Pre-Pregnancy Excess Weight Association with Maternal Sociodemographic, Anthropometric and Lifestyle Factors and Maternal Perinatal Outcomes
Papandreou D, Mantzorou M, Tyrovolas S, Pavlidou E, Antasouras G, Psara E, Poulios E, Vasios GK, Giaginis C. Pre-Pregnancy Excess Weight Association with Maternal Sociodemographic, Anthropometric and Lifestyle Factors and Maternal Perinatal Outcomes. Nutrients. 2022; 14(18):3810. https://doi.org/10.3390/nu14183810
Background: Pre-pregnancy excess weight is an important factor for adverse maternal perinatal outcomes; however, data for Greek women remain limited. Therefore, the aim of the present work was to evaluate the relation between pre-pregnant weight status and sociodemographic, anthropometric and lifestyle factors and maternal perinatal outcomes. Methods: In the present cross-sectional study, 5133 healthy women were enrolled from nine different Greek regions after applying specific inclusion and exclusion criteria. Validated questionnaires were used to assess the sociodemographic characteristics and certain lifestyle factors of the study population. Anthropometric and clinical data were retrieved from medical history files of the women, including measured weight in the first weeks of pregnancy and right before delivery, and maternal perinatal outcomes. Women’s weights and heights were also measured 2–5 years postpartum by trained nutritionists. Non-adjusted and adjusted statistical analysis was performed to assess whether pre-pregnancy weight status was associated with sociodemographic, anthropometric and lifestyle factors and maternal perinatal outcomes. Results: In pre-pregnancy, 17.5% of the women were overweight, and 4.9% were classified as obese. These rates were increased 2–5 years postpartum, reaching 21.0% for overweight and 9.6% for obese women. Pre-pregnancy overweight/obesity were associated with older maternal age, higher prevalence of overweight/obesity at 2–5 years postpartum and nonexclusive breastfeeding, as well as increased rates for preterm birth and pregnancy-induced hypertension after multiple adjustments. Conclusions: Overweight and obesity rates were high among women of childbearing age in Greece. These findings highlight the urgent need for healthy lifestyle promotion and targeted obesity prevention and intervention schemes among women of reproductive age.
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος πριν από την εγκυμοσύνη είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τις δυσμενείς περιγεννητικές εκβάσεις για την μητέρας. Ωστόσο, τα στοιχεία για τις Ελληνίδες παραμένουν περιορισμένα. Ως εκ τούτου, ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αξιολογήσει τη σχέση μεταξύ της κατάστασης βάρους πριν την εγκυμοσύνη και των κοινωνικοδημογραφικών, ανθρωπομετρικών παραγόντων και παραγόντων τρόπου ζωής και των μητρικών περιγεννητικών εκβάσεων.
Στην παρούσα συγχρονική μελέτη, 5133 υγιείς γυναίκες εντάχθηκαν από εννέα διαφορετικές ελληνικές περιφέρειες μετά την εφαρμογή συγκεκριμένων κριτηρίων ένταξης και αποκλεισμού. Χρησιμοποιήθηκαν επικυρωμένα ερωτηματολόγια για την αξιολόγηση των κοινωνικοδημογραφικών χαρακτηριστικών και ορισμένων παραγόντων του τρόπου ζωής του πληθυσμού της μελέτης. Τα ανθρωπομετρικά και κλινικά δεδομένα ανακτήθηκαν από αρχεία ιατρικού ιστορικού των γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του μετρημένου βάρους τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης και ακριβώς πριν τον τοκετό, και των περιγεννητικών αποτελεσμάτων της μητέρας. Το βάρος και το ύψος των γυναικών μετρήθηκαν επίσης 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό από εκπαιδευμένους διατροφολόγους. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση για να εκτιμηθεί εάν η κατάσταση βάρους πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με κοινωνικοδημογραφικούς, ανθρωπομετρικούς παράγοντες και παράγοντες τρόπου ζωής και με τα μητρικά περιγεννητικά αποτελέσματα.
Στην προ της εγκυμοσύνης περίοδο, το 17,5% των γυναικών ήταν υπέρβαρες και το 4,9% ταξινομήθηκαν ως παχύσαρκες. Αυτά τα ποσοστά αυξήθηκαν 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό, φτάνοντας το 21,0% για τις υπέρβαρες και το 9,6% για τις παχύσαρκες γυναίκες. Το υπέρβαρο/παχυσαρκία πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με μεγαλύτερη ηλικία της μητέρας, υψηλότερο επιπολασμό υπέρβαρου/παχυσαρκίας στα 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό και μη αποκλειστικό θηλασμό, καθώς και αυξημένα ποσοστά πρόωρου τοκετού και υπέρτασης που προκαλείται από εγκυμοσύνη μετά από πολλαπλές προσαρμογές.
Τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας ήταν υψηλά στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία στην Ελλάδα. Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για προώθηση υγιεινού τρόπου ζωής και στοχευμένα προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης της παχυσαρκίας μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Πώς μπορούν οι γονείς να αποτρέψουν την παιδική παχυσαρκία
Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ένα στα τρία παιδιά είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία με το 44% των αγοριών και το 39% των κοριτσιών, να έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ η περιφέρεια Β. Αιγαίου παίρνει το ασημένιο μετάλλιο στα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας!
Παρόλα αυτά, το 30-40% των γονέων δεν μπορεί να αναγνωρίσει αν το παιδί του έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος. Το γεγονός αυτό, όχι μόνο διαιωνίζει το πρόβλημα με επιπτώσεις για την υγεία του παιδιού στο μέλλον, αλλά κάνει και πιο δύσκολη την πρόληψη και την αντιμετώπιση του αυξημένου βάρους.
Οι γονείς, ως υπεύθυνοι για την υγεία των παιδιών τους, αλλά και ως πρότυπα, μπορούν να τα βοηθήσουν ιδιαίτερα, ακόμη και από την εμβρυική ηλικία!
Όταν η μητέρα έχει φυσιολογικό σωματικό βάρος, δεν καπνίζει, δεν παίρνει υπερβάλλον βάρος και έχει φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D κατά την εγκυμοσύνη, τότε το παιδί βρίσκεται σε μικρότερο κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, η διατροφή της μητέρας παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των διατροφικών προτιμήσεων των παιδιών. Το αμνιακό υγρό και το μητρικό γάλα αλλάζουν γεύση ανάλογα με τη διατροφή της μητέρας και το έμβρυο / βρέφος εξοικειώνεται με αυτές τις γέυσεις, τις οποίες προτιμά αργότερα. Επομένως, οι μέλλουσες μητέρες και οι θηλάζουσες πρέπει να ακολουθούν μια ισορροπημένη, πλήρη και ποικίλη διατροφή.
Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη τροφή για τα βρέφη, με τα παιδιά που δεν έχουν θηλάσει να είναι κατά μέσο όρο 6 κιλά βαρύτερα από αυτά που έχουν. Όμως, είτε ένα βρέφος θηλάζει είτε όχι, όταν φαίνεται ότι έχει χορτάσει, είναι καλό να σταματήσει το γεύμα. Η παρακολούθηση του σωματικού βάρους είναι χρήσιμο εργαλείο για να καταλάβετε αν το παιδί σας τρέφεται αρκετά.
Ο απογαλακτισμός στο σωστό χρόνο, στους 4-6 μήνες, είναι σημαντική εποχή για τη διαμόρφωση των διατροφικών προτιμήσεων. Η ποικιλία τροφίμων που προσφέρεται στο παιδί, συμβάλλει στο να συνηθίσει σε όλες τις γεύσεις, ακόμα και το πικρό, ώστε να δέχεται τα νέα τρόφιμα πιο εύκολα.
Ένα συχνό φαινόμενο στα παιδιά είναι η νεοφοβία, δηλαδή η απόρριψη νέων τροφίμων, το οποίο όμως δεν χρειάζεται να αποθαρρύνει τους γονείς. Χρειάζονται πέντε με δέκα εκθέσεις σε ένα νέο τρόφιμο μέχρι το παιδί να συνηθίσει και να το αποδεχτεί! Μπορείτε να «πείσετε» έμμεσα το παιδί να δοκιμάσει το νέο τρόφιμο, δείχνοντας και λέγοντάς του πόσο γευστικό είναι ή μπορείτε να το συνδυάσετε με γνώριμα, αρεστά στο παιδί, φαγητά. Μάλιστα, τα παιδιά που εκτίθενται σε μεγάλη ποικιλία φρούτων και λαχανικών, έχουν αυξημένες πιθανότητες να καταναλώνουν περισσότερα φρούτα και λαχανικά αργότερα.
Όταν το παιδί είναι σε ηλικία που αυτοσιτίζεται, έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τον κορεσμό και να σταμάταει όταν χορτάσει και δεν χρειάζεται να πιέζεται να καταναλώσει όλο το φαγητό του. Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών, καταναλώνουν όση τροφή χρειάζονται μέχρι να χορτάσουν, ενώ σε μεγαλύτερη ηλικία καταναλώνουν όσο φαγητό τούς προσφερθεί.
Είναι λοιπόν συνετό οι μερίδες των παιδιών να είναι μικρότερες από αυτές των ενηλίκων και να τους τονίζετε ότι δεν χρειάζεται να αδειάσουν το πιάτο τους αν έχουν χορτάσει.
Η τακτική παρακολούθηση του ρυθμού της ανάπτυξης των παιδιών, είναι ιδιαιτέρως σημαντική, ώστε να προληφθεί ή αντιμετωπιστεί εγκαίρως ο υπερβάλλον ρυθμός αύξησης του βάρους. Πολλές φορές τα παιδιά μπορεί να φαίνονται νορμοβαρή, αλλά στις καμπύλες ανάπτυξης να βρίσκονται στην κλίμακα του υπέρβαρου ή της παχυσαρκίας!
Η υιοθέτηση των υγιεινών διατροφικών συνηθειών από μικρή ηλικία ακολουθούν τα παιδιά για χρόνια. Η βελτίωση τους όμως, δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη και χρειάζεται «οικογενειακή προσπάθεια», υπομονή και επιμονή. Η αντικατάσταση των επίμαχων τροφών είναι απαραίτητη. Είναι πιο δύσκολο κάποιος να σταματήσει μια συνήθεια από το να την αντικαταστήσει με κάποια άλλη.
Τα έτοιμα σνακ (κρουασάν, σοκολάτα, πατατάκια κ.ά.) αν και πολλές φορές προορίζονται για παιδιά, είναι τρόφιμα πλούσια σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη.
Η αντικατάστασή τους πρέπει να γίνει με ένα «εύκολο» τρόφιμο που να φυλάσσεται σε προσβάσιμο, εμφανές σημείο, όπως το τραπέζι ή ο πάγκος της κουζίνας ή σε εμφανή θέση στο ψυγείο. Αυτά τα σνακ μπορεί να είναι μπάρες δημητριακών χωρίς ζάχαρη, φρούτα και λαχανικά, που τα παιδιά μπορούν να καταναλώσουν χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν μαχαίρι ή που έχετε κόψει νωρίτερα, σπιτικά αρτοσκευάσματα, σπιτικά ποπ-κορν χωρίς αλάτι, και γιαούρτι χωρίς πρόσθετη ζάχαρη.
Μερικές φορές η «διακόσμηση του πιάτου» (το food styling) με φαντασία, μπορεί να εγείρει την περιέργεια των παιδιών και να κάνει το φαγητό πιο ελκυστικό! Πολλές φορές οι αγαπημένες συνταγές μπορούν με μικρές τροποποιήσεις να γίνουν πιο υγιεινές, απλά μειώνοντας το ελαιόλαδο και τη ζάχαρη ή αντικαθιστώντας το βούτυρο με ελαιόλαδο, και προτιμώντας το αλεύρι ολικής άλεσης.
Φυσικά, η σωματική δραστηριότητα είναι εξίσου σημαντική. Εκτός του ότι είναι ευχάριστη ασχολία, η συστηματική άσκηση δυναμώνει τα οστά, μειώνει το άγχος, αυξάνει την αυτοπεποίθηση και βοηθάει στον έλεγχο του βάρους. Τα παιδιά πρέπει να ασκούνται τουλάχιστον 1 ώρα την ημέρα για όσο περισσότερες μέρες την εβδομάδα γίνεται.
Ομαδικά παιχνίδια, βόλτες, χορός και μπάνιο στη θάλασσα είναι μερικοί από τους τρόπους εκγύμνασης και διασκέδασης! Εξίσου σημαντική είναι και η μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων! Συστήνεται τα παιδιά κάτω των 2 ετών, να μην παρακολουθούν τηλεόραση, ενώ τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας είναι καλό να την περιορίσουν σε λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα.
Η παιδική παχυσαρκία δεν έχει μόνο μια αιτία, αλλά είναι απόρροια πολλών παραγόντων. Η πρόσληψη ενέργειας και η φυσική δραστηριότητα είναι παράγοντες που στοχεύουμε!
Ενεργοποιώντας όλη την οικογένεια να βελτιώσει τον τρόπο ζωής της, μπορεί να προληφθεί ή και να αντιμετωπιστεί το αυξημένο σωματικό βάρος στα παιδιά!
Τέσσερις τρόποι να σαμποτάρετε την προσπάθεια σας για απώλεια βάρους
Η απώλεια βάρους απασχολεί ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών και γυναικών, είτε πρόκειται για λόγους υγείας, είτε για λόγους εξωτερικής εμφάνισης. Ακόμη και με τη βοήθεια ενός διαιτολόγου-διατροφολόγου μπορεί κανείς να σαμποτάρει την προσπάθειά του για απώλεια βάρους, ανεξάρτητα από την προσκόλληση στο πλάνο διατροφής.
Με ποιούς τρόπους μπορεί κάποιος να «χαλάσει τη δίαιτα», χωρίς να το καταλάβει;
1. «Δεν τα πήγα καλά αυτή την εβδομάδα, δεν θα πάω στο ραντεβού με το διαιτολόγο»
Αποτελεί μια από τις πιο συχνές αφορμές για την αναβολή της συνάντησης με το διαιτολόγο, που μας απομακρύνει από το στόχο μας για απώλεια βάρους!
Αν και το να ακολουθήσουμε το πρόγραμμα διατροφής είναι ένας βασικός στόχος, η αδυναμία τήρησής του είναι ένα δυνατό έναυσμα για συζήτηση πάνω στις συνθήκες που οδηγούν σε παρέκκλιση από το πρόγραμμα, με σκοπό τη βελτίωση της διατροφής, καθώς και των διατροφικών συνηθειών! Επομένως, εάν δεν τα πήγατε καλά μια εβδομάδα, είναι προτιμότερο και πιο αποδοτικό να το συζητήσετε εκτενώς με το διαιτολόγο-διατροφολόγο σας και να βρείτε μαζί τις αιτίες που σας οδηγούν να «βγαίνετε εκτός προγράμματος» και τις πιθανές λύσεις στα διατροφικά ζητήματα που αντιμετωπίζετε!
2. «Ανέβηκα στη ζυγαριά και δεν έδειξε (μεγάλη) διαφορά! Τι πάει λάθος;»
Η ένδειξη της ζυγαριάς είναι ο πιο γρήγορος και εύκολος τρόπος να δει κανείς την πρόοδο του στην προσπάθεια απώλειας βάρους. Στην πραγματικότητα, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η απώλεια του λίπους και όχι τόσο του βάρους! Υπάρχει περίπτωση να έχετε χάσει λίπος, αλλά να έχετε αυξήσει την άλιπη μάζα σας, δηλαδή να έχετε ενυδατωθεί ή και να έχετε αυξήσει τη μυϊκή σας μάζα! Ως αποτέλεσμα, η διαφορά στη ζυγαριά μπορεί να μην είναι η αναμενόμενη, αλλά η βελτίωση στην σύσταση του σώματος είναι επιθυμητή και πολύ σημαντική! Άρα, μην βιαστείτε να κρίνετε το αποτέλεσμα, χωρίς να δείτε την αλλαγή στη σύσταση του σώματος!
3. «Να χάσω τα κιλά, να φάω μια πίτα/πίτσα/γλυκό!»
Πολλές φορές ακούμε ότι στην προσπάθεια απώλειας βάρους απαγορεύονται τα γλυκά, οι πίτσες, οι πίτες και άλλα «παχυντικά» τρόφιμα. Κανένα τρόφιμο δεν απαγορεύεται από τη διατροφή μας, εκτός και αν υπάρχει λόγος υγείας. Επίσης, δεν υπάρχουν «παχυντικά» τρόφιμα, των οποίων η κατανάλωση θα μας οδηγήσει αυτόματα σε πρόσληψη βάρους. Ακόμη και σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή και ο «Eatwell Guide», τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι δεν απαγορεύονται, αλλά συστήνεται η περιστασιακή κατανάλωσή τους. Άρα, μπορείτε να καταναλώσετε κάποιο γλυκό ή πίτα/πίτσα, ενώ προσέχετε τη διατροφή σας, αλλά με μέτρο, λίγες φορές το μήνα!
4. «Θα φάω λιγότερο από αυτό που λέει στο διαιτολόγιο για να χάσω πιο γρήγορα τα κιλά!»
Ο υγιεινός ρυθμός απώλειας βάρους είναι 0,5-1 κιλό την εβδομάδα. Υπερβαίνοντας το ρυθμό αυτό υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα απώλειας μυϊκής μάζας, γεγονός που δεν είναι επιθυμητό, καθώς στόχος είναι η απώλεια λιπώδους ιστού και η διατήρηση της μυϊκής μάζας. Επιπλέον, αυξημένη απώλεια μυϊκής μάζας οδηγεί και σε μείωση του βασικού μεταβολισμού, που δυσχεραίνει την απώλεια βάρους! Επομένως, ακολουθώντας το πρόγραμμα διατροφής δεν στερείστε φαγητού και προστατεύεται τη μυϊκή σας μάζα. Φυσικά, μπορείτε να αυξήσετε τη φυσική σας δραστηριότητα για μεγαλύτερη απώλεια λίπους και καλύτερη υγεία!
Στην προσπάθεια για απώλεια βάρους, ανάμεσα στους βασικούς στόχους είναι η διατήρηση της απώλειας, αλλά και η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών! Εάν δεν βελτιώσουμε τον τρόπο διατροφής μας και τη σχέση μας με το φαγητό κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους, κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγηθούμε σε επαναπρόσληψη του βάρους, ύστερα από την επίτευξη του βάρους-στόχου, και θα μπούμε στο φαύλο κύκλο της απώλειας και επαναπρόσληψης βάρους!
Τα διατροφικά νέα των εβδομάδων 25 Δεκέμβρη 2017 -5 ιανουαρίου 2018
1. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή ετοιμαζόμαστε για τη νέα χρονιά. Θέτουμε νέους στόχους και υποσχόμαστε στον εαυτό μας ότι φέτος είναι η χρονιά που θα τα καταφέρουμε. Από τους στόχους που θέτουμε κάθε χρόνο τουλάχιστον ένας στόχος αφορά τη διατροφή και την απώλεια βάρους. Κάποιες φορές κάτι πετυχαίνουμε, άλλες τα παρατάμε νωρίς!
2. Τι δώρο θα πάρουμε στους αγαπημένους μας; Πάρτε ιδέες για δώρα σε φίλους και συγγενείς που προσέχουν τη διατροφή τους!!!
3. Αν δεν αλλάξουμε τρόπο σκέψης δεν θα δούμε καμία αλλαγή! Φέτος μετατρέψτε τις αρνητικές σκέψεις σας σε θετικές και δείτε την αλλαγή!
4. Μετά τις γιορτές επανέρχονται στο προσκήνιο οι δίαιτες "αποτοξίνωσης".
Το σώμα μας, όμως, δεν χρειάζεται αποτοξίνωση, καθώς έχει το ήπαρ και τους νεφρούς μας για αυτή την πολύ σημαντική λειτουργία που ουσιαστικά μας κρατάει εν ζωή!
Ούτε είναι η αποτοξίνωση το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για να χάσουμε βάρος! Η απώλεια βάρους και οι "τοξίνες" δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους!
Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που λόγω ασθένειας δεν μπορεί ο οργανισμός μας να αποτοξινωθεί σωστά κανένα τσάι, χυμός, έμπλαστρο , τρόφιμο ή συμπλήρωμα δεν θα μας βοηθήσει! Θα πρέπει να πάμε στο νοσοκομείο!
5. Στις γιορτές πάντα ξεφεύγουμε λίγο! Όταν τελειώνουν οι γιορτές και θέλουμε να επανέλθουμε σε μια πιο υγιεινή διατροφή ας θυμηθούμε 4 λόγους που μπορεί να σαμποτάρουν την προσπάθειά μας για υγιεινή διατροφή!
6. Ο διαιτολόγος δεν είναι μόνο για αδυνάτισμα (ούτε για ζύγισμα)! Για ποιούς άλλους λόγους επισκεπτόμαστε τον διαιτολόγο-διατροφολόγο;
7. Τι θα φάμε για πρωινό το ΣΚ; Τα αυγά Benedict είναι μια χορταστικότατη επιλογή για πρωινό (ή καλύτερα brunch)! Αντί να τα συνοδέψετε με μπέικον, προτιμήστε τα με καπνιστό σολομό!!!