Ελαιόλαδο ή εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο;
Στην καθημερινότητα μπορεί να αναφερόμαστε στο ελαιόλαδο που χρησιμοποιούμε απλώς ως «ελαιόλαδο», εφόσον είναι το έλαιο της ελιάς. Στην βιομηχανία τροφίμων όμως, και σύμφωνα με τη νομοθεσία το ελαιόλαδο δεν είναι αυτό που νομίζουμε και αυτό που έχουμε συνηθίσει.
Αναφορικά με το έλαιο της ελιάς διακρίνουμε τρεις κατηγορίες. Το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο», το «παρθένο ελαιόλαδο» και το «ελαιόλαδο». Τα τρία διαφορετικά αυτά έλαια διαφέρουν στην τιμή, την γεύση, το χρώμα και τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά, και τα αντιοξειδωτικά. Το έλαιο που συνήθως χρησιμοποιούμε στο σπίτι, ως νησί ελαιοπαραγωγών είναι το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη νομοθεσία το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο» είναι το έλαιο της ελιάς, το οποίο λαμβάνεται μέσω μηχανικών μεθόδων (ψυχρή εκχύλιση) ή άλλων φυσικών επεξεργασιών που δεν επιφέρουν αλλοίωση του ελαίου (πλύση και έκθλιψη ελαιοκάρπου, μετάγγιση, φυγοκέντριση και διήθηση ελαίου) και έχει οξύτητα μικρότερη του 0,8%. Το «παρθένο ελαιόλαδο» λαμβάνεται μέσω των παραπάνω μεθόδων και έχει οξύτητα μικρότερη του 2%, ενώ το «ελαιόλαδο» είναι μείγμα εξευγενισμένου ελαιολάδου (βλ. παρακάτω) και βρώσιμου παρθένου ελαιολάδου με οξύτητα όχι μεγαλύτερη από 1%.
Ας μην ξεχνάμε όμως και το ελαιόλαδο λαμάντε, το οποίο προέρχεται από ελαιόλαδο, το οποίο λαμβάνεται μέσω μηχανικών μεθόδων (ψυχρή εκχύλιση) ή άλλων φυσικών επεξεργασιών που δεν επιφέρουν αλλοίωση του ελαίου, αλλά έχει οξύτητα μεγαλύτερη του 2% και δεν είναι κατάλληλο προς κατανάλωση, αλλά ύστερα από επεξεργασία μετατρέπεται σε εξευγενισμένο ή ραφιναρισμένο ελαιόλαδο.
Τα παραπάνω έλαια διαφέρουν αρκετά στο χρώμα και την οσμή, με τα βέλτιστα χαρακτηριστικά να ανήκουν στο «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο», ενώ υπάρχουν και διαφορές στη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών και άλλων ευεργετικών για την υγεία ουσιών.
Το ελαιόλαδο διαθέτει και ισχυρισμό υγείας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA). Η κατανάλωση πολυφαινολών ελαιολάδου προστατεύει την LDL-χοληστερόλη από την οξείδωση, ύστερα από καθημερινή κατανάλωση 5mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (σύμπλεγμα ελευρωπαΐνης και τυροσόλης), τα οποία προέρχονται από 20γρ. ελαιόλαδο. Παράλληλα, το ελαιόλαδο είναι τρόφιμο με «υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά».
Στο ελαιόλαδο δεν προστίθενται συντηρητικά. Για την βέλτιστη συντήρηση του ελαιολάδου θα πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό, σκιερό μέρος, σε δοχείο με σκούρο χρώμα. Ιδανικά θα πρέπει να καταναλώνεται εντός 18 μηνών.
Κατά το μαγείρεμα καλό είναι να χρησιμοποιείται προς το τέλος, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει. Μάλιστα, χάρη σε αυτές τις αντιοξειδωτικές ουσίες το ελαιόλαδο δεν «καταστρέφεται» εύκολα, καθώς τα αντιοξειδωτικά «θυσιάζονται» για να παραμείνουν τα ακόρεστα λιπαρά του ελαιολάδου αναλλοίωτα. Όμως αυτό σημαίνει ότι δεν θα προσφέρουμε στον οργανισμό μας όλα αυτά τα αντιοξειδωτικά αν αφήσουμε για πολλή ώρα το ελαιόλαδο σε υψηλές θερμοκρασίες.
Τέλος, άλλη μια παρανόηση σχετικά με το ελαιόλαδο και άλλα έλαια είναι η θερμιδική πυκνότητά του. Το ελαιόλαδο, όπως και όλα τα άλλα έλαια (π.χ. ηλιέλαιο) περιέχουν 9 θερμίδες ανά γραμμάριο. Επομένως, είτε χρησιμοποιήσουμε ελαιόλαδο είτε κάποιο άλλο έλαιο, το θερμιδικό περιεχόμενο παραμένει το ίδιο, αλλά η ποιότητα του ελαιολάδου (ειδικά του «εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου») είναι σαφώς ανώτερη.
Συνοψίζοντας, στο τρόφιμο ελαιόλαδο έχουμε διάφορες κατηγορίες και ποιότητες. Ας δώσουμε προσοχή στο ελαιόλαδο που αγοράζουμε ή/και παράγουμε, και ας παρατηρήσουμε και τα τρόφιμα (παξιμάδια, κριτσίνια, κ.α.) που αγοράζουμε τα οποία επί το πλείστον χρησιμοποιούν «ελαιόλαδο».
Βιβλιογραφία
Οι πιο κοινοί μύθοι για τα φρούτα
Δυστυχώς, ακόμη και για αυτά ακουμε διάφορους μύθους!
Από το αν και πόση ζάχαρη περιέχουν, έως τη χρήση των φυτοφαρμάκων και την ώρα κατανάλωσής τους.
Πώς θα μειώσουμε τον λογαριασμό στο σουπερμάρκετ;
Τρόποι να μειώσουμε τον λογαριασμό μας στο σουπερμάρκετ
Η άνοδος των τιμών στις υπεραγορές τροφίμων είναι ένα ζήτημα που απασχολεί όλους μας, ενώ θέτει ορισμένους στην επισιτιστική ανασφάλεια. Η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας δυστυχώς είχε οδηγήσει σε μείωση στην ποιότητα της διατροφής στη χώρα μας, με μείωση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και θαλασσινών.
Πώς θα καταφέρουμε όμως να φάμε υγιεινά και φτηνά;
Για την αγορά τροφίμων
- Κάνουμε λίστα για το τι χρειαζόμαστε να αγοράσουμε, βασιζόμενοι στο τι λείπει από το ψυγείο και το ντουλάπι μας, και τι χρειαζόμαστε για τα γεύματα και τα σνακ της εβδομάδας.
- Κάνουμε έρευνα αγοράς στο διαδίκτυο σε διαφορετικά σουπερμάρκετ για να δούμε από πού μας συμφέρει να αγοράσουμε το εκάστοτε προϊόν που χρειαζόμαστε. Ενδεχομένως, μπορεί να μας συμφέρει να κάνουμε διαδικτυακές αγορές.
- Επιλέγουμε να αγοράσουμε “χύμα” ορισμένα προϊόντα, από όσπρια, έως βρώμη, τσάι και αποξηραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς, καθώς οι τιμές μεταξύ συσκευασμένων και “χύμα” προϊόντων συνήθως έχουν μεγάλη διαφορά.
- Επιλέγουμε προϊόντα σε προσφορά, στην περίπτωση που θέλουμε να τα καταναλώσουμε άμεσα και ειδικά αν είναι προϊόντα μακράς διάρκειας όπως ζυμαρικά ή όσπρια. Σε περιόδους προσφορών συμφέρει να αγοράσουμε μεγάλες ποσότητες από προϊόντα που καταψύχονται ή είναι είναι μακράς διάρκειας.
- Επιλέγουμε κατεψυγμένα λαχανικά ή/και φρούτα, τα οποία είναι φρέσκα, και έχουν πιο μακρά διάρκεια!
- Επιλέγουμε κατεψυγμένα ψάρια και θαλασσινά, που είναι φρέσκα, καθώς ψύχονται άμεσα μετά την αλίευση και είναι πιο φτηνά.
- Επιλέγουμε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας του σουπερμάρκετ, καθώς τα επιμελούνται μεγάλες εταιρείες.
- Αποκτούμε κάρτα συγκέντρωσης πόντων για εκπτώσεις και δωροεπιταγές.
Στο σπίτι
- Επιλέγουμε πιο συχνά όσπρια και λιγότερο συχνά κρέας, για μείωση του κόστους των γευμάτων.
- Επιλέγουμε να φτιάχνουμε εμείς το ψωμί, τα γεύματα και τα σνακ, εφόσον υπάρχουν πλέον πολλές και εύκολες συνταγές.
- Χρησιμοποιούμε τα προϊόντα που ήδη έχουμε σπίτι, και αν χρειαστεί αλλάζουμε ή παραλείπουμε συστατικά από τις συνταγές μας (πχ. ταχίνι αντί για φυστικοβούτυρο, ρύζι αντί για κινόα, βασιλικό αντί για μαϊντανό)
- Μπορούμε να φυτέψουμε τα δικά μας μυρωδικά (πχ. δυόσμο, βασιλικό)
- Η κατάψυξη είναι φίλη μας. Μπορούμε να καταψύξουμε το ψωμί, και φρούτα που πάνε να χαλάσουν (για smoothies & άλλες συνταγές), όπως και φαγητό που περίσεψε.
- Αποφεύγουμε την σπατάλη τροφίμων. Καταναλώνουμε πρώτα τα προϊόντα που κοντεύουν να λήξουν, και αγοράζουμε την ποσότητα τροφίμων που πραγματικά χρειαζόμαστε.
- Φτιάχνουμε γεύματα με τα περισσεύματα φαγητών, όπως πίτσα, σαλάτες, και σούπες
- Η οργάνωση των ντουλαπιών και του ψυγείου είναι πολύ σημαντική, ώστε να καταναλώνονται πρώτα τα τρόφιμα που θα λήξουν πιο σύντομα, να μπορούμε να δούμε όλα τα τρόφιμα που έχουμε, και να διατηρούμε τα τρόφιμα με τον σωστό τρόπο (πχ. σε αεροστεγείς συσκευασίες).
Πώς απολαμβάνουμε ένα γλυκό;
Απολαμβάνουμε το γλυκό μας;
Τα γλυκά τα τρώμε για απόλαυση και όχι για τη θρεπτική τους αξία! Κι όμως πολλές φορές δεν τα απολαμβάνουμε συνειδητά, με την καρδιά μας!
Πώς λοιπόν θα φαμε το γλυκό μας και θα το απολαυσουμε;
1. Επιλέγουμε ένα φρέσκο γλυκό που μας αρέσει πολύ!
2. Ειναι προτιμότερο να είμαστε σχετικά χορτάτοι όταν τρώμε το γλυκό μας, καθώς όταν πειναμε το σώμα μας χρειάζεται θρεπτικό & χορταστικό φαγητό. Το γλυκό δεν θα μας χορτάσει, και θα καταλήξουμε να φαμε μεγάλη ποσοτητα, χωρίς να το απολαύσουμε όσο του αξίζει!
3. Τρώμε σε ήρεμο περιβάλλον, με την ησυχία μας, χωρίς αντιπερισπασμούς, όπως τηλεόραση ή δουλειά. Ετσι, οι αισθήσεις μας θα είναι αφοσιωμένες στο γλυκό μας.
4. Τρώμε αργά, μικρές μποουκιές, απολαμβάνουμε κάθε μπουκιά (οχι μονο την πρώτη), εστιάζοντας στη γεύση & την υφή και τα αρώματα του γλυκού.
Ας θυμόμαστε ότι έχουμε παντα πρόσβαση στο γλυκό (σνακ, φαγητό, ρόφημα) που μας αρέσει! Θα το ξαναβρουμε και κανεις δεν έχει το δικαίωμα να μας το στερήσει!
Άλλωστε όταν απολαμβάνουμε πραγματικα το γλυκό, βλέπουμε ότι τελικά δεν χρειάζεται να φαμε μεγάλη ποσοτητα για να ικανοποιησουμε την όρεξη μας για γλυκό!
Καλη απόλαυση!