Διατροφή και Αντιμετώπιση του Σύνδρομου Πολυκυστικών Ωοθηκών
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ( εν συντομία ΣΠΩ ή στα Αγγλικά Polycystic Ovary Syndrome ή PCOS ) είναι μια ενδοκρινική διαταραχή που παρατηρείται στο 6-22% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε αναπαραγωγικές, ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές, όπως ινσουλινοαντίσταση & σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπογονημότητα, καθώς και νεοπλασίες, όπως καρκίνο μαστού και ενδομητρίου. Αν και η αιτιολογία πίσω από την εμφάνιση του συνδρόμου δεν είναι γνωστή, γενετικοί & περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην εμφάνιση του.
Επηρεάζει η διατροφή την αντιμετώπιση του συνδρόμου;
Η παχυσαρκία & δη η ανδρικού τύπου παχυσαρκία, η ινσουλινοαντίσταση και τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D παρατηρούνται σε 1 στις 2 γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες. Μάλιστα, το αυξημένο βάρος, η καθιστική ζωή, η “Δυτικού τύπου” διατροφή και το κάπνισμα δυσχαιρένουν τη νόσο. Παράλληλα, σε γυναίκες με ΣΠΩ παρατηρούνται διαταραγμένη σχέση με το φαγητό και υπερφαγικά επισόδεια.
H βελτίωση τρόπου ζωής (άσκηση & διατροφή) με απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του ΣΠΩ, και αποτελεί απαραίτητο κομμάτι της αντιμετώπισης του.
Με την αλλαγή τρόπου ζωής ως θεραπετυτική στατηγική, μια μικρή απώλεια βάρους της τάξης του 5%-10% του αρχικού βάρους φαίνεται να βελτιώνει σημαντικά την ινσουλινοαντίσταση, τα υψηλά επίπεδα ανδρογόνων, την έμμηνο ρύση και την γονιμότητα. Μια μετα-ανάλυση μελετών έδειξε ότι η αλλαγή τρόπου ζωής, σε σχέση με την απλή αγωγή επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα, σχετικά με τη μείωση του βάρους, της περίμετρου μέσης, ποσοστού λίπους στο σώμα και της φλεγμονής (μετρημένης μέσω CRP). Παράλληλα, βελτιώθηκε και η φυσική κατάσταση των γυναικών που βελτίωσαν τον τρόπο ζωής τους!
Πώς πρέπει να είναι η διατροφή;
Μια υποθερμιδική δίαιτα για απώλεια βάρους, δηλαδή ένα πρόγραμμα διατροφής με λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται ο οργανισμός και στη συνέχεια ένα πλάνο για διατήρηση του βάρους στα επιθυμητά επίπεδα είναι απαραίτητη.
Η σύσταση της διατροφής αναφορικά με τα μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, λιπαρά, πρωτεΐνες) δεν φαίνεται να παίζει τόσο σημαντικό ρόλο. Συγκεκριμένα, για τους υδατάνθρακες, μια συστηματική ανασκόπιση της βιβλιογραφίας έδειξε οτι η γονιμότητα, οι ορμόνες, και οι ορμόνες που σχετίζονται με τον κορεσμό δεν διέφεραν μετά από δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες σε σχέση με μια τυπική δίαιτα. Η μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων & η απώλεια βάρους στο ΣΠΩ βελτιώνουν τα ποσοστά ωορρηξίας, τη σύλληψη, την υπερανδρογοναιμία, τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης, την αντίσταση στην ινσουλίνη και τις ορμόνες κορεσμού, ενώ η σύνθεση της δίαιτας είναι λιγότερο σημαντική. Συστήνεται η μειωμένη κατανάλωση ελευθέρων σακχάρων (ζάχαρη, μέλι, σιρόπι αγαύης και άλλα σιρόπια, χυμοί φρούτων, ροφήματα με ζάχαρη, υπερκατανάλωση γλυκών) και η προτίμηση σε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα φρούτα κια τα λαχανικά, και τα όσπρια.
Επιπλέον, λόγω των επιπτώσεων του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών στα λιπίδια του αίματος συστήνεται η μείωση της πρόσληψης κορεσμένων και αποφυγή των τρανς λιπαρών. Πηγές κορεσμένων λιπαρών είναι το λίπος του κοτόπουλου και του κρέατος, το λάδι καρύδας, το φοινικέλαιο και το βούτυρο και τα λιπαρά των τυριών (μπορούμε να επιλέξουμε τυρί χαμηλό σε λιπαρά). Πηγές τρανς λιπαρών αποτελούν τα υδρογωνομένα λίπη τα οποία χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τροφίμων για τα σφολιατοειδή, τα κέικ, τα μπισκότα και άλλα είδη αρτοζαχαροπλαστικής.
Ιδίαιτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην βελτίωση των επιπέδων βιταμίνης D, του χρωμίου και των ω-3 λιπαρών οξέων, στην περίπτωση ελλείψεων ή χαμηλών επιπέδων. Η βιταμίνη D είναι η βιταμίνη του ήλιου. Σε περίπτωση έλλειψης συστήνεται η συμπληρωματική αγωγή, ειδικά τους χειμερινούς μήνες. Διατροφικές πηγές Χρωμίου είναι το μπρόκολο, οι πατάτες, η γαλοπούλα, το κόκκινο κρασί, τα μήλα, οι μπανάνες, τα πράσινα φασολάκια, και το ψωμί ολικής άλεσης. Πηγές των ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα λιπαρά ψάρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι (πχ. λιναρόσπορος, καρύδια). Άτομα που δεν καταναλώνουν ψάρια και ξηρούς καρπούς και σπόρους μπορεί να επωφεληθούν από συμπλήρωμα ω-3 λιπαρών οξέων.
Αν και συχνά φαίνεται να υπάρχει μια δυσκολία στην απώλεια βάρους, οι παρούσες μελέτες συνολικά δεν δείχνουν να υπάρχει διαφορά στην απώλεια μεταξύ γυναικών με και χωρίς ΣΠΩ.
Συνεπώς, η διατροφή για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών είναι μια ποικίλη, υγιεινή διατροφή (όπως η Μεσογειακή Διατροφή), ενώ ο συνδυασμός της με άσκηση είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Η μέτρια απώλεια και διατήρηση ενός υγιούς βάρους παίζει βαρυσήμαντο ρόλο για την βελτίωση των συμπωμάτων του Συνδρόμου, καθώς και των επιπτώσεών του στην υγεία και τη γονιμότητα.
Πηγές:
BDA Food Fact Sheet Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)
Weight Management Interventions in Women with and without PCOS: A Systematic Review
Characteristics of obesity in polycystic ovary syndrome: Etiology, treatment, and genetics.
Nutritional management in women with polycystic ovary syndrome: A review study.
The effect of dietary carbohydrates in women with polycystic ovary syndrome: a systematic review.
Last updated/ Τελευταία επικαιροποίηση: 29/11/2019
Childhood overweight and obesity and abnormal birth anthropometric measures are associated with a higher prevalence of childhood asthma in preschool age
Pavlidou E, Mantzorou M, Tolia M, Antasouras G, Poutsidi A, Psara E, Poulios E, Fasoulas A, Vasios GK, Giaginis C. Childhood overweight and obesity and abnormal birth anthropometric measures are associated with a higher prevalence of childhood asthma in preschool age. J Asthma. 2022 Dec 1:1-10. doi: 10.1080/02770903.2022.2144354 .
Το υπερβάλον σωματικό βάρος και η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία και οι μη επιθυμητές ανθρωπομετρικές μετρήσεις γέννησης σχετίζονται με υψηλότερο επιπολασμό παιδικού άσθματος στην προσχολική ηλικία
Το παιδικό άσθμα είναι μια από τις πιο κοινές μη μεταδοτικές ασθένειες στον κόσμο. Αρκετοί περιγεννητικοί και μεταγεννητικοί παράγοντες έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παιδικού άσθματος. Η παρούσα μελέτη στοχεύει να αξιολογήσει κατά πόσο το υπερβάλλον βάρος και η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία και οι μη επιθυμητές ανθρωπομετρικές μετρήσεις στη γέννηση επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης παιδικού άσθματος στην προσχολική ηλικία.
Σε αυτή τη μελέτη, 5215 παιδιά προσχολικής ηλικίας ηλικίας 2-5 ετών έλαβαν μέρος μετά από εφαρμογή πολλών κριτηρίων ένταξης και αποκλεισμού και εξετάστηκαν εάν παρουσιάζουν συμπτώματα άσθματος. Πραγματοποιήθηκε μη προσαρμοσμένη και προσαρμοσμένη στατιστική ανάλυση για να εκτιμηθεί εάν οι περιγεννητικοί και μεταγεννητικοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παιδικού άσθματος.
Καταγράφηκε επιπολασμός 4,5% του παιδικού άσθματος. Μεταξύ των παιδιών που διαγνώστηκαν με άσθμα, το 19,4% ήταν στην κλίμακα του υπέρβαρου και το 13,9% ήταν στην κλίμακα της παχυσαρκίας. Το υπερβάλον σωματικό βάρος/παχυσαρκία στην παιδική ηλικία συσχετίστηκε με 76% υψηλότερο κίνδυνο παιδικού άσθματος σε σχέση με το φυσιολογικό βάρος. Οι μη επιθυμητές ανθρωπομετρικές μετρήσεις στη γέννηση, δηλαδή το βάρος γέννησης, το μήκος και η περιφέρεια κεφαλής, συσχετίστηκαν ανεξάρτητα με υψηλότερες πιθανότητες (87%, 29% και 23%, αντίστοιχα) παιδικού άσθματος από το φυσιολογικό βάρος.
Αυτή είναι μια συγχρονική, εθνικά αντιπροσωπευτική μελέτη που υποστήριξε τα δεδομένα ότι το υπέρβαρο/παχυσαρκία στην παιδική ηλικία και οι μη φυσιολογικές ανθρωπομετρικές μετρήσεις κατά τη γέννηση μπορεί να αυξήσουν ανεξάρτητα τον κίνδυνο παιδικού άσθματος στην προσχολική ηλικία. Συνιστώνται επείγουσες πολιτικές και στρατηγικές υγείας για την προώθηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, αποτρέποντας την παιδική παχυσαρκία στα αρχικά στάδια της ζωής.
Μύθοι για τη Διαιτολογία & τους Διαιτολόγους: Ο διαιτολόγος θα σου πει τι θα φας
Πολλοί θεωρούν ότι οι διαιτολόγοι θα πουν στον διαιτώμενο τι θα φάει, και τι όχι, ή ότι ο διαιτολόγος έχει έτοιμα προγράμματα διατροφής που δίνει στους διαιτώμενους.
Αν και παλαιότερα κάτι παρεμφερές ίσχυε, πλέον ο κλάδος της διαιτολογίας έχει αλλάξει άρδην. Παλαιότερα, τα προγράμματα διατροφής δεν ήταν εξατομικευμένα, και στόχος ήταν η αυστηρή τήρησή τους. Πλέον, στόχος είναι η σταδιακή βελτίωση του τρόπου ζωής, με την υγιεινή διατροφή να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Ο διαιτολόγος βοηθάει τον διαιτώμενο να βελτιώσει τις διατροφικές συνήθειες και συμπεριφορές του, ενώ το πρόγραμμα διατροφής είναι εξατομικευμένο, και φτιαγμένο για τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου.
Συγκεκριμένα για το πρόγραμμα διατροφής, ο διαιτολόγος σε συνεργασία με τον διαιτώμενο θα οργανώσουν και θα καταρτίσουν ένα πλάνο, με τρόφιμα και φαγητά που προτιμά ο διαιτώμενος.
Ακόμη και στην κατάρτιση θεραπευτικών διαιτών (πχ. για νεφροπαθείς, άτομα με δυσθρεψία, άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου) ή σε περίπτωση αλλεργιών, η απόλαυση του φαγητού πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και το πρόγραμμα να είναι προσαρμοσμένο στο άτομο που θα το ακολουθήσει.
Ακόμη, μπορεί ο διαιτώμενος να επιθυμεί να μην δοθεί διατροφικό πλάνο!
Σημαντικά μέρη της συνεργασίας του διαιτολόγου με τον διαιτωμένο αποτελούν η ενημέρωση και εκπαίδευση για τη διατροφή, η επίλυση προβλημάτων και η συμβουλευτική.
Επομένως, ο διαιτολόγος δεν θα σας πει τι να φάτε και τι όχι, αλλά θα σας βοηθήσει να επιτύχετε τους διατροφικούς σας στόχους, μέσω της βελτίωσης των διατροφικών σας συνηθειών και συμπεριφορών. Άλλωστε, αν δεν υπάρχει ιατρικός λόγος (πχ. αλλεργία) δεν απαγορεύεται κανένα τρόφιμο!
Διπλή μπάρα με φυστικοβούτυρο & κακάο
Γιατί να επιλέξετε μεταξύ μπάρας με σοκολάτα και χωρίς, ενώ μπορείτε να τις συνδυάσετε;
Αυτή η διπλή μπάρα φτιάχνεται με λίγα υλικά, είναι νοστιμότατη, ενω η συνταγή μπορεί να χωρίστεί στα 2 και να φτιάξετε 2 διαφορετικών ειδών μπάρες!
Τι θα χρειαστείτε για 10 μπάρες:
Στρώση σοκολάτας
- 1/2 φλ. αμύγδαλα (60 γρ)
- 1/4 φλ. φυστίκια (40 γρ)
- 1/2 φλ. χουρμάδες (100 γρ)
- 30 γρ κομματάκια σοκολάτας (προεραιτικά)
- 2 κ.σ. κακάο
Στρώση φυστικοβούτυρου
- 1/4 φλ. χουρμάδες (50 γρ)
- 1/4 φλ. αμύγδαλα (30 γρ)
- 1/4 φλ. φυστίκια (40 γρ)
- 1/4 φλ. φυστικοβούτυρο (60-70 γρ)
- 2 κ.σ. βρώμη
Ενημερωθείτε για τις υπηρεσίες του διαιτολoγικού γραφείου εδώ.
Εκτέλεση:
- Βάλτε στο μπλεντερ τους χουρμάδες της 1ης στρώσης μεχρι να γίνουν παστα & αφήστε τους στην άκρη.
- Βάλτε τα υπόλοιπα υλικά στο μπλέντερ και αναμίξτε μεχρι να μεινουν πολύ μικρά κομμάτια.
- Προσθέστε τους χουρμάδες και αναμείξτε.
- Τοποθετείστε το μίγμα σε ένα ταψάκι και βάλτε το στην κατάψυξη.
- Επαναλάβετε την διαδικασία για την άλλη στρώση.
- Τοποθετείτε το μίγμα πάνω από την 1η στρώση.
- Αφήστε τις μπάρες στην κατάψυξη για μιση ώρα & μετά κόψτε σε κομμάτια!
Καλή απόλαυση!
