Πότε θα πρέπει να πάρω συμπλήρωμα διατροφής;
Στα πλαίσια της βελτίωσης της υγείας και της διατροφής, και με στόχο την πρόληψη νόσων πολλοί παίρνουν συμπληρώματα διατροφής, από πολυβιταμίνες ή βιταμίνη C, εως ω-3 λιπαρά οξέα. Είναι τόσο απαραίτητο να λαμβάνουμε αυτά τα συμπληρώματα ή μας παρασύρρουν οι διάφορες διαφημίσεις και οι μύθοι διατροφής;
Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμινών, μετάλλων και άλλων μικροθρεπτικών συστατικών συστήνεται μόνο στην περίπτωση διατροφικής έλλειψης. Παράλληλα, άτομα που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή συστήνεται να λαμβάνουν συμπλήρωμα βιταμίνης Β12, η οποία βρίσκεται σε τρόφιμα ζωϊκής προέλευσης. Επιπλέον, άτομα που πάσχουν από διαταραχές λήψης τροφής (πχ. νευρογενή ανορεξία) συστήνεται να παίρνουν συμπλήρωμα διατροφής με πολυβιταμίνες, καθώς όπως είναι αναμενόμενο η πολύ μικρή πρόσληψη τροφής στο διάστημα πριν τη διάγνωση και έναρξη της θεραπείας σημαίνει ότι και η πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών είναι ελάχιστη ως μηδαμινή. Επίσης, σε χώρες όπου παρατηρείται συχνά έλλειψη βιταμίνης D, όπως το Ην. Βασίλειο συστήνεται η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D τους χειμερινούς μήνες. Στη χώρα μας παρατηρείται πλέον πολύ συχνά η έλλειψη βιταμίνης D, επομένως καλό είναι να μετράμε τη βιταμίνη σε αιματολογικές εξετάσεις, και να λαμβανουμε το απαραίτητο συμπλήρωμα σε περίπτωση έλλειψης. Τέλος, γυναίκες που επιθυμούν να μείνουν έγκυες ή είναι έγκυες είναι απαραίτητη η χορήγηση φυλλικού οξέος για τις 12 πρώτες εβδομάδες της κύησης για την αποφυγή ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα του εμβρύου. Σε άλλη περίπτωση, υγιή άτομα δεν δεν χρειάζεται να λάβουν συμπλήρωμα.
Τι ισχύει για τη βιταμίνη C σχετικά με την πρόληψη και την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων;
Μελέτες δεν δείχνουν ότι η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του κρυώματος στον γςνικό πληθυσμό, εκτός από μερικές μελέτες σε άτομα που αθλούνται εντόνως (ενδεχομένως λόγω οξειδωτικού στρες) ή/και σε ακραίο περιβάλλον (κρύο/ζέστη), και άτομα που έχουν οριακά φυσιολογικές τιμές βιταμίνης C. Αναφορικά με την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων δεν φαίνεται να υπάρχει κλινική βελτίωση μετά από χορήγηση βιταμίνης C.
Συνεπώς, όσον αφορά το γενικό πληθυσμό, χωρίς διατροφικές ελλείψεις δεν υπάρχει λόγος συμπληρωματικής αγωγής. Είναι γεγονός ότι η ποιότητα της διατροφής της χώρας μας δεν είναι τοσο υψηλή, όσο άλλοτε. Έρευνες δείχνουν ότι οι Έλληνες απομακρύνονται από τη Μεσογειακή Διατροφή, η οποία όχι μόνο αποτελεί μέρος της -διατροφικής μας- κουλτούρας, αλλά συστήνεται παγκοσμίως ως ένα εξαιρετικό πρότυπο διατροφής, με πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας. Αντί να καταφύγουμε στην δίχως λόγο χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, είναι προτιμότερο να εστιάσουμε στην βελτίωση της ποιότητας της διατροφής μας, η οποία μας προσφέρει πληθώρα μικροθρεπτικών συστατικών που ως σύνολο έχουν καλύτερη επίδραση στην υγεία μας απ’ ότι έχουν μεμονωμένα θρεπτικά συστατικά.
Τα διατροφικά νέα των εβδομάδων 27 Μαρτίου-2 Απριλίου 2017
1. Τι λιπαρά καταναλώνετε; Πού βρίσκουμε και ποιά είναι επίδραση των ακόρεστων, κορεσμένων και τρανς λιπαρών οξέων στην υγεία μας;
Πολυακόρεστα και Μονοακόρεστα λιπαρά:
-μειώνουν την "κακή" χοληστερόλη,
-μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού,
-τα ω-3 λιπαρά είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα φτιάξει μόνος του
Τα βρίσκουμε στο ελαιόλαδο, το αβοκάντο, τα λιπαρά ψάρια και τους ξηρούς καρπούς
Κορεσμένα λιπαρά:
-αυξάνουν την "κακή" και την "καλή" χοληστερόλη
-αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού
Τα βρίσκουμε κυρίως από ζωικά τρόφιμα, όπως το βούτυρο, τα γαλακτοκομικά, το κρέας και τα τροπικά έλαια (πχ. λάδι καρύδας)
Υδρογωνομένα και τρανς λιπαρά
- αυξάνουν την "κακή" χοληστερόλη
-μειώνουν την "καλή" χοληστερόλη
-αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού
-αυξάνουν τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2
Τα βρίσκουμε σε επεξεργασμένα τρόφιμα που έχουν φτιαχτεί με μερικώς υδρογονωμένα λίπη (πχ. σφολιατοειδή, σκληρή μαργαρίνη)
https://www.facebook.com/AmericanHeart/photos/a.254785836138.137632.5570...
2. Σε σχέση με ενήλικες που σπάνια πίνουν τσάι, εκείνοι που συχνά πίνουν πράσινο, μαύρο ή oolong τσάι έχουν 50% χαμηλότερο κίνδυνο για μειωμένη γνωστική λειτουργία. Μάλιστα, εκείνοι που έχουν το γονίδιο APOE e4, το οποίο συνδέεται με τη νόσο Alzheimer και πίνουν συχνά τσάι, έχουν 86% χαμηλότερο κίνδυνο πτώσης της γνωστικής λειτουργίας! http://www.medicalnewstoday.com/articles/316619.php
3. Προτιμάμε τα ολόκληρα φρούτα από τους χυμούς και τα smoothies! https://www.facebook.com/157783734427074/photos/a.166769386861842.107374...
4. Η παχυσαρκία είναι κληρονομική (οbesity runs in the family)! Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να προληφθεί! Από την κύηση κιόλας, η εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας μπορεί να αποφευχθεί! http://www.huffingtonpost.gr/2017/03/28/life-ygeia-moro-kai-paxisarkeia_...
Διατροφικοί Μύθοι: Τι ισχύει τελικά για το γάλα;
Το γάλα, η κύρια τροφή του ανθρώπου από τη γέννηση, παραδόξως αποτελεί αντικείμενο πολλών διατροφικών μύθων. Κατά καιρούς το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα κατηγορούνται για πρόκληση διαφόρων χρόνιων νόσων από τον καρκίνο έως την οστεοπόρωση, ενώ λόγω του ότι αρκετοί συγκάτοικοί μας στη Γη εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη, πολλοί θεωρούν ότι ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος να πίνει γάλα μετά την παιδική ηλικία.
Ας δούμε μερικούς κοινούς μύθους γύρω από το γάλα.
1. Το γάλα προκαλεί καρκίνο. Η κατανάλωση γάλακτος (και γαλακτοκομικών) φαίνεται να συνδέεται όχι με αυξημένο, αλλά αντιθέτως με μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Συγκεκριμένα, ο πλέον κοινός μύθος για το γάλα και τον καρκίνο του μαστού έχει καταρριφθεί πολλάκις από μελέτες και μετα-αναλύσεις (ανάλυση δεδομένων πολλών όμοιων ερευνών) που δείχνουν είτε ότι η κατανάλωση γάλακτος είτε μειώνει είτε δεν επιδρά στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Επιπλέον, αναφορικά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και πάλι φαίνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών και η υψηλή πρόσληψη ασβεστίου να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ περιορισμένα δεδομένα συσχετίζουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών και ασβεστίου με τον καρκίνο του προστάτη, επομένως επιπλέον μελέτες αναμένονται.
2. Το γάλα προκαλεί οστεοπόρωση. Το γάλα είναι κύρια πηγή ασβεστίου, το οποίο είναι απαραίτητο και κύριο συστατικό των οστών και των δοντιών. Μελέτες παρατήρησης έχουν αναφέρει συσχέτιση μεταξύ υψηλής κατανάλωσης γαλακτοκομικών και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, όμως οι μελέτες αυτές δεν δείχνουν αίτιο-αιτιατό, βασίζονται σε ερωτηματολόγια όπου οι συμμετέχοντες μπορεί μεροληπτικά να δίνουν λάθος απαντήσεις, και δεν λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην οστική μάζα και τον κίνδυνο καταγμάτων. Αντιθέτως, φαίνεται ότι οι vegan που δεν καταναλώνουν καθόλου γαλακτοκομικά έχουν χαμηλότερη οστική μάζα! Τέλος, υπέρμαχοι της παράδοξης «αλκαλικής δίαιτας» πιστεύουν ότι το γάλα ως «όξινο» θα οδηγήσει στην απώλεια ασβεστίου από τα οστά, κάτι που δεν ισχύει στην πραγματικότητα!
3. Ο άνθρωπος δεν χρειάζεται το γάλα. Η μοναδική τροφή του ανθρώπου μετά τη γέννηση είναι το γάλα. Σχετικά σπάνιες είναι οι περιπτώσεις σε παιδιά που εμφανίζουν και διατηρούν αλλεργία στο γάλα, οπότε και απαγορεύεται η κατανάλωση των γαλακτοκομικών. Στην Ευρώπη σπάνια είναι η δυσανεξία στην λακτόζη, ενώ τα άτομα μπορούν να καταναλώσουν γάλα χωρίς λακτόζη! Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται το γάλα μετά την παιδική ηλικία, θα λέγαμε ότι ναι, ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς γάλα, όπως μπορεί να ζήσει χωρίς γλυκά, καφέ, διακοπές, βόλτες και άλλες απολαύσεις της ζωής! Η κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών σίγουρα δεν είναι απαραίτητη, όπως το νερό, όμως είναι μια θρεπτικότατη ομάδα τροφίμων πλούσια σε πρωτεΐνη, Ασβέστιο, Κάλιο, Φώσφορο, Ιώδιο, και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
4. Το γάλα είναι νερό και ζάχαρη. Το γάλα δεν είναι νερό και ζάχαρη. Σίγουρα περιέχει νερό (υγρό), γεγονός που το καθιστά εξαιρετική επιλογή ροφήματος μετά από άσκηση, ως πηγή υγρών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Όσον αφορά τη ζάχαρη, το γάλα περιέχει το σάκχαρο λακτόζη, το οποίο όμως δεν προσμετράται στη ζάχαρη, δηλαδή τα ελεύθερα σάκχαρα, ούτε προστίθεται επιπλέον ζάχαρη στο γάλα. Βέβαια, στα γιαούρτια και ροφήματα γάλακτος με γεύσεις/φρούτα προστίθεται ζάχαρη!
Πολλοί είναι μύθοι της διατροφής και ειδικά για το γάλα. Αν είναι της μόδας τα ροφήματα-υποκατάστατα γάλακτος (όπως γάλα αμυγδάλου κ.α.), δεν αντικαθιστούν σε διατροφική αξία τα γαλακτοκομικά! Αν επιλέξετε να μην καταναλώνετε το γάλα και τα προϊόντα του, τότε σιγουρευτείτε ότι λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο από άλλες πηγές (π.χ. αμύγδαλα, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ψάρια με κόκκαλο) και εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα!
Πηγές:
1. Milk nutritional composition and its role in human health. doi: 10.1016/j.nut.2013.10.011.
Διατροφή και Προληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ) είναι μεταβολική νόσος, ποικίλης αιτιολογίας που χαρακτρίζεται από υπεργλυκαιμία και διαταραχές στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, εξαιτίας διαταραγμένης παραγωγής ινσουλίνης ή δράσης της ή συνδυασμός τους. Ο ΣΔΙΙ είναι ο πιο κοινός τύπος διαβήτη, και αφορά το 90-95% των διαγνώσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις ΣΔΙΙ σε ενήλικες, αλλά και σε εφήβους!
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου αποτελούν η γενετική προδιάθεση, η ηλικία, το υψηλό σωματικό βάρος, και ο καθιστικός τρόπος ζωής. Είναι πιο συχνός σε γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη κύησης και άτομα με δυσλιπιδαιμία ή υπέρταση. Η πρόληψη έγκειται στην τακτική παρακολούθηση των τιμών γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, καθώς και στην βελτίωση του τρόπου ζωής και την απώλεια βάρους σε άτομα με προ-διαβήτη.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης του ΣΔΙΙ μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ή/και καθυστέρηση της εμφάνισης ΣΔΙΙ, με την απώλεια βάρους να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Σύμφωνα με τον American Diabetes Association (ADA) άτομα στο στάδιο του προ-διαβήτη θα πρέπει να επισκεφτούν διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να λάβουν εξατομικευμένη διαιτολογική παρέμβαση.
Σύμφωνα με τον ADA άτομα με προ-διαβήτη συστήνεται να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους με στόχο μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 7% του αρχικού σωματικού βάρους, και μέτριας έντασης άσκηση για 150 λεπτά/εβδομάδα. Παρόμοιες οδηγίες έχουν μελετηθεί με θετικά αποτελέσματα σε έρευνες ανά τον κόσμο.
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη, όπως αναδεικνύει πληθώρα μελετών, ενώ και ο ADA συστήνει την προσκόλληση σε ένα υγιεινό μοντέλο διατροφής, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, ή ένα διατροφικό πρότυπο χαμηλό σε λιπαρά. Μάλιστα, η ΜΔ φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του ΣΔΙΙ ακόμα και αν δεν υπάρχει απώλεια βάρους. Περισσότερες μελέτες θα πρέπει να γίνουν σχετικά με την επίδραση μιας διατροφής χαμηλής σε υδατάνθρακες για άτομα με προ-διαβήτη, αν και οι παρούσες δείχνουν ότι είναι το ίδιο αποτελεσματικές με τις δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά.
Ενώ η απώλεια βάρους, ανεξαρτήτως τρόπου, φαίνεται να εκείνη που βελτιώνει την πρόληψη του διαβήτη, η ποιότητα της διατροφής φαίνεται να είναι σημαντική για άτομα που δεν έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, αλλά και για την συνολική υγεία. Σημαντικό στοιχείο για την μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους είναι η εξατομίκευση & η επιλογή του διατροφικού προτύπου που ταιριάζει στο κάθε άτομο.
Συμπερασματικά, η διατροφή ως σύνολο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία και την πρόληψη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΔΙΙ. Η απώλεια βάρους μεσω βελτίωσης του τρόπου ζωής παίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην εξατομίκευση, ενώ συστήνεται η πρόσκόλληση σε ένα πλάνο υγιεινής διατροφής με έμφαση στην πρόσληψη προϊόντων ολικής άλεσης, στα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ να μειωθεί η πρόσληψη τροφίμων πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα, αλάτι, κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές:
1. Standards of Medical Care in Diabetes—2019 Abridged for Primary Care Providers
2. Mediterranean diet and diabetes: prevention and treatment.
3. The role of diet in the prevention of type 2 diabetes.