Τι δώρο να πάρουμε για εκείνους που προσέχουν τη διατροφή τους;
Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι συνηφασμένα με την αγορά δώρων και με στόχους που βάζουμε για τη νέα χρονιά. Η απώλεια βάρους, η βελτίωση της διατροφής και η άσκηση είναι από τους πιο κοινούς στόχους που βάζουμε κάθε χρόνο.
Συνδυάζοντάς τα δύο αυτά χαρακτηριστικά των εορτών φτιάχνουμε μια λίστα δώρων για άτομα που θέλουν να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους και τη διατροφή τους!
Τι μπορούμε να τους χαρίσουμε;
Δοσομετρητές και ζυγαριά κουζίνας. Πέρα από τους κλασσικούς δοσομετρητές για τα κουταλάκια και τα φλιτζάνια στο εμπόριο υπάρχουν και άλλοι σε διάφορα σχήματα και χρώματα, ενώ υπάρχει και μεγάλη ποικιλία σε στυλ ζυγαριών. Αποτελούν ένα πολύ χρηστικό δώρο για όποιον ασχολείται με την μαγειρική και ζαχαροπλαστική, καθώς και για αυτούς που θέλουν να μετριάσουν και να μετρήσουν τις μερίδες τους! Υπάρχει στο εμπόριο ακόμη και ποτήρι κρασιού για να ξέρουμε πόσο κρασί πίνουμε!
Το "έξυπνο" μπουκάλι! Στο διαδύκτιο υπάρχει ένα μπουκάλι νερού της Hidrate Spark, που μετράει πόσο νερό πίνουμε και φωτίζει για να μας υπενθυμίσει να πιούμε νερό! Έτσι χρησιμοποιύμε την τεχνολογία για την βελτίωση των διατροφικών μας συνηθειών!
Βιβλία μαγειρικής. Νέες ιδέες για όποιον ξέρει να μαγειρεύει, αλλά και για όποιον θέλει να αρχίσει να προσέχει τι τρώει. Προσοχή όμως! Υπάρχουν στο εμπόριο πολλά βιβλία μαγειρικής με “υγιεινές συνταγές” που όμως περιέχουν πολλά σάκχαρα και κορεσμένα λιπαρά. Βαρύγδουποι τίτλοι είναι συχνά παραπλανητικοί! Προτιμήστε βιβλία με πιο κλασσικές συνταγές! Άλλη μια καλή ιδέα είναι τα μαθήματα μαγειρικής. Κλείστε ένα μάθημα μαζί και αποκτήστε νέες δεξιότητες και γνώσεις μαγειρικής!
Ρούχα γυμναστικής ή/και αθλητικά παπούτσια. Ό,τι πρέπει για κάποιον που ετοιμάζεται να ξεκινήσει γυμναστική! Υπάρχει μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και στυλ και θα δώσουν κίνητρο για την εκκίνηση της άθλησης.
Yoga mat. Για όποιον κάνει yoga και pilates ένα yoga mat είναι απαραίτητο. Υπάρχει σε διάφορα σχέδια και χρώματα που θα κάνουν τον οποιοδήποτε να θέλει να το χρησιμοποιεί τακτικά, είτε στο σπίτι, είτε στο γυμανστήριο.
Συνδρομή στο γυμναστήριο. Αν ξέρετε πολύ καλά κάποιον και γνωρίζετε ότι θέλει να ξεκινήσει να αθλείται προτείνετε να κάνετε δώρο τον 1ο μήνα στο γυμναστήριο και γιατί όχι να ξεκινήστε μαζί τη γυμναστική που σας αρέσει!
Μηχανήματα γυμναστικής. Από βαράκια εως διάδρομο και στατικό (ή μη) ποδήλατο τα μηχανήματα γυμναστικής είναι μια πολύ καλή λύση για όποιον δεν έχει χρόνο να πάει στο γυμναστήριο. Αρκεί να υπάρχει χώρος στο σπίτι για τα μεγαλύτερα σε όγκο μηχανήματα!
Γιατί να μην βοηθήσουμε φέτος τους φίλους και την οικογένειά μας να πετύχουν τους στόχους τους;
* Η αναφορά του μπουκαλιού Hidrate Spark δεν αποτελεί διαφήμιση, αλλά αναφορά σε ένα νέο gadget που μου έκανε εντύπωση!
Τι να προσφέρω και τι να προσέξω στο τραπέζι του γάμου μου;
Μετά από κάθε γάμο και βάπτιση έρχεται η ώρα της δεξίωσης. Η προετοιμασία τψων δεξιώσεων είναι πολύ σημαντική και απαιτεί χρόνο, ενώ ένα από τα ιδιαίτερα και μάλλον πιο δύσκολα μέρη της ετοιμασίας δεν είναι άλλο από το φαγητό. Εκατοντάδες άτομα, το καθένα με διαφορετικές διατροφικές συνήθειες και ενδεχομένως ανάγκες, θα πρέπει να τραφούν με εύγευστο, ευπαρουσίαστο και ασφαλές φαγητό!
Πώς θα εξασφαλίσει ένα ζευγάρι ότι το φαγητό που θα προσφέρει θα πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις;
- Οι αλλεργίες (και η κοιλιοκάκη) ολοένα και αυξάνονται, με αποτέλεσμα κάποιοι από τους καλεσμένους να χρειάζεται να καταναλώσουν τρόφιμα ειδικής διατροφής. Αυτό σημαίνει ότι από τα παρεχόμενα γεύματα, ένα μέρος θα πρέπει να μην περιέχει κοινά αλλεργιογόνα και γλουτένη. Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα αυτά παρασκευάζονται και διατηρούνται σε ξεχωριστό μέρος, για αποφυγή επιμολύνσεων. Επίσης, λόγω νηστείας ή χορτοφαγίας μπορείτε να έχετε και μια vegetarian ή vegan επιλογή. Μπορείτε να ρωτήστε τους καλεσμένους για πιθανές αλλεργίες ή κοιλιοκάκη, κατά την επιβεβαίωση της πρόσκλησης.
- Για τα παιδιά μπορείτε να έχετε ειδικό “μενού” με τρόφιμα αγαπητά σε παιδιά, όπως burger και ζυμαρικά.
- Η υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων είναι απαραίτητη. Ειδικά σε γάμους το καλοκαίρι, τα τρόφιμα που αλλοιώνται γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου (πχ. τυριά, σαλάτες) δεν θα πρέπει να παραμείνουν εκτός ψυγείου για πολλή ώρα. Βεβαιωθείτε ότι το catering διαθέτει πιστοποίηση συστήματος HACCP.
- Η ασφάλεια των καλεσμένων είναι επίσης σημαντική, οπότε φροντίστε να παρέχετε κοκτέιλ και ποτά χωρίς αλκοόλ για τους οδηγούς!
- Η ποικιλία στα προσφερόμενα τρόφιμα είναι κλειδί! Ειδικά αν κάνετε μπουφέ είναι εύκολο να έχετε ποικιλία φαγητών και σαλάτας. Επιπλέον, το κρέας/κοτόπουλο μπορεί να συνοδευτεί με διαφορετικές σάλτσες, όπως σάλτσα μήλου ή καυτερή σάλτσα, για πιο gourmet επιλογές. Στα γλυκά επίσης είναι ωραία η ποικιλία, πέρα από την τούρτα, με παγωτά ή ποικιλία μικρών γλυκών (ταρτάκια, μους κ.α.). Μη φοβηθείτε να πειραματιστείτε, αλλά προσοχή στην υπερβολή.
- Συνενοηθείτε από πριν για τρόπους μείωσης της σπατάλης τροφίμων. Βεβαιωθείτε ότι φαγητό που δεν έχει καταναλωθεί θα δωριστεί σε άπορες οικογένειες ή ιδρύματα, και το φαγητό που δεν καταναλώθηκε από τα πιάτα θα ανακυκλωθεί σε κομποστ ή θα δοθεί σε ζώα.
Τρώμε φυσιολογικά;
Η ενασχόληση με τη διατροφή και τα προγράμματα αδυνατίσματος είναι καθημερινότητα για πολλούς ανθρώπους που θέλουν να βελτιώσουν την υγεία ή και το σώμα τους. Με πληθώρα συμβουλών διατροφής που είναι διαθέσιμες στο διαδύκτιο, τα περιοδικά, σε άλλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτυωσης θα πίστευε κανείς οτι μπορούμε όλοι να τρώμε υγιεινά και έχουμε υγιή σχέση με το φαγητό, απλώς ακολουθώντας τις διάφορες αυτές συμβουλές.
Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα;
Πολλές από τις συμβουλές που δεχόμαστε καθημερινά δεν προέρχονται από διαιτολόγους-διατροφολόγους. Οι συμβουλές διατροφής στις οποίες πολύ εύκολα έχουμε πρόσβαση, δεν έχουν επιστημονική τεκμηρίωση, ούτε μας βοηθούν να βελτιώσουμε τη διατροφή μας μακροχρόνια. Αντιθέτως, βλέπουμε ακραίες, παράδοξες διαιτες και συμβουλές να κατακλύζουν τα μέσα και μύθοι διατροφής να διαιωνίζονται παρά την κατάρριψή τους εδώ και χρόνια, όπως η απαγόρευση του συνδυασμού πρωτεΐνης και υδατανθάκων! Ως αποτέλεσμα, δεν γνωρίζουμε πραγματικά τί σημαίνει να τρώμε σωστά, να τρώμε φυσιολογικά και να έχουμε μια υγιή σχέση με το φαγητό, το οποίο είναι πρωταρχικά ανάγκη, αλλά είναι και απόλαυση, ενώ οι διαγνώσεις της διατροφικής διαταραχής ορθορεξίας (εμμονή με την υγιεινή διατροφή) έχουν αυξηθεί!
Η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, είναι ιδιαιτέρως ευεργετική για τη σωματική και ψυχική υγεία μας. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι η παροδική παρέκκλιση από τη Μεσογειακή Διατροφή ή τις επίσημες οδηγίες διατροφής επιφέρει άμεσες και μόνιμες αρνητικές επιδράσεις στην υγεία μας και στην πρόσπάθειά μας για μια πιο υγιεινή διατροφή! Η υγιής σχέση με το φαγητό και το να τρώμε φυσιολογικά δεν είναι μια αυστηρή έννοια!
Τι σημαίνει τρώω φυσιολογικά; Σύμφωνα με το Ellyn Satter Institute σημαίνει:
- Να καθόμαστε στο τραπέζι πεινασμένοι και να τρώμε μέχρι να ικανοποιηθεί η πείνα μας
- Να μπορούμε να επιλέγουμε φαγητό που μας αρέσει και να το απολαμβάνουμε, χωρίς να σταματάμε επειδή πρέπει
- Να μπορούμε να επιλέξουμε θρεπτικό φαγητό χωρίς να ανησυχούμε, και να μην περιορίζουμε τις επιλογές μας αναφορικά με το απολαυστικό φαγητό
- Να δίνουμε στον εαυτό μας την άδεια καμιά φορά να φάμε κάτι επειδή είμαστε χαρούμενοι ή λυπημένοι ή επειδή απλώς θέλουμε να φάμε
- Να τρώμε 3 ή 4 ή 5 φορές τη μέρα ή να επιλέξουμε να τρώμε ανάλογα με το πρόγραμμά μας
- Να αφήνουμε μπισκότα στο πιάτο γιατί μπορούμε να τα φάμε και αύριο ή να φάμε παραπάνω γιατί μας αρέσουν
- Να τρώμε παραπανω καμιά φορά, να "σκάμε στο φαί" και να μη νιώθουμε άνετα μετά, αλλά άλλες φορές να τρώμε λιγότερο και να ευχόμασταν να είχαμε φάει παραπάνω
- Να εμπιστευόμαστε το σώμα μας να αντισταθμίζει τα "λάθη" που κάνουμε με το φαγητό.
Το να τρώμε φυσιολογικά παίρνει τον χρόνο και την προσοχή μας, αλλά είναι ένα από τα σημαντικά κομμάτια της ζωής μας. Το να τρώμε φυσιολογικά είναι μια ευέλικτη έννοια! Ποικίλει ανάλογα με την πείνα, το πρόγραμμά μας, την πρόσβαση στο φαγητό και τα συναισθήματά μας!
Είναι σημαντικό να ακούμε το σώμα μας, καθώς είναι φτιαγμένο να μας ειδοποιεί πότε χρειάζεται ενέργεια, δηλαδή τροφή (πείνα), και πότε πρέπει να σταματήσουμε την πρόσληψη ενέργειας (κορεσμός)!
Εσείς τρώτε φυσιολογικά;
Θέλω να χάνω πάνω από 2 κιλά την εβδομάδα. Μπορώ;
Η πραγματικότητα της απώλειας βάρους: Αποκαλύπτοντας τον μύθο της επιλογής του ρυθμού απώλειας βάρους
Στον σημερινό κόσμο, οι γρήγορες, "μαγικές" λύσεις και οι υποσχέσεις για άμεση απώλεια βάρους διαφημίζονται ευρέως. Συχνά παρουσιάζονται στη μορφή αυστηρής διατροφής, αν και αναγράφεται πάντα η φράση "χωρίς κόπο", και ορισμένες φορές συμπληρώνονται και από ένα έντονο πρόγραμμα άσκησης, ή ακόμη και από ένα μαγικό χάπι που υπόσχεται να σας κάνει να χάσετε κιλά εντός εβδομάδων, ή μερικές φορές ημερών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η επιλογή της ταχύτητας απώλειας βάρους δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Ας δούμε γιατί.
Η έννοια του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού και των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών
Οι ημερήσιες ανάγκες του σώματος, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει τον ρυθμό απώλειας βάρους.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού σε θερμίδες, προέρχονται από μια μεγάλη και πολυμερής ομάδα βιοχημικών αντιδράσεων, που ονομάζουμε αλλιώς μεταβολισμό, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ύπαρξή μας (αναπνοή, διατήρηση ομοιόστασης, εγκεφαλική, κυτταρική και καρδιακή λειτουργία), την θρέψη μας (πέψη τροφής και μεταβολισμός θρεπτικών ουσιών) και την κίνηση μας.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του σώματος ουσιαστικά αποτελούνται από το άθροισμα των θερμιδικών απαιτήσεων 1. του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού (ενεργειακές απαιτήσεις για να διατηρηθούμε εν ζωή σε ηρεμία), 2. των ενεργειακών αναγκών για την πέψη της τροφής και 3. των ενεργειακών αναγκών για την κίνηση και άσκηση.
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός επηρεάζεται από παράγοντες, όπως την ηλικία, το φύλο, το γενετικό μας υλικό (DNA), το ύψος το βάρος, και τη σύσταση του σώματος, και τη λειτουργία των ορμονών.
Συνολικά, την ημέρα οι γυναίκες χρειάζονται περίπου 2.000 θερμίδες, και οι άνδρες 2.500 θερμίδες.
Η Έννοια του Ενεργειακού Ισοζυγίου
Η απώλεια βάρους βασίζεται θεμελιωδώς στην Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας. Αυτή η αρχή δηλώνει ότι για να υπάρξει απώλεια βάρους, θα πρέπει να δημιουργηθεί ενεργειακό έλλειμα, δηλαδή η ενεργειακή πρόσληψη (θερμίδες που λαμβάνονται) θα πρέπει να είναι λιγότερη από την ενεργειακή δαπάνη (θερμίδες που χρησιμοποιούνται). Όταν το σώμα βρίσκεται σε έλλειμμα θερμίδων, αρχίζει να χρησιμοποιεί το αποθηκευμένο λίπος για ενέργεια, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους.
Ωστόσο, ο βαθμός του θερμιδικού ελλείμματος που είναι ασφαλής και βιώσιμος διαφέρει από άτομο σε άτομο και πρέπει να καθορίζεται με την καθοδήγηση ενός διαιτολόγου-διατροφολόγου. Συστήνεται η απώλεια βάρους να είναι της τάξης του 0,5-1 κιλό την εβδομάδα.
Ο υπολογισμός του Ρυθμού Απώλειας Βάρους
Ο ρυθμός απώλειας βάρους υπολογίζεται για το κάθε άτομο, λαμβάνοντας υπόψιν την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη του ατόμου. Κάθε κιλό λίπους περικλείει ενέργεια 9.000 θερμίδων. Για να χαθεί 1 κιλό λίπους θα πρέπει να δημιουργηθεί έλλειμα περίπου 7,500 θερμίδων (λόγω "απώλειας" ενέργειας για τις μεταβολικές διεργασίες-βιοχημικές αντιδράσεις).
Έστω ότι ένα άτομο χρειάζεται 2.000 θερμίδες ημεησίως. Μια ασφαλής και βιώσιμη μείωση των θερμίδων είναι περί τις 500 θερμίδες, δηλαδή να καταρτιστεί ένα πρόγραμμα διατροφής στις 1.500 θερμόδες, με στόχο την απώλεια κοντά στο 0,5 κιλό την εβδομάδα.
Θα αναρωτηθείτε, λοιπόν, δεν μπορώ να χάνω 1 κιλό την εβδομάδα;
Αυτό θα σήμαινε οτι το πρόγραμμα διατροφής θα πρέπει να είναι κοντά στις 1000 θερμίδες την ημέρα, γεγονός που καθιστά το διατροφικό πλάνο ανεπαρκές και μη βιώσιμο!
Οι Κίνδυνοι της Γρήγορης Απώλειας Βάρους
Και ενώ η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να φαίνεται ελκυστική, όπως φαίνεται και από το παραπάνω παράδειγμα,συχνά περιλαμβάνει δραστικό περιορισμό των θερμίδων και έντονη άσκηση, που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η γρήγορη απώλεια βάρους συχνά οδηγεί σε απώλεια μυικής μάζας, διατροφικές ελλείψεις, επιβράδυνση του μεταβολισμού, ενώ επιβαρύνει και την ψυχική υγεία και την υγιή σχέση με το φαγητό. Επιπλέον, είναι συχνά μη βιώσιμη, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο της δίαιτας, και σε αύξηση του βάρους διαχρονικά, που μπορεί να έχει περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.
Ο Ρόλος της Μοναδικότητας του κάθε ατόμου
Το σώμα κάθε ατόμου είναι μοναδικό. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να χάσουν βάρος γρήγορα, ενώ άλλοι χάνουν βάρος με πιο αργό ρυθμό, ακόμη και αν ακολουθούν την ίδια διατροφή και πρόγραμμα άσκησης. Παράγοντες όπως το αρχικό βάρος, το γονιδίωμα, η σύσταση του σώματος, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, η καθημερινότητα, αλλά και ο αυτο-έλεχος και η σχέση με το φαγητό παίζουν άμεσα και έμμεσα σημαντικό ρόλο σε αυτήν την ποικιλομορφία ρυθμών απώλειας βάρους, και αυτοί οι παράγοντες δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βούλησης.
Συμπερασματικά, η επιλογή ενός ρυθμού απώλειας βάρους δεν είναι εφικτή λόγω της πολύπλοκης φύσης του σώματός μας και της πληθώρας των παραγόντων που επηρεάζουν την απώλεια βάρους. Αντί να στοχεύετε σε μια συγκεκριμένη ταχύτητα απώλειας βάρους, είναι καλύτερο να αφιερώσετε τον χρόνο σας και την προσπάθειά σας στη δημιουργία υγιεινών συνηθειών και υγιούς σχέσης με το φαγητό και το σώμα σας.
Πηγές
- Dietary Guidelines for Americans, 2020-2025
- Busetto L, Bettini S, Makaronidis J, Roberts CA, Halford JCG, Batterham RL. Mechanisms of weight regain. Eur J Intern Med. 2021 Nov;93:3-7. doi: 10.1016/j.ejim.2021.01.002.
- Greenway FL. Physiological adaptations to weight loss and factors favouring weight regain. Int J Obes (Lond). 2015 Aug;39(8):1188-96. doi: 10.1038/ijo.2015.59.
- Fogarasi A, Gonzalez K, Dalamaga M, Magkos F. The Impact of the Rate of Weight Loss on Body Composition and Metabolism. Curr Obes Rep. 2022 Jun;11(2):33-44. doi: 10.1007/s13679-022-00470-4.