Φυτικές ίνες και βρώμη: ο ρόλος τους στην υγεία μας
Τα τρόφιμα ολικής άλεσης περιέχουν αρκετά θρεπτικά συστατικά, όπως φυτικές ίνες, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Οι φυτικές ίνες είναι σημαντικό να βρίσκονται στην διατροφή μας, λόγω των πολλαπλών ευεργετικών ιδιοτήτων τους στην υγεία μας. Τα όσπρια, τα δημητριακά, οι σπόροι, τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν καλές πηγές, ενώ συνιστώνται γύρω στα 25 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα.
Η έρευνα έχει δείξει ότι η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης βοηθάει στη μείωση του κινδύνου για εμφάνιση ασθενειών, όπως τον καρκίνο του πεπτικού συστήματος και τα καρδιαγγειακά, ενώ βοηθούν στην αποφυγή της απότομης ανόδου της γλυκόζης του αίματος μετά το γεύμα.
Μάλιστα, διαβητικοί που ακολουθούν διατροφή υψηλή σε φυτικές ίνες χρειάζονται λιγότερη ινσουλίνη από αυτούς που δεν καταναλώνουν αρκετές φυτικές ίνες. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες παίζουν ρόλο στη διατήρηση της υγείας του εντέρου και στην αποφυγή της δυσκοιλιότητας και αιμορροΐδων.
Επιπλέον, επιφέρουν γρηγορότερο κορεσμό, γεγονός που συμβάλλει στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες δρα προστατευτικά ενάντια στο εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ συμβάλλει στη μακροζωία.
Η βρώμη είναι δημητριακό πλούσιο σε β-γλυκάνες που είναι διαλυτές φυτικές ίνες, οι οποίες βοηθούν στη διατήρηση της LDL «κακής» χοληστερόλης σε φυσιολογικά επίπεδα και καθυστερούν την απορρόφηση υδατανθράκων από το πεπτικό σύστημα προς το αίμα. Η βρώμη πολύ εύκολα μπορεί να ενσωματωθεί στη διατροφή, εφόσον μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορες συνταγές, γλυκές και αλμυρές.
Πέρα από την κατανάλωσή της με γάλα ή γιαούρτι για πρωινό, μια απλή γρήγορη συνταγή είναι ο χυλό βρώμης, τον οποίο μπορείτε να φτιάξετε με νερό ή γάλα ή almond drink, ενώ μπορείτε να προσθέσετε φρούτα, μέλι, κανέλα, ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα και να τον καταναλώστε ζεστό ή κρύο. Είναι σαν «ρυζόγαλο με βρώμη».
Επιπλέον, η βρώμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αλμυρές συνταγές, αντικαθιστώντας το ρύζι ή τα μακαρόνια. Απλά βράστε τη σε νερό ή σε ζωμό λαχανικών ή κοτόπουλου! Φυσικά, μπορείτε να την ενσωματώσετε σε σπιτικές συνταγές, όπως ψωμί, κέικ, μπισκότα και μπάρες δημητριακών.
Τα περισσότερα τρόφιμα-πηγές φυτικών ινών είναι ευεργετικά για πολλούς λόγους, πέρα από την περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες, εφόσον περιέχουν και άλλα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία, όπως βιταμίνες, διευκολύνοντας έτσι την επίτευξη μιας πλήρους, υγιεινής διατροφή
Μύθοι για τη Διαιτολογία & τους Διαιτολόγους: Κρίνει ο διαιτολόγος το σώμα σου;
Όταν ρωτάω τους διαιτώμενους γιατί ήρθαν στο γραφείο μου, η πιο συχνή απάντηση είναι “μα δεν φαίνεται;”, υποδεικνεύοντας ότι το υψηλό σωματικό βάρος είναι αυτό που τους κινητοποιεί, και περιμένοντας να συμφωνήσω μαζί τους. Άλλες φορές γνωστοί μου λένε “μη βλέπεις πώς εχω γίνει” πριν καν με χαιρετήσουν, νομίζοντας ότι θα τους πω οτι έβαλαν βάρος!
Είναι φυσιολογικό να περιμένουμε ότι ο διαιτολόγος-διατροφολόγος θα σχολιάσει το βάρος μας;
Η δουλειά του διαιτολόγου-διατροφολόγου δεν είναι να κρίνει το σώμα των γύρω του ή των διαιτώμενων, και να τους κάνει να νιώθουν άσχημα με το σώμα τους. Κανένας επαγγελματίας υγείας (γενικότερα κανένας άνθρωπος) δεν θα πρέπει να κρίνει ή να σχολιάζει το σώμα ή την εμφάνιση των ασθενών, πελατών και των γύρω του. Μάλιστα, το φαινόμενο του σχολιασμού του σώματος από επαγγελματίες υγείας (γιατρούς, διαιτολόγους κ.α.) αποτελεί αιτία αναβολής επίσκεψης στον γιατρό, δεν βοηθά τα άτομα να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους και την υγεία τους, ενώ επιδρά αρνητικά στην ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής.
Το φαινόμενο δυστυχώς είναι τόσο έντονο που πλέον συστήνεται να μην σχολιάζεται το σώμα/βάρος τον παιδιών από ιατρούς!
Επίσης, ο διαιτολόγος-διατροφολόγος μπορεί να γίνει βοηθός στην αποδοχή της εικόνας του σώματος του διαιτώμενου!
Συνεπώς, όχι δεν είναι φυσιολογικό, αλλά ούτε και αποδεκτό ο διαιτολόγος-διατροφολόγος να σχολιάζει ή να κρίνει το σώμα των διαιτώμενων ή των γυρω του. Πέρα από τις αρνητικές επιδράσεις που γνωρίζουμε ότι έχει στην ψυχική και σωματική υγεία, είναι και αγενές!
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι το βάρος μας δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την αξία μας ως άνθρωποι!
Κόπωση επινεφριδίων: ανύπαρκτη νόσος με υπαρκτά συμπτώματα
Με τον αγχωτικό και κουραστικό τρόπο ζωής μας, όλο και περισσότερα άτομα εμφανίζουν κόπωση και στρες, διαταραχές ύπνου και διαταραχές του πεπτικού συστήματος, οδηγούμενα έτσι σε μειωμένη ποιότητα ζωής. Αν κάποιος αναζητήσει στο διαδίκτυο τα συμπτώματα αυτά ενδέχεται να βρεθεί σε κάποια ιστοσελίδα που αναφέρει την «κόπωση επινεφριδίων» ή «adrenal fatigue» όπως λέγεται στα Αγγλικά.
Τα τελευταία χρόνια αυτή η νέα «νόσος» με συμπτώματα όπως κόπωση/εξάντληση, στρες, υπνηλία, και κακή διάθεση, γαστρεντερικές ενοχλήσεις και ανεξήγητους πόνους έχει κάνει την εμφάνισή της, ενώ διάφορα σκευάσματα υπόσχονται την αντιμετώπισή της.
Όμως, σε αντίθεση με την ανεπάρκεια επινεφριδίων, όπου υπάρχει ανεπαρκής παραγωγή μιας ή περισσοτέρων ορμονών που παράγονται από τα επινεφρίδια, δηλαδή τη νόσο Addison, η «κόπωση επινεφριδίων» δεν είναι νόσος, παρά την ύπαρξη των συμπτωμάτων! Μάλιστα, μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση 58 μελετών κατέληξε στο ότι η νόσος δεν υπάρχει, ενώ την χαρακτηρίζει ως «μύθο»! Προσφατο statement από το University of Cape Town έχει τον ειρωινκό τίτλο We are tired of 'adrenal fatigue'.
Και αυτό γιατί όχι μόνο δεν υπάρχουν μετρήσιμες αλλαγές στη λειτουργία των επινεφριδίων, αλλά τα συμπτώματα είναι όμοια με πολλές νόσους, όπως η νόσος Addison, η κατάθλιψη και η αγχώδης διαταραχή, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, καθώς και πολλές διατροφικές ελλείψεις, όπως έλλειψη Σιδήρου, και βιταμίνης Β12.
Παράλληλα, διάφορα σκευάσματα κυκλοφορούν με σκοπό την «θεραπεία» της νόσου. Τα σκευάσματα αυτά, όπως όλα τα συμπληρώματα διατροφής, δεν ελέγχονται από φορείς όπως τον ΕΟΦ, ενώ περιέχουν βιταμίνες, όπως βιταμίνη C και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, και συνεπώς ενδέχεται η «δράση» τους να οφείλεται πέρα από το φαινόμενο placebo, στη βελτίωση των επιπέδων κάποιων βιταμινών!
Η σωστή διάγνωση των διατροφικών ελλείψεων, του άγχους και της κατάθλιψης είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να λαμβάνουμε την κατάλληλη θεραπεία, και όχι να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε μια ανύπαρκτη νόσο, θέτοντας σε περαιτέρω κίνδυνο την υγεία μας!
Αναφορικά με τη διατροφή, η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, μας προσφέρει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας. Σε περίπτωση διάγνωσης διατροφικών ελλείψεων, επιβάλλεται η συμπληρωματική αγωγή, σε συνδυασμό με μια πλήρη, ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή.
Με την επιστημονική πρόοδο, νέες ασθένειες και θεραπείες έχουν ανακαλυφθεί. Η κόπωση επινεφριδίων δεν είναι μια από αυτές! Αν παρατηρείτε κάποια από τα συμπτώματα θα χρειαστεί να κάνετε τις αντίστοιχες εξετάσεις για μια πραγματική, επιστημονικά τεκμηριωμένη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, ή της νόσου και των διατροφικών ελλείψεων!
Διατροφή & ύπνος
Have you noticed that when you don't get enough sleep you eat more and you find it difficult to lose weight? You are not alone, as research agrees!
Epidemiological studies link reduced sleep duration to obesity. Meta-analyses of the risk of obesity show that both increased and decreased sleep time are associated with an increased risk of obesity, by 4% and 45%, respectively!
Decreased sleep duration is associated with increased food & calorie intake. Increased consumption of 300-550 kcal per day has been observed. At the same time, there is a correlation with higher fat intake, lower fruit intake and low food quality, messy meals and consumption of energy-dense snacks at night. In contrast, increasing sleep duration in people who have short sleep seems to reduce the intake of free sugars, fats and carbohydrates!
A meta-analysis of studies looked at the effect of partial sleep deprivation on energy intake (how many calories we eat) and expenditure (how many calories we burn). While basic metabolic rate and energy expenditure remained unchanged, an increase in energy intake as well as fat intake was observed, with a decrease in protein intake. Other meta-analyses and studies show a trend for a small increase in energy expenditure, which, however, is much smaller than the observed increase in energy intake.
Regarding the effect on weight loss, in people who follow a weight loss program, about 1 hour less sleep, 5 times a week led to less fat loss, while in the long run, weight gain has been associated with sleep lasting <6 or> 8 hours.
Of course, sleep quality also plays a role. The MedWeight study has shown that people with better sleep quality are more likely to maintain their weight loss, while another study has shown that low sleep quality is associated with less fat loss!
What can we do to improve sleep? The answer lies in #sleephygiene.
According to the National Sleep Foundation:
Sleep hygiene is a variety of different practices and habits that are necessary to have good nighttime sleep quality and full daytime alertness.
One of the most important sleep hygiene practices is to spend an appropriate amount of time asleep in bed, not too little or too excessive. Sleep needs vary across ages and are especially impacted by lifestyle and health. However, there are recommendations that can provide guidance on how much sleep you need generally.
Other good sleep hygiene practices include:
- Limiting daytime naps to 30 minutes. Napping does not make up for inadequate nighttime sleep. However, a short nap of 20-30 minutes can help to improve mood, alertness and performance.
- Avoiding stimulants such as caffeine and nicotine close to bedtime. And when it comes to alcohol, moderation is key4. While alcohol is well-known to help you fall asleep faster, too much close to bedtime can disrupt sleep in the second half of the night as the body begins to process the alcohol.
- Exercising to promote good quality sleep. As little as 10 minutes of aerobic exercise, such as walking or cycling, can drastically improve nighttime sleep quality. For the best night’s sleep, most people should avoid strenuous workouts close to bedtime. However, the effect of intense nighttime exercise on sleep differs from person to person, so find out what works best for you.
- Steering clear of food that can be disruptive right before sleep. Heavy or rich foods, fatty or fried meals, spicy dishes, citrus fruits, and carbonated drinks can trigger indigestion for some people. When this occurs close to bedtime, it can lead to painful heartburn that disrupts sleep.
- Ensuring adequate exposure to natural light. This is particularly important for individuals who may not venture outside frequently. Exposure to sunlight during the day, as well as darkness at night, helps to maintain a healthy sleep-wake cycle.
- Establishing a regular relaxing bedtime routine. A regular nightly routine helps the body recognize that it is bedtime. This could include taking warm shower or bath, reading a book, or light stretches. When possible, try to avoid emotionally upsetting conversations and activities before attempting to sleep.
- Making sure that the sleep environment is pleasant. Mattress and pillows should be comfortable. The bedroom should be cool – between 60 and 67 degrees – for optimal sleep. Bright light from lamps, cell phone and TV screens can make it difficult to fall asleep4, so turn those light off or adjust them when possible. Consider using blackout curtains, eye shades, ear plugs, "white noise" machines, humidifiers, fans and other devices that can make the bedroom more relaxing.
Resources/Bibliography
- Sleep–obesity relation: underlying mechanisms and consequences for treatment
- A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials of the Impact of Sleep Duration on Adiposity and Components of Energy Balance
- Influence of sleep restriction on weight loss outcomes associated with caloric restriction
- Sleep quality is associated with weight loss maintenance status: the MedWeight study
- Changes in Diet and Lifestyle and Long-Term Weight Gain in Women and Men
- Insufficient sleep undermines dietary efforts to reduce adiposity.
- Short Sleep Duration and Dietary Intake: Epidemiologic Evidence, Mechanisms, and Health Implications
- The Effects of Partial Sleep Deprivation on Energy Balance: A Systematic Review and Meta-Analysis.
- Sleep duration and obesity among adults: a meta-analysis of prospective studies.
- Long sleep duration predicts a higher risk of obesity in adults: a meta-analysis of prospective cohort studies.
- Sleep extension is a feasible lifestyle intervention in free-living adults who are habitually short sleepers: a potential strategy for decreasing intake of free sugars? A randomized controlled pilot study