Σωματικό βάρος & Ποιότητα Διατροφής
Πολλές φορές συναντάμε την παραπάνω εικόνα.
Ενα σώμα με υπερβάλλον σωματικό βάρος απεικονισμένο με πρόχειρο φαγητό, να παραπέμπει σε μη υγιή άτομο με κακή ποιότητα διατροφής, και ενα σώμα με επιθυμητό σωματικό βάρος, γεμάτο φρούτα & λαχανικά, να παραπέμπει σε υγιές άτομο. Μάλιστα, αν κοιτάξετε καλύτερα την εικόνα θα δείτε πέρα από φαγητό, και νόσους και λέξεις όπως "failure" (αποτυχία) στο σώμα με το υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ αντίθετα τις λέξεις “body care” (φροντίδα σώματις), “health” (υγεία) & “fitness” στο σώμα με το επιθυμητό βάρος.
Αναμφίβολα, ένα υγιές σωματικό βάρος και μια καλή ποιότητα διατροφής σχετίζονται μεταξύ τους και με καλύτερη κατάσταση υγείας, ενώ η προσκόλληση σε ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής, η απώλεια λίπους και η φυσική δραστηριότητα αποτελούν στρατηγικές πρόληψης & αντιμετώπισης χρόνιων νόσων.
Από την άλλη, όμως, κρατώντας αυτή την εικόνα στο μυαλό μας, αυτόματα θεωρούμε οτι τα άτομα με υψηλό σωματικό βάρος διάγουν εναν μη υγιή τρόπο ζωής, ενώ τα άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος διάγουν έναν υγιή τρόπο ζωής, χωρίς κάτι τέτοιο να ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις.
Δηλαδή, θα δούμε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος να εχουν μη υγιείς συνήθειες (πχ. καπνισμα, καθιστική ζωή, μη υγιεινή διατροφή) και να πάσχουν από χρόνιες νόσους, και άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος να έχουν υγιείς συνήθειες και να είναι υγιείς!
Αυτό οδηγεί σε μεροληπτική στάση απέναντι στα άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος, ενώ ενδέχεται άτομα με διαφορετικό σωματικό βάρος να μην λάβουν την ίδια προσοχή από τον θεράποντα ιατρό τους!
Θέλετε να μάθετε ποιά είναι η σύσταση του σώματός σας; Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Συνεπώς, το βάρος από μόνο του δεν είναι αυτό στο οποίο θα βασιστούμε για να κρίνουμε τη διατροφή και την υγεία ενός ατόμου, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψιν και άλλες παραμέτρους, από την ψυχική υγεία και το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, εως τις διατροφικές συνήθειες και την κατάσταση υγείας (πχ. βιοχημικές αναλύσεις)!
Παράλληλα, η αξία και οι δυνατότητες του κάθε ανθρώπου (το failure που ειδαμε στην εικόνα) δεν μετριέται σε κιλά!
Χρήσιμες Πηγές:
Obesity in adults: a clinical practice guideline
A systematic review of diet quality indices in relation to obesity
Η σαλάτα ως πλήρες γεύμα
Η σαλάτα αποτελεί σημαντικό μέρος ενός πλήρους γεύματος. Μπορεί, όμως, να αποτελέσει και κύριο γεύμα αν κάνουμε τις κατάλληλες προσθήκες!
Ένα πλήρες γεύμα αποτελείται από λαχανικά, μια πηγή πρωτεϊνης & μια πηγή υδατανθράκων, καθώς και καλά λιπαρά. Συνεπώς, για να κάνουμε τη σαλάτα κύριο γεύμα, θα πρέπει να περιέχει τα προαναφερθέντα συστατικά!
Τι μπορούμε να βάλουμε;
Η βάση
Βάση της σαλάτας θα είναι τα λαχανικά της επιλογής μας, είτε ωμά, είτε βραστά και ψητά (πχ. πράσινη σαλάτα, ντοματίνια & ψητά μανιτάρια)!
Η πηγή πρωτεΐνης
Ως πηγή πρωτεΐνης μπορούμε να βάλουμε κοτόπουλο, ψάρι ή θαλασσινό (πχ. τόνο, σολομό, γαρίδες), κρέας, όσπρια (πχ. φακές beluga, ρεβύθια), τυρί ή/και αυγό
Για καλύτερη απορρόφηση του Σιδήρου είναι καλό να αποφεύγουμε τον συνδυασμό πηγών Σιδηρου με γαλακτοκομικά (πχ. κοτόπουλο & τυρί)! Επίσης, για να έχουμε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, καλό ειναι να συνδυάσουμε τα όσπρια με ψωμί, παξιμάδι κ.α. πηγές αμύλου!
Η πηγή υδατανθράκων
Ως πηγή υδατανθράκων μπορούμε να βάλουμε ψωμί, παξιμάδια, σπιτικά κρουτόν από ψωμί ή κουλούρι, κινόα ή πλιγούρι, καλαμπόκι, ακόμη και όσπρια τα οποία αποτελούν πηγή πρωτεΐνης & υδατανθράκων
Η πηγή καλών λιπαρών
Συνήθως στη σαλάτα προσθέτουμε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, όμως, μπορούμε να φτιάξουμε και dressing με ελαιόλαδο, ξύδι, μουστάρδα & μέλι.
Επίσης, μπορούμε να έχουμε ως πηγή καλών λιπαρών το αβοκάντο ή/και ξηρούς καρπούς!
Οι συνδυασμοί που μπορούμε να κάνουμε είναι πολλοί! Καλή απόλαυση & να θυμάστε ότι δεν απαγορεύεται κανένα τρόφιμο!
Θέλω να χάνω πάνω από 2 κιλά την εβδομάδα. Μπορώ;
Η πραγματικότητα της απώλειας βάρους: Αποκαλύπτοντας τον μύθο της επιλογής του ρυθμού απώλειας βάρους
Στον σημερινό κόσμο, οι γρήγορες, "μαγικές" λύσεις και οι υποσχέσεις για άμεση απώλεια βάρους διαφημίζονται ευρέως. Συχνά παρουσιάζονται στη μορφή αυστηρής διατροφής, αν και αναγράφεται πάντα η φράση "χωρίς κόπο", και ορισμένες φορές συμπληρώνονται και από ένα έντονο πρόγραμμα άσκησης, ή ακόμη και από ένα μαγικό χάπι που υπόσχεται να σας κάνει να χάσετε κιλά εντός εβδομάδων, ή μερικές φορές ημερών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η επιλογή της ταχύτητας απώλειας βάρους δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Ας δούμε γιατί.
Η έννοια του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού και των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών
Οι ημερήσιες ανάγκες του σώματος, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει τον ρυθμό απώλειας βάρους.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού σε θερμίδες, προέρχονται από μια μεγάλη και πολυμερής ομάδα βιοχημικών αντιδράσεων, που ονομάζουμε αλλιώς μεταβολισμό, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ύπαρξή μας (αναπνοή, διατήρηση ομοιόστασης, εγκεφαλική, κυτταρική και καρδιακή λειτουργία), την θρέψη μας (πέψη τροφής και μεταβολισμός θρεπτικών ουσιών) και την κίνηση μας.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του σώματος ουσιαστικά αποτελούνται από το άθροισμα των θερμιδικών απαιτήσεων 1. του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού (ενεργειακές απαιτήσεις για να διατηρηθούμε εν ζωή σε ηρεμία), 2. των ενεργειακών αναγκών για την πέψη της τροφής και 3. των ενεργειακών αναγκών για την κίνηση και άσκηση.
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός επηρεάζεται από παράγοντες, όπως την ηλικία, το φύλο, το γενετικό μας υλικό (DNA), το ύψος το βάρος, και τη σύσταση του σώματος, και τη λειτουργία των ορμονών.
Συνολικά, την ημέρα οι γυναίκες χρειάζονται περίπου 2.000 θερμίδες, και οι άνδρες 2.500 θερμίδες.
Η Έννοια του Ενεργειακού Ισοζυγίου
Η απώλεια βάρους βασίζεται θεμελιωδώς στην Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας. Αυτή η αρχή δηλώνει ότι για να υπάρξει απώλεια βάρους, θα πρέπει να δημιουργηθεί ενεργειακό έλλειμα, δηλαδή η ενεργειακή πρόσληψη (θερμίδες που λαμβάνονται) θα πρέπει να είναι λιγότερη από την ενεργειακή δαπάνη (θερμίδες που χρησιμοποιούνται). Όταν το σώμα βρίσκεται σε έλλειμμα θερμίδων, αρχίζει να χρησιμοποιεί το αποθηκευμένο λίπος για ενέργεια, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους.
Ωστόσο, ο βαθμός του θερμιδικού ελλείμματος που είναι ασφαλής και βιώσιμος διαφέρει από άτομο σε άτομο και πρέπει να καθορίζεται με την καθοδήγηση ενός διαιτολόγου-διατροφολόγου. Συστήνεται η απώλεια βάρους να είναι της τάξης του 0,5-1 κιλό την εβδομάδα.
Ο υπολογισμός του Ρυθμού Απώλειας Βάρους
Ο ρυθμός απώλειας βάρους υπολογίζεται για το κάθε άτομο, λαμβάνοντας υπόψιν την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη του ατόμου. Κάθε κιλό λίπους περικλείει ενέργεια 9.000 θερμίδων. Για να χαθεί 1 κιλό λίπους θα πρέπει να δημιουργηθεί έλλειμα περίπου 7,500 θερμίδων (λόγω "απώλειας" ενέργειας για τις μεταβολικές διεργασίες-βιοχημικές αντιδράσεις).
Έστω ότι ένα άτομο χρειάζεται 2.000 θερμίδες ημεησίως. Μια ασφαλής και βιώσιμη μείωση των θερμίδων είναι περί τις 500 θερμίδες, δηλαδή να καταρτιστεί ένα πρόγραμμα διατροφής στις 1.500 θερμόδες, με στόχο την απώλεια κοντά στο 0,5 κιλό την εβδομάδα.
Θα αναρωτηθείτε, λοιπόν, δεν μπορώ να χάνω 1 κιλό την εβδομάδα;
Αυτό θα σήμαινε οτι το πρόγραμμα διατροφής θα πρέπει να είναι κοντά στις 1000 θερμίδες την ημέρα, γεγονός που καθιστά το διατροφικό πλάνο ανεπαρκές και μη βιώσιμο!
Οι Κίνδυνοι της Γρήγορης Απώλειας Βάρους
Και ενώ η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να φαίνεται ελκυστική, όπως φαίνεται και από το παραπάνω παράδειγμα,συχνά περιλαμβάνει δραστικό περιορισμό των θερμίδων και έντονη άσκηση, που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η γρήγορη απώλεια βάρους συχνά οδηγεί σε απώλεια μυικής μάζας, διατροφικές ελλείψεις, επιβράδυνση του μεταβολισμού, ενώ επιβαρύνει και την ψυχική υγεία και την υγιή σχέση με το φαγητό. Επιπλέον, είναι συχνά μη βιώσιμη, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο της δίαιτας, και σε αύξηση του βάρους διαχρονικά, που μπορεί να έχει περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.
Ο Ρόλος της Μοναδικότητας του κάθε ατόμου
Το σώμα κάθε ατόμου είναι μοναδικό. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να χάσουν βάρος γρήγορα, ενώ άλλοι χάνουν βάρος με πιο αργό ρυθμό, ακόμη και αν ακολουθούν την ίδια διατροφή και πρόγραμμα άσκησης. Παράγοντες όπως το αρχικό βάρος, το γονιδίωμα, η σύσταση του σώματος, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, η καθημερινότητα, αλλά και ο αυτο-έλεχος και η σχέση με το φαγητό παίζουν άμεσα και έμμεσα σημαντικό ρόλο σε αυτήν την ποικιλομορφία ρυθμών απώλειας βάρους, και αυτοί οι παράγοντες δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βούλησης.
Συμπερασματικά, η επιλογή ενός ρυθμού απώλειας βάρους δεν είναι εφικτή λόγω της πολύπλοκης φύσης του σώματός μας και της πληθώρας των παραγόντων που επηρεάζουν την απώλεια βάρους. Αντί να στοχεύετε σε μια συγκεκριμένη ταχύτητα απώλειας βάρους, είναι καλύτερο να αφιερώσετε τον χρόνο σας και την προσπάθειά σας στη δημιουργία υγιεινών συνηθειών και υγιούς σχέσης με το φαγητό και το σώμα σας.
Πηγές
- Dietary Guidelines for Americans, 2020-2025
- Busetto L, Bettini S, Makaronidis J, Roberts CA, Halford JCG, Batterham RL. Mechanisms of weight regain. Eur J Intern Med. 2021 Nov;93:3-7. doi: 10.1016/j.ejim.2021.01.002.
- Greenway FL. Physiological adaptations to weight loss and factors favouring weight regain. Int J Obes (Lond). 2015 Aug;39(8):1188-96. doi: 10.1038/ijo.2015.59.
- Fogarasi A, Gonzalez K, Dalamaga M, Magkos F. The Impact of the Rate of Weight Loss on Body Composition and Metabolism. Curr Obes Rep. 2022 Jun;11(2):33-44. doi: 10.1007/s13679-022-00470-4.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 16-20 Ιουλίου 2018
1. Τι θα λέγατε για ένα εύκολο και γευστικό σνακ με σοκολάτα και λίγες θερμίδες;
Δοκιμάστε ρυζογκοφρέτες με σοκολάτα και ξηρούς καρπούς!
2. Πώς φτιάχνεται ο στιγμιαίος καφές; Δείτε ένα πολύ ωραίο βίντεο για τον αγαπημένο καφέ των Ελλήνων!
3. Γνωρίζετε ότι μπορείτε να φτιάξετε γλυκά με βάση τα ρεβύθια, όπως τα blondies της εικόνας;
Το γλυκό με βάση τα ρεβύθια είναι πιο θρεπτικό, με περισσότερες φυτικές ίνες και πιο χορταστικό, ενώ η γεύση του δεν θυμίζει καθόλου ρεβύθι!!!!
Η συνταγή για τα blondies της φωτογραφίας είναι από το νέο βιβλίο συνταγών της The Food Medic.
4. Αν και έχουν γίνει μόδα το τελευταίο διάστημα φαίνεται ότι τα συμπληρώματα με ω-3 λιπαρά δεν φαίνεται να οφελούν την καρδιαγγειακή υγεία!
Όπως αναφέρει το άρθρο του Virus.com.gr:
"Ο Tim Chico, καθηγητής της καρδιαγγειακής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Sheffield, δήλωσε ότι είναι απίθανο οποιοδήποτε στοιχείο της διατροφής να μπορεί από μόνο τους να αποτρέψει τις καρδιακές παθήσεις.
«Η προηγούμενη εμπειρία έχει δείξει ότι αν και ορισμένα είδη διατροφής συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου, όταν προσπαθούμε να εντοπίσουμε το ευεργετικό στοιχείο της δίαιτας και να την δώσουμε ως συμπλήρωμα, γενικά δεν έχει κανένα ή καθόλου όφελος», ανέφερε. «Αυτό συνέβη με τις βιταμίνες και τώρα η έρευνα Cochrane είχε δείξει το ίδιο πράγμα με τα ωμέγα-3 λιπαρά»."
5. Αν ψάχνετε τρόπους να αποτοξινώσετε το πορτοφόλι σας, σας έχω τη λύση: συμπληρώματα (και άλλα προϊόντα) αποτοξίνωσης!
Η αποτοξίνωση μπορεί να είναι της μόδας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το σώμα μας χρειάζεται συμπληρώματα διατροφής ή ειδικές δίαιτες για να αποτοξινωθεί. Την πολύ σημαντική αυτή δουλειά την έχουν αναλάβει το ήπαρ και οι νεφροί, με τη συμμετοχή των πνευμόνων, του δέρματος, και του εντέρου!
6. Περί νόμιμης άσκησης του επαγγέλματος του διαιτολόγου-διατροφολόγου:
Το επάγγελμα του διαιτολόγου-διατροφολόγου είναι επισήμως κατωχυρωμένο εδώ και λίγα χρόνια, μέσω της απόκτησης Άδειας Ασκήσεως Επαγγέλματος.
Για να γίνει κάποιος διαιτολόγος-διατροφολόγος θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει 4ετείς σπουδές στο Χαροκόπειο Παν/μιο, ή σε τμήμα ΤΕΙ της χώρας ή να έχει αποκτήσει αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών στο εξωτερικό.
Μεταπτυχιακό ή διδακτορικό σε τμήμα διαιτολογίας-διατροφής δεν επαρκεί για απόκτηση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος διαιτολόγου-διατροφολόγου.
Επίσης, προώθηση "προϊόντων ή σκευασμάτων αδυνατίσματος" μαζί με διατροφικές συμβουλές γίνεται (παράνομα) από άτομα που ουδεμία σχέση έχουν με την επιστήμη διαιτολογίας-διατροφής, με αποτέλεσμα να τίθεται η υγεία των καταναλωτών σε κίνδυνο!!!
Παράλληλα, ανά την επικράτεια υπάρχουν άτομα που παριστάνουν τους διαιτολόγους-διατροφολόγους, με αρκετούς να διατηρούν διαιτολογικά γραφεία ή να εργάζονται σε κέντρα αισθητικής!!!
Είναι θέμα υγείας να εμπιστεύεστε αποκλειστικά και μόνο διαιτολόγους-διατροφολόγους με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος!
Θα βρείτε τη λίστα με τους αδειούχους διαιτολόγους-διατροφολόγους στην ιστοσελίδα του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων εδώ.