Υπογλυκαιμία: Τι είναι, αιτίες, συμπτώματα, και τι να φάω;
Υπογλυκαιμία: Τι είναι, αιτίες, συμπτώματα, και τι να φάω;
Ο όρος υπογλυκαιμία αναφέρεται στην μείωση των επιπέδων σακχάρου, σε επίπεδα κάτω από 70 mg/dl, η οποία συνοδεύεται από συμπτώματα που αντιμετωπίζονται με την κατανάλωση υδατανθράκων. Η σοβαρότητα της υπογλυκαιμίας ορίζεται από τα κλινικά συμπτώματα που επιφέρει.
Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας είναι το τρέμουλο, οι αυξημένοι παλμοί, ο ιδρώτας, η ναυτία, η πείνα, η ανησυχία, το μυρμήγκιασμα, η δυσκολία συγκέντρωσης, η αδυναμία, η υπνηλία, αλλαγές στην όραση, δυσκολία στην όραση και την ομιλία, η ζάλη και ο πονοκέφαλος.
Η σοβαρότητα της υπογλυκαιμίας χωρίζεται σε 3 ομάδες, την ήπια, μέτρια και σοβαρή υπογλυκαιμία. Στην σοβαρή υπογλυκαιμία, σε αντίθεση με την ήπια και μέτρια υπογλυκαιμία, το άτομο χρειάζεται τη βοήθεια άλλου ατόμου, μπορεί να μην έχει τις αισθήσεις του και η γλυκόζη είναι τυπικά κάτω από 50 mg/dl.
Ποιά είναι τα αίτια και οι επιπτώσεις της υπογλυκαιμίας;
Τα άτομα που βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για υπογλυκαιμία είναι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι (ΣΔΙ) και τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ) που χρησιμοποιούν ινσουλίνη ή ıνσουλıνοεκκρıτıκά φάρμακα (σουλφονυλουρίες).
Η υπερβολική δόση ή μη ορθή χρήση της ινσουλίνης, η μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων, η παράλειψη γευμάτων και σνακ, η υπερκατανάλωση αλκοόλ χωρίς φαγητό, ασθένειες, και η άσκηση (μεγάλη ένταση ή/και διάρκεια, ώρα άσκησης σε σχέση με γεύμα) είναι συχνές αιτίες υπογλυκαιμίας.
Η άγνοια γύρω από την υπογλυκαιμία και την σωστή διαχείρηση του σακχαρώδους διαβήτη, η χαμηλή γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (<6%) σε άτομα με ΣΔΙ και η υψηλή γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη σε άτομα με ΣΔΙΙ, η μικρή ηλικία και η εφηβεία (άτομα με ΣΔΙ), η προχωρημένη ηλικία και η άνοια, και η νευροπάθεια είναι ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου για σοβαρή υπογλυκαιμία.
Βραχυπρόθεσμα η σοβαρή υπογλυκαιμία μπορεί να αποτελέσει αιτία ατυχήματος και τραυματισμού (πχ. κατά την οδήγηση). Μακροπρόθεσμα, πέρα από νευρολογικές επιπτώσεις, τακτικά επεισόδια υπογλυκαιμίας μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται την υπογλυκαιμία. Σε ασθενείς με ΣΔΙΙ που είναι σε υψηλό κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, τα δεδομένα συσχετίζουν την συμπτωματική και σοβαρή υπογλυκαιμία με αυξημένη θνησιμότητα, ενδεχομένως καθώς η οξεία υπογλυκαιμία επιδρά στο ανοσοποιητικό και καρδιαγγειακό σύστημα.
Πώς προλαμβάνεται η υπογλυκαιμία;
Η ορθή εκπαίδευση του ατόμου με διαβήτη σχετικά με την ορθή χρήση ινσουλίνης, ή άλλης αγωγής, σε συνδυασμό με την κατάλληλη διατροφική εκπαίδευση και παρέμβαση, και την εκπαίδευση γύρω από την επίτευξη της ρύθμισης των επιπέδων σακχάρου αποτελούν βασικούς πυλώνες στην πρόληψη των υπογλυκαιμιών.
Ο τακτικός έλεγχος των επιπέδων σακχάρου (πριν/μετά το γεύμα, πριν/μετά την άσκηση, πριν τον ύπνο) βοηθούν ιδιαιτέρως στην πρόληψη των υπογλυκαιμιών.
Οι νέες τεχνολογίες, μάλιστα, διευκολύνουν τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου μέσω συνεχούς μέτρησης.
Πώς αντιμετωπίζεται η υπογλυκαιμία; Τι θα πρέπει να καταναλώσει ένα άτομο με υπογλυκαιμία;
Η αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας έγκειται στην μέτρηση των επιπέδων σακχάρου για να προσδιοριστούν τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης, και η πρόσβαση σε τρόφιμο που θα επιφέρει την πιο άμεση αύξηση των επιπέδων σακχάρου, για την πρόληψη πιθανού τραυματισμού και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.
Η ήπια και η μέτρια υπογλυκαιμία αντιμετωπίζονται με κατανάλωση 15 γραμμαρίων υδατανθράκων, σε μορφή γλυκόζης ή σουκρόζης (λευκή κρυσταλλική ζάχαρη) σε ταμπλέτες ή σε ρόφημα (ζαχαρόνερο).
Μετά από 15 λεπτά πρέπει να γίνει επανέλεγχος των επιπέδων σακχάρου και αν δεν έχει επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα (>70 mg/dl), θα πρέπει να επαναληφθεί η διαδικασία με άλλα 15 γραμμάρια υδατανθράκων.
Σε περίπτωση σοβαρής υπογλυκαιμίας σε άτομο που έχει τις αισθήσεις του συστήνεται η χορήγηση 20 γραμμαρίων υδατανθράκων ως γλυκόζη ή σουκρόζη (πχ. 4 κουταλιές γλυκού ζάχαρη).
Μετά από 15 λεπτά από την υπογλυκαιμία (ήπια, μέτρια ή σοβαρή) πρέπει να γίνει επανέλεγχος των επιπέδων σακχάρου και αν δεν έχει επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα (>70 mg/dl), θα πρέπει να επαναληφθεί η διαδικασία με άλλα 15 γραμμάρια υδατανθράκων.
Σε περίπτωση σοβαρής υπογλυκαιμίας σε άτομο που δεν έχει τις αισθήσεις του, συστήνεται η έγχυση 1 mg γλυκαγόνης, και η άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.
Τα μικρά παιδιά συνήθως χρειάζονται λιγότερο από 15 γραμμάρια υδατανθράκων. Βρεφη χρειάζονται 6 γραμμάρια, νήπια 8 γραμμάρια και μικρά παιδιά 10 γραμμάρια, αν και η ποσότητα μπορεί να εξατομικευτεί, ύστερα από συζήτηση με την διεπιστημονική ομάδα που παρακολουθεί το παιδί.
Με την επαναφορά των φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, το άτομο μπορεί να συνεχίσει κανονικά τα γεύματα ή σνακ, για την πρόληψη επαναλαμβανόμενης υπογλυκαιμίας. Αν το επόμενο γεύμα είναι σε μια ώρα ή αργοτερα, ένα σνακ που περιέχει 15 γραμμάρια υδατανθράκων και μια πηγή πρωτεΐνης θα πρέπει να καταναλωθεί.
Χρειάζεται προσοχή στην αποφυγή υπερβολών μετά την υπογλυκαιμία, καθώς υπερβολική κατανάλωση υδατανθράκων μπορεί να οδηγήσει σε υπεργλυκαιμία και αύξηση βάρους.
Τι να αποφύγει να καταναλώσει ένα άτομο με υπογλυκαιμία;
Πολλές φορές άτομα με διαβήτη χρησιμοποιούν γλυκίσματα όπως σοκολάτα για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας. Όπως προαναφέρθηκε, λόγω της ανάγκης για άμεση επαναφορά των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, χρειάζεται παροχή σακχάρων (πχ. ζαχαρόνερο) και όχι σύνθετων τροφίμων που περιλαμβάνουν λιπαρά ή/και πρωτεΐνη.
Συνεπώς, δεν συστήνεται η κατανάλωση γλυκισμάτων, σοκολάτας, αρτοσκευασμάτων και γαλακτοκομικών για την επαναφορά των επιπέδων σακχάρου στα φυσιολογικά επίπεδα.
Η πρόληψη της υπογλυκαιμίας είναι ο πιο ασφαλής τρόπος για την αντιμετώπιση της! Τα άτομα που βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για υπογλυκαιμία θα πρέπει να είναι κατάλληλα ενημερωμένα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της.
Παραδείγματα 15 γραμμάρια υδατανθράκων για την αντιμετώπιση της ήπιας και μέτριας υπογλυκαιμίας |
15 γραμμάρια γλυκόζης από ταμπλέτες γλυκόζης |
3 κουταλιές γλυκού ζάχαρη, διαλυμένες σε νερό |
150 γρ αναψυκτικό ή χυμό |
1 κουταλιά σούπας μέλι |
Ζελεδάκια και καραμέλες με ζάχαρη (ποσότητα ανάλογα με το προϊόν - βλ. ετικέτα τροφίμου) |
Πηγές:
- Diabetes Canada Clinical Practice Guidelines Expert Committee. Diabetes Canada 2018 Clinical Practice Guidelines for the Prevention and Management of Diabetes in Canada. Can J Diabetes. 2018;42(Suppl 1):S1-S325.
- Blood Glucose Testing and Management - Hypoglycemia (Low Blood Glucose)
- Low Blood Glucose (Hypoglycemia)
Μελομακάρονα με φυστίκι Αιγίνης
Και σε ποιόν δεν αρέσουν τα μελομακάρονα! Μια αγαπημένη, κλασσική και θρεπτική συνταγή από μόνη της, με μέλι και ελαιόλαδο!
Αν και το διαδίκτυο κατακλύζεται από "πιο θρεπτικές" παραλλαγές της κλασσικής συνταγής, επιλέγω να μοιραστώ μαζί σας, μια κλασσική συνταγή, καθώς από μόνη της είναι θρεπτική, ειδικά χάρη στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, ενώ τα γλυκά και τα γλυκίσματα τα καταναλώνουμε για απόλαυση και όχι για τη θρεπτική τους αξία.
Αν έχετε παρατηρήσει οτι υπερκαταναλώνετε μελομακάρονα και άλλα γλυκίσματα, αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να εστιάσετε στους λόγους της υπερκατανάλωσης, και όχι στο να τα κάνετε ακόμη πιο θρεπτικά!
Θα χρειαστείτε:
Για τα μελομακάρονα
1 1/2 φλ. εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
1/2 φλ. ηλιέλαιο
1 φλ. μέλι
3/4 φλ. χυμό πορτοκάλι
1/4 φλ. κονιάκ
2 κ.γ. ξυσμα πορτοκαλιού
2 κ.γ. baking powder
1 κ.γ. σόδα
8 φλ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
2 κ.γ. κανέλα
1 κ.γ. γαρύφαλο
Για το σιρόπι
2 φλ. μέλι
2 φλ. ζαχαρη
2 φλ. νερό
Για το γαρνίρισμα
1 1/2 φλ. ψιλοκομμένους ξηρούς καρπούς (εδώ: φυστίκι Αιγίνης)
Εκτέλεση:
1. Στο μιξερ αναμείξτε καλά τα υγρά υλικά (6 πρώτα)
2. Σε ενα μπολ αναμείξτε το αλεύρι, τη σόδα και το baking powder
3. Σιγα σιγα αναμείξτε τα στερεά με τα υγρά υλικά
4. Πλάστε τα μελομαρονα
5. Σε προθερμασμένο φούρνο ψηστε τα στους 175 βαθμους για περιπου 30 λεπτά
6. Ετοιμαστε το σιρόπι βραζοντας το μελι με τη ζαχαρη και το νερο
7. Όταν βγουν τα μελομακαρονα απο το φούρνο, μελώστε τα και αφηστε τα να κρυώσουν
8. Τέλος, πασπαλίστε τα με τους ξηρούς καρπούς
Ποιά τρόφιμα βοηθούν στην καύση του λίπους;
Ποιά τρόφιμα βοηθούν στην καύση του λίπους;
Συνεχώς ακούμε για τρόφιμα με "αρνητικές θερμίδες", "διαιτητικά" τρόφιμα, και τρόφιμα που "καίνε λίπος".
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα τρόφιμο του οποίου η κατανάλωση να οδηγεί στην αυτόματη καύση λίπους!
Δεν υπάρχουν τρόφιμα που να καίνε λίπος, που να αδυνατίζουν, που να αποτοξινώνουν, που να παχαίνουν ...
Υπάρχουν τρόφιμα θρεπτικά, τρόφιμα χορταστικά & τρόφιμα που μας αρέσουν και τα απολαμβάνουμε!
Για την καύση του λίπους, ουσιαστικά τη χρήση της ήδη αποθηκευμένης ενέργειας στο σώμα μας (με τη μορφή του λίπους) χρειάζεται να βρισκόμαστε απαραιτήτως σε αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας!
Το ενεργειακό ισοζύγιο είναι η ισσοροπία μεταξύ ενέργειας (θερμίδες) που λαμβάνουμε μέσω της τροφής, και ενέργειας που δαπανά, “καίει” , το σώμα μας για τις μεταβολικές του διεργασίες, δηλαδή για α. τον βασικό μεταβολικό ρυθμό, β. την θερμογένεση λόγω τροφής, και γ. την κίνηση. Ουσιαστικά, αποτελεί την εφαρμογή της Αρχής Διατήρησης της Ενέργειας στο σώμα μας.
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος/λίπος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες μειώνεται.
Οποιοδήποτε διαιτητικό σχήμα και αν ακολουθήσει κανείς, το λίπος θα μεταβληθεί ανάλογα με το ισοζύγιο ενέργειας. Γι’ αυτό και ακούμε άτομα να έχουν επιτυχει απώλεια βάρους με διαφορετικούς τρόπους, παράδοξους ή μη. Βέβαια, αν οι προσλαμβανόμενες θερμίδες είναι πάρα πολύ λίγες, οδηγούμε το σώμα σε κόπωση και στρεςς, και η πρακτική της πρόσληψης ελάχιστων θερμίδων θα οδηγήσει σε υπερκατανάλωση!
Λόγω της μεγάλης σημασίας της υγιεινής διατροφής στην ψυχική και σωματική μας υγεία, και λόγω του οτι η τροφή είναι αναγκαία για τη ζωή, συστήνεται να ακολουθούμε μια ποικίλη, ισσοροπημένη διατροφή, ανεξαρτήτως βάρους, και στόχου (αύξηση ή μείωση βάρους).
Τι έφαγα; Μια σαλατούλα μόνο!
Η σαλάτα θεωρείται συχνά ένα "διαιτητικό" γεύμα, και ειδικά τώρα το καλοκαίρι την επιλέγουν πολλοί που προσέχουν τη διατροφή τους. Όμως, είναι η σάλατα όντως "διαιτητική", ή πρέπει να προσέξουμε τι επιλέγουμε;
Οι σαλάτες είναι αναπόσπαστο κομμάτι των κύριων γευμάτων μας. Ωμές ή βραστές αποτελούν εξαιρετική επιλογή για τα γεύματά μας, πλούσιες σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες, και νερό. Παράλληλα, τα λαχανικά αποδίδουν πολύ λίγες θερμίδες, συγκριτικά με τον όγκο τους.
Όμως, πολλές φορές οι σαλάτες συνοδεύονται με dressing που εκτοξεύουν το θερμιδικό περιεχόμενο του πιάτου. Μάλιστα, μια σαλάτα λόγω του dressing/ σως μπορεί να έχει περισσότερες θερμίδες και λιπαρά από ένα burger (McDonald's salad has more calories than Big Mac)! Επίσης, το θερμιδικό περιεχόμενο αυξάνεται με την προσθήκη τηγανισμένου ή και παναρισμένου κοτόπουλου ή κρέατος ή υπερβολική ποσότητα (ολόπαχων) τυριών.
Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε, για να αποφύγουμε μια σαλάτα- θερμιδική βόμβα;
1. Να ζητήσουμε να μας βάλουν λιγότερο dressing/ σως, ή να μας φέρουν τη σαλάτα σκέτη και να βάλουμε εμείς λίγο λάδι.
2. Να επιλέξουμε ψητό κοτόπουλο στη σαλάτα μας, ειδικά αν η σαλάτα θα είναι το γεύμα μας, και όχι το συνοδευτικό. Έτσι, λαμβάνουμε την άπαχη πηγή πρωτεΐνης που μας αναλογεί, και χορταίνουμε περισσότερο! Μάλιστα, εαν πεινάτε πολύ ζητήστε την προσθήκη επιπλέον κοτόπουλου.
3. Εάν η σαλάτα μας έχει κοτόπουλο δεν χρειάζεται να προσθέσουμε έξτρα τυρί, καθώς όχι μόνο θα αυξήσουμε τις θερμίδες και τα λιπαρά του πιάτου, αλλά θα δυσκολέψουμε και την απορρόφηση του Σιδήρου από το κοτόπουλο.
4. Αφού βάλαμε στη σαλάτα και την πηγή πρωτεΐνης, αυτό που μας μένει είναι η πηγή υδατανθράκων (που όχι δεν παχαίνουν!)! Το καλαμπόκι, το παξιμάδι και το ψωμί ολικής άλεσης αποτελούν καλές και θρετπικές επιλογές πηγών υδατανθράκων. Αν και πολλές φορές προτιμάμε τα κρουτόν, καλό είναι να τα περιορίσουμε σε λίγα κομμάτια και να προτιμήσουμε μια πιο θρεπτική πηγή αμύλου!
Απολαύστε λοιπόν τη δροσιστική σαλάτα σας, χωρίς να ξεχνάτε ότι και οι σαλάτες μπορεί να μην είναι πάντα τόσο "αθώες"!