COVID-19 disease, obesity and micronutrients: An updated narrative review of the literature
Papadopoulou, S.K., Mantzorou, M., Koutridou, D., Tassoulas, E., Sakellaropoulou, S., Biskanaki, F., Xatziapostolou, E. and Papandreou, D. (2020), "COVID-19 disease, obesity and micronutrients: An updated narrative review of the literature", Nutrition & Food Science
COVID-19, παχυσαρκία & μικροθρεπτικά συστατικά: Πώς το αυξημένο σωματικό βάρος & η διατροφή επηρεάζουν τη βαριά νοσο με κορονοϊό
Μια ενδιαφέρουσα ανασκόπιση της βιβλιογραφίας ανέλαβε η επιστημονική μας ομάδα, αναφορικά με τη νόσο COVID-19, που προκαλείται από τον νέο κορονοϊό SARS Cov 2, και συγκεκριμένα το ρόλο του αυξημένου σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας στη σοβαρότητα της νόσου, και το ρόλο των μικροθρεπτικών συτστατικών στην αντιμετώπισή της.
Το υψηλό σωματικό βάρος
Ο υψηλός Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), και ειδικά η παχυσαρκία με ΔΜΣ πάνω από 35 kg/m2, είναι ένας από τους ανεξάρτητους παράγοντες που σχετίζονται με σοβαρή νόσο COVID-19 και δυσμενή κλινικά αποτελέσματα, όπως η διασωλήνωση. Επίσης, έχει παρατηρηθεί καμπύλη σχήματος J μεταξύ ΔΜΣ & θνησιμότητας απο τη νόσο COVID-19, με συσχέτιση να είναι σημαντική, ακόμη και μετά από προσαρμογή για συννοσηρότητες που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Οι Engin et al. ανέλυσαν την αλληλεπίδραση μεταξύ παχυσαρκίας, καπνίσματος και του υποδοχέα ACE2, σχετικά με την παθοφυσιολογία εμφνανισης COVID-19. Ο λιπώδης ιστός εκκρίνει την αγγειοστενσίνη II, μια ορμόνη με φλεγμονώδη ιδιότητες, του μονοπατιού RAS. O Sars-Cov-2 μπλοκάρει τον υποδοχέα ACE2 και οδηγεί σε συσσώρευση αγγειοτενσίνης II, που μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας και φλεγμονώδη μυοκαρδίτιδα.
Έχουν αναλυθεί διάφοροι πιθανοί μηχανισμοί σχετικά με τη σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και παθογένεσης COVID-19. Γενικά, η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί με μειωμένη ανοσολογική απόκριση, υψηλότερη θνησιμότητα λόγω μολυσματικών ασθενειών, μειωμένη ανοσοαπόκριση και σοβαρή λοίμωξη με τον ιό της γρίπης και υψηλότερη ευπάθεια σε λοιμώξεις. Επιπλέον, ενώ η παχυσαρκία σχετίζεται με υψηλότερο επιπολασμό πνευμονίας και πνευμονικής υπέρτασης, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συμπτωματολογίας και της σοβαρότητας των αναπνευστικών ασθενειών. Η παχυσαρκία συνοδεύεται από φλεγμονή χαμηλού βαθμού, ανισορροπία ενδοθηλίου και εξασθενημένη λειτουργία των πνευμόνων που μπορούν να παίξουν ρόλο στην καταιγίδα κυτταροκινών και στην παθογένεση COVID-19.
Γενικά, τα επιδημιολογικά στοιχεία ανά τον κόσμο επιβεβαιώνουν οτι τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για σοβαρή νόσο, και δη όταν νοσούν και από άλά συνοδά νοσήματα (πχ. διαβήτης, υπέρταση)
Μικροθρεπτικά συστατικά
Η καλή κατάσταση θρέψης και η επάρκεια μικροθρεπτικών συστατικών είναι σημαντικά για την υγεία και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νόσου. Πληθώρα μικροθρεπτικών συστατικών παίζουν σημαντικούς λειτουργικούς ρόλους στην ανοσο-απόκριση.
Για παράδειγμα, χαμηλά επίπεδα ή χαμηλές προσλήψεις βιταμινών Α, Ε, Β6 και Β12, ψευδάργυρος και σελήνιο έχουν συσχετιστεί με ανεπιθύμητα κλινικά αποτελέσματα στη μόλυνση από ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Συμπλήρωμα μικροθρεπτικών συστατικών, σε επάρκεια θρεπτικών συστατικών δεν είναι απαραίτητο. Ωστόσο, στην τρέχουσα κατάσταση, τα άτομα με υψηλό κίνδυνο για ή με χαμηλά επίπεδα μικροθρεπτικών συστατικών μπορεί να επωφεληθούν από εξατομικευμένη συμπλήρωματική αγωγή μικροθρεπτικών συστατικών (πχ. βιταμίνες).
Ακόμη δεν έχουμε μελέτες που να αναδεικνύουν το ρόλο συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών στην πρόσληψη & αντιμετώπιση της νόσου COVID-19.
Η κακή κατασταση θρέψης συνδέεται με φλεγμονή και οξειδωτικό στρες και μειωμένη ανοσολογική απόκριση. Επιπλέον, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στην ποιότητα της διατροφής και στις διατροφικές συνήθειες τόσο για τον γενικό πληθυσμό όσο και για τους ηλικιωμένους, οι οποίοι αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου.
Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και επάρκειας μικροθρεπτικών ουσιών είναι σημαντική για τη γενική υγεία, ειδικά κατά την παρούσα πανδημία. Αν και η συμπλήρωματική αγωγή δεν συστήνεται σε περίπτωση επαρκών επιπέδων, συνιστάται σε χαμηλά ή ανεπαρκή επίπεδα! Αυτό είναι σημαντικό ειδικά όσον αφορά τη βιταμίνη D, καθώς ένας μεγάλος αριθμός ατόμων εμφανίζει ανεπάρκεια λόγω της ελλειπούς έκθεσης στον ήλιο κατά την καραντίνα, και ειδικά το χειμώνα. Η προσκόλληση σε ένα υγιές διατροφικό πρότυπο, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, μπορεί να έχει θετική επίδραση στη διατροφική κατάσταση και τη γενική υγεία.
Ο κορονοϊός και η πανδημία μας υπενθυμίζει το σημαντικό ρόλο του σωματικού βάρους, και του υγιούς τρόπου ζωής (υγιεινή διατροφή & κίνηση) στην υγεία και στον κίνδυνο να νοσήσουμε σοβαρά από οξείες νόσους, αλλά και χρόνιες!
Το επιστημονικό άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στο επιστημονικό περιοδικό.
Ελαφριά παστουρμαδόπιτα με σφολιάτα
Η παστουρμαδόπιτα είναι κλασσικό Χριστουγεννιάτικο πιάτο στην οικογένεια. Αν και πολλοί τη θεωρούν βαριά συνταγή, και θεωρούν οτι ο παστουρμάς μυρίζει, υπαρχει μια ελαφριά συνταγή, για τους λάτρεις του παστουρμά.
Θα χρειαστείτε:
- 2 φύλλα σφολιάτας (για το πάνω & κάτω μέρος πίτας)
- 6 λεπτές φέτες παστουρμά
- 1 ντομάτα αποφλειωμένη και χωρίς σπόρους, κομμένη σε λωρίδες
- 300 γρ τυρί κασέρι τριμμένο
- λιγος μαϊντανός, λιγοςδυόσμος & λιγος άνηθος ψιλοκομμένος
- μαύρο σουσάμι
- 2 αυγά
Εκτέλεση:
1. Κόψτε τις φέτες του παστουρμά σε μικρές λωρίδες. Για 2-3 ώρες αφήστε τον παστουρμά σε χτυπημένο αυγό για να μην μυρίζει και να μαλακώσει.
2. Σε ενα ταψάκι απλώστε το ενα φύλλο σφολιάτας, και από πάνω ρίξτε το μισό τυρί, τις φέτες του παστουρμά, τις φέτες της ντομάτας, και τα μυρωδικά. Από πάνω ρίξτε το υπόλοιπο τυρί και ντομάτα.
3. Από πάνω καλύψτε με το άλλο φύλλο της σφολιάτας.
4. Χτυπήστε το άλλο αυγό και αλλείψτε για να κολλήσουν τα φύλλα. Με ένα πιρούνι κάντε τρύπες στη σφολιάτα (γύρω-γύρω και πάνω). Πασπαλίστε από πάνω με μαύρο σουσάμι.
5. Ψήστε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς για 40 λεπτά.
6. Καλή απόλαυση!!!
Τα διατροφικά νέα του Νοέμβρη
1. Πώς θα τρώμε πιο υγιεινά ως φοιτητες;
1. Η κατάψυξη είναι φίλη μας
2. Επιλέγουμε εύκολες συνταγές
3. Μεριδοποιούμε
4. Βάζουμε πρόγραμμα
5. Θυμόμαστε τους κανόνες ασφάλειας τροφίμων
6. Λέμε όχι στην σπατάλη τροφίμων
2. Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είναι στις 14 Νοέμβρη 2018.
Γνωρίζετε ότι 1 στους 2 ασθενείς δεν γνωρίζει ότι πάσχει από διαβήτη;
Γνωρίζετε ότι 1 στους 11 ανθρώπους ζει με διαβήτη;
3. Τι κάνουμε σε περίπτωση υπογλυκαιμίας;
Σε περίπτωση υπογλυκαιμίας χρειάζεται να δώσουμε στο άτομο απλά σάκχαρα (ζάχαρη), που άμεσα περνούν στην κυκλοφορία του αίματος.
Αν και πολλές φορές ακούμε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη να καταναλώνουν σοκολάτα σε περίπτωση που νιώσουν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, υπάρχουν πολύ καλύτερες επιλογές, με πιο άμεσο αποτέλεσμα, όπως μέλι, χυμός ή αναψυκτικό!
4. Μπανάνες και απώλεια βάρους πάνε μαζί;
Πολλές φορές ακούμε ότι οι μπανάνες απαγορεύονται από ένα πρόγραμμα διατρφής, γιατί παχαίνουν!
Ισχύει όμως κάτι τέτοιο; Ας εξετάσουμε τους ισχυρισμούς:
Οι μπανάνες έχουν πολλή ζάχαρη.
Όλα τα φρούτα περιέχουν σάκχαρα, τα οποία όμως δεν ανήκουν στη ζάχαρη (δηλαδή στα ελεύθερα σάκχαρα). Τα σάκχαρα που περιέχονται στη μπανάνα και στα υπόλοιπα φρούτα, χάρη στη δομή του φρούτου, και ουσιαστικά στις φυτικές ίνες περνούν αργά στην κυκλοφορία του αίματος, σε αντίθεση με τα ελεύθερα σάκχαρα (πχ σε ένα χυμό φρούτων ή σε γλυκά) τα οποία άμεσα θα περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Μάλιστα, έτσι θα χορτάσουμε και θα μείνουμε χορτάτοι για περισσότερη ώρα!
Οι μπανάνες έχουν πολλά λιπαρά.
Ως φρούτο η μπανάνα δεν περιέχει λιπαρά! Αντιθέτως περιέχει πληθώρα μικρο-θρεπτικών συστατικών!
Οι μπανάνες έχουν πολλές θερμίδες και παχαίνουν.
Οι μπανάνες, όντως, σε σχέση με ένα τυπικό φρούτο έχουν παραπάνω θερμίδες, αλλά η διαφορά αυτή δεν είναι επαρκής ώστε να θεωρηθεί η μπανάνα θερμιδικά πυκνό τρόφιμο. Επιπλέον, το βάρος αυξάνεται και το λίπος αποθηκεύεται όταν τρώμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται το σώμα μας, ανεξαρτήτως του τί τρώμε! Αντί να ανησυχούμε για το θερμιδικό περιεχόμενο της μπανάνας, ας επικεντρωθούμε στη θρεπτική της αξία, και στο να περιορίσουμε την κατανάλωση πραγματικά θερμιδικά πυκνών τροφίμων.
Επομένως, η μπανάνα είναι μια εξαιρετική επιλογή ως φρούτο! Μάλιστα, θα λέγαμε ότι είναι ιδανικό σνακ καθώς καθαρίζεται πανεύκολα χωρίς μαχαίρι, μεταφέρεται εύκολα, είναι χορταστική και γευστική, ενώ όταν ωριμάσει πολύ είναι εξαιρετική σε γλυκά, όπως κέικ μπανάνας ή μπισκότα με μπανάνα, βρώμη και κομματάκια σοκολάτας! Τέλος, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί ότι η μπανάνα είναι ιδιαίτερα θρεπτική, καθώς μια μερίδα (1 μπανάνα 130 γρ) καλύπτει το 8% των αναγκών μας σε Μαγνήσιο, το 12% σε Κάλιο, το 25% σε Bιταμίνη Β6, ενώ περιέχει και 3 γραμμάρια φυτικών ινών! Συνεπώς, επιλέξτε μπανάνα άφοβα!
5. 1.1 δις ενήλικες εμφανίζουν υπέρταση (αυξημένη αρτηριακή πίεση), αλλά μόνο 1 στους 5 την έχει υπό έλεγχο!
Γνωρίζετε ότι η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως "σιωπηλός δολοφόνος";
6. Τα τεστ δυσανεξίας γίνονται σε πολλές χώρες, ακόμη και αν η χρήση τους δεν είναι επιστημονικώς τεκμηριωμένη, και πολλοί οργανισμοί έχουν δηλώσει και επιβεβαιώσει ότι τα τεστ αυτά δεν πρέπει να γίνονται, και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα της φυσιολογίας του σώματός μας.
Πώς γίνονται τα τεστ αυτά και πώς 2 κέντρα έκαναν το τεστ σε μια γυναίκα και έδειξαν εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα εξετάζεται στο άρθρο που θα βρείτε εδώ.
Αν ανησυχείται για τη διατροφή σας και πώς επιρρεάζει την υγεία σας, κρατείστε ένα ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και συμπτωμάτων και επισκεφτείτε τον ιατρό και τον διαιτολόγο-διατροφολόγο σας.
7. Οι Χριστουγεννιάτικες συνταγές είναι κλασσικά μη-vegeterian, με το κρέας και τη γαλοπούλα να κυριαρχούν! Πώς μπορούμε να προσφέρουμε λοιπόν θρεπτικό και εύγευστο φαγητό σε άτομα που δεν έχουν στη διατροφή τους τα κύρια πιάτα των εορτών;
- Στις σαλάτες για έξτρα πρωτεΐνη μπορούν να αναμειχθούν όσπρια, όπως φασόλια και ξηροί καρποί!
- Σαν συνοδευτικό μπορούμε να κάνουμε χούμους από ρεβίθια πάνω σε ψημμένες αραβικές ή ελληνικές πίτες.
- Τα λαχανικά μπορούν να μαγειρευτούν με διαφορετικό, ευφάνταστο τρόπο. Μπορούμε να ψήσουμε ένα ολόκληρο κουνουπίδι με μπαχαρικά, να ψήσουμε πατάτες, και καραμελωμένα καρότα στο φούρνο, καθώς και ρύζι με κάρυ και λαχανικά.
- Ως πρώτο πιάτο μια βελουτέ κολοκυθόσουπα είναι απολαυστική, και συνοδεύεται με 1 γεμάτη κουταλιά της σούπας γιαούρτι στη μέση!
- Οι χορτόπιτες είναι μια εξαιρετική επιλογή. Από σπανακόπιτα/χορτόπιτα με τυριά, εως τάρτες με μπρόκολο και τυρί, και μανιταρόπιτα φτιάχνουμε απολαυστικές συνταγές για όλους.
- Μια πιατέλα τυριών δεν αποτυγχάνει ποτέ! Αγοράστε διάφορα τυριά και απλά βάλτε τα σε μια πιατέλα, μαζί με ξεροψημμένο ψωμί, κριτσίνια και κράκερ.
- Η σόγια μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα συνταγών, αντί για κρέας. Είτε σε ριζότο, είτε σαν μπιφτέκια είναι μια καλή ιδέα για όσους την καταναλώνουν.
- Επίσης, μπορούμε να φτιάξουμε μπιφτέκια από ρεβίθια ή και φακές. Υπάρχουν αρκετές συνταγές στο διαδύκτιο!
- Τα γλυκά είναι το πιο εύκολο κομμάτι. Τα περισσότερα γλυκά είναι vegeterian. Αν, όμως, οι καλεσμένοι δεν τρώνε αυγά, τότε δοκιμάστε τάρτα φρούτων με βάση από μπισκότα χωρίς αυγά και vegan κέικ μπανάνας ή καρότου (θα βρείτε πληθώρα συνταγών στο διαδύκτιο), ή ψημμένα κωδώνια με μέλι και κανέλλα. Μια πιατέλα ή fondue με σοκολάτα και αποξηραμένα φρούτα επίσης είναι μια ωραία επιλογή που αρέσει σε όλους.
Μύθοι για τη Διαιτολογία & τους Διαιτολόγους: Ο διαιτολόγος θα σου πει τι θα φας
Πολλοί θεωρούν ότι οι διαιτολόγοι θα πουν στον διαιτώμενο τι θα φάει, και τι όχι, ή ότι ο διαιτολόγος έχει έτοιμα προγράμματα διατροφής που δίνει στους διαιτώμενους.
Αν και παλαιότερα κάτι παρεμφερές ίσχυε, πλέον ο κλάδος της διαιτολογίας έχει αλλάξει άρδην. Παλαιότερα, τα προγράμματα διατροφής δεν ήταν εξατομικευμένα, και στόχος ήταν η αυστηρή τήρησή τους. Πλέον, στόχος είναι η σταδιακή βελτίωση του τρόπου ζωής, με την υγιεινή διατροφή να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Ο διαιτολόγος βοηθάει τον διαιτώμενο να βελτιώσει τις διατροφικές συνήθειες και συμπεριφορές του, ενώ το πρόγραμμα διατροφής είναι εξατομικευμένο, και φτιαγμένο για τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου.
Συγκεκριμένα για το πρόγραμμα διατροφής, ο διαιτολόγος σε συνεργασία με τον διαιτώμενο θα οργανώσουν και θα καταρτίσουν ένα πλάνο, με τρόφιμα και φαγητά που προτιμά ο διαιτώμενος.
Ακόμη και στην κατάρτιση θεραπευτικών διαιτών (πχ. για νεφροπαθείς, άτομα με δυσθρεψία, άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου) ή σε περίπτωση αλλεργιών, η απόλαυση του φαγητού πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και το πρόγραμμα να είναι προσαρμοσμένο στο άτομο που θα το ακολουθήσει.
Ακόμη, μπορεί ο διαιτώμενος να επιθυμεί να μην δοθεί διατροφικό πλάνο!
Σημαντικά μέρη της συνεργασίας του διαιτολόγου με τον διαιτωμένο αποτελούν η ενημέρωση και εκπαίδευση για τη διατροφή, η επίλυση προβλημάτων και η συμβουλευτική.
Επομένως, ο διαιτολόγος δεν θα σας πει τι να φάτε και τι όχι, αλλά θα σας βοηθήσει να επιτύχετε τους διατροφικούς σας στόχους, μέσω της βελτίωσης των διατροφικών σας συνηθειών και συμπεριφορών. Άλλωστε, αν δεν υπάρχει ιατρικός λόγος (πχ. αλλεργία) δεν απαγορεύεται κανένα τρόφιμο!