Exclusive Breastfeeding for at Least Four Months Is Associated with a Lower Prevalence of Overweight and Obesity in Mothers and Their Children after 2-5 Years from Delivery
https://doi.org/10.3390/nu14173599
Mantzorou M, Papandreou D, Vasios GK, Pavlidou E, Antasouras G, Psara E, Taha Z, Poulios E, Giaginis C. Exclusive Breastfeeding for at Least Four Months Is Associated with a Lower Prevalence of Overweight and Obesity in Mothers and Their Children after 2–5 Years from Delivery. Nutrients. 2022; 14(17):3599.Introduction: Obesity is a current public health concern. Higher body weight is influenced by genetic and environmental parameters, and their interplay and is associated with a greater risk for several chronic diseases. Breastfeeding has been suggested as a preventive measure against obesity, which can further reduce long-term negative health outcomes for both women and children. Aim: The aim of the present study was to evaluate the role of breastfeeding on maternal and childhood overweight and obesity. Materials and Methods: This is a cross-sectional study conducted on 2515 healthy mothers and their children, aged 2–5 years, enrolled from nine different Greek rural and urban regions. Validated, standardized questionnaires were administrated that included anthropometric indices, socio-demographic characteristics of mothers and children, as well as breastfeeding practices. Results: Overall, 68% of participated women exclusively breastfed their children for at least 4 months. Mothers that exclusively breastfed showed a significantly lower prevalence of overweight and obesity after 2–5 years from delivery (p < 0.0001). Children that had exclusively been breastfed showed a significantly lower prevalence of overweight and obesity at the age of 2–5 years (p < 0.0001). Using multivariate regression analysis, exclusive breastfeeding for at least 4 months was associated with a two-fold lower risk for maternal and childhood overweight and obesity after 2–5 years from delivery, independent from maternal age, educational and economic status, and smoking habits (p < 0.0001). Conclusion: Exclusive breastfeeding for at least 4 months had a positive effect on childhood overweight and obesity, also contributing beneficially to post-natal maternal weight control. The beneficial effects of breastfeeding should be communicated to future and new mothers, while supportive actions for all mothers to initiate and continue breastfeeding their offspring should be implemented.
Η παχυσαρκία είναι ένα σημαντικό ζήτημα για τη δημόσια υγεία. Το υψηλότερο σωματικό βάρος επηρεάζεται από γενετικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους και την αλληλεπίδρασή τους, και σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο για αρκετές χρόνιες νόοσυς. Ο θηλασμός έχει προταθεί ως προληπτικό μέτρο κατά της παχυσαρκίας, το οποίο μπορεί να μειώσει περαιτέρω τα μακροπρόθεσμες αρνητικές επιδράσεις για την υγεία τόσο για τις γυναίκες όσο και για τα παιδιά.
Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η αξιολόγηση του ρόλου του μητρικού θηλασμού στο υπερβάλλον σωματικό βάρος και την παχυσαρκία των μητέρων και των παιδιών τους. Αυτή η συγχρονική μελέτη διεξήχθη σε 2515 υγιείς μητέρες και τα παιδιά τους, ηλικίας 2-5 ετών, που έλαβαν μέρος από εννέα διαφορετικές ελληνικές αγροτικές και αστικές περιοχές. Χρησιμοποιήθηκαν επικυρωμένα, τυποποιημένα ερωτηματολόγια που περιελάμβαναν ανθρωπομετρικούς δείκτες, κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά μητέρων και παιδιών, καθώς και πρακτικές θηλασμού.
Tο 68% των γυναικών που συμμετείχαν θήλασαν αποκλειστικά τα παιδιά τους για τουλάχιστον 4 μήνες. Οι μητέρες που θήλαζαν αποκλειστικά εμφάνισαν σημαντικά χαμηλότερο επιπολασμό υπέρβαρου και παχυσαρκίας μετά από 2-5 χρόνια από τον τοκετό (p < 0,0001). Τα παιδιά που είχαν θηλάσει αποκλειστικά εμφάνισαν σημαντικά χαμηλότερο επιπολασμό υπέρβαρου και παχυσαρκίας στην ηλικία των 2-5 ετών (p < 0,0001). Χρησιμοποιώντας την πολυπαραγοντική ανάλυση παλινδρόμησης, ο αποκλειστικός θηλασμός για τουλάχιστον 4 μήνες συσχετίστηκε με διπλάσιο κίνδυνο για υπέρβαρο και παχυσαρκία στη μητέρα και τα παιδιά μετά από 2-5 χρόνια από τον τοκετό, ανεξάρτητα από την ηλικία της μητέρας, την εκπαιδευτική και οικονομική κατάσταση και τις καπνιστικές συνήθειες (p < 0,0001).
Ο αποκλειστικός θηλασμός για τουλάχιστον 4 μήνες είχε θετική επίδραση στο υπερβάλλον σωματικό βάρος και την παχυσαρκία στην παιδική ηλικία, συμβάλλοντας επίσης ευεργετικά στον έλεγχο του βάρους της μητέρας μετά τον τοκετό. Τα ευεργετικά αποτελέσματα του θηλασμού θα πρέπει να κοινοποιούνται στις μέλλουσες και στις νέες μητέρες, ενώ θα πρέπει να εφαρμόζονται υποστηρικτικές ενέργειες για όλες τις μητέρες ώστε να ξεκινήσουν και να συνεχίσουν να θηλάζουν τα παιδιά τους.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Η μελέτη αυτή έχει βραβευτεί στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διατροφής & Διαιτολογίας και το 4ο Συνέδριο Κλινικής Διατροφής & Μεταβολισμού που διεξήχθη στην Αθήνα.
Overnight oats με ganache σοκολάτας
Overnight oats με ganache σοκολάτας: Γλυκό για πρωινό!
Και ποιός δεν θα ήθελε γλυκό για πρωινό; Αυτή η χορταστική συνταγή είναι ο,τι πρέπει για τους λάτρεις των γλυκών πρωινών!
Για 1 μερίδα θα χρειαστείτε
Για τη βάση:
- 1/2 κεσεδάκι γιαούρτι 2%
- 1/2 φλ ρόφημα αμυγδάλου
- 1 κ.γ. ψυλλιο
- 1 κ.σ. αλεσμενο λιναρόσπορο
- 1 κ.γ. μέλι
- 1 κ.γ. φυστικοβούτυρο
- 2 κ.σ. βρώμη
Για την καραμέλα χουρμα ανακατέψτε στο μπλέντερ (ή με ένα πιρουνι αν είναι αρκετά μαλακοι) 1-2 χουρμάδες και 1/2 κ.γ. φυστικοβούτυρο
Για τη ganache αναμείξτε 15 γρ λιωμένη σοκολάτα κουβερτούρα & 15 γρ ρόφημα αμυγδάλου
Βάζοντας αλεσμένο λιναροσπορο στα οvernight oats αυξάνουμε τα ω-3 λιπαρά και τις φυτικές ίνες, ενώ το ψύλλιο έχει ευεργετική επίδραση στο μικροβιωμα λόγω της πρεβιοτικης του δράσης και στην λειτουργία του εντέρου!
Πώς πρέπει να κατανέμονται οι θερμίδες μέσα στην ημέρα
Πώς πρέπει να κατανέμονται οι θερμίδες μέσα στην ημέρα
Το πώς και τι θα φάμε μέσα στη μέρα, και μέχρι ποια ώρα αποτελούν βασικά ζητήματα συζήτησης γύρω από τη διατροφή. Στο δημοτικό μαθαίνουμε ότι το πρωινό είναι πιο βασικό γεύμα της ημέρας, και το βράδυ θα πρέπει να τρώμε ελαφριά, ενώ ορισμένοι προτιμούν να αποφεύγουν το πρωινό. Στο εξωτερικό, το κύριο γεύμα της ημέρας είναι το βραδινό, ενώ στην Ελλάδα στο μεσημεριανό.
Τι λέει η έρευνα για όλα αυτά; Πώς πρέπει να κατανέμονται οι θερμίδες μέσα στην ημέρα;
Τα τελευταία χρόνια, ένας νέος κλάδος της επιστήμης της διατροφής είναι η “χρονοδιατροφή”, η οποία εξετάζει την αλληλεπίδραση της ώρας σίτισης, και της μεταβολικής υγείας με τον κιρκάρδιο ρυθμό. Ο κιρκάρδιος ρυθμός είναι το σύστημα που ελέγχει τον καθημερινό βιολογικό ρυθμό, συγχρονίζοντας τη φυσιολογία (μεταβολισμός, έκφραση γονιδίων) και τη συμπεριφορά (ύπνος, σίτιση), ανάλογα με την ώρα της ημέρας, και επηρεάζεται από εξωτερικά ερεθίσματα, όπως την εναλλαγή φωτός-σκότους, και τα επεισόδια σίτισης (γεύματα και σνακ).
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας έχει οδηγήσει στην πολύωρη έκθεση στο τεχνητό φως των συσκευών, στην πρόσληψη τροφής αργά το βράδυ, ειδικά σε άτομα που εργάζονται με κυλιόμενο ή νυχτερινό ωράριο, και στην κατάκλιση πολύ αργά το βράδυ. Αυτές οι καθημερινές πρακτικές μπορούν να “αποσυντονίσουν” τον κιρκάρδιο ρυθμό, και να οδηγήσουν σε διαταραγμένο μεταβολισμό γλυκόζης και καρδιομεταβολικές νόσους, όπως και έχει φανεί σε μελέτες σε νοσηλευτές που δουλεύουν κυλιόμενο ωράριο.
Οι μελέτες έχουν εστιάσει στα ωράρια σίτισης, και στον αριθμό και το μέγεθος των επεισοδίων σίτισης, όμως, η δυσκολία που αντιμετωπίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η διαφορετική κουλτούρα γύρω από το φαγητό (πχ. σε μερικές χώρες 1μμ θεωρείται αργά για φαγητό, και σε άλλες χώρες 1μμ είναι νωρίς για φαγητό), και το γεγονός ότι η διατροφική συμπεριφορά ενός ατόμου έχει διαφέρει μέρα με τη μέρα.
Έχει παρατηρηθεί ότι η κατανάλωση της πλειοψηφίας των θερμίδων νωρίς στη μέρα, πριν τις 3 μμ, σχετίζεται με χαμηλότερη ενεργειακή πρόσληψη, υψηλότερης ποιότητας διατροφή και πιο καλά δομημένα γεύματα.
Σε μελέτες παρατήρησης, το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίστηκε με την πρακτική της πρόσληψης των περισσότερων θερμίδων του εικοσιτετραώρου αργότερα μέσα στην ημέρα, ή το βράδυ. Παράλληλα, μειωμένη πιθανότητα για αυξημένο σωματικό βάρος είχαν όσοι κατανάλωναν τις περισσότερες θερμίδες στο πρωινό και το μεσημεριανό. Βέβαια, η συσχέτιση αυτή φαίνεται να οφείλεται στην υψηλότερη πρόσληψη θερμίδων όταν οι περισσότερες θερμίδες καταναλώνονται αργότερα μέσα στη μέρα. Παράλληλα, η μη σταθερότητα στα γεύματα του πρωινού και του μεσημεριανού έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο μακροπρόθεσμα, και ενδεχομένως επηρεάζει την επιλογή γευμάτων την υπόλοιπη μέρα. Γενικότερα, η τακτική κατανάλωση πρωινού φαίνεται να έχει προστατευτική δράση ενάντια στον διαβήτη τύπου ΙΙ.
Τα μέχρι τώρα δεδομένα της χρονοδιατροφής μας οδηγούν στη σύσταση του να δώσουμε έμφαση στην κατανάλωση των περισσότερων θερμίδων της ημέρας στο πρωινό και το μεσημεριανό, με την κατανάλωση ελαφρών γευμάτων σχετικά νωρίς το βράδυ. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να κοιμηθούμε νηστικοί ή πεινασμένοι ή ότι θα πρέπει να παραλείψουμε το βραδινό μας, αλλά να επιλέξουμε ένα θρεπτικό, ελαφρύ βραδινό, και αν κοιμόμαστε αργά το βράδυ ή δουλεύουμε νύχτα, να προτιμήσουμε θρεπτικά γεύματα και σνακ που είναι πλούσια σε πρωτεΐνη.
Τα πλεονεκτήματα του να δώσουμε έμφαση στην κατανάλωση των περισσότερων θερμίδων νωρίς στη μέρα έχουν να κάνουν με τη ρύθμιση του βάρους, της γλυκόζης και των λιπιδίων του αίματος, αν και οι ακριβείς μηχανισμοί, ιδιαίτερα πίσω από την ρύθμιση του βάρους, δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμη.
Πηγές
Flanagan A, Bechtold DA, Pot GK, Johnston JD. Chrono-nutrition: From molecular and neuronal mechanisms to human epidemiology and timed feeding patterns. J Neurochem. 2021 Apr;157(1):53-72. doi: 10.1111/jnc.15246. Epub 2020 Dec 10. PMID: 33222161.
Beccuti G, Monagheddu C, Evangelista A, Ciccone G, Broglio F, Soldati L, Bo S. Timing of food intake: Sounding the alarm about metabolic impairments? A systematic review. Pharmacol Res. 2017 Nov;125(Pt B):132-141. doi: 10.1016/j.phrs.2017.09.005. Epub 2017 Sep 18. PMID: 28928073.
Vetter C, Devore EE, Ramin CA, Speizer FE, Willett WC, Schernhammer ES. Mismatch of Sleep and Work Timing and Risk of Type 2 Diabetes. Diabetes Care. 2015 Sep;38(9):1707-13. doi: 10.2337/dc15-0302. Epub 2015 Jun 24. PMID: 26109502; PMCID: PMC4542269.
Molzof HE, Wirth MD, Burch JB, Shivappa N, Hebert JR, Johnson RL, Gamble KL. The impact of meal timing on cardiometabolic syndrome indicators in shift workers. Chronobiol Int. 2017;34(3):337-348. doi: 10.1080/07420528.2016.1259242. Epub 2017 Jan 20. PMID: 28107043; PMCID: PMC5527274.
Τι τρώει ένας αθλούμενος;
Αν βρεθεί κανείς σε ένα γυμναστήριο θα παρατηρήσει ότι αρκετοί αθλούμενοι καταναλώνουν αθλητικά ποτά και συμπληρώματα πρωτεϊνών. Είναι άραγε τόσο χρήσιμα ή απαραίτητα; Αυτά είναι που θα αυξήσουν τη μυϊκή μάζα στο σώμα;
Οι διατροφικές ανάγκες ενός αθλούμενου (όχι αθλητή ή πρωταθλητή) καλύπτονται εύκολα από μια τυπική, υγιεινή και θρεπτική διατροφή 1800-2500 θερμίδων την ημέρα! Είναι απαραίτητο να λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες υδατανθράκων, λιπαρών και πρωτεϊνών, από πληθώρα τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών φρούτων και λαχανικών!
Περί το 50% των θερμίδων που χρειάζεται το σώμα συστήνεται να προέρχεται από υδατάνθρακες (ψωμί, ρύζι, δημητριακά, ζυμαρικά, παξιμάδι, πατάτα κ.α.), το 15-20% από πρωτεΐνες (κρέας, ψάρι , κοτόπουλο, αυγό, τυρί, όσπρια κ.α.), και το 30-35% από (επί το πλείστον καλά) λιπαρά (εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, λιπαρά ψάρια, αβοκάντο κ.α.).
Αν και είναι της μόδας οι δίαιτες χαμηλές σε υδατάνθρακες, όχι μόνο δεν πλεονεκτούν αναφορικά με την επίδοση στην άσκηση, αλλά αντιθέτως δεν συνάδουν με τις συστάσεις υγιεινής διατροφής. Μάλιστα, μετά τη γυμναστική το σώμα μας χρειάζεται υδατάνθρακες, ώστε να αναπληρωθεί το μυϊκό γλυκογόνο, δηλαδή οι υδατάνθρακες που αποθηκεύονται στους μυς μας.
Όσον αφορά τις πρωτεΐνες, εύκολα φτάνουμε τον στόχο του 0,8-1 γραμμάριο/κιλό σωματικού βάρους, ενώ ακόμη και για αθλούμενους με πολύ έντονη άσκηση, που χρειάζονται σαφώς περισσότερη πρωτεΐνη (1,4-2 g/κιλό), ο στόχος καλύπτεται πολύ εύκολα. Για παράδειγμα, εάν ένας άνθρωπος 70 κιλών χρειάζεται 100 γρ πρωτεΐνης καλύπτεται με:
250 ml γάλα (= 10 γρ πρωτεΐνης)
120 γρ ξηρών καρπών (=20 γρ πρωτεΐνης)
200 γρ κοτόπουλο ψητό/βραστό (= 40 γρ πρωτεΐνης)
90 γρ τυρί (= 20 γρ πρωτεΐνης)
2 αυγά (= 10 γρ πρωτεΐνης)
Επιπλέον, πρωτεΐνες βρίσκουμε και στα όσπρια, στις πηγές υδατανθράκων και τα λαχανικά! Τα συμπληρώματα πρωτεϊνών ή συγκεκριμένων αμινοξέων σπάνια είναι απαραίτητα, ενώ δεν αντικαθιστούν τα γεύματα!
Τα συμπληρώματα βιταμινών είναι απαραίτητα μόνο σε περίπτωση έλλειψης ή σε άτομα που ακολουθούν vegan διατροφή (βιταμίνη Β12), και πάντα σε συνεννόηση με ιατρό ή και διαιτολόγο - διατροφολόγο!
Πριν την προπόνηση καλό είναι να τρώμε ένα γεύμα ή σνακ που να περιέχει σύνθετους υδατάνθρακες 1 με 4 ώρες πριν την προπόνηση, ή ένα φρούτο όπως μια μπανάνα αμέσως πριν την άθληση. Για πολύωρη άσκηση (>90 λεπτών) θα χρειαστούν και σνακ με υδατάνθρακες ενδιάμεσα της προπόνησης, όπως ενεργειακά ποτά, ή μπάρες ή μπανάνα!
Μετά την άθληση να τρώμε ένα γεύμα με υδατάνθρακες και πρωτεΐνες για την αναπλήρωση του μυϊκού γλυκογόνου και την ανάπλαση των μυών. Το γάλα είναι μια εξαιρετική (και φτηνή) επιλογή που περιέχει και πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, και υδατάνθρακες! Ειδάλλως, ένα πλήρες γεύμα (πχ. σαλάτα με κοτόπουλο και πατάτες) επίσης είναι εξαιρετική επιλογή!
Φυσικά δεν γίνεται να ξεχνάμε την ενυδάτωσή μας, και ενυδατωνόμαστε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση! Αν ιδρώσουμε 1 λίτρο νερό, τότε θα χρειαστεί 1,5 λίτρο για να επανέλθουμε στα πρότερα επίπεδα ενυδάτωσης!
Εν κατακλείδι, μια πλήρης, θρεπτική διατροφή με ποικιλία τροφίμων είναι επαρκής για τον μέσο αθλούμενο. Δεν χρειάζεται να αγοράσουμε ακριβά συμπληρώματα πρωτεϊνών, αλλά η οργάνωση στα γεύματα είναι κλειδί! Καθένας έχει διαφορετικές ανάγκες και πρόγραμμα άθλησης, διατροφής και τρόπου ζωής! Η τακτική φυσική δραστηριότητα είναι απαραίτητη για όλους μας, και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όλων των οδηγιών υγιούς τρόπου ζωής, αλλά και της Μεσογειακής Διατροφής!