Ασπαρτάμη και καρκίνος: τι σημαίνει η νέα κατάταξη της ασπαρτάμης;
Η ασπαρτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία, 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, που βρίσκεται σε χιλιάδες τρόφιμα και ποτά, και έχει πάρει έγκριση από τον FDA από το 1974. Δεκαετίες μελετών έχουν αξιολογήσει την επικινδυνότητα και την ασφάλεια της ασπαρτάμης.
Πρόσφατα, ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), κατέταξε την ασπαρτάμη ως "πιθανώς καρκινογόνα ουσια” (κατηγορία 2Β). Αυτή η απόφαση βασίστηκε σε περιορισμένα στοιχεία για τον καρκίνο του ήπατος σε μελέτες σε ανθρώπους και τρωκτικά.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κατηγοριοποίηση του IARC βασίζεται στον κίνδυνο (hazard) και όχι στην επικινδυνότητα (risk). Η νέα κατηγοριοποίηση έρχεται ως αποτέλεσμα 3 μελετών παρατήρησης, μέσω των οποίων δεν μπορεί να εξαχθεί αποτέλεσμα αιτίου-αιτιατού, ενώ είχαν χρησιμοποιηθεί ημερολόγια καταγραφής τροφίμων, τα οποία δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστα για την έκθεση στην ασπαρτάμη. Συνεπώς, αναμένονται και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για τη διερεύνηση της επικινδυνότητας της ασπαρτάμης.
Ωστόσο, η Κοινή Επιτροπή FAO/WHO για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JECFA) δήλωσε ότι τα όρια ασφαλείας για την ημερήσια ποσότητα κατανάλωσης της ασπαρτάμης δεν θα αλλάξουν, και παραμένουν ως έχουν στα 40mg/kg σωματικού βάρους, δηλαδή, 9-14 κουτάκια αναψυκτικών με ασπαρτάμη ημερησίως.
Όπως τονίζεται, η νέα ταξινόμηση δεν πρέπει να ληφθεί ως μια άμεση δήλωση ότι υπάρχει γνωστός κίνδυνος καρκίνου από την κατανάλωση ασπαρτάμης, αλλά ως μια πρόσκληση προς την επιστημονική κοινότητα να διερευνήσει καλύτερα την πιθανή καρκινογόνα δράση της ασπαρτάμης, καθώς οι μέχρι τώρα μελέτες είναι χαμηλής ποιότητας και με ασαφή συμπεράσματα.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στην κατηγορία 2Β, μαζί με την ασπαρτάμη βρίσκεται και το εκχύλισμα χυμού αλόης, όπως και το κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι). Παράλληλα, στην κατηγορία 1, δηλαδή “καρκινογόνες ουσίες”, βρίσκονται τα αλλαντικά και το αλκοόλ.
Εν κατακλείδι, με βάση τα δεδομένα δεκαετιών που υπάρχουν, και τη νέα κατηγοριοποίηση της ασπαρτάμης είναι σημαντικό να περιορίσουμε την κατανάλωση της σε περίπτωση υπερκατανάλωσης, να κάνουμε τη διατροφή μαμ λιγότερο γλυκιά, να εστιάσουμε σε φυσικά γλυκά τρόφιμα όπως τα φρούτα, και να ακολουθούμε τη Μεσογειακή Διατροφή, ως το πρότυπο που έχει επανειλημμένα συσχετιστεί με καλύτερη υγεία και χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο.
Πηγές:
- Carcinogenicity of aspartame, methyleugenol, and isoeugenol https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lanonc/PIIS1470-2045(23)00341-8.pdf
- Aspartame is a possible carcinogen: the science behind the decision https://doi.org/10.1038/d41586-023-02306-0
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 2-7 Ιουλίου 2018
1. Δοκιμάστε μια διαφορετική συνταγή για δροσερά overnight oats, με γιαούρτι, γάλα, και σπόρους!
2. Είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ/ BMI) ένας καλός δείκτης για το βάρος μας και την υγεία μας;
5 επαγγελματίες υγείας απαντούν πώς όχι δεν είναι.
Και αυτό γιατί, όπως και με το βάρος μας, δεν μας δείχνει τη σύσταση του σώματός μας και την κατανομή του λίπους στο σώμα μας, ενώ υπάρχουν διαφυλετικές διαφορές σχετικά με τη σχέση υγείας και ΔΜΣ.
Επομένως, χρησιμοποιούμε το ΔΜΣ (και το βάρος) ως ένα αρχικό δείκτη, ο οποίος μας δείνει το έναυσμα να εξετάσουμε και τη σύσταση του σώματος, μέσω της ανάλυσης σύστασης σώματος, τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, καθώς και άλλους δείκτες υγείας.
3. Πρέπει να ακολουθούμε δίαιτα χωρίς λεκτίνες;
Το τελευταίο διάστημα ακούγεται όλο και πιο πολύ η δίαιτα χωρίς λεκτίνες, η οποία υπόσχεται μείωση της φλεγμονής (?) και απώλεια βάρους (αλίμονο… πώς θα γίνει γνωστή αν δεν βοηθά στην απώλεια βάρους!).
Τι είναι οι λεκτίνες;
Οι λεκτίνες είναι ουσίες που βρίσκουμε σε φυτικούς οργανισμούς, και κυρίως στα όσπρια, οι οποίες έχουν τοξική δράση στον άνθρωπο. Για το λόγο αυτό πριν φάμε όσπρια τα μουλιάζουμε και τα βράζουμε, για να απενεργοποιηθούν.
Παρόλο που η δίαιτα χωρίς λεκτίνες έχει γίνει της μοδός δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας, καθώς έτσι κι αλλιώς η ποσότητα των λεκτινών που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας είναι είναι αμελητέα, αν όχι μηδαμινή. Άλλωστε, τα τρόφιμα στα οποία βρίσκεται είναι πολύ θρεπτικά, σχετίζονται με οφέλη για την υγεία, και τα μαγειρεύουμε καλά ούτως ή άλλως!
4. Πρέπει να φοβόμαστε τα τεχνητά γλυκαντικά;
Η The Food Medic Dr Hazel Wallace αναλύει τη βιβλιογραφία και καταλήγει στο ότι σύμφωνα με τις παρούσες μελέτες και την ποσότητα των τεχνητών γλυκαντικών που καταναλώνεται μπορούμε να πούμε ότι:
α) η χρήση τους είναι ασφαλής, και
β) μπορεί να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους, εαν αντικαταστήσουν τη ζάχαρη, άρα και θερμίδες.
Βέβαια, είναι πιο σημαντικό να ασχοληθούμε με τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες ως σύνολο. Δηλαδή, ναι μεν είναι ένα καλό βήμα η αντικατάσταση των αναψυκτικών με ζάχαρη με αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, αλλά η προσκόλληση στην υγιεινή διατροφή είναι βαρυσήμαντη και απαραίτητη.
5. Όταν χρειαζόμαστε βοήθεια, πηγαίνουμε στον ειδικό! Γιατί δεν το κάνουμε αυτό και με τη διατροφή μας;
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι ο μοναδικός ειδικός πάνω στη διατροφή, με τουλάχιστον 4 έτη εκπαίδευσης στην επιστήμη διαιτολογίας-διατροφής, και εκατοντάδες ώρες πρακτικής άσκησης για την απόκτηση του πτυχίου και της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος!
Πολλές φορές θα ακούσουμε τις "συμβουλές" των φίλων, συγγενών, πωλητών, διασήμων και άλλων ατόμων, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία μας!!!
Εμπιστευτείτε μόνο τους διαιτολόγους-διατροφολόγους με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, καθώς ανά την επικράτεια υπάρχουν άτομα που παριστάνουν τους διαιτολόγους, και πολλές φορές διατηρούν διαιτολογικά γραφεία!!!
Να πάρω βιταμίνη C για να προλάβω το κρυολόγημα;
Είναι κοινή πρακτική το φθινόπωρο και τον χειμώνα να οδηγούμαστε στην πρόσληψη βιταμίνης C για την πρόληψη κρυολογήματος. Έχει όμως αποτέλεσμα;
Η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη με αντιοξειδωτική δράση. Έχει δράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην απορρόφηση του Σιδήρου από φυτικές πηγές και είναι απαραίτητη για τη σύνθεση του κολλαγόνου.
Η βιταμίνη C βρίσκεται στα φρούτα και τα λαχανικά, όπως τα πορτοκάλια, την πιπεριά, το μπρόκολο, την ντομάτα, και τη φράουλα, με αποτέλεσμα η έλλειψη βιταμίνης C (το σκορβούτο) να είναι ιδιαίτερα σπάνια. Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C παρατηρούνται σε καπνιστές και παθητικούς καπνιστές, σε άτομα με χρόνιες νόσους, και σε άτομα που εμφανίζουν δυσαπορρόφηση και άτομα που δεν έχουν ποικιλία στη διατροφή τους.
Υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης C δεν συστήνεται, και οδηγεί σε μη ιδιαίτερα σοβαρά συμπτώματα, όπως διάρροια, ναυτία, κοιλιακές κράμπες και γαστρεντερικές διαταραχές, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος λίθων οξαλικού και ουρικού οξέος στους νεφρούς σε άτομα με ιστορικό.
Αναφορικά με το κρυολόγημα και την συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη C, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η επιστημονική έρευνα δεν έχει παράσχει ομόφωνη υποστήριξη για την ισχυρισμένη αποτελεσματικότητα της βιταμίνης C στην πρόληψη ή τη θεραπεία του κρυολογήματος. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι η βιταμίνη C μπορεί να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων, αλλά άλλες δεν έχουν βρει σημαντικά αποτελέσματα.
Οι μελέτες δείχνουν ότι όφελος μπορεί να δουν άτομα που εκτίθενται σε ακραίες συνθήκες και διαμένουν σε κρύα κλίματα, άτομα που κάνουν ιδιαίτερα έντονη άσκηση, οι ηλικιωμένοι και οι καπνιστές. Στον γενικό πληθυσμό, η συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη C μπορεί να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων κατά λίγες ώρες, αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται αν η χορήγηση της βιταμίνης C γίνει μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.
Πηγές:
- Yuan Y, Wang RT, Xia J, Cao HJ. Interventions for preventing influenza: An overview of Cochrane systematic reviews and a Bayesian network meta-analysis. J Integr Med. 2021 Nov;19(6):503-514. doi: 10.1016/j.joim.2021.09.001. Epub 2021 Sep 4. PMID: 34544670.
- Hemilä H, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jan 31;2013(1):CD000980. doi: 10.1002/14651858.CD000980.pub4. PMID: 23440782; PMCID: PMC8078152.
- Douglas RM, Hemilä H, Chalker E, Treacy B. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2007 Jul 18;(3):CD000980. doi: 10.1002/14651858.CD000980.pub3. Update in: Cochrane Database Syst Rev. 2013;1:CD000980. PMID: 17636648.
Σωματικό βάρος & Ποιότητα Διατροφής
Πολλές φορές συναντάμε την παραπάνω εικόνα.
Ενα σώμα με υπερβάλλον σωματικό βάρος απεικονισμένο με πρόχειρο φαγητό, να παραπέμπει σε μη υγιή άτομο με κακή ποιότητα διατροφής, και ενα σώμα με επιθυμητό σωματικό βάρος, γεμάτο φρούτα & λαχανικά, να παραπέμπει σε υγιές άτομο. Μάλιστα, αν κοιτάξετε καλύτερα την εικόνα θα δείτε πέρα από φαγητό, και νόσους και λέξεις όπως "failure" (αποτυχία) στο σώμα με το υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ αντίθετα τις λέξεις “body care” (φροντίδα σώματις), “health” (υγεία) & “fitness” στο σώμα με το επιθυμητό βάρος.
Αναμφίβολα, ένα υγιές σωματικό βάρος και μια καλή ποιότητα διατροφής σχετίζονται μεταξύ τους και με καλύτερη κατάσταση υγείας, ενώ η προσκόλληση σε ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής, η απώλεια λίπους και η φυσική δραστηριότητα αποτελούν στρατηγικές πρόληψης & αντιμετώπισης χρόνιων νόσων.
Από την άλλη, όμως, κρατώντας αυτή την εικόνα στο μυαλό μας, αυτόματα θεωρούμε οτι τα άτομα με υψηλό σωματικό βάρος διάγουν εναν μη υγιή τρόπο ζωής, ενώ τα άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος διάγουν έναν υγιή τρόπο ζωής, χωρίς κάτι τέτοιο να ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις.
Δηλαδή, θα δούμε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος να εχουν μη υγιείς συνήθειες (πχ. καπνισμα, καθιστική ζωή, μη υγιεινή διατροφή) και να πάσχουν από χρόνιες νόσους, και άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος να έχουν υγιείς συνήθειες και να είναι υγιείς!
Αυτό οδηγεί σε μεροληπτική στάση απέναντι στα άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ ενδέχεται άτομα με διαφορετικό σωματικό βάρος να μην λάβουν την ίδια προσοχή από τον θεράποντα ιατρό τους!
Θέλετε να μάθετε ποιά είναι η σύσταση του σώματός σας; Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Συνεπώς, το βάρος από μόνο του δεν είναι αυτό στο οποίο θα βασιστούμε για να κρίνουμε τη διατροφή και την υγεία ενός ατόμου, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψιν και άλλες παραμέτρους, από την ψυχική υγεία και το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, εως τις διατροφικές συνήθειες και την κατάσταση υγείας (πχ. βιοχημικές αναλύσεις)!
Παράλληλα, η αξία και οι δυνατότητες του κάθε ανθρώπου (το failure που ειδαμε στην εικόνα) δεν μετριέται σε κιλά!
Χρήσιμες Πηγές:
Obesity in adults: a clinical practice guideline
A systematic review of diet quality indices in relation to obesity