούτα και λαχανικά, είναι θρεπτικά και περιέχουν πληθώρα αντιοξειδωτικών. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα μας προστατέψουν ή θα μας γιατρέψουν από ασθένειες αν για ένα μήνα ή μια μέρα τα καταναλώσουμε σε αποκλειστικότητα! Αντιθέτως, πρακτικές όπως η σταφυλοθεραπεία θα συμβάλλουν σε διατροφικές ελλείψεις και δυνητικά σε διατροφικές διαταραχές, με αρνητικό αντίκτυπο στην σωματική και ψυχική μας υγεία. Η κατανάλωση πληθώρας τροφίμων και η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, θα μας βοηθήσουν στην πρόληψη, αλλά την αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών, όπως δείχνουν και αρκετές επιστημονικές μελέτες.
Βιβλιογραφία
Wine: An Aspiring Agent in Promoting Longevity and Preventing Chronic Diseases
American Cancer Society's Guide to Complementary and Alternative Methods. Atlanta: American Cancer Society, 2000, pp 323-325.
Adherence to Mediterranean Diet and Risk of Cancer: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis.
Mediterranean diet and health.
Το άρθρο έχει συγγραφεί με την συμβολή της εξαιρετικής συναδέλφου Δρ Ειρήνης Δημίδη.
Πόσο γρήγορος είναι ο μεταβολισμός σας;
Ο μεταβολισμός, και το πόσο «γρήγορος» ή «αργός» είναι απασχολεί αρκετά τα άτομα που προσπαθούν να χάσουν βάρος. Τι είναι όμως ο μεταβολισμός, πώς τον μετράμε και τι σχέση έχει με το μεταβολισμό των τροφών;
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή πόση ενέργεια ή θερμίδες προσλαμβάνει μέσω της τροφής και πόσες χρειάζεται ή «καίει» ο οργανισμός μέσα σε μία ημέρα. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες το βάρος μειώνεται.
Με τον όρο μεταβολισμό ή βασικό μεταβολισμό ή βασικό μεταβολικό ρυθμό εννοούμε τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού για τις βασικές του λειτουργίες, όπως την αναπνοή, την κυκλοφορία του αίματος, τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας σώματος και τη λειτουργία της καρδιάς, όταν το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία, ύστερα από ολονύκτια νηστεία, δηλαδή χωρίς τροφή.
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως την ηλικία, την επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, τη σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες.
Καθένας έχει διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, ενώ ανάλογα με το πόσο καθιστική ή δραστήρια ζωή διάγει ο βασικός μεταβολισμός μπορεί να αποτελεί το 45-70% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης.
Για να μετρήσουμε το βασικό μεταβολικό ρυθμό μπορούμε α) να χρησιμοποιήσουμε υπάρχουσες εξισώσεις με παράγοντες το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο, β) να μετρήσουμε την απώλεια θερμότητας του σώματος μέσω άμεσης θερμιδομετρίας και γ) να μετρήσουμε την κατανάλωση οξυγόνου και παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας.
Η χρήση εξισώσεων και η έμμεση θερμιδομετρία αποτελούν τους πιο κοινούς τρόπους μέτρησης του βασικού μεταβολικού ρυθμού, με την έμμεση θερμιδομετρία να είναι πιο έγκυρη, καθώς δεν εκτιμούμε απλώς, αλλά μετράμε το βασικό μεταβολισμό και έτσι μπορούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια να εκτιμήσουμε τη συνολική ημερήσια ενεργειακή δαπάνη και να αναπτύξουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής!
Για τη μέτρηση του βασικού μεταβολισμού το άτομο θα πρέπει να είναι νηστικό για 12 ώρες, να έχει μόλις ξυπνήσει, να μην έχει γυμναστεί την προηγούμενη ημέρα, να είναι υγιές, χωρίς πυρετό, να είναι ξαπλωμένο και σε χώρο σε θερμοκρασία δωματίου. Λόγω του ότι δεν μπορούμε πάντα να έχουμε τις παραπάνω συνθήκες, κατά το πλείστον μετράμε το μεταβολισμό ηρεμίας με το άτομο να είναι νηστικό για 4 ώρες.
Το πόσο γρήγορος ή αργός είναι ο μεταβολισμός προκύπτει από τη σύγκριση του βασικού μεταβολισμού (ή μεταβολισμού ηρεμίας) με τον προβλεπόμενο από τις εξισώσεις μεταβολισμό.
Από την άλλη, με τον όρο μεταβολισμό της τροφής εννοούμε τις βιοχημικές διεργασίες που αποσκοπούν στην αποικοδόμηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής, με σκοπό την παραγωγή χημικής ενέργειας για τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού και τη βιοσύνθεση δομικά και λειτουργικά σημαντικών μορίων του οργανισμού.
Ανεξάρτητα με το μεταβολισμό του οργανισμού, η ενέργεια που προσδίδει ένα τρόφιμο είναι συγκεκριμένη. Δηλαδή, οποιοσδήποτε καταναλώσει ένα τρόφιμο 100 θερμίδων θα προσλάβει ενέργεια 100 θερμίδων!
Η μέτρηση του βασικού μεταβολισμού είναι σημαντική για την εκπόνηση ενός εξατομικευμένου προγράμματος διατροφής, καθώς από άτομο σε άτομο, ακόμη και με το ίδιο βάρος, ύψος, ηλικία και φύλο ο μεταβολισμός μπορεί να διαφέρει αρκετά! Σε γενικές γραμμές, άτομα με «γρήγορο» μεταβολισμό μπορούν να χάνουν πιο εύκολα βάρος σε σχέση με άτομα με «αργό» μεταβολισμό.
Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού
Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού
Ανακοίνωση του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
Κάθε δεύτερη Πέμπτη του Μαρτίου έχει θεσπιστεί η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση για την υγεία των νεφρών μας.
Σήμερα, 850 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εκτιμάται ότι πάσχουν από κάποιας μορφής νεφρικής νόσου. Η χρόνια νεφροπάθεια (CKD) προκαλεί τουλάχιστον 2,4 εκατομμύρια θανάτους ετησίως και είναι πλέον η 6η ταχύτερα αυξανόμενη αιτία θανάτου.
Ως εκ τούτου, το σύνθημα για την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού φέτος είναι «Νεφρική Υγεία για όλους, παντού», και στοχεύει αφενός να τονίσει την αυξανόμενη νοσηρότητα των νεφροπαθειών παγκοσμίως, αφετέρου να ευαισθητοποιήσει για την σπουδαιότητα των υγιών νεφρών.
Συστάσεις για υγιή νεφρά:
- Αυξήστε την σωματική δραστηριότητα
- Ελέγχετε τακτικά την αρτηριακή πίεση
- Τρώτε ισορροπημένα και διατηρείστε ένα σταθερό βάρος
- Πίνετε επαρκείς ποσότητες υγρών
- Αποφύγετε το κάπνισμα
- Ελέγχετε συστηματικά τη νεφρική σας λειτουργία όταν πάσχετε από νεφρική νόσο
- Ελέγξτε τη νεφρική σας λειτουργία εάν έχετε
- σακχαρώδη διαβήτη
- υπέρταση
- αυξημένο σωματικό βάρος
- ένας από του γονείς σας έχει νεφρική νόσο
- Αφρικανική, Ισπανική ή Ασιατική καταγωγή
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού εδώ.