Πώς η οικογένεια θα βοηθήσει το υπέρβαρο παιδί; (Μέρος Β΄)
Με την παιδική παχυσαρκία να μοιάζει με επιδημία, η αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους των παιδιών είναι πιο σημαντική από ποτέ. Οι γονείς ως κηδεμόνες και υπεύθυνοι για την υγεία και ευημερία των παιδιών είναι οι ιθύνοντες για την αντιμετώπιση του παιδικού υπέρβαρου και της παχυσαρκίας. Όπως αναφέρθηκε στο μέρος Α’ του “Πώς η οικογένεια θα βοηθήσει το υπέρβαρο παιδί;” η αναγνώριση του προβλήματος είναι το αρχικό και πιο σημαντικό κομμάτι της αντιμετώπισης κάθε προβλήματος, έτσι ώστε να αναλάβουμε δράση! Σύσσωμη η οικογένεια πρέπει να βοηθήσει το παιδί, έτσι ώστε να είναι σε θέση να κάνει πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές στο σπίτι.
Τι κάνουμε με τα σνακ στο σχολείο, και με τα γλυκά; Πώς η άσκηση θα βοηθήσει;
Τα παιδιά περνούν αρκετό χρόνο στο σχολείο. Όσον αφορά το κολατσιό τους είναι καλό να το παίρνουν μαζί τους από το σπίτι. Ένα τοστ ή σάντουιτς, φρούτα και κομμένα λαχανικά, όπως αγγούρι και καρότο, και πιο σπάνια μια σπιτική πίτα ή κέικ είναι καλές ιδέες. Βέβαια, καθώς πολλά παιδιά πάνε στο σχολείο με ολόκληρες συσκευασίες μπισκότων και άλλων σνακ, η επικοινωνία με τους δασκάλους, με άλλους γονείς και το κυλυκείο για τα σνακ των παιδιών μπορεί να βοηθήσει, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να έχουν πιο υγιεινές επιλογές στο σχολείο! Επιπλέον, μια καλή ιδέα είναι τα παιδιά να βοηθούν στην προετοιμασία του κολατσιού τους, ώστε να μαθαίνουν περισσότερο για τη διατροφή και να φτιάχνουν σνακ που θα θέλουν να φάνε!
Κανένα φαγητό δεν απαγορεύεται, εκτός και αν υπάρχει ιατρικός λόγος. Έτσι, ακόμη και αν το παιδί θελήσει να φάει γλυκό, αυτό δεν απαγορεύεται, αλλά πρέπει να τονιστεί ότι είναι καλό να τρώμε πιο σπάνια (πχ. 1 φορά την εβδομάδα) τα γλυκά που μας αρέσουν και να τα απολαμβάνουμε με την ηρεμία μας, χωρίς να βιαζόμαστε. Είναι σημαντικό να αποφεύγουμε να έχουμε στο σπίτι γλυκά και αλμυρά σνακ, τα οποία είναι πειρασμός για τα παιδιά που θα θέλουν να τα καταναλώσουν! Είναι προτιμότερο να αγοράζονται όταν και εφόσον θα καταναλωθούν άμεσα και σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 1 μερίδα για τον καθένα. Ας μην ξεχνάμε ότι το γιαούρτι με φρούτα ή το γιαούρτι με μέλι και καρύδια, και τα αποξηραμένα φρούτα έχουν γλυκιά γεύση, και δεν χρειάζεται ένα τρόφιμο να περιέχει υπερβολική πρόσθετη ζάχαρη για να είναι γλυκό!
Πέρα από τη διατροφή είναι σημαντική η φυσική δραστηριότητα των παιδιών. Η χρήση ταμπλετών, κινητών και υπολογιστών έχει επιφέρει αύξηση στις καθιστικές δραστηριότητες των παιδιών. Συστήνεται η καθημερινή άσκηση για 1 ώρα για τα παιδιά, είτε κάποιο άθλημα που τους αρέσει, είτε παιχνίδι! Φυσικά, για να συνεχίσει το παιδί να ασκείται πρέπει να του αρέσει η δραστηριότητα που κάνει! Καλή ιδέα είναι η άσκηση γονέων και παιδιών μαζί, όπως το περπάτημα ή βόλτα με το ποδήλατο, ή οι ομαδικές-οικογενειακές δραστηριότητες. Έτσι, όλη η οικογένεια γυμνάζεται και οι γονείς δίνουν το καλό παράδειγμα στα παιδιά!
Πρέπει φυσικά και πάλι να τονιστεί η σημαντικότητα του να μην υπάρχει πίεση και να μην δημιουργούνται ενοχές στο παιδί, καθώς αυτό μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Χρειάζεται υπομονή, επιμονή και χρόνο για να βελτιωθούν οι συνήθειες όλων μας, πόσο μάλλον των παιδιών που είναι πιο επιρεπή. Με μικρά βήματα πετυχαίνουμε στο στόχο μας, και βοηθάμε το υπέρβαρο παιδί!
Διαβάστε το Μέρος Α' εδώ
Είναι η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή εφικτή σήμερα;
Precision nutrition, ή αλλιώς η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με τα γονίδιά μας είναι ένας πολλά υποσχόμενος κλάδος της διατροφής!
Σύμφωνα με τα γονίδιά μας, δηλαδή το DNA μας, βρισκόμαστε και σε διαφορετικό κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων νοσημάτων, παχυσαρκίας, έχουμε διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, μεταβολίζουμε και πιο αργά ή γρήγορα το αλκοόλ, μεταξύ άλλων!
Έχουν γίνει αρκετές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής σε φορείς ορισμένων γονιδίων, και έχουμε προχωρήσει αρκετά. Είμαστε σε θέση να αναλύσουμε όλο το γονίδωμά μας, σε λιγότερο από 1 ώρα με 1000 ευρώ περίπου, δεν είμαστε σε θέση ομως να ανάγουμε τα αποτελέσματα στην πρόληψη νόσων και κατάρτιση εξατομικευμένης διατροφής, ακόμα!
Είναι σημαντικό, όμως, να λάβουμε υπόψιν πέρα από τα γονίδιά μας, και το περιβάλλον, δηλαδή τον τρόπος ζωής μας. Επιπλέον, στο σώμα μας ζουν και άλλοι μικροοργανισμοί, το μικροβίωμα του εντέρου! Παράλληλα, πρέπει να συμπεριλάβουμε και τα νέα δεδομένα της μεταβολομικής! Δηλαδή, απλώς το να γνωρίζουμε γονιδίωμά μας δεν αρκεί!
Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
Έχουμε αρκετά χρόνια μπροστά μας, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιούμε με βέλτιστο τρόπο τη διατροφογενετική στην καθημερινή κλινική πρακτική!
Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση των Pavlidis et al. συμπεραίνει ότι η χρήση των εμπορικών τεστ διατροφογεννετικής δεν συστήνεται! Τα εμπορικά τεστ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή ελέγχουν 38 γονίδια, άρα δεν είναι πλήρη, και δεν συστήνονται, ενώ η πλήρης ανάλυση του γονιδιώματος είναι και πολύ πιο ακριβή!
Μάλιστα, το 2010 στην Αμερική έγινε έρευνα για εταιρείες που είχαν υπηρεσίες διατροφογενετικής, και καταδίκασαν τα παραπλανητικά αποτελέσματα και τις παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ.
Παράλληλα, δεν βρήκαν επιστημονική βάση για τους ισχυρισμούς ότι μπορούν να συστήσουν εξατομικευμένα συμπληρώματα διατροφής ανάλογα με το DNA.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο Times ο βιοχημικός και chef Anthony Warner "But for now even leading geneticists can’t tell what colour your eyes are from your DNA, let alone suggest what food you should be eating. The best advice is to save your money and try to eat well." Δηλαδή, "οι γενετιστές δεν μπορούν να βρουν το χρώμα των ματιών από το DNA, πόσο μάλλον να συστήσουν εξατομικευμένη διατροφή. Η καλύτερη συμβουλή είναι κρατήστε τα λεφτά σας και φάτε υγιεινά"!
Βέβαια, φαίνεται ότι ακόμη και αν γνωρίζουμε τι αλλαγές πρέπει να κάνουμε στη διατροφή μας, σύμφωνα με το γονιδίωμά μας, αυτή η γνώση δεν μας κινητοποιεί για τις απαραίτητες διατροφικές αλλαγές.
Αρκετές φορές “ρίχνουμε το φταίξιμο” για το επιπλέον σωματικό μας βάρος στα γονίδιά μας. Και όντως υπάρχουν πάνω από 100 γονίδια που έχουν συσχετιστεί με το βάρος μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετώπισουμε το αυξημένο σωματικό βάρος, ακόμη και αν έχουμε γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένο βάρος! Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με το γονίδιο FTO, ένα από τα γονίδια που σχετίζεται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μπορούν να χάσουν βάρος, όπως και τα άτομα χωρίς το γονίδιο αυτό. Άρα, ναι μεν τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία, το βάρος μας και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος για εμφάνιση των παραπάνω δεν εξαρτάται και από τον τρόπο ζωής μας, δηλαδή τη διατροφή και την κίνηση!
Συμπερασματικά, αν και εως τώρα έχουμε κάνει πρόοδο όσον αφορά τα γονίδια και τη διατροφή, χρειάζονται επιπλέον μελέτες, που λαμβάνουν υπόψιν και άλλους παράγοντες, γεγονός που θα μας πάρει αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε, είναι σημαντική η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση!
- Διαβάστε άρθρο από το blog του Harvard πάνω στη διατροφογενετική εδώ!
- Διαβάστε μια μετα-ανάλυση πάνω στα τεστ διατροφογενετικής εδώ: Meta-Analysis of Genes in Commercially Available Nutrigenomic Tests Denotes Lack of Association with Dietary Intake and Nutrient-Related Pathologies.
"As solid scientific evidence is currently lacking, commercially available nutrigenomics tests cannot be presently recommended. Notwithstanding, the need for a thorough and continuous nutrigenomics research is evident as it is a highly promising tool towards precision medicine."
- Διαβάστε το άρθρο του Anthony Warner (Angry Chef) εδώ.
Ποιά τρόφιμα καίνε το λίπος;
"Ποιες τροφές καίνε το λίπος;"
"Τι να φάω για να κάψω το λίπος της κοιλιάς;"
"Πίνω μηλόξυδο για να κάψω λιπος."
Μερικές από τις φρασεις που ακουω συχνά στο γραφείο...
Στο διαδίκτυο & από γνωστους θα διαβάσουμε και θα ακουσουμε για διαφορα τρόφιμα & ροφήματα ή smoothies που υπόσχονται ότι θα καψουν το λιπος, χωρίς να καμια προσπαθεια!
Φυσικά, δεν υπάρχουν τέτοια τρόφιμα ή ροφηματα!
Ο μόνος τρόπος για να κάψουμε λίπος είναι να το χρησιμοποιήσουμε! Και όπως θα έχετε μαντέψει, το αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας είναι ο μόνος τρόπος (μέσω υποθερμιδικης διατροφής ή/και ασκησης).
Άλλωστε, η τροφή είναι απαραίτητη για την επιβιωση και μας προσφέρει θρεπτικά συστατικά και ενέργεια! Το σώμα μας, καθώς είναι φτιαγμένο για να επιβιωνει, αποθηκευει ενέργεια ως λιπος! Πως είναι δυνατόν λοιπόν να τρώμε ένα τρόφιμο και να οδηγούμαστε στην απώλεια ενέργειας;
Και αν αναρωτιέστε ποιά τρόφιμα απαγορεύονται σε ένα πρόγραμμα διατροφής, δείτε εδώ!
Παξιμάδι με τυρί cottage και μέλι
Μετά από το γιαούρτι με το ταχίνι ένας ακόμη ασυνήθιστος συνδυασμός είναι ιδιαίτερα απολαυστικός! Συνήθως απολαμβάνουμε το τυρί cottage με σαλάτα, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ένα γρήγορο, χορταστικό και γλυκό σνακ!
Πάνω σε ένα παξιμάδι μπορείτε να προσθέστε τυρί cottage και μέλι και έτοιμο το σνακ σας!
Πέρα από το ότι είναι μια χορταστική επιλογή, το σνακ αυτό είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, λόγω του παξιμαδιού, είναι πηγή πρωτεΐνης, λόγω του τυριού και μπορεί να καλύψει και την όρεξή μας για γλυκό, χάρη στο μέλι!