Πρωινό: Είναι τελικά το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας;
Πρωινό: Είναι τελικά το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας;
Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας, μετά από ολονύκτια νηστεία. Είναι, για το σώμα, ένα γεύμα που θα δώσει ενέργεια, αλλά και θρεπτικά συστατικά για τις πρώτες ώρες της ημέρας μας, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά και τους εφήβους, αλλά και για όσους έχουν έντονη ημέρα ή δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση θρέψης.
Η κατανάλωση πρωινού έχει ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στην νοητική λειτουργία των παιδιών και ειδικά στην μνήμη, ενώ σχετίζεται και με χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος. Ορισμένες μελέτες δεν βρίσκουν να υπάρχει σύνδεση μεταξύ αποφυγής πρωινού και υπερφαγίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, όμως ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας και μετά-αναλύσεις αναδεικνύουν ότι η τακτική της παράλειψης του πρωινού σχετίζεται με το αυξημένο σωματικό βάρος, αλλά και χειρότερους καρδιομεταβολικούς δείκτες (λιπίδια, αρτηριακή πίεση, αντίσταση στην ινσουλίνη και μεταβολικό σύνδρομο) σε παιδιά και εφήβους.
Στους ενήλικες, η κατανάλωση ποιοτικού πρωινού με σύνθετους υδατάνθρακες, φρούτα και γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά συμβάλει σε καλύτερες τιμές καρδιομεταβολικών δεικτών και βάρους. Χαμηλής ποιότητας δεδομένα από μια μετά-ανάλυση δεν δείχνουν διαφορά στην απώλεια βάρους σε άτομα που τρώνε και που παραλείπουν το πρωινό. Δηλαδή, όσον αφορά την απώλεια βάρους, η κατανάλωση ή μη του πρωινού δεν φαίνεται να διευκολύνει ή να δυσχαιρένει την προσπάθεια, ενώ πιο πρόσφατη μετά-ανάλυση δείχνει διαφορά μόλις μισού κιλού στην απώλεια βάρους με την παράλειψη του πρωινού, χωρίς όμως διαφορά στο σωματικό λίπος, αλλά με αύξηση της LDL “κακής” χοληστερόλης.
Ένα ακόμη βασικό στοιχείο στην επίδραση του πρωινού στην υγεία είναι η συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης πρωινού και ψυχικής υγείας, όπου μια πρόσφατη μετα-ανάλυση ανέδειξε οτι η παράλειψη πρωινού σχετίζεται με την κατάθλιψη και το στρες σε όλες τις ηλικίες, και με το άγχος στην εφηβεία.
Φυσικά, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ποιότητα του πρωινού αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την επίδραση του στο βάρος και την υγεία. Ένα πρωινό πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και “καλά" λιπαρά, συμβάλει στα επίπεδα ενέργειας και στο αίσθημα κορεσμού, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει ζωτικά θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την υγεία.
Συνολικά, ενώ το πρωινό μπορεί να είναι ένα σημαντικό γεύμα της ημέρας, για όλες τις ηλιακές ομάδες, δεν είναι απαραίτητα το "πιο σημαντικό" γεύμα για όλους. Η σημασία του μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το άτομο, τις διατροφικές ανάγκες, την κατάσταση της υγείας του και την κατάσταση της θρέψης του, και τον τρόπο ζωής του.
Πηγές:
- Monzani, A.; Ricotti, R.; Caputo, M.; Solito, A.; Archero, F.; Bellone, S.; Prodam, F. A Systematic Review of the Association of Skipping Breakfast with Weight and Cardiometabolic Risk Factors in Children and Adolescents. What Should We Better Investigate in the Future? Nutrients 2019, 11, 387. https://doi.org/10.3390/nu11020387
- Szajewska H, Ruszczynski M. Systematic review demonstrating that breakfast consumption influences body weight outcomes in children and adolescents in Europe. Crit Rev Food Sci Nutr. 2010 Feb;50(2):113-9. doi: 10.1080/10408390903467514. PMID: 20112153.
- Poorolajal J, Sahraei F, Mohamdadi Y, Doosti-Irani A, Moradi L. Behavioral factors influencing childhood obesity: a systematic review and meta-analysis. Obes Res Clin Pract. 2020 Mar-Apr;14(2):109-118. doi: 10.1016/j.orcp.2020.03.002. Epub 2020 Mar 19. PMID: 32199860.
- Timlin MT, Pereira MA. Breakfast frequency and quality in the etiology of adult obesity and chronic diseases. Nutr Rev. 2007 Jun;65(6 Pt 1):268-81. doi: 10.1301/nr.2007.jun.268-281. PMID: 17605303.
- Sievert K, Hussain SM, Page MJ, et al. Effect of breakfast on weight and energy intake: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2019;364:l42. Published 2019 Jan 30. doi:10.1136/bmj.l42
- Bonnet JP, Cardel MI, Cellini J, Hu FB, Guasch-Ferré M. Breakfast Skipping, Body Composition, and Cardiometabolic Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Trials. Obesity (Silver Spring). 2020 Jun;28(6):1098-1109. doi: 10.1002/oby.22791. Epub 2020 Apr 18. PMID: 32304359; PMCID: PMC7304383.
- Zahedi H, Djalalinia S, Sadeghi O, Zare Garizi F, Asayesh H, Payab M, Zarei M, Qorbani M. Breakfast consumption and mental health: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Nutr Neurosci. 2022 Jun;25(6):1250-1264. doi: 10.1080/1028415X.2020.1853411. Epub 2020 Dec 14. PMID: 33314992.
Πώς θα επιλέξω υγιεινά και ελαφριά σνακ;
Ενδιάμεσα των γευμάτων πεινάμε, και το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια! Τα ενδιάμεσα μικρο-γεύματα πέρα από πηγή ενέργειας και απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για τη θρέψη του σώματός μας, μας κρατούν χορτάτους μέχρι το επόμενο γεύμα. Όμως, εύκολα μπορούμε να παρασυρθούμε και να επιλέξουμε γλυκό ή αλμυρό σνακ, τα οποίο είναι θερμιδικά πυκνά, χωρίς να είναι πάντοτε και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.
Πώς μπορούμε να εντάξουμε τα θρεπτικά σνακ στην ημέρα μας, χωρίς να ξεφύγουμε θερμιδικά;
Αρχικά, είναι σημαντικό να τρώμε όταν πεινάμε, και να “ακούμε” το σώμα μας, και τις ανάγκες του. Εαν δεν πεινάμε, δεν χρειάζεται να φάμε το σνακ. Άλλωστε, μπορεί να πεινάσουμε λίγο αργότερα, καθώς το σώμα μας δεν είναι μηχανή-ρομπότ, αλλά η όρεξή μας μπορεί να επιρεαστεί από το περιβάλλον μας!
Ας θυμηθούμε ότι πολλές φορές μπερδεύουμε την πείνα με τη λιγούρα. Για το λόγο αυτό καλό είναι να αναρωτηθούμε πριν φάμε ένα σνακ αν πεινάμε πραγματικά! Για παράδειγμα, εαν φάγαμε μια ικανοποιητική μερίδα φαγητό μια ώρα πριν, δεν είναι πιθανό να πεινάμε!
Η προετοιμασία είναι εξίσου σημαντική. Είναι εύκολο να μπούμε πεινασμένοι στο σούπερ μαρκετ και να αγοράσουμε θερμιδικά πυκνά, και όχι τόσο θρεπτικά τρόφιμα. Μπορούμε να επιλέξουμε από πληθώρα σνακ, τα οποία έχουμε προετοιμάσει και μεριδοποιήσει από πριν. Ακόμη και αν επιλέξουμε ένα θρεπτικό και υγιεινό σνακ, η μερίδα μετράει! Το ίδιο συμβαίνει και με τη συχνότητα κατανάλωσης! Συνήθως συστήνεται η κατανάλωση 2-3 σνακ την ημέρα, ανάλογα με την καθημερινότητα του κάθε ατόμου.
Επιπλέον, για τα παιδιά το Public Health England του Ην. Βασιλείου συστήνει τα σνακ των παιδιών να μην ξεπερνούν τις 100 θερμίδες (100 kcal)[1], ενώ δίνεται έμφαση στη μείωση της πρόσληψης ελευθέρων σακχάρων (ζάχαρη), που συχνά βρίσκουμε σε χυμούς, γιαούρτι με γεύσεις, μπισκότα και σοκολάτες και άλλα σνακ που πολλές φορές διαφημίζονται σε παιδιά.
Τι σνακ με λίγες να προτιμήσουμε;
- Φρούτα. Τα φρούτα είναι απαραίτητο κομμάτι της διατροφή μας, και ιδανικό σνακ. Είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες, χορταστικά και έχουν λίγες θερμίδες (για παράδειγμα 200 γρ καρπούζι ή πεπόνι, ή 17 ρόγες σταφύλι, ή 1 μέτριο μήλο, ή 1 ροδάκινο έχουν περίπου 60 θερμίδες). Ειδικά το καλοκαίρι έχουμε μεγάλη ποικιλία φρούτων!
- Μια μερίδα σπιτικό κέικ με βρώμη, είναι μια γευστική, χορταστική και θρεπτική ιδέα με λιγότερες από 200 θερμίδες!
- Υπάρχουν δεκάδες εύκολες συνταγές για σπιτικές μπάρες δημητριακών [2] και energy balls [3] που γίνονται σε λίγα λεπτά, και περιέχουν 150-200 kcal ανά μερίδα!
- Ρυζογκοφρέτες με σοκολάτα και ξηρούς καρπούς. Απλώστε λιωμένη σοκολάτα σε ρυζογκοφρέτες και πασπαλίστε με ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα. Αφήστε τις ρυζογκοφρέτες στο ψυγείο να στερεοποιηθεί η σοκολάτα και απολαύστε το γλυκό σνακ σας με λιγότερες από 100 κcal ανά ρυζογκοφρέτα [4].
- Μιξ ξηρών καρπών. Μπορείτε να φτιάξτε και να μεριδοποιήστε μιξ των αγαπημένων σας ξηρών καρπών. Οι ξηροί καρποί είναι χορταστικό σνακ, με καλά λιπαρά και πρωτεΐνη, αλλά εύκολα ξεφεύγουμε στις μερίδες!
- Μίνι ομελέτα σε θήκη για κεικ [5]. Με 1 αυγό, λίγο τυρί και λαχανικά, όπως ντομάτα, πιπεριά, και σπανάκι μπορούμε να φτιάξουμε μινι ομελέτα σαν κεκάκι με 150-200 kcal ανα μερίδα. Πέρα από χορταστικό, το σνακ αυτό είναι και ιδιαίτερα θρεπτικό!
- Γιαούρτι με μυρωδικά και αγγούρι, πιπεριά και καρότο. Ανακατέψτε στο γιαούρτι μυρωδικά της επιλογής σας (πχ. άνηθο, σκόρδο, ρίγανη κ.α.) και βουτήξτε μέσα λαχανικά, όπως αγγούρι, πιπεριά και καρότο.
Καλή απόλαυση!
[1] PHE launches Change4Life campaign around children’s snacking
[2] Μπάρες δημητριακών με βρώμη και αμύγδαλα
[3] Energy balls με ξηρούς καρπούς και φυστικοβούτυρο
[4] Ρυζογκοφρέτες με σοκολάτα και ξηρούς καρπούς
[5] Mini ομελέτες με ντομάτα και τυρί φέτα
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 19-24 Ιουνίου 2017
1. Γιατί πάμε στο διαιτολόγο; Σε τι μπορεί να μας βοηθήσει, πέρα από την απώλεια βάρους; http://mantzorou.gr/el/blog/pame-sto-diaitologo-mono-gia-na-hasoyme-varos
2.Η αλκαλική δίαιτα είναι μια από τις παράδοξες δίαιτες (fad diet) των τελευταίων ετών.
Ας δούμε τι λένε και τι ισχύει για αυτή (από το Fitness Reloaded):
"Αλλάζει το pH του σώματός μας"
- Το τι τρώμε δεν μπορεί να επηρεάσει το pH του σώματός μας
"Γιατρεύει τον καρκίνο"
- Αυτό βασίζεται στην ιδέα ότι τα καρκινικά κύτταρα αυξάνονται σε όξινο περιβάλλον. Τα καρκινικά κύτταρα παράγουν οξέα, αλλά δεν αλλάζουν το pH του οργανισμού. Και φυσικά δεν γιατρεύει τον καρκίνο!
"Το pH των ούρων αντανακλά το pH του σώματός μας"
-Το σώμα μας απομακρύνει οξέα μέσω των ούρων, ώστε να διατηρήσει το pH του σώματος αλκαλικό, και έτσι το pH των ούρων δεν μπορεί να αντανακλά το pH του σώματος.
Σε ποιά σημεία είναι καλή η αλκαλική δίαιτα:
1. Να παρακινεί το κοινό να τρώει περισσότερα φρούτα και λαχανικά, για τους λάθος, όμως, λόγους
2. Να προωθεί την χωρίς ιατρικό λόγο αποφυγή ορισμένων τροφίμων.
3. Να σκοτώνει τον κόσμο, όταν εκείνοι αφήνουν την θεραπεία τους για να "γιατρευτούν" με την αλκαλική δίαιτα.
Μάλιστα, ο εμπνευστής της δίαιτας αυτής βρίσκεται στη φυλακή, με κατηγορίες κλοπής και άσκησης της ιατρικής χωρίς άδεια.
Είχε λάβει το φως της δημοσιότητας μετά από εμφάνισή του στην εκπομπή της Oprah, όπου παρουσιάστηκε με μια ασθενή του, την οποία υποτίθεται ότι γιάτρεψε από τον καρκίνο, και η οποία πέθανε από τον καρκίνο λίγο αργότερα.
https://web.facebook.com/FitnessRe/photos/a.142359345882840.27701.142216...
3. Υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας.
Ανάλυση δεδομένων 2 μεγάλων μελετών έδειξε ότι άτομα που είχαν την υψηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών σχετίζευαι με χαμηλότερο κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας κατά 30-61%, σε σχέση με τα άτομα που είχαν χαμηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών.
Μάλιστα, η υψηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών γενικά, αλλά και από δημητριακά φαίεντια μειώνει και τον κίνδυνο για επιδείνωση του πόνου στα γόνατα.
http://www.medicalnewstoday.com/articles/317606.php
4.Οι εξελίξεις πάνω στη γενετική έχουν φέρει επανάσταση τα τελευταία χρόνια και στη διατροφή μας. Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε ανάλογα με τα γονίδιά μας να ακολουθήσουμε μια απόλυτα εξατομικευμένη διατροφή, έτσι ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών ασθενειών. Στην πράξη όμως τι γίνεται; Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
http://mantzorou.gr/el/blog/poso-konta-eimaste-sti-diatrofi-analoga-me-t...
5. Συχνά ακούμε για διάφορες δίαιτες που γίνονται μόδα. Οι περισσότερες (αν όχι όλες) είναι παράδοξες δίαιτες που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, από ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, μέχρι αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, ενώ η πιο συχνή "παρενέργεια" είναι η πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της δίαιτας! Τι πρέπει να προσέχουμε στις δίαιτες που κυκλοφορούν; Ποιές είναι οι κόκκινες σημαίες για μια ανορθόδοξη δίαιτα;
http://mantzorou.gr/el/blog/pos-xehorizoyme-mia-paradoxi-diaita
Να γίνω διαιτολόγος;
Διανύουμε την εποχή των Πανελληνίων, η οποία, αν και κουραστική και αγχωτική, μας δίνει το εισιτήριο για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση και για πολλούς την πρώτη μετακόμιση από το σπίτι και την πρώτη φορά που θα ζήσουμε μόνοι μας! Ένα από τα ερωτήματα των ημερών προς τους υποψηφίους είναι τι θέλουν να σπουδάσουν και ποια σχολή έχουν ως στόχο!
Καθένας έχει το δικό του στόχο, ανεξάρτητα από το πόσο καλά έχει γράψει στις εξετάσεις και το πώς θα κινηθούν οι βάσεις! Είναι σημαντικό να έχουμε ψάξει τις διαφορετικές επιλογές που έχουμε και το πρόγραμμα σπουδών κάθε σχολής, καθώς, ακόμη και αν έχουν τον ίδιο τίτλο σπουδών, μπορεί το πρόγραμμα να διαφέρει αρκετά όσον αφορά τον αριθμό των μαθημάτων, το πόσο καλά καλύπτεται ένας κλάδος-μάθημα, πχ. φυσιολογία, από την ύλη, καθώς και την πρακτική άσκηση και την πτυχιακή εργασία.
Βλέποντας τον οδηγό σπουδών, μπορεί κάποια μαθήματα να φαίνεται ότι δεν συνδέονται με τον τίτλο σπουδών. Κι όμως, μαθαίνοντας τις αρχές τις χημείας, βιοχημείας, φυσιολογίας, φαρμακολογίας και άλλων στην περίπτωσή μου κατανοούμε καλύτερα και σε βάθος τον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού και την επιρροή διάφορων παραγόντων (διατροφή, φάρμακα, περιβάλλον, γονίδια) στην υγεία και τη νόσο. Για παράδειγμα, όταν γνωρίζουμε καλά τον τρόπο λειτουργίας ενός οργάνου του σώματος, γνωρίζουμε πώς επηρεάζεται η λειτουργία του και τον αντίκτυπο που έχει η νόσος στη διατροφική κατάσταση και τη σίτιση του ατόμου.
Επιπλέον, έτσι γίνεται ευκολότερη η κατανόηση επιστημονικών βιβλίων και άρθρων, των οποίων η μελέτη (με κριτική ματιά) δεν σταματάει ποτέ!
Πολλές φορές και τα επαγγελματικά δικαιώματα μπορεί να διαφέρουν σε κάποιους κλάδους, αν και στην διαιτολογία τα επαγγελματικά δικαιώματα είναι ίδια για αποφοίτους του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και των Τ.Ε.Ι.
Το επάγγελμα του διαιτολόγου-διατρφολόγου είναι πλέον κατοχυρωμένο και στη χώρα μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί οποιοσδήποτε να πει ότι είναι διαιτολόγος και να έχει διαιτολογικό γραφείο ή να δίνει συμβουλές πάνω στη διατροφή, αν και δυστυχώς είναι συχνό φαινόμενο να αναπαράγονται μη αληθείς ισχυρισμοί πάνω στη διατροφή και την απώλεια βάρους και τη διασφάλιση της υγείας μας.
Το αντικείμενο του ιδιώτη διαιτολόγου, αν και είναι συνδεδεμένο με την απώλεια βάρους, δεν οριοθετείται εκεί.
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος, πέρα από την κατάρτιση ενός προγράμματος διατροφής και τη διατροφική συμβουλευτική με ενσυναίσθηση που παρέχει, έχει ως αντικείμενο τη βελτίωση της σχέσης του ατόμου με το φαγητό και την επίτευξη και διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής (σωστή διατροφή και άσκηση). Όμως, διαιτολογική υποστήριξη χρειάζονται και άτομα με ασθένειες σχετιζόμενες με τη διατροφή, όπως άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφροπαθείς, άτομα με κοιλιοκάκη και άλλες παθήσεις του γαστρεντερικού καθώς και πολλές άλλες ασθένειες.
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι ο ειδικός που μέσω της παροχής διαιτολογικής μέριμνας παίζει καίριο ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών.
Ο κλάδος της διαιτολογίας είναι ένας πολύ ενδιαφέρον τομέας, με αρκετές προοπτικές στην Κλινική Διατροφή, στη Διατροφή Δημόσιας Υγείας καθώς και στη Βιομηχανία Τροφίμων. Μάλιστα, στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο για την απόκτηση του πτυχίου η πρακτική άσκηση έχει τρία μέρη: α. την πρακτική άσκηση στη βιομηχανία τροφίμων (ή μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες), β. την πρακτική άσκηση στην κοινότητα (σε ΚΑΠΗ, νηπιαγωγεία/παιδικούς σταθμούς, στον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων-Διατροφολόγων κ.ά.), η οποία καλύπτει τον κλάδο της Δημόσιας Υγείας, και γ. πρακτική άσκηση σε νοσοκομείο, όπου καλύπτεται ο κλάδος της κλινικής διατροφής. Έτσι, ο φοιτητής αφού μελετήσει τη θεωρία, περνάει στην πράξη και βλέπει από πρώτο χέρι πώς είναι να δουλεύει κανείς ως διαιτολόγος στους διάφορους αυτούς κλάδους.
Η απόφαση της επιλογής του επαγγέλματος που θα ακολουθήσουμε στο μέλλον δεν είναι εύκολη απόφαση!
Αναρωτηθείτε πώς βλέπετε τον εαυτό σας τα επόμενα χρόνια, τι σας αρέσει να κάνετε και ποια είναι τα ταλέντα σας! Έχουν δίκιο όσοι σας λένε να κάνετε επάγγελμα αυτό που σας αρέσει να κάνετε και δεν θα χρειαστεί να δουλέψετε ούτε μία μέρα.