Μπορούν τα συμπληρώματα διατροφής και τα υποκατάστατα γευμάτων να αντικαταστήσουν τη διατροφή μας;
Η τροφή για τον άνθρωπο είναι ανάγκη και βρίσκεται στη βάση της πυραμίδας του Μάσλοου με τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου. Η επιθυμία και οι παράδοξες προσπάθειες για απώλεια βάρους έχει οδηγήσει ένα μεγάλο μέρος των διαιτωμένων να θεωρεί το φαγητό ως εχθρό, ή να το κατηγοριοποιεί σε υγιεινό, ανθυγιεινό, αδυνατιστικό και παχυντικό.
Μάλιστα, στη χώρα μας, είναι στη μόδα το τελευταίο διάστημα η (μη ελεγχόμενη και χωρίς ιατρική και διαιτολογική επίβλεψη) υποκατάσταση τροφίμων με ροφήματα και συμπληρώματα διατροφής, στα πλαίσια διαιτών πολύ χαμηλών θερμίδων. Η μέθοδος αυτή είναι παρωχημένη, και σύμφωνα με τις οδηγίες του National Institute for Care and Health Excellence του Ην. Βασιλείου χρησιμοποιείται υπό ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση σε περίπτωση ανάγκγης για απώλεια βαρους προ-εγχειρητικά με σκοπό τη μείωση πιθανών επιπλοκών.
Θα μπορούσε, όμως, κανείς να αναρωτηθεί αν μπορεί η τροφή μας να αντικατασταθεί με υποκατάστατα τροφίμων και συμπληρώματα διατροφής.
Η απάντηση είναι απλή και ταυτόχρονα πολυδιάστατη.
Τα τρόφιμα είναι πολλά παραπάνω από μακροθρεπτικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπαρά) και μικροθρεπτικά (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία) συστατικά. Στα τρόφιμα θα βρούμε πληθώρα ουσιών, από γνωστές βιοδραστικές ενώσεις που έχουν αποδεδειγμένα θετική επίδραση στην υγεία μας, αλλά και άλλες ευεργετικές για τον οργανισμό μας ουσίες, οι οποίες δεν έχουν καν ακόμη περιγραφεί ή μελετηθεί, αλλά η επίδρασή τους είναι έμμεσα μετρήσιμη. Αυτές τις ουσίες λοιπόν, δεν μπορούμε να τις παρασκευάσουμε ή να τις απομονώσουμε στο εργαστήριο και να τις λάβουμε ως συμπλήρωμα διατροφής! Επιπλέον, η συνεργιστική δράση όλων των ουσιών του τροφίμου στο σώμα μας οδηγεί σε καλύτερη απορρόφηση ή/και επίδραση βιοενεργών συτστατικών στο σώμα μας. Δηλαδή, είναι προτιμότερο να καταναλώσουμε ένα τρόφιμο, παρά να λάβουμε ως συμπλήρωμα ξεχωριστά τα θρεπτικά του συστατικά (όσα από αυτά έχουμε καταφέρει να απομονώσουμε). Επιπλέον, ακόμη και αν καταφέρναμε να το κάνουμε αυτό το κόστος θα ήταν τεράστιο σε σχέση με την κατανάλωση των γευστικότατων τροφίμων. Για το λόγο αυτό και τα συμπληρώματα διατροφής έχουν ως σκοπό την συμπλήρωση της διατροφής, σε περίπτωση έλλειψης θρεπτικού συστατικού (πχ. Σιδήρου).
Το φαγητό πέρα από ανάγκη είναι και απόλαυση. Ας μην ξεχναμε ότι χορταίνουμε πολύ περισσότερο και απολαμβάνουμε το φαγητό μας όταν μασάμε την τροφή μας, και όχι όταν την πίνουμε! Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ένα ρόφημα με ένα πλήρες γεύμα, ούτε ως θρεπτικότητα, ούτε ως εμφάνιση, γεύση, οσμή, υφή και απολαυστικότητα! Επίσης, το φαγητό έχει και κοινωνική υπόσταση. Το φαγητό είναι μέρος της κοινωνικής μας ζωής, από γιορτές και εορτασμούς εως την έξοδο με την οικογένεια και φίλους, συνοδεία φαγητού.
Επομένως, αν στερηθούμε την τροφή και την αντικαταστήσουμε το φαγητό με συμπληρώματα και υποκατάστατα διατροφής, δεν θα μπορέσουμε να αντικαταστήσουμε πλήρως τα οφέλη των τροφίμων ακι μιας πλήρους υγιεινής διατροφής, ενώ θα χάσουμε μια από τις απολαύσεις αυτής της ζωής, και θα αυτο-περιθωριοποιηθούμε από ένα μέρος της κοινωνικής μας ζωή.
Το φαγητό, λοιπόν, από τη θρεπτικότητα και την αναγκαιότητά του, εως την απόλαυσή του με ή χωρίς παρέα είναι κομμάτι της ζωής μας. Είναι τόσο σημαντικό, που η διατήρηση της απόλαυσης του φαγητού αποτελεί διατροφικό στόχο ακόμη και κατα τη διαιτολογική υποστήριξη ασθενών, των οποίων η διατροφή πρέπει να έχει περιορισμούς και προσαρμογές.
Συνεπώς, όσο και να θέλουμε να το αντικαταστήσουμε, ή να μας διαφημίζουν ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε την υγιεινή διατροφή με υποκατάστατα και συμπληρώματα, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, και όταν γίνεται - ειδικά για μεγάλο χρονικό διάστημα - επιδρά ανρητικά στην ψυχική και σωματική μας υγεία.
Πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά: φίλοι ή εχθροί για την υγεία μας;
H μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών είναι από τα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Δίαιτας. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες εταιρείες τροφίμων δημιουργούν τυριά και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, τα οποία παλαιότερα όχι μόνο ήταν δύσκολο να βρούμε, αλλά λόγω χαμηλότερης περιεκτικότητας σε λιπαρά, τα προϊόντα αυτά δεν υπερτερούσαν σε γεύση, κάτι που σήμερα έχει βελτιωθεί αρκετά.
Έως τώρα υπήρχε ένα βιβλιογραφικό κενό όσον αφορά την επίδραση των ολόπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων, που περιέχουν κυρίως κορεσμένα λιπαρά, στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, της πρώτης αιτίας θανάτου στη χώρα μας, αλλά και στον κόσμο. Έτσι, το Πανεπιστήμιο του Harvard, διεξήγαγε μια μελέτη για εξακριβώσει αν τα λιπαρά από τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά. Τα αποτελέσματα της μελέτης, με χιλιάδες συμμετέχοντες από τρεις μεγάλες μελέτες, έδειξαν ότι η κατανάλωση ολόπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά! Βέβαια, ούτε τον μειώνει!
Το κλειδί στην κατανόηση της επίδρασης των λιπαρών από τα γαλακτοκομικά, βρίσκεται στις υποκαταστάσεις των θερμίδων που προέρχονται από τα λιπαρά αυτά, με τις ίδιες θερμίδες από άλλα λιπαρά και προϊόντα.
Έτσι, φάνηκε πως η αντικατάσταση των λιπαρών από τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πολυακόρεστα λιπαρά ή φυτικά έλαια, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών κατά 24% και 10%, αντίστοιχα! Επιπλέον, αν αντικαταστήσουμε τις ίδιες θερμίδες από τα λιπαρά των γαλακτοκομικών με υδατάνθρακες από προϊόντα ολικής άλεσης, τότε ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά μειώνεται κατά 28%! Αντίθετα, η αντικατάσταση των λιπαρών των γαλακτοκομικών με άλλα κορεσμένα λιπαρά, όπως αυτά του κόκκινου κρέατος, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών κατά 6%.
Δηλαδή είναι προτιμότερη η κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών, για παράδειγμα από το ψάρι, τους ανάλατους, άψητους ξηρούς καρπούς ή το ελαιόλαδο και προϊόντων ολικής άλεσης, σε σχέση με την κατανάλωση ίδιων θερμίδων από λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων. Όμως, είναι καλύτερο να καταναλώσουμε ολόπαχα γαλακτοκομικά, απ’ ό,τι το λίπος από το κόκκινο κρέας.
Τα αποτελέσματα αυτής της πολύ σημαντικής έρευνας δείχνουν ότι δεν επιβαρύνεται η υγεία μας εάν καταναλώνουμε ολόπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα πλαίσια μιας υγιεινής ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και όσπρια, όπως της Μεσογειακής Δίαιτας. Έτσι, δεν παραγκωνίζουμε τις πηγές «καλών» λιπαρών και τα προϊόντα ολικής άλεσης για τα κορεσμένα λιπαρά. Στην πράξη, μπορούμε να επιλέξουμε ολόπαχο γιαούρτι με ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης ή βρώμη, αντί για ολόπαχο τυρί σε πίτσα και σφολιατοειδή ή ολόπαχη κρέμα γάλακτος στο φαγητό!
Σωματικό βάρος & Ποιότητα Διατροφής
Πολλές φορές συναντάμε την παραπάνω εικόνα.
Ενα σώμα με υπερβάλλον σωματικό βάρος απεικονισμένο με πρόχειρο φαγητό, να παραπέμπει σε μη υγιή άτομο με κακή ποιότητα διατροφής, και ενα σώμα με επιθυμητό σωματικό βάρος, γεμάτο φρούτα & λαχανικά, να παραπέμπει σε υγιές άτομο. Μάλιστα, αν κοιτάξετε καλύτερα την εικόνα θα δείτε πέρα από φαγητό, και νόσους και λέξεις όπως "failure" (αποτυχία) στο σώμα με το υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ αντίθετα τις λέξεις “body care” (φροντίδα σώματις), “health” (υγεία) & “fitness” στο σώμα με το επιθυμητό βάρος.
Αναμφίβολα, ένα υγιές σωματικό βάρος και μια καλή ποιότητα διατροφής σχετίζονται μεταξύ τους και με καλύτερη κατάσταση υγείας, ενώ η προσκόλληση σε ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής, η απώλεια λίπους και η φυσική δραστηριότητα αποτελούν στρατηγικές πρόληψης & αντιμετώπισης χρόνιων νόσων.
Από την άλλη, όμως, κρατώντας αυτή την εικόνα στο μυαλό μας, αυτόματα θεωρούμε οτι τα άτομα με υψηλό σωματικό βάρος διάγουν εναν μη υγιή τρόπο ζωής, ενώ τα άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος διάγουν έναν υγιή τρόπο ζωής, χωρίς κάτι τέτοιο να ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις.
Δηλαδή, θα δούμε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος να εχουν μη υγιείς συνήθειες (πχ. καπνισμα, καθιστική ζωή, μη υγιεινή διατροφή) και να πάσχουν από χρόνιες νόσους, και άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος να έχουν υγιείς συνήθειες και να είναι υγιείς!
Αυτό οδηγεί σε μεροληπτική στάση απέναντι στα άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ ενδέχεται άτομα με διαφορετικό σωματικό βάρος να μην λάβουν την ίδια προσοχή από τον θεράποντα ιατρό τους!
Θέλετε να μάθετε ποιά είναι η σύσταση του σώματός σας; Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Συνεπώς, το βάρος από μόνο του δεν είναι αυτό στο οποίο θα βασιστούμε για να κρίνουμε τη διατροφή και την υγεία ενός ατόμου, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψιν και άλλες παραμέτρους, από την ψυχική υγεία και το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, εως τις διατροφικές συνήθειες και την κατάσταση υγείας (πχ. βιοχημικές αναλύσεις)!
Παράλληλα, η αξία και οι δυνατότητες του κάθε ανθρώπου (το failure που ειδαμε στην εικόνα) δεν μετριέται σε κιλά!
Χρήσιμες Πηγές:
Obesity in adults: a clinical practice guideline
A systematic review of diet quality indices in relation to obesity
Γλυκό γιαούρτι με δαμάσκηνα & καρύδια
Γλυκό γιαούρτι με δαμάσκηνα & καρύδια: ένα εύκολο, ελαφρύ και γευστικό γλυκό
Τι θα χρειαστείτε:
- 1,25 kg στραγγιστό γιαούρτι
- 0,5 kg δαμάσκηνα (χωρίς κουκούτσι)
- 1 φλ. ζάχαρη
- 50 ml νερό
- γαρύφαλλο
- ξύλο κανέλλας
Εκτέλεση:
- Βράζουμε το νερό, τη ζάχαρη, τα δαμάσκηνα και τα μπαχαρικά. Τα αφήνουμε στην άκρη να κρυώσουν.
- Προεραιτικά γεμίζουμε (όλα ή μερικά) τα δαμάσκηνα με καρύδια
- Ανακατεύουμε το σιρόπι από τα δαμάσκηνα με το γιαούρτι, αφήνοντας λίγο σιρόπι για τη δικόσμηση του πιάτου.
- Τοποθετούμε σε ένα μεγάλο μπολ, σε στρώσεις, το γιαούρτι, τα δαμάσκηνα & τα καρύδια και ρίχνουμε ανάμεσα στις στρώσεις λίγο σιρόπι.
- Καλύπτουμε το επάνω μέρος του μπολ με γιαούρτι και διακοσμούμε με καρύδια & δαμάσκηνα.
- Καλή απόλαυση!