Να πάρω Ozempic;
Το Ozempic, το νέο φάρμακο για την απώλεια βάρους έχει γίνει πρωτοσέλιδο το τελευταίο διάστημα.
Τα σκευάσματα GLP-1 αναλόγων και αγωνιστών υποδοχέων, όπως το Ozempic, Saxenda, Trulicity κ.α. αποτελούν τη νέα γενιά φαρμάκων για την αντιμετώπιση του διαβήτη και του αυξημένου σωματικού βάρους.
Τα σκευάσματα αυτά δρουν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, επιδρούν στους νευρώνες POMC/CART και βελτιώνουν τον κορεσμό, και μειώνουν την όρεξη. Η λιραγλουτίδη μειώνει και τον ρυθμό γαστρικής κένωσης και η σεμαγλουτίδη μειώνει τις λιγούρες. Παράλληλα, και οι δύο φαρμακευτικές ουσίες έχουν θετική επίδραση στην πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη σε άτομα με προδιαβήτη και στην αντιμετώπιση του διαβήτη, αυξάνοντας την έκκριση της ινσουλίνης και μειώνοντας τα επίπεδα γλυκαγόνης. Επίσης, η χρήση τους οδηγεί στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, και τον έλεχγο των λιπιδίων του αίματος, και της λιπώδους διήθησης του ήπατος.
Όμως, ποιος είναι υποψήφιος να λάβει τα σκευάσματα αυτά, και ποιός όχι; Ποιες οι πιθανές παρενέργειες και ποιός είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος χρήσης τους;
Ποιός είναι υποψήφιος για την αγωγή;
Τα φάρμακα για την απώλεια βάρους δεν είναι για όλους, υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο που πρέπει να χρησιμοποιείται.
Αρχικά, για τη σεμαγλουτίδη (Wegovy, Novo Nordisk) έχει εγκριθεί η παρακάτω δήλωση: “πρέπει να χρησιμοποιείται ως συμπληρωματική αγωγή σε μια διατροφή μειωμένων θερμίδων και αυξημένης φυσικής δραστηριότητας για τη διαχείριση του βάρους, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας και διατήρησης του βάρους, σε ενήλικες με αρχικό Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) ≥30 kg/m2 (παχυσαρκία), ή ≥27 kg/m2 έως <30 mg/kg2 (υπέρβαρο) με την παρουσία τουλάχιστον ενός συνοδού παράγοντα σχετικού με το βάρος”. Η παραπάνω δήλωση ορίζει την προβλεπόμενη χρήση του φαρμάκου με βάση τα δεδομένα ασφάλειας, αποτελεσματικότητας και ποιότητας που υποβάλλονται από τον κατασκευαστή του φαρμάκου κατά τη διαδικασία έγκρισης.
Αντιστοίχως, για τη λιραγλουτίδη (Saxenda, Novo Nordisk) έχει εγκριθεί η παρακάτω δήλωση: “πρέπει να χρησιμοποιείται ως συμπληρωματική αγωγή σε μια διατροφή μειωμένων θερμίδων και αυξημένης φυσικής δραστηριότητας για τη διαχείριση του βάρους,σε ενήλικες με αρχικό Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) ≥30 kg/m2 (παχυσαρκία), ή ≥27 kg/m2 έως <30 mg/kg2 (υπέρβαρο) με την παρουσία τουλάχιστον ενός συνοδού παράγοντα σχετικού με το βάρος, όπως δυσλγυκαιμία (προδιαβήτης ή διαβήτης τύπου ΙΙ), υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή αποφρακτική υπνική άπνοια”.
Σύμφωνα με τις πλέον πρωτοποριακές και νομικά δεσμευτικές συστάσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, η σεμαγλουτίδη χορηγείται σε άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος 35 kg/m2 ή σε άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο των 30 kg/m2 και χρειάζεται να παραπεμφθούν σε πιο εξειδικευμένη αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους. Επίσης, έως τώρα η σύσταση είναι η χορήγηση των σκευασμάτων να διαρκεί ως 2 έτη, και να διακόπτεται εάν δεν έχει επιτευχθεί απώλεια βάρους μεγαλύτερη από 5% του αρχικού βάρους σε ένα εξάμηνο.
Για τη λιραγλουτίδη η σύσταση του NICE είναι να συνταγογραφείται σε άτομα που έχουν ΔΜΣ > 35 kg/m2 και
- έχουν μη διαβητική υπεργλυκαιμία, και
- έχουν υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου με βάση παράγοντες κινδύνου όπως η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία και
- συνταγογραφείται στη δευτεροβάθμια περίθαλψη από εξειδικευμένη πολυεπιστημονική υπηρεσία διαχείρισης βάρους 3ης βαθμίδας
Πώς χρησιμοποιούνται τα φάρμακα "κατά της παχυσαρκίας";
Η χρήση της σεμαγλουτίδης και της λιραγλουτίδης γίνεται στα πλαίσια της βελτίωσης του τρόπου ζωής, όπου συνδυάζονται η διατροφή (υποθερμιδική διατροφή & διατροφική συμβουλευτική) και η άσκηση, καθώς η χρήση των φαρμακευτικών σκευασμάτων δεν είναι και δεν θεωρείται αυτόνομη θεραπεία! Η σημασία του τρόπου ζωής στην μείωση και διατήρηση της απώλειας βάρους άλλωστε είναι αδιαμφισβήτητη!
Τα σκευάσματα GLP-1 αναλόγων και αγωνιστών υποδοχέων (σεμαγλουτίδη, λιραγλουτίδη) αποτελούν εξαιρετικά εργαλεία (η σεμαγλουτίδη (Ozempic) μάλιστα, φαίνεται και να υπερέχει και της λιραγλουτίδης στην απώλεια βάρους, ενώ και τα φώτα της δημοσιότητας έχουν στραφεί πάνω της), και όπως κάθε εργαλείο θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σωστά, με στόχο τα μακροπρόθεσμα οφέλη για τα άτομα. Δηλαδή, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στον σωστό πληθυσμό, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και με τον τρόπο που έχουμε δει ότι λειτουργεί το σκεύασμα. Ειδάλλως, στην περίπτωση που το σκεύασμα χορηγηθεί χωρίς να υπάρχει παράλληλα διατροφική υποστήριξη και εκπαίδευση, τότε τα αποτελέσματα του θα διαρκέσουν όσο και η χρήση του.
Ποιές είναι οι αντενδείξεις και οι παρενέργειες;
Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι υπάρχουν αντενδείξεις στη χρήση των GLP-1 αναλόγων και αγωνιστών υποδοχέων, όπως η χρήση τους σε άτομα που δεν πληρούν τα ανθρωπομετρικά κριτήρια, οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που θέλουν να μείνουν έγκυες, οι έγκυες και θηλάζουσες, άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα και με σύνδρομο ΜΕΝ2.
Οι κοινές παρενέργειες της σεμαγλουτίδης και της λιραγλουτίδης είναι η ναυτία, η δυσκοιλιότητα ή η διάρροια και ο έμετος, ενώ πιο σπάνιες παρενέργειες είναι η χολολιθίαση και η παγκρεατίτιδα.
Τι γίνεται εφόσον σταματήσω να παίρνω την αγωγή;
Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί πως η αποτελεσματικότητα της χρήσης των σκευασμάτων GLP-1 αναλόγων και αγωνιστών υποδοχέων έχει ημερομηνία λήξης, με την παύση της αγωγής. Αυτό σημαίνει ότι μετά την παύση της χρησης των σκευασμάτων, η μείωση στην όρεξη σταματά. Μάλιστα, τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν επανάκτηση των 2/3 της απώλειας βάρους μετά το πέρας των παρεμβάσεων με διατροφή και σεμαγλουτίδη. Βέβαια, το αποτέλεσμα αυτό δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, καθώς η μόνιμη αλλαγή στο βάρος προϋποθέτει μονιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής (διατροφή και άσκηση), στον τρόπο σκέψης γύρω από το φαγητό και στη σχέση μας με το φαγητό.
Συνεπώς, σε συννενόηση με τον θεράποντα ιατρό για την αξιολόγηση αναγκών και συνταγογράφηση, και με τη βοήθεια διαιτολόγου-διατροφολόγου (διατροφή, και διατροφική εκπαίδευση) και με την ένταξη της άσκησης στην καθημερινότητα, η απώλεια λίπους και η διατήρηση των αποτελεσμάτων γίνεται ακόμη πιο εφικτή!
Πηγές:
- NATIONAL INSTITUTE FOR HEALTH AND CARE EXCELLENCE. Appraisal consultation document. Semaglutide for managing overweight and obesity. https://www.nice.org.uk/guidance/ta875/documents/129
- NATIONAL INSTITUTE FOR HEALTH AND CARE EXCELLENCE guidance. Liraglutide for managing overweight and obesity.https://www.nice.org.uk/guidance/ta664/chapter/1-Recommendations
- Pedersen SD, Manjoo P, Wharton S. Canadian Adult Obesity Clinical Practice Guidelines: Pharmacotherapy for Obesity Management. Available from: https://obesitycanada.ca/guidelines/pharmacotherapy
- Chao AM, Tronieri JS, Amaro A, Wadden TA. Clinical Insight on Semaglutide for Chronic Weight Management in Adults: Patient Selection and Special Considerations. Drug Des Devel Ther. 2022 Dec 29;16:4449-4461. doi: 10.2147/DDDT.S365416. PMID: 36601368; PMCID: PMC9807016.
- Wilding, JPH, Batterham, RL, Davies, M, et al. Weight regain and cardiometabolic effects after withdrawal of semaglutide: The STEP 1 trial extension. Diabetes Obes Metab. 2022; 24( 8): 1553- 1564. doi:10.1111/dom.14725
φωτογραφία: https://utswmed.org/medblog/obesity-medication-weight-program/
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 29 Μαΐου - 1 Ιουνίου 2018
1. Κατέφθασε το επίσημο πιστοποιητικό για το Master Practitioner on Eating Disorders and Obesity!
Πιστοποιεί την επιτυχή ολοκλήρωση των σεμιναρίων (και των εργασιών) του ΚΕΑΔΔ για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών και της παχυσαρκίας!
2. Έχετε ακουστά τον όρο "κόπωση επινεφριδίων" ή "adrenal fatigue";
Τα τελευταία χρόνια μια νέα "νόσος" με συμπτώματα όπως κόπωση/εξάντληση, στρες, υπνηλία, και κακή διάθεση έχει κάνει την εμφάνισή της, με διάφορα σκευάσματα να υπόσχονται την αντιμετώπισή της.
Όμως, σε αντίθεση με την ανεπάρκεια επινεφριδίων (νόσος Addison), η "κόπωση επινεφριδίων" δεν είναι νόσος, παρά την ύπαρξη των συμπτωμάτων!
Μάλιστα, μια συστηματική ανασκόπιση της βιβλιογραφίας κατέληξε στο ότι η νόσος δεν υπάρχει, και την χαρακτηρίζει ως "μύθο"!
Και αυτό γιατί όχι μόνο δεν υπάρχουν μετρήσιμες αλλαγές στη λειτουργία των επινεφριδίων, αλλά τα συμπτώματα είναι όμοια με πολλές νόσους (νόσος Addison, κατάθλιψη) και διατροφικές ελλείψεις (έλλειψη Σιδήρου).
Είναι σημαντικό να λαμβάνει κανείς τη σωστή διάγνωση και θεραπεία, και όχι να προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια ανύπαρκτη νόσο!
3. Η έλλειψη βιταμίνης D είναι πολύ συχνό εύρημα, ειδικά στη χώρα μας.
Η βελτίωση των επιπέδων βιταμίνης D σε περίπτωση έλλειψης, όπως και σε κάθε άλλη διατροφική έλλειψη, είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη!!!
Μια νέα μελέτη, μάλιστα αναδεικνύει τη συσχέτιση των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D με αυξημένη θνησιμότητα, ειδικά για συγκεντώσεις κάτω των 20ng/mL!
Ήπιατε το γάλα σας;
Το ασβέστιο είναι ένα από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας. Απαντάται κυρίως στα οστά και στα δόντια, αλλά έχει σημαντική δράση σε όλο το σώμα, καθώς και στη λειτουργία των μυών και νεύρων!
Θα έχετε παρατηρήσει ότι στις αιματολογικές εξετάσεις μετράμε το ασβέστιο, χωρίς όμως αυτό να είναι ενδεικτικό της ποσότητας ασβεστίου στο σώμα μας, καθώς η συγκέντρωσή του στο αίμα ρυθμίζεται πολύ καλά, και δεν ξεφεύγει των ορίων, υπό φυσιολογικές συνθήκες! Η περίσσεια ασβεστίου αποθηκεύεται στα οστά, ενώ σε έλλειψη ασβεστίου αυτό παρέχεται στο σώμα από τα οστά, οδηγώντας σε οστεοπενία και οστεοπόρωση μετά από χρόνια διατροφική έλλειψη.
Παίρνουμε αρκετό ασβέστιο από τη διατροφή μας;
Η πρόσληψη ασβεστίου είναι ιδιαίτερα σημαντική στην παιδική και εφηβική ηλικία, όπου αναπτύσσονται ταχέως τα οστά. Μελέτες υποδεικνύουν ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου στην Ευρώπη και την Αμερική σε ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού.
Από πού λαμβάνουμε το ασβέστιο;
Οι κυριότερες πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά, δηλαδή το γάλα, το γιαούρτι και τα τυριά (ειδικά τα κίτρινα τυριά), και τα ψάρια που τρώγονται με το κόκκαλο. Επιπλέον πηγές ασβεστίου είναι τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (πχ. λαχανίδα, σπανάκι), τα αμύγδαλα και τα εμπλουτισμένα με ασβέστιο τρόφιμα. Δεν υπάρχει λόγος συμπληρωματικής αγωγής με ασβέστιο, εκτός και αν υπάρχει έλλειψη ασβεστίου!
Πόσο ασβέστιο χρειάζομαι;
Ανάλογα με την ηλικία οι απαιτήσεις σε ασβέστιο αλλάζουν.
Ποιοί βρίσκονται σε κίνδυνο έλλειψης ασβεστίου;
Σε κίνδυνο βρίσκονται γυναίκες σε εμμηνόπαυση, γυναίκες σε αμμηνόρροια (νευρική ανορεξία, αθλήτριες), vegeterians και vegans, άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη και άτομα με αλλεργία στα γαλακτοκομικά. Άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να αναζητήσουν γάλα χωρίς λακτόζη!
Πώς θα βάλουμε το ασβέστιο στη μέρα μας;
- Γαλακτοκομικά: Το γάλα (240 mg/ 200 ml) και το γιαούρτι (200 mg/120 γρ) μπορούν να καταναλωθούν στο πρωινό μαζί με δημητριακά, ή μπορούμε να φτιάξουμε τοστ με 2 φέτες τυρί (περίπου 220mg/ 30 γρ). Τα τυριά (περίπου 220mg/ 30 γρ) συνοδεύουν τα λαδερά, τα ζυμαρικά, και τις ομελέτες. Το βράδυ μπορούμε να φάμε σαλάτα με τυρί (πχ. ντάκος με ντομάτα και τυρί φέτα ή σαλάτα με τυρί και κριτσίνια)
- Για άτομα που δεν καταναλώνουν γαλακτοκομικά, τα υποκατάστατα γάλακτος (ροφήματα αμυγδάλου, σόγιας, κ.α.) είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο, επομένως αποτελούν πηγή ασβεστίου!
Καλό είναι να μη συνδυάζουμε το τυρί με κρέας, ψάρι κοτόπουλο και όσπρια, γιατί το ασβέστιο δυσχεραίνει την απορρόφηση του Σιδήρου.
- Τα μικρά ψάρια, όπως οι σαρδέλες τρώγονται με το κόκκαλο, οπότε λαμβάνουμε από εκεί το ασβέστιο!
- Σαν σαλάτα μπορούμε να προτιμήσουμε το μπρόκολο, τη λαχανίδα και το σπανάκι.
- Από ξηρούς καρπούς τα αμύγδαλα και το αμυγδαλοβούτυρο, οι ηλιόσποροι και οι κολοκυθόσποροι, το σουσάμι και το ταχίνι περιέχουν καλές ποσότητες ασβεστίου.
Μια πλήρης διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, μας παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, και φυσικά Ασβέστιο. Τα γαλακτοκομικά και τα εμπλουτισμένα υποκατάστατά τους είναι η καλύτερη πηγή, αλλά ας μη ξεχνάμε και τα μικρά ψάρια, κάποια λαχανικά και τους ξηρούς καρπούς! Όλα αυτά τα τρόφιμα είναι εύκολα προσβάσιμα, θρεπτικά και γευστικά!
Το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου
Ο καρκίνος αποτελεί μια από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου παγκοσμίως, ενώ είναι από τις ασθένειες που προκαλούν μεγάλο φόβο, αν και τα ποσοστά επιτυχούς θεραπείας και επιβίωσης των ασθενών έχουν αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια.
Φυσικά, η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία και η έρευνα έχει κάνει σημαντικά βήματα όσον αφορά την αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου και την έγκαιρη διάγνωση αρκετών τύπων καρκίνου.
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του καρκίνου, όχι μόνο σαν προστατευτικός, αλλά και ως παράγοντας κινδύνου!
Πρόσφατα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως το μπέικον, το ζαμπόν και τα λουκάνικα, βρίσκονται στην ίδια κατηγορία καρκινογόνων με το τσιγάρο, το αλκοόλ, το αρσενικό και τον αμίαντο.
Συγκεκριμένα, τα επεξεργασμένα κρέατα πλέον αποτελούν σαφή καρκινογόνα (κατηγορία 1) για ανάπτυξη καρκίνου, ενώ το κόκκινο κρέας (εκτός ψαριού και πουλερικών) αποτελεί πιθανή αιτία καρκίνου (κατηγορία 2Α), όπως δείχνουν πάνω από 800 έρευνες που μελετήθηκαν από τον οργανισμό «International Agency for Research on Cancer».
Μάλιστα, πέρα από τη συσχέτιση της κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, πλέον υπάρχει πλήθος ερευνών που δείχνουν μια πιθανή συσχέτιση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος με τον καρκίνο του στομάχου και του προστάτη και της κατανάλωσης αλλαντικών με τον καρκίνο του στομάχου!
Συγκεκριμένα, άτομα που καταναλώνουν επί το πλείστον κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας έχουν 17% και 18% αντίστοιχα μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, σε σχέση με αυτούς που το καταναλώνουν σπάνια.
Η αρνητική επίδρασή τους οφείλεται σε χημικές ουσίες που υπάρχουν φυσικά ή προστίθενται και άλλες που παράγονται κατά την επεξεργασία, κατά το ψήσιμο των κρεάτων αυτών.
Τι σημαίνει όμως αυτό για τη διατροφή μας; Θα πρέπει να σταματήσουμε να τρώμε κόκκινο κρέας και αλλαντικά;
Το γεγονός ότι η συχνή κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο δε σημαίνει ότι κάθε γεύμα που περιέχει κόκκινο κρέας ή αλλαντικό είναι επιβλαβές! Μάλιστα, το κρέας αποτελεί καλή πηγή πρωτεϊνών, σιδήρου και ψευδαργύρου. Αντιθέτως, όταν κάποιος τρώει συχνά μεγάλες ποσότητες κόκκινου κρέατος και αλλαντικών, τότε οδηγείται σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου.
Η μέτρια κατανάλωσή κρέατος, κατά το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, δεν είναι επιβλαβής για τον οργανισμό.
Για τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου προτείνεται η κατανάλωση κρεάτων σε ποσότητα 70 γραμμαρίων ή λιγότερο την ημέρα, δηλαδή 490 γραμμάρια ή λιγότερο κόκκινου κρέατος και αλλαντικών την εβδομάδα.
Αυτή η ποσότητα μπορεί να μεταφραστεί σε ένα τοστ με αλλαντικό την ημέρα και δύο μερίδες των 140 γραμμαρίων κόκκινου κρέατος την εβδομάδα!
Αν κάποιος καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες κόκκινου κρέατος και αλλαντικών, μπορεί να το αντικαταστήσει σε ένα ή παραπάνω γεύματα με πουλερικά, ψάρι ή όσπρια. Ακόμη, σε σάντουιτς αντί για κάποιο αλλαντικό μπορεί να μπει ψητό κοτόπουλο, τόνος σε νερό ή σολομός.
Τέλος, η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αλλά και στην προστασία από διάφορους τύπους καρκίνου.
Ο οργανισμός «World Cancer Research Fund» προτείνει για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου τη διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους, την τακτική άσκηση και την υγιεινή διατροφή, το θηλασμό και τη σωστή πρόληψη. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη διατροφή, προτείνεται η αποφυγή των ενεργειακά πυκνών, πλούσιων σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη τροφίμων και η μείωση της κατανάλωσης του κόκκινου κρέατος και των αλλαντικών.
Αντίθετα, συνιστάται η προτίμηση στην κατανάλωση τροφίμων όπως όσπριων, λαχανικών και φρούτων που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, ενώ το αλκοόλ περιορίζεται σε ένα ποτό για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες την ημέρα. Μάλιστα, οι επιζώντες από καρκίνο συστήνεται να ακολουθούν τις οδηγίες για την πρόληψη του, ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο επανεμφάνισης της ασθένειας.
