Ασπαρτάμη και καρκίνος: τι σημαίνει η νέα κατάταξη της ασπαρτάμης;
Η ασπαρτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία, 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, που βρίσκεται σε χιλιάδες τρόφιμα και ποτά, και έχει πάρει έγκριση από τον FDA από το 1974. Δεκαετίες μελετών έχουν αξιολογήσει την επικινδυνότητα και την ασφάλεια της ασπαρτάμης.
Πρόσφατα, ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), κατέταξε την ασπαρτάμη ως "πιθανώς καρκινογόνα ουσια” (κατηγορία 2Β). Αυτή η απόφαση βασίστηκε σε περιορισμένα στοιχεία για τον καρκίνο του ήπατος σε μελέτες σε ανθρώπους και τρωκτικά.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κατηγοριοποίηση του IARC βασίζεται στον κίνδυνο (hazard) και όχι στην επικινδυνότητα (risk). Η νέα κατηγοριοποίηση έρχεται ως αποτέλεσμα 3 μελετών παρατήρησης, μέσω των οποίων δεν μπορεί να εξαχθεί αποτέλεσμα αιτίου-αιτιατού, ενώ είχαν χρησιμοποιηθεί ημερολόγια καταγραφής τροφίμων, τα οποία δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα για την έκθεση στην ασπαρτάμη. Συνεπώς, αναμένονται και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για τη διερεύνηση της επικινδυνότητας της ασπαρτάμης.
Ωστόσο, η Κοινή Επιτροπή FAO/WHO για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JECFA) δήλωσε ότι τα όρια ασφαλείας για την ημερήσια ποσότητα κατανάλωσης της ασπαρτάμης δεν θα αλλάξουν, και παραμένουν ως έχουν στα 40mg/kg σωματικού βάρους, δηλαδή, 9-14 κουτάκια αναψυκτικών με ασπαρτάμη ημερησίως.
Όπως τονίζεται, η νέα ταξινόμηση δεν πρέπει να ληφθεί ως μια άμεση δήλωση ότι υπάρχει γνωστός κίνδυνος καρκίνου από την κατανάλωση ασπαρτάμης, αλλά ως μια πρόσκληση προς την επιστημονική κοινότητα να διερευνήσει καλύτερα την πιθανή καρκινογόνα δράση της ασπαρτάμης, καθώς οι μέχρι τώρα μελέτες είναι χαμηλής ποιότητας και με ασαφή συμπεράσματα.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στην κατηγορία 2Β, μαζί με την ασπαρτάμη βρίσκεται και το εκχύλισμα χυμού αλόης, όπως και το κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι). Παράλληλα, στην κατηγορία 1, δηλαδή “καρκινογόνες ουσίες”, βρίσκονται τα αλλαντικά και το αλκοόλ.
Εν κατακλείδι, με βάση τα δεδομένα δεκαετιών που υπάρχουν, και τη νέα κατηγοριοποίηση της ασπαρτάμης είναι σημαντικό να περιορίσουμε την κατανάλωση της σε περίπτωση υπερκατανάλωσης, να κάνουμε τη διατροφή μαμ λιγότερο γλυκιά, να εστιάσουμε σε φυσικά γλυκά τρόφιμα όπως τα φρούτα, και να ακολουθούμε τη Μεσογειακή Διατροφή, ως το πρότυπο που έχει επανειλημμένα συσχετιστεί με καλύτερη υγεία και χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο.
Πηγές:
- Carcinogenicity of aspartame, methyleugenol, and isoeugenol https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lanonc/PIIS1470-2045(23)00341-8.pdf
- Aspartame is a possible carcinogen: the science behind the decision https://doi.org/10.1038/d41586-023-02306-0
Η ομάδα αίματός μας επηρεάζει τη διατροφή που πρέπει να ακολουθήσουμε;
Τις προάλλες έγινε αναφορά σε μια εκπομπή στην δίαιτα ανάλογα με την ομάδα αίματος ή αλλιώς Blood Type Diet. Η δίαιτα αυτή αποτελεί για φέτος τη #1 δίαιτα προς αποφυγή σύμφωνα με τον British Dietetic Association.
Σύμφωνα με τη θεωρία πίσω από δίαιτα αυτή ανάλογα με την ομάδα αίματος οι τροφές μεταβολίζονται διαφορετικά, και η προσκόλληση στη διατροφή που συστήνεται μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νόσων. Φυσικά με τη δίαιτα αυτή συστήνονται και διάφορα συμπληρώματα διατροφής και φυτικά γιατροσόφια, καθώς και άσκηση, ανάλογα με την ομάδα αίματος.
H δίαιτα αυτή δεν υποστηρίζεται επιστημονικά, όπως είχε δείξει συστηματική ανασκόπιση της βιβλιογραφίας το 2013, ενώ οι συγγραφείς της ανασκόπισης ανέφεραν ότι για να υποστηρικτούν οι ισχυρισμοί θα πρέπει να γίνουν αντίστοιχες μελέτες που θα αναλύσουν την επίδραση των διαφορετικών διαιτών σε δείκτες υγείας.
Μια τέτοια μελέτη έγινε μετέπειτα, το 2014, με δεδομένα για τη διατροφή 1.455 συμμετεχόντων. Ενώ η προσκόλληση στις οδηγίες των διαιτών σχετίστηκε με καλές τιμές σε καρδιομεταβολικούς δείκτες, η σχέση αυτή δεν είχε να κάνει με την ομάδα αίματος. Δηλαδή, μπορεί να ακολουθήσει κάποιος μια από τις δίαιτες που συστήνονται σύμφωνα με την ομάδα αίματός του και να δει βελτίωση στις τιμές των τριγλυκεριδίων ή της αρτηριακής πίεσης, αλλά αυτή η βελτίωση δεν επέρχεται επειδή τρώει σύμφωνα με την ομάδα αίματος, αλλά επειδή κάνει καλύτερες επιλογές απ’ ότι πριν!
“Η φίλη μου έχασε πόσα κιλά με τη δίαιτα αυτή, όμως!”
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για απώλεια βάρους πέρα από το αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας!
Τα άτομα βλέπουν διαφορά στη ζυγαριά με τη δίαιτα αυτή, καθώς περιορίζονται οι επιλογές τους, άρα και οι θερμίδες που προσλαμβάνουν! Μάλιστα, σύμφωνα με τη διαιτολόγο Sian Porter για τον BDA, τη δίαιτα αυτή είναι δύσκολο να την ακολουθήσει κανείς, ακριβή και οδηγεί το άτομο σε κοινωνική απομόνωση, ενώ η αποφυγή ολόκληρων ομάδων τροφίμων δεν είναι ποτέ καλή ιδέα, και χρειάζεται διαιτολογική υποστήριξη όταν χρειάζεται κάποιος να αφαιρέσει ομάδες τροφίμων από τη διατροφή του.
Καρκίνος του μαστού: πώς θα προστατευτούμε μέσω της διατροφής;
Ο Οκτώβρης είναι ο μήνας πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου στις γυναίκες παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, ενώ το 2012 αποτελούσε τον δεύτερο πιο συχνό τύπο καρκίνο που διαγνώστηκε, αποτελώντας το 11,9% των διαγνώσεων καρκίνου.
Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη πληθώρας τύπων καρκίνου. Έτσι, και στον καρκίνο του μαστού η διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος. Ας δούμε τι δείχνει η έρευνα για τη σχέση διατροφής και πρόληψης του καρκίνου του μαστού.
Σάκχαρα: Αν και δεν υπάρχουν σαφή συμπεράσματα για τη σχέση υψηλής κατανάλωσης ελευθέρων σακχάρων και καρκίνου του μαστού, φαίνεται ότι η προσκόλληση σε διατροφή πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα αυξάνει τον κίνδυνο νόσου, ενδεχομένως μέσω της αύξησης του σωματικού βάρους. Πηγές ελευθέρων σακχάρων αποτελούν η ζάχαρη, το μέλι, οι χυμοί και τα ροφήματα με ζάχαρη, τα αναψυκτικά καθώς και τα γλυκά, τα μπισκότα και πολλά δημητριακά πρωινού.
Φυτικές ίνες και φρούτα: Η υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Αυτό ενδέχεται να οφείλεται και στο γεγονός ότι τα τρόφιμα που είναι πηγές φυτικών ινών είναι χαμηλά σε λιπαρά και υψηλά σε αντιοξειδωτικά, ενώ οι φυτικές ίνες σιταριού μειώνουν τα επίπεδα οιστρογόνων. Πηγές φυτικών ινών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά και τα προϊόντα ολικής άλεσης. Αναφορικά με τα φρούτα γυναίκες που καταναλώνουν περισσότερα φρούτα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, μάλλον λόγω των φυτικών ινών και των αντιοξειδωτικών που περιέχουν.
Λιπαρά: Η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών στην εμμηνόπαυση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, όμως φαίνεται ότι η αυξημένη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών είναι που αυξάνει τον κίνδυνο. Κοινές πηγές κορεσμένων λιπαρών αποτελούν το λίπος του κρέατος και των παραγώγων του, το βούτυρο, τα τυριά, η κρέμα γάλακτος, τα γλυκά και τα αρτοσκευάσματα. Αντιθέτως, άτομα που καταναλώνουν συχνά ψάρια, άρα και ω-3 λιπαρά οξέα, έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, σε σχέση με άτομα που καταναλώνουν μικρές ποσότητες ψαριού.
Πρωτεΐνες: Μια πρόσφατη έρευνα με δεδομένα από 46 μελέτες έδειξε ότι η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος (φρέσκο και επεξεργασμένο) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ενώ η υψηλή κατανάλωση προϊόντων σόγιας και γάλακτος με χαμηλά λιπαρά σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο. Πηγές πρωτεϊνών αποτελούν το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια και το αβγό.
Γαλακτοκομικά: Ένας μύθος γύρω από τον καρκίνο του μαστού είναι ότι η κατανάλωση γάλακτος ή και γαλακτοκομικών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται να ισχύει. Μάλιστα, μια μετα-ανάλυση έδειξε ότι γυναίκες που κατανάλωναν περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα βρισκόντουσαν σε χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σχέση με τις γυναίκες που κατανάλωναν λιγότερα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ η κατανάλωση γάλακτος δεν συσχετιζόταν με τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Η υψηλή πρόσληψη ασβεστίου, επίσης, φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Καφές και αλκοόλ: Ο καφές φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ (1 ποτό κάθε μέρα) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Σόγια: Αν και πολλοί θεωρούν ότι η κατανάλωση σόγιας και των προϊόντων της αυξάνουν τον κίνδυνο της νόσου, το αντίθετο φαίνεται να ισχύει, σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα σε ανθρώπους!
Αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για πιο σαφή συμπεράσματα, η διατήρηση ενός υγιούς βάρους και η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Μάλιστα, η έρευνα έχει αναδείξει τη Μεσογειακή Διατροφή ως πρότυπο διατροφής, στο οποίο η προσκόλληση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών τύπων καρκίνων, εκ των οποίων και ο καρκίνος του μαστού!
Βιβλιογραφία:
1. Soy and its isoflavones: the truth behind the science in breast cancer.
2. Diet and breast cancer: a systematic review
Η διδακτορική μου διατριβή αφορά τον καρκίνο του μαστού.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 29 Μαΐου - 1 Ιουνίου 2018
1. Κατέφθασε το επίσημο πιστοποιητικό για το Master Practitioner on Eating Disorders and Obesity!
Πιστοποιεί την επιτυχή ολοκλήρωση των σεμιναρίων (και των εργασιών) του ΚΕΑΔΔ για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών και της παχυσαρκίας!
2. Έχετε ακουστά τον όρο "κόπωση επινεφριδίων" ή "adrenal fatigue";
Τα τελευταία χρόνια μια νέα "νόσος" με συμπτώματα όπως κόπωση/εξάντληση, στρες, υπνηλία, και κακή διάθεση έχει κάνει την εμφάνισή της, με διάφορα σκευάσματα να υπόσχονται την αντιμετώπισή της.
Όμως, σε αντίθεση με την ανεπάρκεια επινεφριδίων (νόσος Addison), η "κόπωση επινεφριδίων" δεν είναι νόσος, παρά την ύπαρξη των συμπτωμάτων!
Μάλιστα, μια συστηματική ανασκόπιση της βιβλιογραφίας κατέληξε στο ότι η νόσος δεν υπάρχει, και την χαρακτηρίζει ως "μύθο"!
Και αυτό γιατί όχι μόνο δεν υπάρχουν μετρήσιμες αλλαγές στη λειτουργία των επινεφριδίων, αλλά τα συμπτώματα είναι όμοια με πολλές νόσους (νόσος Addison, κατάθλιψη) και διατροφικές ελλείψεις (έλλειψη Σιδήρου).
Είναι σημαντικό να λαμβάνει κανείς τη σωστή διάγνωση και θεραπεία, και όχι να προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια ανύπαρκτη νόσο!
3. Η έλλειψη βιταμίνης D είναι πολύ συχνό εύρημα, ειδικά στη χώρα μας.
Η βελτίωση των επιπέδων βιταμίνης D σε περίπτωση έλλειψης, όπως και σε κάθε άλλη διατροφική έλλειψη, είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη!!!
Μια νέα μελέτη, μάλιστα αναδεικνύει τη συσχέτιση των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D με αυξημένη θνησιμότητα, ειδικά για συγκεντώσεις κάτω των 20ng/mL!