Γνωρίζετε τι περιέχει το τρόφιμο που αγοράσατε;
Στο πίσω μέρος των συσκευασμένων τροφίμων βρίσκουμε την ετικέτα που μας δίνει πληροφορίες για τη διατροφική αξία του προϊόντος, και όχι μόνο. Όταν επιλέγουμε ένα προϊόν, δεν πρέπει να μένουμε μόνο στις πληροφορίες που μας δίνει η συσκευασία του προϊόντος από τη μπροστινή όψη, αλλά είναι καλό να διαβάζουμε και την ετικέτα στο πίσω μέρος του προϊόντος, στην οποία παραθέτονται αναλυτικά όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για τη σύσταση του προϊόντος, ώστε να είμαστε σε θέση να κάνουμε σύγκριση μεταξύ όμοιων προϊόντων. Επιπλέον, διαβάζουμε την ημερομηνία λήξης, τον τρόπο συντήρησης και χρήσης του προϊόντος.
Αναφορικά με τη διατροφική αξία, η πίσω ετικέτα αναγράφει τα συστατικά του προϊόντος σε μορφή πίνακα, τα πρόσθετα, άλλα συστατικά που μπορεί να υπάρχουν σε ίχνη λόγω επιμόλυνσης, ενώ με έντονα γράμματα τα κοινά αλλεργιογόνα που περιέχονται ή ενδέχεται να περιέχονται.Επιπλέον, θα πρέπει να αναγράφονται οι θερμίδες σε kjoules και kcal, τα μακροθρεπτικά συστατικά λιπαρά και κορεσμένα λιπαρά, υδατάνθρακες και σάκχαρα, πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και το αλάτι που περιέχεται ανά μερίδα ή και ανά 100 γραμμάρια ή ml προϊόντος. Οι βιταμίνες και τα μέταλλα επίσης μπορεί να αναγράφονται, εάν βρίσκονται σε σημαντική ποσότητα στο τρόφιμο. Δίπλα από τις πληροφορίες αυτές, σε άλλη στήλη, συνήθως, βλέπουμε το ποσοστό της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (Σ.Η.Π.) ενέργειας και θρεπτικών συστατικών που λαμβάνουμε από το τρόφιμο.
Είναι καλό να διαβάζουμε τις ετικέτες τροφίμων, ειδικά όταν πάσχουμε από αλλεργίες, ώστε να διαβάσουμε για τυχόν αλλεργιογόνα, και από κοιλιοκάκη, ώστε να επιβεβαιώσουμε ότι το προϊόν δεν περιέχει γλουτένη ή όταν λόγω ιατρικού λόγου πρέπει να αποφύγουμε κάποιο συστατικό ή προϊόν. Μάλιστα, όμοια προϊόντα ενδέχεται να παρασκευάζονται με διαφορετικά συστατικά, όπως για παράδειγμα η «Μerenda» και «Νutella». Η «Nutella» δεν περιέχει γλουτένη, ενώ η «Μerenda» περιέχει! Μερικές φορές οι πληροφορίες της συσκευασίας και της ετικέτας μπορεί να διαφέρουν αρκετά. Για παράδειγμα, οι σοκολάτες με στέβια περιέχουν πολύ λίγη στέβια, ενώ ως γλυκαντικό χρησιμοποιούνται πολυόλες! Επιπλέον, οι θερμίδες μεταξύ της τυπικής σοκολάτας και της σοκολάτας με στέβια δεν διαφέρουν αρκετά, κάτι που θα περιμέναμε εάν τα πρόσθετα σάκχαρα στη σοκολάτας αντικαθιστούνταν με στέβια!
Συγκρίνοντας την περιεκτικότητα προϊόντων σε λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι, είμαστε σε θέση να επιλέξουμε αυτά που περιέχουν λιγότερα λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι και να κάνουμε καλύτερες διατροφικές επιλογές! Μάλιστα, όταν οι καταναλωτές διαβάζουν από τις ετικέτες τροφίμων το ποσό των θερμίδων και των λιπαρών, κάνουν καλύτερες διατροφικές επιλογές, προτιμώντας τα τρόφιμα με τα λιγότερα λιπαρά.
Οι διατροφικές ετικέτες βρίσκονται πάνω στα προϊόντα για να μας βοηθήσουν και να μας δείξουν τι πραγματικά περιέχει το τρόφιμο που επιλέγουμε. Είναι ένας καλός σύμμαχος στην επίτευξη και διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής καθώς και στην προστασία των καταναλωτών, που ενδέχεται να παρασυρθούν από τις διαφημίσεις και τις ελκυστικές συσκευασίες των προϊόντων!
Επίπεδα γλυκόζης στο αίμα: τι είναι η γλυκόζη, ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα στο αίμα, τι συμβαίνει αν είναι αυξημένη, πως την ελέγχω, και ποιες τροφές τη ρίχνουν;
Η γλυκόζη είναι ένα απλό σάκχαρο και αποτελεί την πρωταρχική πηγή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα διατηρούνται σε ένα συγκεκριμένο εύρος για την υγιή λειτουργία του οργανισμού.
Η γλυκόζη προέρχεται από τα διάφορα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες (πχ. ψωμί, φρούτα, ζυμαρικά, όσπρια, κ.α.). Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχονται σε αυτά μετατρέπονται σε γλυκόζη κατά τη διάρκεια της πέψης και της απορρόφησης. Παράλληλα, όντας το κύριο καύσιμο του οργανισμού, το σώμα, μέσω της γλυκονεογένεσης μπορεί να παράξει μόνο του γλυκόζη.
Σύμφωνα με την American Diabetes Association, τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε άτομα που δεν έχουν Σακχαρώδη Διαβήτη είναι τα εξής:
- Νηστεία (π.χ. πριν από το πρωινό): 70 – 100 mg/dL
- Μετά από γεύματα(2 ώρες μετά): Λιγότερο από 140 mg/dL
Στους ασθενείς με διαβήτη, οι στόχοι γλυκαιμίας είναι ελαφρώς διαφορετικοί:
- Νηστεία και πριν από τα γεύματα: 80 – 130 mg/dL
- Μετά από γεύματα (2 ώρες μετά): Λιγότερο από 180 mg/dL
Η παρατεταμένη αυξημένη γλυκόζη αίματος (υπεργλυκαιμία) είναι δείγμα αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη, όπου το σώμα δεν μπορεί να ρυθμίσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Με την πάροδο του χρόνου, ο αρρύθμιστος διαβήτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφρική νόσο, νευροπάθεια, και μικρο-αγγειακές βλάβες στα μάτια.
Πώς ελέγχουμε τα επίπεδα γλυκόζης μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ακολουθώντας μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή, μπορεί κανείς να ελέγξει τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος, με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ.
Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ανεβαίνουν με την πρόσληψη υδατανθράκων. Στην περίπτωση του προ-διαβήτη και του διαβήτη, τα επίπεδα γλυκόζης παραμένουν υψηλά για περισσότερη ώρα. Στόχος, συνεπώς, είναι η καθυστέρηση της απορρόφησης των υδατανθράκων στην κυκλοφορία του αίματος, για σταδιακή αύξηση των τιμών γλυκόζης στο αίμα.
Αυτό επιτυγχάνεται με τις παρακάτω μεθόδους:
1. Συνδυασμός των πηγών υδατανθράκων με πηγές “καλών” λιπαρών ή/και πρωτεΐνης (πχ. φρούτο και ξηροί καρποί, φρούτο και γιαούρτι). Στο επίπεδο του γεύματος, συστήνεται η κατανάλωση πλήρων γευμάτων που περιέχουν λαχανικά, πηγή πρωτεΐνης και πηγή σύνθετων υδατανθράκων, με χρήση καλών λιπαρών, όπως εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο (πχ. πράσινη σαλάτα με κοτόπουλο και πατάτες).
2. Περιορισμός της υπερκατανάλωσης ελευθέρων και πρόσθετων σακχάρων, όπως γλυκίσματα και γλυκά σνακ, και ροφήματα με ζάχαρη (χυμοί, αναψυκτικά).
3. Αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στην επιβράδυνση της απορρόφησης της γλυκόζης από το σώμα, βοηθώντας έτσι στη διατήρηση πιο σταθερού εύρους επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, ενώ βελτιώνουν και τον κορεσμό.
Φυσικά, στα πλαίσια του συνόλου της διατροφής, μια διατροφή όπως η Μεσογειακή Διατροφή φαίνεται να έχει μακροπρόθεσμα θετικό αποτέλεσμα στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του αίματος, καθώς και στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης των επιπλοκών της νόσου, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, μέσω του ελέγχου των λιπιδίων του αίματος και της αρτηριακής πίεσης.
Παράλληλα, η απώλεια και διατήρηση της απώλειας βάρους της τάξης του 10% του αρχικού βάρους συμβάλλει στην βελτίωση της ρύθμισης της γλυκόζης του αίματος, τη μείωση της ινσουλινο-αντίστασης, ακόμη και την ύφεση του διαβήτη.
Υπάρχουν τρόφιμα που ρίχνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα;
Δεν υπάρχουν τρόφιμα που ρίχνουν τα επίπεδα γλυκόζης. Τα τρόφιμα που έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όμως, οδηγούν σε ομαλή αύξηση της γλυκόζης του αίματος. Τέτοια τρόφιμα είναι τα δημητριακά/σιτηρά ολικής άλεσης, τα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί.
Επίσης, το ξύδι έχει προταθεί ως ένα πιθανό φυσικό μέσο για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Μερικές μικρές μελέτες έχουν υποστηρίξει την θεωρία ότι μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση των υδατανθράκων, οδηγώντας έτσι σε μια πιο αργή και σταθερή αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, και να αυξήσει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει την απορρόφηση της γλυκόζης από τα κύτταρα. Ωστόσο, παρόλο που υπάρχουν ορισμένες ανεξάρτητες μελέτες που υποστηρίζουν αυτά τα ευρήματα, τα δεδομένα είναι περιορισμένα. Οι περισσότερες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί σε μικρό αριθμό συμμετεχόντων και οι αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα.
Συνοψίζοντας, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και διαχείριση με τη βοήθεια της διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας και τη χρήση φαρμάκων σε άτομα με διαβήτη. Ο στόχος είναι να διατηρηθούν φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα για την επίτευξη και διατήρηση της υγείας και της ευεξίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση διεπιστημονικής ομάδας ιατρού (αναφορικά με την φαρμακοθεραπεία) και διαιτολόγου-διατροφολόγου (αναφορικά με την διατροφή) και να λαμβάνονται υπόψη οι ατομικές ανάγκες και αρέσκειες του κάθε ατόμου.
Χρήσιμες Πηγές
- American Diabetes Association; Standards of Care in Diabetes—2023 Abridged for Primary Care Providers. Clin Diabetes 2 January 2023; 41 (1): 4–31. https://doi.org/10.2337/cd23-as01
- American Heart Association. (2018). Added Sugars. [Online] Available at: https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/sugar/a...
- Johnston, C. S., Kim, C. M., & Buller, A. J. (2004). Vinegar improves insulin sensitivity to a high-carbohydrate meal in subjects with insulin resistance or type 2 diabetes. Diabetes Care, 27(1), 281-282.
- Liatis, S., Grammatikou, S., Poulia, K. A., Perrea, D., Makrilakis, K., & Diakoumopoulou, E. (2010). Vinegar reduces postprandial hyperglycaemia in patients with type II diabetes when added to a high, but not to a low, glycaemic index meal. European Journal of Clinical Nutrition, 64(7), 727-732.
Διάσημοι και Διατροφικές Επιλογές: Μήπως πρέπει να σταματήσουμε να τους ακούμε;
Οι διάσημοι πλέον, έχοντας και ρόλο “influencer” επηρεάζουν όχι μόνο τη μόδα, αλλά και τη διατροφή μας. Πολλοί διάσημοι κατά καιρούς, από την ιέρια της ψευδοεπιστήμης Gwyneth Paltrow εως το μοντέλο Gisele Bundchen μοιράζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε βιβλία τους και σε περιοδικά τη διατροφή που ακολουθούν. Φυσικά, άλλοι διάσημοι, αλλά και φαν των διασήμων σπεύδουν να ακολουθήσουν το εκάστοτε διατροφικό πλάνο. Και ενώ μοιράζονται τις διατροφικές τους επιλογές και αρκετούς δυνητικά επικίνδυνους διατροφικούς μύθους, το κοινό τους παραπληροφορείται και παρασύρρεται σε μη υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές.
Πριν λίγο καιρό η Jennifer Lopez μοιράστηκε με τους φαν - ακολούθους της μια διατροφική πρόκληση, την οποία θα ακολουθούσε η ίδια και πρότεινε και στους ακολούθους της να το κάνουν. Οι ακόλουθοι, όπως και η ίδια θα έπρεπε να μην φάνε για 10 ημέρες ζάχαρη και υδατάνθρακες! Σε πρόσφατο ντοκυμαντέρ η Beyonce μοιράστηκε ότι πριν από μια συναυλία της, η οποία έλαβε μέρος λίγο καιρό μετά την γέννηση των δίδυμων παιδιών της, ακολούθησε μια πολύ στερητική διατροφή η οποία σύφωνα με την ίδια δεν περιείχε ψωμί, υδατάνθρακες, ζάχαρη, γαλακτοκομικά, κρέας, ψάρι και αλκοόλ. Άλλες διάσημες στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως διαφημίζουν συνεχώς προϊόντα “αδυνατίσματος” και “αποτοξίνωσης” και άλλες ακραίες μεθόδους απώλειας βάρους.
Πέρα από τη διατροφή και την άσκηση, γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση και κατ’επέκταση το βάρος ή την ποιότητα του δέρματος του κάθε ατόμου. Δηλαδή, η Gisele ό,τι και να φάει, θα έχει εμφάνιση μοντέλου, ενώ αν κάποιος ακολουθήσει τη διατροφή της δεν θα μεταμορφωθεί σε μοντέλο.
Οι διάσημοι όμως, και πολλές φορές και οι σύμβουλοί τους δεν είναι εδικοί στην επιστήμη της διαιτολογίας-διατροφής! Μάλιστα, η έλλειψη σχετικών γνώσεων φαίνεται από το γεγονός ότι οι προαναφερθείσες τραγουδίστριες διαχωρίζουν τη ζάχαρη από τους υδατάνθρακες, ενώ η ζάχαρη ανήκει στους υδατάνθρακες, όπως το ψωμί και τα γαλακτοκομικά, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Επίσης, είναι επικίνδυνο για την υγεία και την υγιή σχέση του ατόμου με την τροφή να ακολουθήσει ένα τόσο αυστηρό πρόγραμμα διατροφής. Τέτοια προγράμματα μας κάνουν να θεωρούμε το φαγητό ως εχθρό. Η τροφή είναι ανάγκη, και οι υδατάνθρακες που συχνά αποκλείουν τέτοιες ακραίες πρακτικές αποτελούν κύριο καύσιμο για τον οργανισμό μας. Μάλιστα, τα τρόφιμα-πηγές υδατανθράκων, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά είναι πηγές πληθώρας θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών. Ουσιαστικά, το σώμα δεν στερείται μόνο θερμίδες, αλλά και απαραίτητα για την υγεία θρεπτικά συστατικά. Επιπροσθέτως, ακόμη και αν η απώλεια βάρους είναι στόχος, δεν είναι επιθυμητή η γρήγορη απώλεια βάρους με τέτοιες μεθόδους, εφόσον πέρα από την έλλειψη θρεπτικών τροφίμων, το σώμα οδηγείται σε απώλεια μυικής μάζας και υγρών, ενώ έχει αρνητικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον ρόλο της διατροφής στην ψυχική υγεία. Προσκόλληση σε ακραίες μεθόδους απώλειας βάρους και ακραίων διατροφικών συνηθειών οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για διατροφικές διαταραχές.
Τέλος, σήμερα πολλές διάσημες βάζουν τον εαυτό τους σε θέση προτύπου αναφορικά με την αγάπη προς το σώμα μας, την σιλουέτα με καμπύλες, και την κατάρριψη πολλών κοινωνικών προτύπων ομορφιάς. Και όμως, παράλληλα μας δείχνουν τις “θυσίες” που -θεωρούν ότι-χρειάζεται να κάνουν για να μπουν σε αυτά τα πρότυπα, να έχουν πιο αδύνατη σιλουέτα και θέτουν το σώμα τους σε μαρτύριο για να έχουν την εμφάνιση αυτή.
Όπως έχω αναφέρει και παλαιότερα, μπορεί να θεωρούμε ότι οι διάσημοι ξέρουν καλύτερα ότι έχει να κάνει με την εμφάνιση και την ευεξία, όμως στην πράξη βλέπουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, και οι ίδιοι παρασύρρονται και παρασύρρουν το κοινό τους.
Εμπιστευτείτε τη διατροφή σας μόνο τους ειδικούς, τους αδειούχους διαιτολόγους-διατροφολόγους!
Καρκίνος και Διατροφή: Πρόληψη και αντιμετώπιση από το παιδί στον ενήλικα!
Σας ευχαριστούμε που παρευρεθήκατε στην ομιλία μας για τη σημαντικότητα της διατροφής στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου!