Μύθοι για τη Διαιτολογία & τους Διαιτολόγους: Η διαιτολογία είναι η επιστήμη του αδυνατίσματος
Ένας από τους πιο κοινούς μύθους για την επιστήμη της διαιτολογίας-διατροφής είναι ότι είναι η επιστήμη του αδυνατίσματος, και επομένως η δουλειά των διαιτολόγων είναι να αδυνατίζουν τους πελάτες τους.
Η αλήθεια είναι μακράν διαφορετική. Αν ίσχυε αυτό θα λεγόμασταν αδυνατιστές, όχι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι. Το αντικείμενο του διαιτολόγου είναι ευρύ, και μπορει να ασχοληθεί με την κλινική διατροφη, την αθλητική διατροφή, να απασχοληθεί στη βιομηχανία τροφίμων και τη δημόσια υγεία, και φυσικά την έρευνα, μεταξύ άλλων.
Στο γραφείο του διαιτολόγου δεν φτάνουν μόνο άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος, αλλά και άτομα που πάσχουν από χρόνιες νόσους που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως καρδιαγγειακά, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμίες, νεφροπάθειες, καρκίνο, διαβήτη (Ι, ΙΙ, κύησης), σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, διατροφικές διαταραχές και άλλες νόσους και καταστάσεις (πχ. μετά από επέμβαση βαριατρικής).
Μάλιστα, ο ρόλος του διαιτολόγου-διατροφολόγου στην αντιμετώπιση ασθενειών κρίνεται απαραίτητος ως ενεργό μέλος της διεπιστημονικής ομάδας που παρακολουθεί τον εκάστοτε ασθενή.
Δυστυχώς, το μύθο ότι οι διαιτολόγοι είναι αδυνατιστές εκμεταλλεύονται πολλοί που παρουσιάζονται ως διαιτολόγοι ή δίνουν συμβουλές για απώλεια βάρους, χωρίς να έχουν καμία επιστημονική γνώση, θέτωντας σε κίνδυνο την υγεία των πελατών τους.
Σοκολατένια pancakes φούρνου
Σοκολατένια pancakes φούρνου ετοιμα σε 30 λεπτά, για γρήγορο & γευστικό πρωινό!
Αν και έχουμε συνηθίσει τα pancakes στο τηγάνι, στον φρούρνο γίνονται λίγο διαφορετικά, αλλά το ίδιο γευστικά! Αν και μοιάζουν πιο πολύ με κέικ, η γεύση είναι σαν τα κλασσικά pancakes!
Τι θα χρειαστείτε για περίπου 6 μερίδες:
- 2 μπανάνες ώριμες
- 2 κ.σ. μέλι ή σιρόπι σφενδάμου
- 180 γρ αλεύρι
- 80 γρ αλεύρι βρώμης (βρώμη στο blender)
- 1 1/2 κ. γλυκού baking powder
- 350 ml γάλα 1,5% ή φυτικό ρόφημα
- 1 κ.σ. chia seeds
- 2 κ.σ. φυστικοβούτυρο
- 100 γρ σταγόνες σοκολάτας
Βρείτε και άλλες συνταγές εδώ!
Εκτέλεση:
- Προθερμάνετε το φούρνο στους 180 βαθμούς
- Βάλτε στο μπλέντερ τις μπανάνες για να γίνουν κρέμα (αλλιώς λιώστε τις με ένα πιρούνι)
- Προσθέστε το φυστικοβούτυρο & το μέλι και αναμείξτε
- Μεταφέρετε το μίγμα σε ένα μπολ
- Προσθέστε το γάλα, τα chia seeds, το baking powder & τα άλευρα και αναμείξτε καλά
- Στο τέλος, αναμείξτε και τις σταγόνες σοκολάτας
- Μεταφέρετε το μίγμα σε ενα ταψάκι με αντικολλητικό χαρτί
- Ψήστε για 25-30 λεπτά
- Συνοδέψτε τα baked pancakes με μέλι και μπανάνα ή και γιαούρτι
- Καλή απόλαυση!
Έχετε δοκιμάσει baked oatmeal με μήλο; Θα βρείτε τη συνταγή εδώ!
Είναι η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή εφικτή σήμερα;
Precision nutrition, ή αλλιώς η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με τα γονίδιά μας είναι ένας πολλά υποσχόμενος κλάδος της διατροφής!
Σύμφωνα με τα γονίδιά μας, δηλαδή το DNA μας, βρισκόμαστε και σε διαφορετικό κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων νοσημάτων, παχυσαρκίας, έχουμε διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, μεταβολίζουμε και πιο αργά ή γρήγορα το αλκοόλ, μεταξύ άλλων!
Έχουν γίνει αρκετές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής σε φορείς ορισμένων γονιδίων, και έχουμε προχωρήσει αρκετά. Είμαστε σε θέση να αναλύσουμε όλο το γονίδωμά μας, σε λιγότερο από 1 ώρα με 1000 ευρώ περίπου, δεν είμαστε σε θέση ομως να ανάγουμε τα αποτελέσματα στην πρόληψη νόσων και κατάρτιση εξατομικευμένης διατροφής, ακόμα!
Είναι σημαντικό, όμως, να λάβουμε υπόψιν πέρα από τα γονίδιά μας, και το περιβάλλον, δηλαδή τον τρόπος ζωής μας. Επιπλέον, στο σώμα μας ζουν και άλλοι μικροοργανισμοί, το μικροβίωμα του εντέρου! Παράλληλα, πρέπει να συμπεριλάβουμε και τα νέα δεδομένα της μεταβολομικής! Δηλαδή, απλώς το να γνωρίζουμε γονιδίωμά μας δεν αρκεί!
Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
Έχουμε αρκετά χρόνια μπροστά μας, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιούμε με βέλτιστο τρόπο τη διατροφογενετική στην καθημερινή κλινική πρακτική!
Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση των Pavlidis et al. συμπεραίνει ότι η χρήση των εμπορικών τεστ διατροφογεννετικής δεν συστήνεται! Τα εμπορικά τεστ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή ελέγχουν 38 γονίδια, άρα δεν είναι πλήρη, και δεν συστήνονται, ενώ η πλήρης ανάλυση του γονιδιώματος είναι και πολύ πιο ακριβή!
Μάλιστα, το 2010 στην Αμερική έγινε έρευνα για εταιρείες που είχαν υπηρεσίες διατροφογενετικής, και καταδίκασαν τα παραπλανητικά αποτελέσματα και τις παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ.
Παράλληλα, δεν βρήκαν επιστημονική βάση για τους ισχυρισμούς ότι μπορούν να συστήσουν εξατομικευμένα συμπληρώματα διατροφής ανάλογα με το DNA.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο Times ο βιοχημικός και chef Anthony Warner "But for now even leading geneticists can’t tell what colour your eyes are from your DNA, let alone suggest what food you should be eating. The best advice is to save your money and try to eat well." Δηλαδή, "οι γενετιστές δεν μπορούν να βρουν το χρώμα των ματιών από το DNA, πόσο μάλλον να συστήσουν εξατομικευμένη διατροφή. Η καλύτερη συμβουλή είναι κρατήστε τα λεφτά σας και φάτε υγιεινά"!
Βέβαια, φαίνεται ότι ακόμη και αν γνωρίζουμε τι αλλαγές πρέπει να κάνουμε στη διατροφή μας, σύμφωνα με το γονιδίωμά μας, αυτή η γνώση δεν μας κινητοποιεί για τις απαραίτητες διατροφικές αλλαγές.
Αρκετές φορές “ρίχνουμε το φταίξιμο” για το επιπλέον σωματικό μας βάρος στα γονίδιά μας. Και όντως υπάρχουν πάνω από 100 γονίδια που έχουν συσχετιστεί με το βάρος μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετώπισουμε το αυξημένο σωματικό βάρος, ακόμη και αν έχουμε γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένο βάρος! Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με το γονίδιο FTO, ένα από τα γονίδια που σχετίζεται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μπορούν να χάσουν βάρος, όπως και τα άτομα χωρίς το γονίδιο αυτό. Άρα, ναι μεν τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία, το βάρος μας και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος για εμφάνιση των παραπάνω δεν εξαρτάται και από τον τρόπο ζωής μας, δηλαδή τη διατροφή και την κίνηση!
Συμπερασματικά, αν και εως τώρα έχουμε κάνει πρόοδο όσον αφορά τα γονίδια και τη διατροφή, χρειάζονται επιπλέον μελέτες, που λαμβάνουν υπόψιν και άλλους παράγοντες, γεγονός που θα μας πάρει αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε, είναι σημαντική η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση!
- Διαβάστε άρθρο από το blog του Harvard πάνω στη διατροφογενετική εδώ!
- Διαβάστε μια μετα-ανάλυση πάνω στα τεστ διατροφογενετικής εδώ: Meta-Analysis of Genes in Commercially Available Nutrigenomic Tests Denotes Lack of Association with Dietary Intake and Nutrient-Related Pathologies.
"As solid scientific evidence is currently lacking, commercially available nutrigenomics tests cannot be presently recommended. Notwithstanding, the need for a thorough and continuous nutrigenomics research is evident as it is a highly promising tool towards precision medicine."
- Διαβάστε το άρθρο του Anthony Warner (Angry Chef) εδώ.
Οικονομική κρίση: η επίπτωση στην υγεία μας και ο ρόλος της διατροφής
H οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει επιφέρει αρνητικές συνέπειες σε πολλούς τομείς της καθημερινότητάς μας, όπως και στην σωματική και ψυχική υγεία μας. Μια πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής Πολιτικής και Προληπτικής Ιατρικής, επιβεβαιώνει με στατιστικά αποτελέσματα αυτό το γεγονός.
Ένας στους 3 Έλληνες αξιολογεί την κατάσταση της υγείας του ως μέτρια και κακή, ενώ ο δείκτης Σωματικής Υγείας της Ποιότητας Ζωής που σχετίζεται με την Υγεία, μειώθηκε σημαντικά την περίοδο 2013-2015. Το ποσοστό των Ελλήνων με χρόνια νοσήματα επίσης αυξήθηκε κατά 24,2% από το 2009 ως το 2014.
Στο χρονικό διάστημα 2006-2011 παρατηρείται μια μείωση στην κατανάλωση δημητριακών, πατάτας, και ζάχαρης, σε αντίθεση με την κατανάλωση κρέατος, ψαριών, αυγών, οσπρίων, τυριού, ελαιολάδου και καφέ, που παραμένουν σταθερά, ενώ παρατηρείται απόκλιση από τη Μεσογειακή Διατροφή.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταθερότητα στα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Όμως, επτά στους δέκα ενήλικες στην Ελλάδα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με τους άνδρες να είναι πιο συχνά υπέρβαροι, και τις γυναίκες πιο συχνά παχύσαρκες, ενώ παράλληλα η φυσική δραστηριότητά τους μειώνεται.
Σχετικά με τα παιδιά, δυστυχώς η χώρα μας έχει την πρωτιά ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, ενώ μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα νησιά του Β. Αιγαίου βρίσκονται στη δεύτερη θέση των υψηλότερων ποσοστών παιδικού υπέρβαρου και παχυσαρκίας, με το ποσοστό να αγγίζει το 34%, δηλαδή 1 στα 3 παιδιά στην περιφέρεια έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος. Αναφορικά με τη φυσική δραστηριότητα των νέων, μόνο 1 στους 3 εφήβους έχει επαρκή φυσική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ., δηλαδή 1 ώρα άσκηση για 5 ημέρες την εβδομάδα, ενώ τα αγόρια γυμνάζονται περισσότερο από τα κορίτσια.
Η επιδείνωση της υγείας του ελληνικού πληθυσμού πρέπει να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους μας, ώστε να λάβουμε δράση και να προστατεύσουμε ή και να βελτιώσουμε την υγεία μας, αφενός με έλεγχο των δεικτών υγείας μας και αφετέρου με τη βελτίωση του τρόπου ζωής μας. Έτσι, όχι μόνο ζούμε καλύτερα, αλλά μειώνουμε και τις δαπάνες για την υγεία σε ατομικό και κρατικό επίπεδο.
Όσον αφορά τον τρόπο ζωής, η δραστήρια ζωή και υγιεινή διατροφή κατέχουν βαρυσήμαντο ρόλο!
Η άσκηση είναι καλό να γίνει συνήθεια για όλους μας, ενώ η μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων είναι εξίσου απαραίτητη. Μισή ώρα περπάτημα την ημέρα ή ακόμη και στο σπίτι παρακολουθώντας βίντεο με ασκήσεις, είναι ευεργετικές για την υγεία δραστηριότητες, ενώ η χρήση της σκάλας και όχι του ανελκυστήρα, το παρκάρισμα μακριά από τη δουλειά και οι δουλειές του σπιτιού ή της αυλής μπορούν να μας βοηθήσουν ιδιαίτερα.
Παράλληλα, η μείωση του χρόνου μπροστά από την οθόνη, ακόμη και για λίγα λεπτά, κάθε 1 με 2 ώρες στη δουλειά, και η μείωση του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης, είναι εξίσου σημαντικά βήματα. Μάλιστα, για τα παιδιά προτείνεται 1 ώρα άθλησης την ημέρα και μείωση του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης σε λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα.
Η υγιεινή διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, πληθώρα θρεπτικών συστατικών, μέτρο στην κατανάλωση πρόσθετων σακχάρων, αλατιού και κορεσμένων λιπαρών, μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά, βελτιώνοντας την υγεία μας, τονώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων και βελτιώνοντας την ευεξία μας.
Πληθώρα μελετών έχουν αναδείξει τη θετική επίδραση της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία, ενώ η τήρησή της είναι εφικτή ιδιαίτερα από κατοίκους νησιών! Προτιμείστε τα όσπρια, τα φασόλια, τα ψάρια και τα θαλασσινά, καταναλώστε 5 μερίδες εποχικών φρούτων και λαχανικών την ημέρα, χρησιμοποιείστε ελαιόλαδο, περιορίστε το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, το αλκοόλ σε 1 ποτήρι την ημέρα για τους άνδρες και τις γυναίκες, πιείτε 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα και αποφύγετε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι.
Η υγεία μας είναι συνιστώσα πολλών παραγόντων, που πολλές φορές δεν μπορούμε να επέμβουμε, όπως οι κρατικές δαπάνες για την υγεία, όμως είναι στο χέρι μας, μέσω του τρόπου ζωής μας, να τη διαφυλάξουμε και να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας.