Spirulina: Τι είναι και ποιά τα οφέλη της στην υγεία;
Spirulina: Τι είναι και ποιά τα οφέλη της στην υγεία;
Η σπιρουλίνα (Spirulina ή Arthrospira platensis) είναι ένα είδος κυανοβακτηρίου, το οποίο φωτοσυνθέτει. Η σπιρουλίνα έχει γίνει γνωστή για την θρεπτική της αξία και την χρήση της ως συμπλήρωμα διατροφής (και από τη NASA και την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή ESA), ενώ περιέχει και υψηλό ποσοστό πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας (το 60% κατά βάρος, αν και η ποσότητα που χρησιμοποιείται σε συνταγές είναι συχνά μικρή).
Επίσης, περιέχει βιταμίνες Β1, Β2, Β3, B6, και C, Σίδηρο, Μαγνήσιο και Χαλκό, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και γ-λινολενικό οξύ, ενώ είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως η φυκοκυανίνη, που της δίνει το χαρακτηριστικό της χρώμα, το β-καροτένιο (πρόδρομη ένωση της βτιαμίνης Α), τοκοφερόλες και φαινολικές ενώσεις. Αν και παλαιότερα θεωρούταν πηγή βιταμίνης Β12, τελικά φαίνεται η ένωση που περιέχει να μην έχει τη δράση της βιταμίνης Β12.
Αναφορικά με την επίδραση της σπιρουλίνας στην υγεία, μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της οδηγεί σε μείωση της χοληστερόλης, της LDL “κακής” χοληστερόλης, και των τριγλυκεριδίων και αύξηση της HDL “καλής” χοληστερόλης.
Ορισμένοι μηχανισμοί πίσω από την δράση της σπιρουλίνας αναφορικά με τη μεταβολική υγεία είναι η απέκκριση της χοληστερόλης και των χολικών αλάτων με τα κόπρανα, καθώς και η αντι-φλεγμονώδης και αντιοξειδωτική δράση της, και η δράση του γ-λινολενικού οξέος.
Μικρές μελέτες που εστιάζουν στη διαχείριση του σωματικού βάρους, των λιπιδίων του αίματος και της αρτηριακής υπέρτασης επίσης έχουν δείξει βελτίωση στην απώλεια βάρους, στην όρεξη, στην περιφέρεια μέσης και το σωματικό λίπος, στην υπέρταση και τη δυσλιπιδαιμία, μετά από αγωγή με 1-8 γραμμάρια την ημέρα σπιρουλίνα, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (placebo). Η απώλεια βάρους φαίνεται να διέπεται μέσω της βελτίωσης της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και της ρύθμισης του κορεσμού.
Επίσης, η σπιρουλίνα έχει πρεβιοτική δράση στο έντερο, ενώ φαίνεται να παίζει ρόλο και στο ανοσοποιητικό, ενδεχομένως λόγω των μικροθρεπτικών της συστατικών (βιταμίνες, αντιοξειδωτικά).
Είναι σημαντικό βέβαια να αναφερθεί το γεγονός ότι οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει για τη σπιρουλίνα είναι σε ζωικά μοντέλα.
Πού θα τη βρώ, τι να προσέξω;
Υπάρχει και σε συμπλήρωμα σε μορφή δισκίου και σε σκόνη σε καταστήματα. Η δοσολογία, όπως έχει γίνει και στις μελέτες είναι από 1 εως 10 γραμμάρια ανά ημέρα.
H σπιρουλίνα δεν είναι τοξική και η χρήση της είναι ασφαλής, όμως άτομα με φαινυλκετονουρία θα πρέπει να την αποφύγουν, καθώς περιέχει το αμινοξύ φαινυλαλανινη.
Πώς θα τη χρησιμοποιήσω;
Τα τελευταία χρόνια, γίνεται όλο και περισσότερη χρήση φυτικών πηγών πρωτεϊνης, από πηγές όπως βακτήρια και ζύμες (πχ. διατροφική μαγιά). Έτσι, έχουμε και πολλές συνταγές!
Η σπιρουλίνα δεν έχει έντονη ή ιδιαίτερη γεύση, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε smoothies, μπάρες, σε overnight oats και γλυκές συνταγές, ενώ δίνει και πράσινο χρώμα σε κέικ και άλλες συνταγές.
Επίσης, είναι χαμηλή σε FODMAPs, και επιτρέπεται η χρήση της από άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου που βρίσκονται στο στάδιο αποκλεισμού του πρωτοκόλλου low FODMAP diet.
Πηγές:
- Serban MC, Sahebkar A, Dragan S, Stoichescu-Hogea G, Ursoniu S, Andrica F, Banach M. A systematic review and meta-analysis of the impact of Spirulina supplementation on plasma lipid concentrations. Clin Nutr. 2016 Aug;35(4):842-51. doi: 10.1016/j.clnu.2015.09.007. Epub 2015 Sep 25. PMID: 26433766.
- DiNicolantonio JJ, Bhat AG, OKeefe J. Effects of spirulina on weight loss and blood lipids: a review. Open Heart. 2020;7(1):e001003. Published 2020 Mar 8. doi:10.1136/openhrt-2018-001003
- Hernández-Lepe MA, Wall-Medrano A, López-Díaz JA, Juárez-Oropeza MA, Hernández-Torres RP, Ramos-Jiménez A. Hypolipidemic Effect of Arthrospira (Spirulina) maxima Supplementation and a Systematic Physical Exercise Program in Overweight and Obese Men: A Double-Blind, Randomized, and Crossover Controlled Trial. Mar Drugs. 2019 May 7;17(5):270. doi: 10.3390/md17050270. PMID: 31067674; PMCID: PMC6562443.
- Karkos PD, Leong SC, Karkos CD, Sivaji N, Assimakopoulos DA. Spirulina in clinical practice: evidence-based human applications. Evid Based Complement Alternat Med. 2011;2011:531053. doi:10.1093/ecam/nen058
“Αυγά” scrambled χωρις αυγά
H έρευνα αναδεικνύει την κατανάλωση σόγιας και των προϊόντων της ως ωφέλιμη στην υγεία γυναικών και ανδρών, όλων των ηλικιών! H σόγια και τα προϊόντα της έχουν πολλές χρήσεις στη μαγειρική, και είναι ιδανική για τους χορτοφάγους και για όσους νηστεύουν!
“Αυγά” scrambled χωρις αυγά: άλλος ένας τρόπος να χρησιμοποιήοσυμε το τόφου!
Υλικά για 1 χορταστική μερίδα:
- 1 συσκευασία τόφου (firm tofu)
- 1 κ.σ. εξαιρετικά παρθενο ελαιόλαδο
- 1 κ.γ. μιξ για κάρυ
- 1 μικρό κρεμμύδi
- Ντοματίνια
- Κόκκινη πιπεριά
- Μανιτάρια
- 1 φέτα ψωμί
Εκτέλεση:
- Σε ένα μπολ μαδίστε το τόφου σε μικρα κομμάτια
- Προσθέστε το μιγμα κάρυ
- Κοψτε στα 2 τα ντοματίνια και σε μικρά κομμάτια την πιπεριά και το κρεμμύδι
- Σωτάρετε τα ντοματίνια, το κρεμμύδι και την πιπεριά στο τηγάνι με 1 κ.σ. εξαιρετικά παρθενο ελαιόλαδο
- Προσθέστε το τοφου και μαγειρέψτε το για 3 λεπτά περίπου
- Σερβίρετε πάνω σε φρυγανισμένο ψωμί
Ενδοφλέβιες εγχύσεις βιταμινών: Έχουν αποτέλεσμα;
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μόδα οι ενδοφλέβιες χορηγήσεις ορών με βιταμίνες (IV drips), που υπόσχονται αποτοξίνωση, λαμπερή επιδερμίδα, ενέργεια, ανάρρωση από hangover και άλλα. Το κόστος τους είναι αρκετά μεγάλο, και διάσημοι συχνά προωθούν τους ορούς αυτούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Είναι ασφαλής η χρήση και χορήγησή τους; Έχουν αποτέλεσμα;
Η χρήση ενδοφλέβιων ορών αποτελούν ιατρική πράξη, και για ασφάλεια και αποφυγή μολύνσεων θα πρέπει να γίνεται σε νοσοκομείο από νοσηλευτή. Όμως, η μόδα αυτή, δυστυχώς, εφαρμόζεται σε κέντρα και ινστιτούτα ομορφιάς, στα οποία δεν είναι σίογυρο ότι τηρούνται οι προϋποθέσεις για σωστή χρήση των βελονών, των συνθηκών ασφάλειας και υγιεινής, ενώ δεν είναι σίγουρο ότι η τοποθέτηση γίνεται από νοσηλευτή. Επιπλέον, η ενδοφλέβια χορήγηση είτε φαρμάκων, είτε απλού ορού, παρεντερικής διατροφής και βιταμινών, προϋποθέτει τον αυστηρό έλεγχο ποιότητας των σκευασμάτων, για διασφάλιση της σωστής οσμωτικότητας του διαλύματος, και για να διασφαλιστεί το γεγονός ότι το διάλυμα είναι άσηπτο!
Αναφορικά με το αν πραγματικά λειτουργούν, η απόδοσή τους δεν είναι επιστημονικώς τεκμηριωμένη. Αν είναι κάποιος αφυδατωμένος, σίγουρα θα βοηθηθεί, αλλά θα μπορούσε με πολύ μικρότερο κόστος να πιεί υγρά! Η ενδοφλέφια χορήγηση μεγάλων δόσεων βιταμινών συστήνεται για μερικές βιταμίνες, στην περίπτωση σοβαρής έλλειψης, και γίνεται αποκλειστικά σε νοσοκομεία, υπό ιατρική επίβλεψη, και σύμφωνα με αντίστοιχα πρωτόκολλα. Επιπλέον, ότα δεν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης ή άλλων θρεπτικών συστατικών η συμπληρωματική χορήγηση (πχ. σε χάπι) δεν χρησιμεύει, ενώ η περίσσεια βιταμινών που δεν αποθηκεύεται αποβάλλεται από τον οργανισμό. Ομοίως, και στην περίπτωση ενδοφλέβιας χορήγησης, ενώ υπάρχει και κίνδυνος ηπατοτοξικότητας, καθώς το ήπαρ θα πρέπει να διαχειριστεί μεγαδόση βιταμινών.
Πρόσφατα, μια “κλινική” είχε ως υπηρεσία για το σχετικά μεγάλο ποσό των 200 Αγγλικών λιρών ενδοφλέφια χορήγηση βιταμινών για ενίσχυση της γονιμότητας. Το γεγονός αυτό πήρε δημοσιότητα, καθώς πέρα από το γεγονός ότι η πρακτική αυτή είναι μη επιστημονικά τεκμηριωμένη, εκμεταλλεύεται την μεγάλη επιθυμία γυναικών με υπογονιμότητα για απόκτηση τέκνου. Το ίδιο φυσικά συμβαίνει και με άλλα διαλύματα που υπόσχονται από αποτοξίνωση, εως ισχυρό ανοσοποιητικό, καλή διάθεση και άλλα.
Μόνο στην περίπτωση που ο ιατρός σας, σύμφωνα με το ιστορικό και τις εξετάσεις σας συστήνει ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών (πχ. σοβαρη αφυδάτωση λόγω ακατάσχετων εμετών) ή βιταμινών ( σε σοβαρή έλλειψη), τότε φυσικά και θα γίνει η διαδικασία αυτή στο νοσοκομείο υπό επίβλεψη!
Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν ακούμε ή διαβάζουμε τέτοιου είδους ισχυρισμούς. Πολλές φορές μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, και σίγουρα από τη μια η πολιτεία θα πρέπει να προστατεύει το κοινό, αλλά από την άλλη το κοινό θα πρέπει να εμπιστεύεται τους εκάστοτε ειδικούς.
Ανορθόδοξες Δίαιτες Μέρος Θ' (The Pioppi Diet)
H Pioppi diet είναι μια παράδοξη δίαιτα που συγκαταλέγεται στις χειρότερες δίαιτες του 2018 από τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων. Η δίαιτα παίρνει το όνομά της από το παραθαλλάσιο Ιταλικό χωριό Pioppi, το οποίο έχει συνδεθεί με τη Μεσογειακή Διατροφή, αφού η UNESCO το θεωρεί σπίτι της Μεσογειακής Διατροφής και είναι η περιοχή που διέμενε ο Ancel Keys για 28 χρόνια, καθώς μελετούσε τη Μεσογειακή Διατροφή.
Τι δουλειά, όμως, έχει μια ανορθόδοξη δίαιτα με το σπίτι της Μεσογειακής Διατροφής; Όπως φαίνεται καμία!
Ένας καρδιολόγος και ένας παραγωγός πήγαν να δουν πώς η διατροφή παίζει ρόλο στην μακροζωία των κατοίκων της περιοχής (και απέτυχαν παταγωδώς!). Αν και υποτίθεται οτι οι δυο άνδρες πήγαν να ερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο διατρέφονται οι κάτοικοι, φαίνεται να μην κατάλαβαν σχεδόν τίποτε από τη διατροφή τους.
Στο φτωχό αυτό χωριό, οι κάτοικοι ακολουθούν την κλασσική Μεσογειακή Διατροφή, η οποία χαρακτηρίζεται από την υψηλή κατανάλωση ψαριού, οσπρίων, φρούτων και λαχανικών, ελαιόλαδου, και φυσικά ζυμαρικών! Επίσης, οι κάτοικοι ασχολούνται με χειρονακτική εργασία!
Τι λέει όμως η δίαιτα Pioppi; Αυτή η δίαιτα είναι μια δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες και υψηλή σε λίπος, στοιχεία που δε συνάδουν με τη Μεοσγειακή Διατροφή. Η δίαιτα ναι μεν συστήνει την κατανάλωση ποικιλίας φρούτων, ξηρών καρπών, οσπρίων, ψαριού, αλλά απαγορεύει την κατανάλωση κόκκινου κρέατος, γλυκών και αμυλούχων τροφίμων όπως τα ζυμαρικά, ενώ περιέχει λάδι καρύδας το οποίο φυσικά δεν έχει καμία σχέση με τη Μεσογειακή Διατροφή, ούτε βρίσκεται και στην γνωστή σε όλους μας Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής!
Αν και η δίαιτα περιέχει τα φρούτα και τα λαχανικά, το ψάρι, το ελαιόλαδο, τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και την τακτική άκσηση, ξεχνά τα κλασσικά ιταλικά πιάτα με ζυμαρικά, ρύζι και ψωμί, αλλά περιέχει την καρύδα, που φυσικά δεν αποτελεί ιταλικό προϊόν, ενώ οι φτωχοί κάτοικοι έχουν ελαιόλαδο σε εξαιρετική τιμή, και δεν είναι σε θέση να σπαταλούν χρήματα για το -χωρίς λόγο πανάκριβο- λάδι καρύδας!
Επιπλέον, οι συνταγές που προτείνουν δεν έχουν καμία σχέση με την κλασσική ιταλική και Μεσογειακή κουζίνα. Οι συγγραφείς της Δίαιτας Pioppi, προφανώς θέλουν να βαπτίσουν τη δίαιτα που εμπνέυστηκαν ως Μεσογειακή, για διαφημιστικούς λόγους, αλλά επιπλέον προτείνουν και δυνητικά επικίνδυνες τακτικές, όπως την πλήρη νηστεία για 24 ώρες κάθε εβδομάδα, ή την κατανάλωση ξυδιού με άδειο στομάχι!
Η δίαιτα αυτή, λοιπόν, δεν έχει καμία σχέση με τη Μεοσγειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε ακόρεστα λιπαρά, σε αντίθεση με τις πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά συνταγές που δίνουν οι συγγραφείς, ενώ η νηστεία που προτείνουν βοηθά στην απώλεια βάρους απλά και μόνο λόγω της έλλειψης τροφής για 24 ώρες!
Συνεπώς, βασιζόμενοι πάνω στη Μεσογειακή Διατροφή κάποιοι προσπαθούν να πουλήσουν τη δική τους “μαγική” δίαιτα, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση, και με επικίνδυνες συστάσεις. Δεκαετίες έρευνας επιβεβαιώνουν τη θετική επίδραση της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία μας, και πάνω σε αυτές διαμορφώνονται και οι συστάσεις διατροφής ανά τον κόσμο. Και ας μην ξεχνάμε ότι ο πατέρας της Μεσογειακής Διατροφής, Ancel Keys έζησε για 100 χρόνια, ακολουθώντας την διατροφή που πρώτος ανέδειξε!