Τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται σε ένα πρόγραμμα διατροφής;
Τι απαγορεύεται σε ένα προγραμμα διατροφής;
Από τις πιο κοινές ερωτήσεις που δέχομαι στο γραφείο είναι αν επιτρέπεται να μπει στο προγραμμα διατροφής κάποιο φαγητο, το οποίο θεωρείται "παχυντικο", από τη μπανάνα και τα ζυμαρικά έως κάποιο γλυκο και τον μουσακά.
Γιατί να απαγορευεται όμως ένα φαγητό ή γλυκό ή τρόφιμο;
Καταρχάς, δεν υπάρχουν παχυντικα και αδυνατιστικα τροφιμα.
Κατά δεύτερον, στόχος του προγραμματος και της συνεργασίας με τον διαιτολογο-διατροφολογο είναι η σταδιακή βελτίωση διατροφικών συνηθειών & συμπεριφορών.
Η απαγόρευση κατανάλωσης αγαπημένων τροφίμων δεν μας βοηθά να φτάσουμε το στόχο μας, αντιθέτως μας κάνει να τα λαχταράμε ακόμη πιο πολυ & εν τέλει να τα υπέρκαταναλώσουμε!
Η διαχείριση καταστάσεων που μας κάνει να υπέρ καταναλώνουμε φαγητά ή γλυκά είναι το σημαντικο κομμάτι στη μακροπροθεσμη βελτίωση των διατροφικών συμπεριφορων, και όχι η προσωρινή απαγόρευσή τους.
Το φαγητό είναι ανάγκη & απόλαυση!
Από τις σκάλες ή με το ασανσέρ; Η επίδραση της μη οργανωμένης άσκησης στο βάρος μας
H ημερήσια ενεργειακή κατανάλωση του οργανισμού μας, αποτελείται από τρεις μεταβλητές: α) Το βασικό μεταβολισμό, δηλαδή την ενέργεια που χρειάζεται ο οργανισμός μας για τις βασικές του λειτουργίες, β) τη θερμογένεση από την πέψη, το μεταβολισμό, τη μετατροπή και την αποθήκευση των συστατικών της τροφής μας και γ) τη θερμογένεση από την άσκηση. Η άσκηση μπορεί να είναι προγραμματισμένη ή όχι.
Θερμογένεση λόγω μη προγραμματισμένης άσκησης ονομάζεται η ενεργειακή δαπάνη που προέρχεται από απλές καθημερινές δραστηριότητες που κάνουμε, όπως σύντομο περπάτημα, κουβάλημα τροφίμων από το σούπερ μάρκετ, κίνηση χεριών και ποδιών, κηπουρική, καθάρισμα του σπιτιού και άλλα.
Ακόμη και σε άτομα που γυμνάζονται τακτικά, η θερμογένεση λόγω μη προγραμματισμένης άσκησης, αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της ενεργειακής δαπάνης λόγω άσκησης, ενώ μπορεί να φτάσει και τις 350 θερμίδες ημερησίως!
Χωρίς να το καταλάβουμε, δαπανούμε ενέργεια, δηλαδή θερμίδες, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια ή και διατήρηση του σωματικού βάρους, ενώ διάγουμε μια πιο δραστήρια ζωή με λιγότερο κόπο!
Μάλιστα, η έρευνα έχει δείξει ότι άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος κάθονται περισσότερες ώρες απ’ ό,τι τα άτομα με φυσιολογικό βάρος. Επομένως, η ενεργειακή τους δαπάνη είναι πολύ χαμηλότερη, οπότε η αύξηση του χρόνου που τα άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος περνούν όρθια ή κάνοντας απλές κινήσεις, μπορεί να τους βοηθήσει στην προσπάθειά τους για μείωση του βάρους!
Παράλληλα, μια άλλη έρευνα έδειξε ότι άτομα που σε καταστάσεις υπερφαγίας (αυξημένη κατανάλωση τροφής) αυξάνουν τη μη προγραμματισμένη άσκηση, αποθηκεύουν λιγότερο λίπος από εκείνους που δεν την αυξάνουν.
Οι έρευνες αυτές υποδεικνύουν ότι η μη προγραμματισμένη άσκηση παίζει ρόλο στην παχυσαρκία, και είναι θεμιτή η αύξησή της για αύξηση της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης!
Πώς μπορείτε να αυξήσετε την σωματική δραστηριότητά σας με απλούς τρόπους;
1. Ανεβείτε από τις σκάλες. Ακόμη και αν μπορείτε να ανεβείτε μόνο έναν όροφο, προτιμήστε τα σκαλιά! Σιγά - σιγά αυξήστε τους ορόφους που μπορείτε να ανεβείτε!
2. Αφήστε το αυτοκίνητο λίγο πιο μακριά από το σπίτι ή τη δουλειά και περπατήστε.
3. Προτιμήστε το περπάτημα για μικρές αποστάσεις, και όχι το μηχανάκι ή το αυτοκίνητο.
4. Μείνετε όρθιοι για 10-15 λεπτά την ημέρα στο γραφείο.
5. Στον ελεύθερό σας χρόνο προτιμήστε ένα χόμπι, όπως κηπουρική ή πηγαίνετε μια βόλτα με τα πόδια ή το ποδήλατο.
6. Πάρτε το λεωφορείο από την επόμενη στάση ή κατεβείτε στην προηγούμενη και περπατείστε μέχρι τον προορισμό σας.
7. Εάν κάνετε διάλλειμα στη δουλειά σας, προτιμήστε να πάτε μια σύντομη βόλτα.
8. Τώρα που είναι καλοκαίρι, πηγαίνετε για μπάνιο και δοκιμάστε κάποιο θαλάσσιο σπορ.
9. Αποφύγετε να βλέπετε τηλεόραση για πάνω από 2 ώρες ημερησίως.
Η μη προγραμματισμένη άσκηση είναι ένας εύκολος και ανώδυνος τρόπος να αυξήσουμε την ενεργειακή μας δαπάνη και να γίνουμε πιο δραστήριοι και υγιείς, χωρίς να δαπανήσουμε χρόνο και χρήμα!
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 29 Μαΐου - 1 Ιουνίου 2018
1. Κατέφθασε το επίσημο πιστοποιητικό για το Master Practitioner on Eating Disorders and Obesity!
Πιστοποιεί την επιτυχή ολοκλήρωση των σεμιναρίων (και των εργασιών) του ΚΕΑΔΔ για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών και της παχυσαρκίας!
2. Έχετε ακουστά τον όρο "κόπωση επινεφριδίων" ή "adrenal fatigue";
Τα τελευταία χρόνια μια νέα "νόσος" με συμπτώματα όπως κόπωση/εξάντληση, στρες, υπνηλία, και κακή διάθεση έχει κάνει την εμφάνισή της, με διάφορα σκευάσματα να υπόσχονται την αντιμετώπισή της.
Όμως, σε αντίθεση με την ανεπάρκεια επινεφριδίων (νόσος Addison), η "κόπωση επινεφριδίων" δεν είναι νόσος, παρά την ύπαρξη των συμπτωμάτων!
Μάλιστα, μια συστηματική ανασκόπιση της βιβλιογραφίας κατέληξε στο ότι η νόσος δεν υπάρχει, και την χαρακτηρίζει ως "μύθο"!
Και αυτό γιατί όχι μόνο δεν υπάρχουν μετρήσιμες αλλαγές στη λειτουργία των επινεφριδίων, αλλά τα συμπτώματα είναι όμοια με πολλές νόσους (νόσος Addison, κατάθλιψη) και διατροφικές ελλείψεις (έλλειψη Σιδήρου).
Είναι σημαντικό να λαμβάνει κανείς τη σωστή διάγνωση και θεραπεία, και όχι να προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια ανύπαρκτη νόσο!
3. Η έλλειψη βιταμίνης D είναι πολύ συχνό εύρημα, ειδικά στη χώρα μας.
Η βελτίωση των επιπέδων βιταμίνης D σε περίπτωση έλλειψης, όπως και σε κάθε άλλη διατροφική έλλειψη, είναι αδιαμφισβήτητα απαραίτητη!!!
Μια νέα μελέτη, μάλιστα αναδεικνύει τη συσχέτιση των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D με αυξημένη θνησιμότητα, ειδικά για συγκεντώσεις κάτω των 20ng/mL!
Διατροφή και Προληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ) είναι μεταβολική νόσος, ποικίλης αιτιολογίας που χαρακτρίζεται από υπεργλυκαιμία και διαταραχές στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, εξαιτίας διαταραγμένης παραγωγής ινσουλίνης ή δράσης της ή συνδυασμός τους. Ο ΣΔΙΙ είναι ο πιο κοινός τύπος διαβήτη, και αφορά το 90-95% των διαγνώσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις ΣΔΙΙ σε ενήλικες, αλλά και σε εφήβους!
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου αποτελούν η γενετική προδιάθεση, η ηλικία, το υψηλό σωματικό βάρος, και ο καθιστικός τρόπος ζωής. Είναι πιο συχνός σε γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη κύησης και άτομα με δυσλιπιδαιμία ή υπέρταση. Η πρόληψη έγκειται στην τακτική παρακολούθηση των τιμών γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, καθώς και στην βελτίωση του τρόπου ζωής και την απώλεια βάρους σε άτομα με προ-διαβήτη.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης του ΣΔΙΙ μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ή/και καθυστέρηση της εμφάνισης ΣΔΙΙ, με την απώλεια βάρους να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Σύμφωνα με τον American Diabetes Association (ADA) άτομα στο στάδιο του προ-διαβήτη θα πρέπει να επισκεφτούν διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να λάβουν εξατομικευμένη διαιτολογική παρέμβαση.
Σύμφωνα με τον ADA άτομα με προ-διαβήτη συστήνεται να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους με στόχο μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 7% του αρχικού σωματικού βάρους, και μέτριας έντασης άσκηση για 150 λεπτά/εβδομάδα. Παρόμοιες οδηγίες έχουν μελετηθεί με θετικά αποτελέσματα σε έρευνες ανά τον κόσμο.
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη, όπως αναδεικνύει πληθώρα μελετών, ενώ και ο ADA συστήνει την προσκόλληση σε ένα υγιεινό μοντέλο διατροφής, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, ή ένα διατροφικό πρότυπο χαμηλό σε λιπαρά. Μάλιστα, η ΜΔ φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του ΣΔΙΙ ακόμα και αν δεν υπάρχει απώλεια βάρους. Περισσότερες μελέτες θα πρέπει να γίνουν σχετικά με την επίδραση μιας διατροφής χαμηλής σε υδατάνθρακες για άτομα με προ-διαβήτη, αν και οι παρούσες δείχνουν ότι είναι το ίδιο αποτελεσματικές με τις δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά.
Ενώ η απώλεια βάρους, ανεξαρτήτως τρόπου, φαίνεται να εκείνη που βελτιώνει την πρόληψη του διαβήτη, η ποιότητα της διατροφής φαίνεται να είναι σημαντική για άτομα που δεν έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, αλλά και για την συνολική υγεία. Σημαντικό στοιχείο για την μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους είναι η εξατομίκευση & η επιλογή του διατροφικού προτύπου που ταιριάζει στο κάθε άτομο.
Συμπερασματικά, η διατροφή ως σύνολο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία και την πρόληψη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΔΙΙ. Η απώλεια βάρους μεσω βελτίωσης του τρόπου ζωής παίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην εξατομίκευση, ενώ συστήνεται η πρόσκόλληση σε ένα πλάνο υγιεινής διατροφής με έμφαση στην πρόσληψη προϊόντων ολικής άλεσης, στα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ να μειωθεί η πρόσληψη τροφίμων πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα, αλάτι, κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές:
1. Standards of Medical Care in Diabetes—2019 Abridged for Primary Care Providers
2. Mediterranean diet and diabetes: prevention and treatment.
3. The role of diet in the prevention of type 2 diabetes.