Διαβήτης κύησης και διατροφή
Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης είναι ο διαβήτης που εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη, και όπως γίνεται με τους άλλους τύπους διαβήτη (Ι & ΙΙ) έτσι και σε αυτόν τον τύπο δεν ελέγχονται σωστά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα της εγκύου με επιπτώσεις για την υγεία της ίδιας και του εμβρύου (μακροσωμία, συγγενείς δυσπλασίες, θνησιγένεια, νεογνικός θάνατος).
Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται στο τέλος του δεύτερου ή στο 3ο τρίμηνο κύησης. Μετά το πέρας της εγκυμοσύνης ο διαβήτης κυησης παύει να υφίσταται, αλλά οι πιθανότητες για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 είναι αυξημένες. Για το λόγο αυτό, γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και να ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.
Αν και ο διαβήτης κύησης δεν έχει εμφανή συμπτώματα, κατά τον περιγεννητικό έλεγχο γίνονται και οι απαραίτητες εξετάσεις. Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη κύησης είναι η ηλικία άνω των 25 ετών, η μη-Καυκάσια εθνικότητα, το οικογενειακό αλλά και προσωπικό ιστορικό διαβήτη, και το υπερβάλλον σωματικό βάρος (ΔΜΣ>30 kg/m2).
Παράλληλα, διπλάσιος προς τριπλάσιος είναι ο κίνδυνος για συγγενείς δυσπλασίες σε γυναίκες με διαβήτη τύπου 1 και 2, γεγονός που σχετίζεται με την υπεργλυκαιμία. Επομένως, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα είναι απαραίτητος σε γυναίκες αναπαρωγικής ηλικίας, καθώς ενδέχεται να εμφανίζουν διαβήτη τύπου 2 ή προ-διαβήτη χωρίς να το γνωρίζουν.
Αναφορικά με την πρόληψη, η βελτίωση του τρόπου ζωής με υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση και απώλεια βάρους πριν την εγκυμοσύνη παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο!
Σε γυναίκες με διαβήτη κύησης και πάλι η βελτίωση του τρόπου ζωής (υγιιενή διατροφή και 30 λεπτά/ημέρα άσκηση σε εγκυμόσύνη χωρίς επιπλοκές) φαίνεται να αρκεί για τον γλυκαιμικό έλεγχο στο 80-90% των γυναικών. Αν ο στόχος δεν επιτευχθεί τότε αντιδιαβητικά σκευάσματα, όπως η μετφορμίνη, πρέπει να χορηγηθούν. Σε περίπτωση που και πάλι δεν επιτυγχάνεται ευγλυκαιμία, τότε χορηγείται ινσουλίνη. Παύση της φαρμακευτικής αγωγής γίνεται αμέσως μετά τον τοκετό.
Όσον αφορά την διατροφή είναι απαραίτητη η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, με στόχο το γλυκαιμικό έλεγχο, την παροχή όλων των απαραίτητων μάκρο- και μικρο-θρεπτικών συσυτατικών, καθώς και την περιορισμένη πρόσληψη βάρους. Για γυναίκες με φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 18,5 έως 24,9 kg/m2) συστήνεται η πρόσληψη βάρους 11-16 κιλά, ενώ για γυναίκες με ΔΜΣ 25-30 kg/m2 συστήνεται η πρόσληψη βάρους 7-11 κιλά και για γυναίκες με ΔΜΣ πάνω από 30 συστήνεται η πρόσληψη βάρους 5-9 κιλά.
Πιο αναλυτικά για τη διατροφή, πρέπει να είναι επαρκής σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για την έγκυο και το έμβρυο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η έγκυος τρώει για δύο! Οι οδηγίες για τη διατροφή της εγκύου με διαβήτη κύησης δεν διαφέρουν σε σχέση με τις οδηγίες για τους υγιείς. Βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην ποιότητα των λιπαρών, με αποφυγή τρανς λιπαρών, μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων (πχ. βούτυρο, αλλαντικά, λίπος κρέατος) και αυξημένη πρόλσηψη ακόρεστων λιπαρών (πχ. ψάρι, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αβοκάντο). Επιπλέον, ο έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης είναι απαραίτητος για την αποφυγή επιπλοκών του διαβήτη κύησης στην υγεία του εμβρύου. Οι υδατάνθρακες (πχ. ψωμί, ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, γαλακτοκομικά, φρούτα) πρέπει να διανέμονται σε όλα τα γεύματα και σνακ της ημέρας, με έμφαση σε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (τουλάχιστον 25 γρ την ημέρα).
Τα ποσοστά διαβήτη κύησης αυξάνονται, όπως και τα ποσοστά διαβήτη τύπου 2. Ο έλεγχος του προυπάρχοντος διαβήτη και του διαβήτη κύησης είναι απαραίτητος για θετική έκβαση της εγκυμοσύνης. Η βελτίωση του τρόπου ζωής αρκεί στην πλειοψηφεία των περιπτώσεων για να επιτευχθεί ο γλυκαιμικός έλεγχος, με μια επαρκή και υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση. Μετά τον τοκετό παύει να υφίσταται ο διαβήτης κύησης, ενώ συστήνεται ο θηλασμός και η συνέχιση του βελτιωμένου τρόπου ζωής για σταδιακή απώλεια βάρους.
Κέικ μπανάνας
Συνταγή για κέικ μπανάνας, χωρίς πρόσθετη ζάχαρη, με τις μπανάνες, τους χουρμάδες και την κανέλα να δίνουν γλυκιά γεύση! Είναι ιδανικό για πρωινό!
Τι θα χρειαστείτε:
3 πάρα πολύ ώριμες μπανάνες (όσο πιο ώριμες τόσο το καλύτερο)
3-4 χουρμάδες πολτοποιημένους
1 αυγό
1 κ.σ. ελαιόλαδο
1 φακελάκι baking powder (3,5 κ.σ.)
1/4 κ.γ. αλάτι
1/2 κ.γ. κανέλα
3/4 φλιτζ. (180 ml) γάλα αμυγδάλου ή γάλα 2% λιπαρά
1 1/4 φλιτζ. (137 g) αμύγδαλο τριμμένο στο μπλέντερ
1 1/4 φλιτζ. (200 g) αλεύρι
1 1/4 φλιτζ. (112 g) βρώμη
Εκτέλεση:
1. Προθερμάνετε το φούρνο στους 180 βαθμούς Κελσίου
2. Σε μια φόρμα για ψωμί τοποθετείστε αντικολλητικό χαρτί
3. Λιώστε τη μπανάνα σε ένα μεγάλο μπωλ. Προσθέστε το γάλα και τα άλλα υλικά, εκτός από το τριμμένο αμύγδαλο, το αλεύρι, το baking powder και τη βρώμη.
4. Αναμείξτε το τριμμένο αμύγδαλο, το αλεύρι, το baking powder και τη βρώμη σε ένα μπωλ.
5. Αναμειξτε καλά όλα τα υλικά μαζί σε ένα μεγάλο μπωλ.
6. Αν θέλετε μπορείτε να προσθέσετε καρύδια ή κομματάκια σοκολάτας και σταφίδες στο μείγμα.
7. Ψήστε στο φούρνο για 1 ώρα με 1 ώρα και 15 λεπτά. Όταν είναι έτοιμο θα έχει ροδίσει και θα έχει ανοίξει στο επάνω μέρος.
Αφήστε το να κρυώσει πριν το κόψετε. Διατηρείτε σε αεροστεγές δοχείο.
Η συνταγή είναι παραλλαγή από την ιστοσελίδα Minimalist Baker (http://minimalistbaker.com/one-bowl-gluten-free-banana-bread/).
Οι διατροφικοί μύθοι για τον καρκίνο βλάπτουν σοβαρά τους ασθενείς
Ο καρκίνος αποτελεί μια πλέον κοινή νόσο, με την Ελλάδα να έχει 67.401 νέα περιστατικά και 33.288 θανάτους από καρκίνο το 2018 [1].
Η θεραπεία (ή μάλλον θεραπείες) του καρκίνου έχει βελτιωθεί άρδην τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να επιζούν περισσότερα χρόνια μετά τη διάγνωση. Σύμφωνα με το Cancer Research UK για το Ην. Βασίλειο [2] οι μισοί ασθενείς με καρκίνο ζουν για τουλάχιστον 10 χρόνια μετά τη διάγνωση, δηλαδή διπλάσια επιβίωση σε σχέση με τα 40 προηγούμενα έτη.
Η 10ετής επιβίωση ποικίλει ανάλογα με τον τύπο καρκίνου, από το 98% για τον καρκίνο των όρχεων εως 1% για τον καρκίνο του παγκρέατος.
Παρόλα αυτά, αρκετοί μύθοι γύρω από την πρόληψη & αντιμετώπιση του καρκίνου συνεχίζουν να διαδίδονται, με σοβαρό κίνδυνο για την υγεία & επιβίωση των ασθενών!
Υπάρχουν ροφήματα που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα;
Και ποιός δεν έχει δει αναρτήσεις που "ενημερώνουν" για το ρόφημα Χ που θεραπεύει τον καρκίνο;
Δεν υπάρχουν ροφήματα με τέτοιες ιδιότητες, και οι αναρτήσεις αυτές είναι παραπλανητικές και δυνητικά επικίνδυνες. Οι αρνητικές συνέπειες που επέρχονται με την αναπαραγωγή τέτοιου είδους αναρτήσεων έχουν να κάνουν με την ψυχική και σωματική υγεία ασθενών, ενώ παραπλανούν και υγιή άτομα σε πρακτικές που δεν οφελούν την υγεία τους.
Μάλιστα, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι όταν οι καρκινοπαθείς με θεραπεύσιμους καρκίνους ακολουθούν συμπληρωματικές πρακτικές (complimentary medicine) είναι πιο πιθανό να καθυστερήσουν την θεραπεία τους, με αποτέλεσμα να μειώνεται το προσδόκιμο ζωής τους, σε σχέση με ασθενείς που δεν ακολουθούν συμπληρωματικές πρακτικές [2]. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε φυσικά και το γεγονός οτι η αδυναμία βελτίωσης με τέτοιου είδους πρακτικές επίσης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία των ασθενών, αλλά να υπάρξουν και επιπρόσθετες παρενέργειες. Άλλωστε, ακόμη και όταν ένα προϊόν ή ρόφημα παρουσιάζεται ως φυσικό/φυτικό δεν σημαίνει οτι είναι και ασφαλές.
Η ζάχαρη προκαλεί ή θρέφει τον καρκίνο;
Ο ρόλος της ζάχαρης στην εμφάνιση και αντιμετώπιση του καρκίνου αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς διατροφικούς μύθους γύρω από τη νόσο [4].
Η ζάχαρη δεν προκαλεί καρκίνο. Αιτίες καρκινογέννεσης αποτελούν γενετικοί (το DNA μας), περιβαλλοντικοί παράγοντες και το γήρας. Η μη υγιεινή διατροφή, το αλκοόλ, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα και οι μολύνσεις (πχ. HPV, H. Pylori) αποτελούν παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου [5]. Το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με τον καρκίνο, και για το λόγο αυτό τα ενεργειακά πυκνά τρόφιμα, τα οποία συνήθως είναι και πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα & λίπος, συστήνεται να καταναλώνονται πιο αραιά.
Αναφορικά με το αν η ζάχαρη ταΐζει τα καρκινικά κύτταρα, η απάντηση είναι απλή. Οι υδατάνθρακες είτε προέχονται από την ζάχαρη, είτε από φρούτο ή φακές, στο αίμα μας θα κυκλοφορήσουν ως γλυκόζη. Όπως όλα τα κύτταρα του σώματός μας, έτσι και τα καρκινικά κύτταρα (τα οποία πάλι είναι κύτταρα του σώματός μας που αναπτύσσονται ταχέως, παρεκλείνοντας από τις φυσιολογικές κυτταρικές λειτουργίες και τον κυτταρικό έλεγχο) χρειάζονται ενέργεια για να αναπτυχθούν, υπό μορφή γλυκόζης. Έτσι, αναπόφευκτα χρησιμοποιούν ενέργεια, όπως όλα τα κύτταρα, ενώ έχουν αυξημένες ανάγκες ενέργειας/γλυκόζης. Δεν σημαίνει ότι αν σταματήσουμε να τρώμε ζάχαρη, ή/και οποιαδήποτε πηγή υδατανθράκων θα σταματήσει η εξέλιξη της νόσου!
Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού πρέπει να αποφεύγουν κρέας και γαλακτοκομικά;
Σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού τα ερευνητικά δεδομένα [6] δεν μπορούν να μας οδηγήσουν σε σαφή συμπεράσματα αναφορικά με το αν η κατανάλωση λίπους και κορεσμένου λίπους, άρα και των τροφίμων που τα περιέχουν όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά επηρεάζουν την επιβίωση των ασθενών. Ενδέχεται η χαμηλότερη κατανάλωση λιπαρών να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη επανεμφάνισης της νόσου.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το σώμα, ειδικά σε ασθένεια χρειάζεται ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για την διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης. Επίσης, λόγω των παρενεργειών της θεραπείας ενδέχεται η σίτιση να δυσχαιρένεται, επομένως, η κατανάλωση ποικιλίας θρεπτικών τροφίμων κρίνεται ακόμη πιο σημαντική. Έτσι, τα γαλακτοκομικά, και το κρέας που είναι τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά μπορούν να είναι μέρος της διατροφής, όπως άλλωστε και σε υγιή άτομα. Φυσικά, όπως και για όλους μας συστήνεται η αποφυγή υπερκατανάλωσης λιπαρών και κορεσμένων λιπαρών, επομένως είναι προτιμότερη η κατανάλωση γαλακτοκομικών με χαμηλότερα λιπαρά, και άπαχου κρέατος .
Είναι η αλκαλική διατροφή θεραπεία στον καρκίνο;
Σύμφωνα με τους δημιουργούς και διάσημους ακόλουθους της, υποτίθεται οτι η “αλκαλική δίαιτα” οδηγεί τον οργανισμό να διατηρεί το pH του αίματος σταθερό, και βοηθά τον οργανισμό να είναι υγιής, και να αντιμετωπίζει ασθένειες. Όμως, ο οργανισμός μας μόνος του κρατάει το pH του αίματός μας πάντοτε σε σταθερό pH 7,35-7,45, ενώ το pH σε άλλα μέρη του σώματος είναι διαφορετικό (πχ. το στομάχι μας έχει αρκετά όξινο pH γύρω στο 3,5). Η διατροφή μας δεν επηρεάζει το pH του αίματος! Εάν το pH του αίματός μας μεταβληθεί έστω και λίγο αυτό δείχνει ότι νοσούμε σοβαρά και χρειαζόμαστε άμεσα ιατρική περίθαλψη.
Δεν υπάρχει καμία απολυτως ένδειξη ή μηχανισμός που να υποδεικνύει ότι η Αλκαλική Διατροφή έχει αντικαρκινική δράση [7,8].
Οι ασθενείς με καρκίνο είναι σημαντικό να εμπιστευτούν τον θεράποντα ιατρό & να ζητήσουν τη βοήθεια διαιτολόγου-διατροφολόγου, ειδικά σε περίπτωση αυξημένου κινδύνου για ή ύπαρξης υποθρεψίας.
Πηγές
4. Sugar and cancer – what you need to know
6. Nutrition and Survival After the Diagnosis of Breast Cancer: A Review of the Evidence
8. Don’t believe the hype – 10 persistent cancer myths debunked
Συνέδρια: Ποιός τα παρακολουθεί; Γιατί είναι σημαντικό για έναν επαγγελματία υγείας να τα παρακολουθήσει;
Σε πρόσφατο συνέδριο όπου παρευρισκόμουν για να παρουσιάσω και να παρακολουθήσω, παρευρίσκονταν για να παρακοκουθήσουν (όχι ως χορηγοί) κυρίες (μη επαγγελματίες υγείας) από γνωστή εταιρεία με υποκατάστατα γευμάτων, οι οποίες απροκάλυπτα διαφήμιζαν τα προϊόντα τους κατα τη διάρκεια των ομιλιών και των διαλλειμάτων. Με αφορμή το γεγονός αυτό θα ήθελα να μιλήσω λίγο για τα συνέδρια.
Κάθε χρόνο διοργανώνονται αρκετά συνέδρια ανά τον κόσμο. Ανάλογα με το αντικείμενο του κάθε επιστήμονα και επαγγελματία, κάποια είναι σαφώς πιο ενδιαφέροντα, από άλλα.
Ποιός μπορεί να παρακολουθήσει τα συνέδρια;
Οποιοσδήποτε θελήσει, ακόμα και αν δεν είναι του αντίστοιχου κλάδου, μπορούν να παρακολουθήσουν οποιοδήποτε συνέδριο θελουν, αρκει να πληρωσουν τη συνδρομη φυσικά.
Τι μαθαίνουμε στα συνέδρια;
Στα συνέδρια ενημερωνόμαστε για τα νέα δεδομένα και τις εξελίξεις σε έναν επιστημονικό τομέα. Για παράδειγμα, στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Παχυσαρκίας, όπως είναι αναμενόμενο, οι ομιλίες αναφέρονταν στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κυρίως, καθώς και στα νέα δεδομένα για την αιτιολογία της (καθώς πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνισή της), και την αντιμετώπιση των επιπτώσεών της στην υγεία.
Άλλες φορές οι παρουσιάσεις είναι πολύ εξειδικευμένες και άλλες φορές πιο γενικές. Μερικές φορές θα ακούσουμε γνωστές έννοιες και δεδομένα, ενώ άλλες φορές ένας νέος κόσμος ερευνών θα αναλυθεί μπροστά μας, και θα μας δώσει το έναυσμα να διαβάσουμε περαιτέρω μόνοι μας, αναλυτικότερα για το θέμα που μας ενδιαφέρει. Είναι σημαντικό να μην μένουμε μόνο στα όσα μαθαίνουμε στο συνέδριο, αλλά να διαβάσουμε και μόνοι μας, καθώς δεν είναι δυνατόν να αναλυθεί όλη η βιβλιογραφία σε ένα μικρό χρονικό διάστημα. Μάλιστα, χάρη στα κινητά μας μπορούμε να φωτογραφίζουμε διαφάνειες από την παρουσίαση ώστε να ψάξουμε ακριβώς το θέμα που μας ενδιαφέρει.
Στα συνέδρια δεν μαθαίνουμε από την αρχή βασική βιοχημεία ή αρχές φυσιολογίας και τα λοιπά, αλλά αντιθέτως εμπλουτίζουμε τις (ήδη βαθιές) γνώσεις που έχουμε αποκτήσει από τη φοίτησή μας, και το επιπλέον διάβασμα, το οποίο δεν παύει ποτέ.
Οι κυρίες της γνωστής εταιρείας, λοιπόν, όπως και κάθε μη επαγγελματίας υγείας βέβαια, δεν είναι σε θέση καν να καταλάβει και να αφομοιώσει ένα επιστημονικό θέμα, για το οποίο δεν έχει τις βασικές γνώσεις. Παρόλα αυτά, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτό που θα φανεί δεν είναι τι κατάλαβε κάθε σύνεδρος! Και αυτό το γεγονός είναι πάρα πολύ σημαντικό να αναφερθεί, καθώς η προώθηση, πώληση και διαφήμιση προϊόντων και υπηρεσιών γίνεται κυρίως μέσω διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Γιατί η παρακολούθηση των συνεδρίων είναι σημαντική;
Πέρα από τις νέες γνώσεις που μας παρέχονται, ερχόμαστε σε επαφή με φίλους και συναδέλφους, γνωρίζουμε νέα άτομα που ασχολούνται στον τομέα μας, καθώς και καταξιωμένους επαγγελματίες υγείας με τους οποίους μπορούμε να συζητήσουμε φλέγοντα θέματα για την επιστήμη μας, να ανταλλάξουμε απόψεις, καθώς και να ζητήσουμε τη συμβουλή τους για θέματα επιστημονικά και θέματα καθημερινής κλινικής πρακτικής που μας απασχολούν, ενώ ενδέχεται να συνάψουμε συνεργασίες και φιλίες.
Φυσικά, μας δίνεται και η ευκαιρία και να απολαύσουμε με το πέρας του συνεδρίου την πόλη όπου γίνεται το συνέδριο.
Συνεπώς, η παρακολούθηση των συνεδρίων και η δια βίου μάθηση είναι απαραίτητες, ειδικά στην εποχή μας με την ταχεία εξέλιξη της επιστήμης, όμως χρειάζεται προσοχή, να θυμόμαστε ότι τα συνέδρια αυτά μπορεί να τα παρακολουθήσει οποιοσδήποτε, και στο διαδίκτυο να παριστάνουν τους ειδικούς, θέτοντας σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία μας!