Πόσο κοντά είμαστε στη διατροφή ανάλογα με τα γονίδιά μας;
Οι εξελίξεις πάνω στη γενετική έχουν φέρει επανάσταση τα τελευταία χρόνια και στη διατροφή μας.
Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε ανάλογα με τα γονίδιά μας να ακολουθήσουμε μια απόλυτα εξατομικευμένη διατροφή, έτσι ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών ασθενειών. Στην πράξη όμως τι γίνεται; Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
Αν και έχουν γίνει αρκετές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής σε φορείς ορισμένων γονιδίων, και έχουμε προχωρήσει αρκετά, δεν έχουμε σαφή αποτελέσματα, ώστε να σχηματίσουμε την πλήρη εικόνα και να είμαστε σε θέση να εξατομικεύσουμε την διατροφή μας, σύμφωνα με το DNA μας. Μάλιστα, αν και υπάρχουν κάποιες εταιρείες που υπόσχονται διατροφή σύμφωνα με τα γονίδια, εξετάζουν μόνο μερικά γονίδια, και ουσιαστικά προτείνουν μια διατροφή που λίγες διαφορές έχει από ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής.
Βέβαια, φαίνεται ότι ακόμη και αν γνωρίζουμε τι αλλαγές πρέπει να κάνουμε στη διατροφή μας, σύμφωνα με το γονιδίωμά μας, αυτή η γνώση δεν μας κινητοποιεί για τις απαραίτητες διατροφικές αλλαγές.
Επιπλέον, δεν είναι μόνο τα γονίδια μας, αλλά και το περιβάλλον μας, και ο τρόπος ζωής μας που επηρεάζει τον κίνδυνο στον οποίο βρισκόμαστε για εμφάνιση χρόνιων ασθενειών, ενώ δεν πρέπει να απομονώνουμε και την συμβολή της εντερικής μας μιρκοχλωρίδας, η οποία φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία μας.
Αρκετές φορές “ρίχνουμε το φταίξιμο” για το επιπλέον σωματικό μας βάρος στα γονίδιά μας. Και όντως υπάρχουν πάνω από 100 γονίδια που έχουν συσχετιστεί με το βάρος μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετώπισουμε το αυξημένο σωματικό βάρος, ακόμη και αν έχουμε γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένο βάρος! Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με το γονίδιο FTO, ένα από τα γονίδια που σχετίζεται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μπορούν να χάσουν βάρος, όπως και τα άτομα χωρίς το γονίδιο αυτό. Άρα, ναι μεν τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία, το βάρος μας και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται ο παράγοντας περιβάλλον και τρόπος ζωής!
Συνεπώς, αν και εως τώρα έχουμε κάνει πρόοδο όσον αφορά τα γονίδια και τη διατροφή, χρειάζονται επιπλέον μελέτες, που λαμβάνουν υπόψιν και άλλους παράγοντες, όπως τη μικροχλωρίδα του εντέρου και τον τρόπο ζωής μας, γεγονός που θα μας πάρει αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε, είναι σημαντική η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση!
Η εμπειρία μου από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Πέρασαν σχεδόν 10 χρόνια από τότε που πέρασα στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, από την θετική κατεύθυνση. Η βάση το 2009 ήταν 18.831 μόρια.
Ο χώρος του Πανεπιστημίου δεν μοιάζει με την εικόνα που έχουμε από άλλα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Είναι σχετικά μικρός χώρος, γεγονός που δικαιολογείται, καθώς δεν έχει πολλά τμήματα, ενώ είναι μέσα στο πράσινο! Δεν θα βρείτε αφίσες και χώρους για μέλη των κομμάτων, όπως συνηθίζεται σε άλλα Πανεπιστήμια. Εσωτερικά, τα κρήρια είναι καινούρια, με σύγχρονες εγκαταστάσεις και εργαστήρια (και μαρμάρινα πατώματα)! Θα λέγαμε ότι πιο πολύ μοιάζει με Πανεπιστήμιο του εξωτερικού!
Αν και μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι τα μαθήματα καλύπτουν κυρίως τρόπους απώλειας βάρους, η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική! Στα μαθήματα που κάνουμε συμπεριλαμβάνονται μαθηματα τα οποία φαινομενικά δεν έχουν να κάνουν με τη διαιτολογία πχ. οργανική και ανόργανη χημεία, τα οποία όμως αποτελούν βασικές και απαραίτητες γνώσεις που επιβάλεται να έχει κάθε επιστήμονας υγείας, ώστε να κατανοεί εις βάθος τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος και να μπορεί με κριτική σκέψη να αντιλαμβάνεται τη μεθοδολογία και τα συμπεράσματα μελετών. Πολλές φορές αναρωτήθηκα γιατί πρέπει να τα μάθω όλα αυτά, αλλά εν τέλει επιβεβαιώθηκε ότι οι γνώσεις αυτές είναι άκρως σημαντικές και απαραίτητες για να γίνει κάποιος σωστός επιστήμονας και επαγγελματίας υγείας. Τα μαθήματα έχουν μεγάλο εύρος, και αφορούν την εφαρμογή της επιστήμης της διαιτολογίας στον άνθρωπο (κλινική διατροφή, αθλητική διατροφή, δημόσια υγεία), το τρόφιμο, και την λειτουργία του οργανισμού από το μόριο στον οργανισμό ως σύνολο.
Όπως σε κάθε σχολή, υπάρχουν μαθήματα που είναι (πολύ) δύκολα (για μένα ήταν η Βιοχημεία), και άλλα ήταν σχετικά εύκολα. Δεν είναι δύσκολο να πάρει κάποιος πτυχίο στα 4 χρόνια, αν είναι επιμελής. Το οργανωμένο διάβασμα καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου είναι σημαντικό, και η επανάληψη θα είναι πολύ πιο εύκολη! Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από τους καθηγητές! Είναι εκεί όχι μόνο για τη δική τους έρευνα, αλλά και για την εκπαίδευση και κατάρτιση των φοιτητών!
Κάποια μαθήματα έχουν και εργαστήρια όπου δουλεύουμε με μικροοργανισμούς ή τρόφιμα, ενώ σε άλλα γινόμαστε εμείς το αντικείμενο μελέτης (πχ. μετράμε τον βασικό μεταβολισμό ενός συμφοιτητή)!
Κάθε φοιτητής στο τελευταίο έτος θα πρέπει να ολοκληρώσει τρεις πρακτικές ασκήσεις τις οποίες οργανώνει το Πανεπιστήμιο: στη βιομηχανία τροφίμων, στην κοινότητα και σε νοσοκομείο, καθώς και να συγγράψει και να παρουσιάσει πτυχιακή εργασία πάνω σε ένα θέμα του ενδιαφέροντός του, υπό τη επίβλεψη καθηγητή. Εγώ είχα κάνει πρακτική άσκηση στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Λέσβου, στο Στρατιωτικό ΓΝΑ 401, και στον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων. Οι τρεις πρακτικές ασκήσεις βοηθούν τον φοιτητή να καταλάβει σε ποιόν τομέα της διαιτολογίας του ταιριάζει να εργαστεί, καθώς αποκτά και εργασιακή εμπειρία! Η πτυχιακή μου εργασία αφορούσε την παιδική παχυσαρκία.
Συμπερασματικά, στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έχουμε ένα όμορφο περιβάλλον για σπουδές! Το προγραμμα σπουδών είναι ολοκληρωμένο, και στο τέλος των σπουδών ο επιμελής φοιτητής θα έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου στην θεωρία, αλλά θα έχει εφαρμόσει τις γνώσεις του και στην πράξη. Φυσικά, η γνώση ποτέ δεν τελειώνει και η εκπαίδευση ποτέ δεν πρέπει να σταματάει, επομένως είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε τακτικά για τις νέες εξελίξεις στην επιστήμη.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί ότι για να γίνει κάποιος διαιτολόγος-διατροφολόγος θα πρέπει να έχει τελειώσει είτε το Χαροκόπειο, είτε τις αντίστοιχες σχολές σε ΤΕΙ ή να έχει αναγνωρισμένο από τον ΔΟΑΤΑΠ πτυχίο διαιτολογίας-διατροφής από το ίδρυμα του εξωτερικού. Διαιτολόγος-διατροφολόγος δεν μπορεί να γίνει κάποιος αν δεν έχει τελειώσει τις παραπάνω σχολές, ακόμη και αν ο τίτλος σπουδων μοιάζει. Επιπλέον, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό στη διαιτολογία-διατροφή δεν οδηγεί σε επαγγελματικά δικαιώματα διαιτολόγου-διατροφολόγου!
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου.
Για απορίες, μην διστάσετε να με ρωτήσετε!
Τα μοντέλα και εμείς
Η επίτευξη του ιδανικού σώματος, δηλαδή του σώματος που προστάζουν τα εκάστοτε κοινωνικά πρότυπα, απασχολεί γυναίκες, αλλά και άνδρες εδώ και δεκαετίες. Τα μοντέλα των περιοδικών και οι διάσημοι επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα πρότυπα αυτά. Τα μοντέλα των περιοδικών, όμως, δεν μοιάζουν με τα μοντέλα των περιοδικών, και αυτό είναι κάτι που αναμφίβολα ακούμε και ξέρουμε εδώ και χρόνια.
Το ανθρώπινο σώμα δεν εχει καμία σχέση με το σώμα και το πρόσωπο που βλέπουμε στις διαφημίσεις των περιοδικών και τις διάφορες φωτογραφίες και βίντεο, που χάρη στο photoshop, τα φίλτρα, και φυσικά στις επεμβάσεις, τον κατάλληλο φωτισμό και το makeup, μοιάζει "τέλειο" και σίγουρα ποθητό. Χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτό έχει επεκταθεί και στις φωτογραφίες που βλέπουμε καθημερινά στην οθόνη του κινητού και του υπολογιστή μας από influencers, αλλά και τους ίδιους τους φίλους μας.
Και όμως, με αυτά τα “πρότυπα” είναι που συγκρινόμαστε. Η πραγματικότητα, όμως, είναι τελείως διαφορετική. Άλλωστε συχνά ακούμε για τις αποτυχημένες προσπάθειες για photoshop των διασήμων, και των καταλόγων ρούχων, ενώ έκπληξη είχε προκαλέσει μια influencer που αποκάλυψε ότι οι φωτογραφίες της στο instagram πέρα από την επεξεργασία, είχαν τραβηχτεί ενώ η ίδια παρέμενε νηστική και χωρίς νερό για ώρες, ώστε να είναι δυνατό να φαίνονται οι κοιλιακοί της.
Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι φτιαγμενο έτσι ώστε να φαίνονται οι κοιλιακοί. Μάλιστα, χρειάζεται να φτάσει κανείς σε τοσο χαμηλό σωματικό λίπος για να μπορούν να φαίνεται οι κοιλιακοί, ώστε να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ορμονικές διαταραχές.
Το δέρμα μας έχει πόρους, ρυτίδες και πτυχές, οι γυναίκες έχουμε κυτταρίτιδα και όλοι μας απαραιτήτως χρειαζόμαστε το λίπος στο σώμα μας. Τα γόνατα, οι αγκώνες και οι μασχάλες δεν είναι λεία, καθώς χρειάζεται περίσσεια δέρματος για να σηκώνουμε και να κινούμε τα χέρια μας, να περπατάμε και να ανεβοκατεβαίνουμε σκάλες. Και όμως, τίποτα από τα παραπάνω δεν φαίνεται στις φωτογραφίες. Επομένως, φτάνουμε στο σημείο να έχουμε ξεχάσει το πώς μοιάζει πραγματικά το ανθρώπινο δέρμα και σώμα, και προσπαθούμε να φτάσουμε μια κατάσταση η οποία είναι αφύσικη! Εν τέλει νιώθουμε ανεπαρκείς και έχουμε κακή εικόνα σώματος. Μάλιστα, μετά από προσκόλληση σε ακραίες δίαιτες και συμβουλές, η επαναπρόσληψη του βάρους ή/και η μη επίτευξη του στόχου θα μας οδηγήσει σε μη υγιή σχέση με το σώμα μας και το φαγητό και χαμηλότερο ηθικό.
Ως διαιτολόγος-διατροφολόγος βλέπω συχνά πόσο λάθος αντίληψη έχουμε για τη λειτουργία και την όψη του ανθρώπινου σώματος! Έχουμε απαιτήσεις απο το σώμα μας που είναι, πραγματικά, φύσιν αδύνατες! Καθένας μας είναι διαφορετικός, έχει διαφορετικά γονίδια και τρόπο ζωής, και εν τέλει διαφορετικό σώμα.
Μπορούμε να “βελτιώσουμε” το σώμα μας;
Φυσικα και μπορούμε μέσω βελτίωσης του τρόπου ζωής μας! Να ακολουθούμε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής και να βάλουμε την άσκηση στην καθημερινότητά μας. Χωρίς να είναι πρωταρχικός και μοναδικός στόχος η απώλεια βάρους, φεύγει το “άγχος της τελειότητας” και της επίτευξης συγκεκριμένου στόχου, και απολαμβάνουμε την διαδικασία. Βλέπουμε πόσο ωραία νιώθουμε όταν θρέφουμε το σώμα μας, και το βλέπουμε να δυναμώνει και αλλάζει χάρη στην άσκηση.
Ας μην πιστεύουμε ό,τι βλέπουμε στα περιοδικά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι φωτογραφίες μπορούν να βελτιωθούν με το πάτημα ενός κουμπιού, και είναι σημαντικό να το θυμόμαστε και μας το υπενθυμίζουμε συχνά!
Μπισκότα ολικής άλεσης με βρώμη και cranberries
Μπισκότα ολικής άλεσης με βρώμη και cranberries
Θα χρειαστείτε:
- 2 φλ. αλεύρι ολικής άλεσης
- 1 κ.γ. baking powder
- 1 κ.γ. σόδα
- 1/4 κ.γ. αλάτι
- 1 φλ. βούτυρο λιωμένο (250 γρ)
- 1/2 φλ. ζάχαρη λευκή (100 γρ)
- 1/2 φλ. ζάχαρη καστανή (100 γρ)
- 2 αυγά
- 1 βανιλίνη
- 2 1/2 φλ. νιφάδες βρώμης (375 γρ)
- 180 γρ σταγόνες κουβερτούρας
- 1 φλ. cranberries
Εκτέλεση
1. Προθερμάνετε τον φούρνο στους 180 βαθμούς
2. Σε ένα μπολ αναμείξτε το αλεύρι με το baking powder, τη σόδα και το αλάτι.
3. Σε ένα μεγάλο μπολ ρίχνετε το βούτυρο και τη ζαχαρη και αναμειγνύετε καλά με το μίξερ χειρός. Μετά προσθέτετε ένα-ένα τα αυγά.
4. Μειώνετε ταχύτητα στο μίξερ και προσθέτετε τη βανίλια και το μίγμα αλεύρου, και τις νιφάδες βρώμης
5. Προσθέτετε τα κομμάτια σοκολάτας και cranberries και ανακατεύετε ελαφρώς
6.Πλάθετε τη ζύμη σε μικρά μπισκότα και τοποθετήτε σε ταψί με λαδοκολλα, σε απόσταση το ένα μπισκότο από το άλλο.
7. Ψήνετε για 10 λεπτά να ροδίσουν και έπειτα τα αφήνετε να κρυώσουν εντελώς.
Καλή απόλαυση!