Low FODMAP Diet: Το διατροφικό πρωτόκολλο για όσους ταλαιπωρούνται από το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ή Σπαστική Κολίτιδα, όπως λεγόταν παλαιότερα είναι μια ετερογενής, λειτουργική διαταραχή του παχέος εντέρου, και χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος, συνοδευόμενο από αλλαγές στην κινητικότητα του εντέρου ή/και τη σύσταση των κενώσεων. Συχνό σύμπτωμα είναι οι διαταραχές στην κινητικότητα του εντέρου (δυσκοιλιότητα/ διάρροια) όπως και κοιλιακή διάταση και δυσφορία.
Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο τεστ, αλλά διαγιγνώσκεται από γαστρεντερολόγο μετά από αποκλεισμό άλλων νόσων και λειτουργικών διαταραχών που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του εντέρου. Βιολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση του συνδρόμου. Το χρόνιο στρες βεβαια αποτελεί έναν αρκετά κοινό λόγο παθογένεσης του ΣΕΕ.
Η αντιμετώπιση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου έγκειται στη φαρμακολογική, ψυχολογική και διατροφική αντιμετώπιση. Η διατροφή φαίνεται να παίζει μεγάλο ρόλο στη συμπτωματολογία, συνεπώς η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης αποτελείται από αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής.
Στην πρώτη γραμμή συστήνεται να δίνεται προσοχή στην μείωση της κατανάλωσης λιπαρών/τηγανητών & καυτερών τροφίμων, στην μείωση κατανάλωση καφεΐνης, αεριούχων ροφημάτων (μπύρα, αναψυκτικά, σόδα) και αλκοόλ, στην επαρκή πρόσληψη υγρών και φυτικών ινών, και στην πρόσληψη προβιοτικών σκευασμάτων. Επίσης, σημαντική είναι η προσκόλληση σε μια πλήρη ισορροπημένη διατροφή, με τακτικά γεύματα, και με αργή και καλή μάσηση της τροφής.
Στη δεύτερη γραμμή αντιμετώπισης έχουμε τη “low FODMAP diet”, ένα πρωτόκολλο αποκλεισμού, το οποίο επιφέρει βελτίωση των συμπτωμάτων για την πλειονότητα των πασχόντων.
Το πρωτόκολλο αποκλεισμού χωρίζεται σε 3 στάδια:
- Μείωση των FODMAP από τη διατροφή (4-8 εβδομάδες)
- Σταδιακή επανένταξη των FODMAP στη διατροφή (8-10 εβδομάδες)
- Εξατομίκευση (μακροχρόνια)
Το πρωτόκολλο αυτό, λόγω του αποκλεισμού μεγάλης ποικιλίας τροφίμων από πολλές ομάδες τροφίμων, πρέπει να γίνεται πάντοτε υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου στο πρωτόκολλο διαιτολόγου-διατροφολόγου, και να ολοκληρώνονται όλα τα στάδιά του. Η δοκιμή του πρωτοκόλλου χωρίς την αρωγή εξειδικευμένου διαιτολόγου-διατροφολόγου δεν είναι αποτελεσματική και δυνητικά επικίνδυνη για την κατάσταση θρέψης του ατόμου.
Τι είναι τα FODMAPs;
Τα αρχικά σημαίνουν Ζυμώσιμοι Ολιγοσακχαρίτες, Δισακχαρίτες, Μονοσακχαρίτες και Πολυόλες και τα βρίσκουμε σε πληθώρα τροφίμων, από διάφορα φρούτα και λαχανικά, εως σιτηρά και ροφήματα.
Οι υδατάνθρακες αυτοί δεν απορροφώνται στο λεπτό έντερο, αλλά ταξιδεύουν στο παχύ έντερο, όπου τα βακτήρια του εντέρου μας τους χρησιμοποιούν ως τροφή, ενώ νερό μεταφέρεται στον εντερικό αυλό μέσω όσμωσης. Αυτός ο συνδυασμός μαζί με την κοιλιακή υπερευαισθησία οδηγούν στη συμπτωματολογία του συνδρόμου.
Κάθε άτομο με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου εμφανίζει συμπτώματα σε διαφορετικά τρόφιμα, και σε διαφορετική ποσότητα κατανάλωσης τροφίμου!
Για παράδειγμα,
- Ο Α μπορεί να φάει χωρίς συμπτώματα 1 μήλο, ενώ ο Β 1/4 μήλου.
- Ο Α μπορεί να καταναλώσει 1 ολόκληρο αβοκάντο χωρίς συμπτώματα, ενώ ο Β έχει συμπτώματα με την κατανάλωση 1/4 αβοκάντο.
Η ολοκλήρωση του πρωτοκόλλου “Low FODMAP diet” είναι σημαντική για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου για όσους δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν με τις αλλαγές του τρόπου διατροφής πρώτης γραμμής.
Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Μαρία Μαντζώρου έχει ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου στο King’s College London του Ηνωμένου Βασιλείου.
Πώς ξεχωρίζουμε μια παράδοξη δίαιτα;
Πώς ξεχωρίζουμε μια παράδοξη δίαιτα;
Συχνά ακούμε για διάφορες δίαιτες που γίνονται μόδα. Οι περισσότερες (αν όχι όλες) είναι παράδοξες δίαιτες που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, από ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, μέχρι αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, ενώ η πιο συχνή "παρενέργεια" είναι η πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της δίαιτας!
Τι πρέπει να προσέχουμε στις δίαιτες που κυκλοφορούν για να είμαστε σίγουροι ότι δεν ακολουθούμε μια παράδοξη δίαιτα είτε για απώλεια βάρους, είτε για βελτίωση της διατροφής μας;
Ποιές είναι οι κόκκινες σημαίες για μια ανορθόδοξη δίαιτα;
- Η δίαιτα υπόσχεται γρήγορη απώλεια βάρους, πάνω από 1 κιλό την εβδομάδα, ενώ συχνά ακολουθείται από τη φράση "χωρίς κόπο". Σίγουρα ένα πρόγραμμα διατροφής θέλει προσπάθεια, όπως οποιαδήποτε άλλη αλλαγή. Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής- καταρτισμένο από έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο - είναι βασισμένο στο άτομο που το ακολουθεί και λαμβάνεται υπόψιν μεταξύ άλλων η καθημερινότητα του ατόμου, οι διατροφικές του ανάγκες, η κατάσταση θρέψης και υγείας του. Έτσι, είναι πιο εύκολο για το άτομο να ακολουθήσει το πρόγραμμα και να έχει μακροχρόνια αποτελέσματα. Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν η απώλεια βάρους να είναι ίδια για όλους, καθώς ο ρυθμός εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, που δεν είναι εξ ολοκλήρου στο χέρι μας!
- Το πρόγραμμα εμπεριέχει "υπερτροφές" (superfoods). Ο όρος superfood είναι όρος του μάρκετινγκ και όχι επιστημονικός όρος. Δεν υπάρχουν υπερτροφές, καθώς δεν υπάρχει τρόφιμο από το οποίο θα πάρουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε. Βέβαια, η προτίμηση σε θρεπτικά τρόφιμα (πχ. φρούτα, λαχανικά, όσπρια, γαλακτοκομικά) μας βοηθά να προσλάβουμε περισσότερα θρεπτικά συστατικά! Πολλές φορές ακούμε για τα διάφορα ακριβά εξωτικά φρούτα, τα μύρτιλα και goji berry, αλλά ξεχνάμε ότι με 1 πορτοκάλι που μπορεί να το έχουμε και στην αυλή μας παίρνουμε όλη τη βιταμίνη C που χρειαζόμαστε σε μαι ημέρα.
- Το πρόγραμμα αποκλείει τρόφιμα και ομάδες τροφίμων. Δεν είναι λίγες οι δίαιτες που αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων ή συστατικά, όπως γαλακτοκομικά, γλουτένη, τα σιτηρά και άλλα. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος αποφυγής τροφίμων και ομάδων τροφίμων, εκτός και αν πρόκειται για ιατρικό λόγο, όπως για παράδειγμα κοιλιοκάκη ή αλλεργία στο γάλα, ή αλλεργία στο σιτάρι.
- Υποκατάσταση γευμάτων. Η υποκατάσταση γευμάτων είναι ένα πρωτόκολλο που πρέπει να γίνεται υπό ιατρική, και διαιτολογική επίβλεψη, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σε συνδυασμό με διατροφική εκπαίδευση. Η υποκατάσταση γευμάτων, όπως παρουσιάζεται από ορισμένες εταιρείες δεν έχει σχέση με το παραπάνω πρωτόκολλο, ενώ υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος νόσων (έως και θάνατο σύμφωνα με τη βιβλιογραφία) και διατροφικών ελλείψεων.
- Χρειάζεται ειδική εξέταση να βρούμε τα τρόφιμα που παχαίνουν ή δεν μπορεί να μεταβολίσει ο οργανισμός. Άλλες φορές προωθείται ότι τεστ βρίσκουν "αλλεργίες" ή "μόλυνση από Candida" που οδηγούν σε αύξηση του βάρους. Εδώ και χρόνια ασκείται η ψευδο-επιστήμη του βιοσυντονισμού και των τεστ τροφικής δυσανεξίας, χωρίς να υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για αυτά, και χωρίς να συνάδουν τα λεγόμενα εκείνων που τα προωθούν με τη φυσιολογία του οργανισμού μας. Δεν υπάρχει κανένα τρόφιμο που θα μας κάνει να βάλουμε βάρος, απλά και μόνο καταναλώνοντάς το. Πολλές φορές συγχέεται η δυσανεξία στη λακτόζη ή τη γλουτένη με τις "τροφικές δυσανεξίες που παχαίνουν". Όμως, ούτε η δυσανεξία στη λακτόζη, ούτε η κοιλιοκάκη, ούτε καμία άλλη δυσανεξία ή αλλεργία ή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή κάποια μόλυνση μας παχαίνει! Όταν τρώμε περισσότερες θερμίδες απ' όσο χρειαζόμαστε, τότε βάζουμε βάρος.
- Τρως όσο θες, ακολουθώντας κάποιους κανόνες. Μερικές δίαιτες αναφέρουν ότι δεν υπάρχει περιορισμός στην ποσότητα των τροφών, οπότε το άτομο τρώει όση ποσότητα θέλει και χάνει βάρος! Από τη "δίαιτα των μονάδων” έως τις πρωτεϊνικές (atkins, keto, paleo κ.α.) ο μοναδικός κανόνας είναι η αρχή διατήρησης της ενέργειας (Αρχή της Φυσικής)! Όταν τρώμε λιγότερο, τότε χάνουμε βάρος. Μπορούμε να βάλουμε βάρος τρώγοντας φρούτα και λαχανικά και να χάσουμε βάρος τρώγοντας σουβλάκια!
- Χρειάζεται αποτοξίνωση για την έναρξη της απώλειας βάρους ή και σε τακτά χρονικά διαστήματα. Το σώμα μας είναι φτιαγμένο έτσι ώστε μόνο του να αποτοξινώνεται συνεχώς. Το ήπαρ και οι νεφροί είναι τα πιο σημαντικά όργανα στην αποτοξίνωση του οργανισμού μας. Δεν χρειάζεται κανένας χυμός, μαγικό συμπλήρωμα ή τσάι ώστε να γίνεται καλύτερα η αποτοξίνωση, ενώ στην περίπτωση ασθένειας ή δηλητηρίασης που οργανισμός αδυνατεί να αποτοξινωθεί ή χρειάζεται επιτάχυνση της διαδικασίας, τότε πάμε στο νοσοκομείο! Δεν υπάρχει τρόπος βελτίωσης της αποτοξίνωσης πέρα από το να δίνουμε στο σώμα μας τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται, και να αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση αλκοόλ και άλογη χρηση σκευασμάτων (συμπληρώματα αμφιβόλου ποιότητας και φάρμακα).
- Το πρόγραμμα διατροφής είναι η "μαγική" ή "κρυφή" απάντηση στην θεραπεία χρόνιων ασθενειών. Δεν είναι λίγες οι δίαιτες (ή ροφήματα) που βγαίνουν στη δημοσιότητα που υπόσχονται ότι εξαλείφουν πάσα νόσο, και ιδιαίτερα συχνά υπόσχονται ότι είναι η θεραπεία για τον καρκίνο. Σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος δεν γιατρεύονται με καμία δίαιτα, μαγικό συμπλήρωμα, ή ένεση σόδας! Σίγουρα μια υγιεινή διατροφή όπως η Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νόσου από χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείρηση ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Επιπλέον, τροποποιήσεις στη διατροφή μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείρηση και άλλων ασθενειών, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή την κοιλιοκάκη.
Είναι φυσικό να υπάρχει σύγχυση με τις διάφορες δίαιτες που προωθούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνήθως, αυτές οι δίαιτες προωθούνται από διασημότητες, σεφ και μπλόγκερ, οι οποίοι ουδεμία σχέση έχουν με την επιστήμη της διαιτολογίας-διατροφής.
Για να διασφαλίσουμε όμως ότι δεν θα έχουμε αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας θα πρέπει να αναρωτηθούμε:
-Ποιός μας δίνει τις συμβουλές; Ένας διαιτολόγος-διατροφολόγος ή ένας … “ψαγμένος” γνωστός μας, ένας πωλητής που μας έστειλε μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Προσοχή ακόμη και οι γιατροί απαγορεύεται να δίνουν διατροφικές συμβουλές και προγράμματα διατροφής και να εκτελούν τη διαιτολογικής πράξη!
-Πού βασίζονται οι συμβουλές αυτές; Σε χρόνια μελετών με σαφή αποτελέσματα ή σε μία μικρή μελέτη με ανεπιβεβαίωτα αποτελέσματα ή αποτελέσματα που δεν έχουν φανεί σε άλλες μελέτες ή σε προσωπικές μαρτυρίες;
Αν μια δίαιτα ακούγεται πολύ καλή για να είναι αληθινή, τότε... καλύτερα να μην την ακολουθήσετε!
Αν έχετε απορίες πάνω στη διατροφή ρωτήστε τον διαιτολόγο-διατροφολόγο σας!
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 21-28 Μαΐου 2018
1. Επιρρεάζει η συχνότητα οικογενειακών γευμάτων τη διατροφή και τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) των παιδιών;
Μια νέα μετα-ανάλυση 57 μελετών δείχνει ότι τα συχνά οικογενειακά γεύματα σχετιζόνται με καλύτερη ποιότητα διατροφής, πιο υγιεινή διατροφή, και χαμηλότερο ΔΜΣ των παιδιών!
Οι συσχετίσεις μάλιστα δεν επιρεάζονται από την ηλικία, τη χώρα, τον αριθμό των μελών της οικογένειας που έτρωγαν μαζί, και το είδος του γεύματος (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό)! Μόνο για το ΔΜΣ φαίνεται ότι επιρρεάζει το κοινωνικο-οικονομικό στάτους, όπως άλλωστε έχουν δείξει και άλλες μελέτες.
2. Οι διάσημοι ανά τον κόσμο πλέον είναι και influencers. Επιρεάζουν τις επιλογές μας στην ένδυση, περιποίηση, ταξίδια και εξόδους, αλλά και τη διατροφή μας!
Μαθαίνουμε τι τρώνε, πώς χάνουν βάρος και τι τους "βοηθά" να αδυνατίσουν!
Μπορούμε να τους εμπιστευτούμε; Ξέρουν καλύτερα;
3. Αυτή την εβδομάδα παρουσίασα τα νέα δεδομένα για το κρασί και την υγεία στο Διεθνές Συμπόσιο "Vine, Wine, Food and Health International Conference" στο Ηράκλειο Κρήτης.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 14-19 Αυγούστου 2017
1. Αν σας αρέσει το παγωτό και το ροζέ κρασί, τότε πρέπει να δοκιμάσετε αυτή τη συνταγή από το The Kitchn! Αν και δροσιστικό, επειδή περιέχει αλκοόλ, το οποίο μας αφυδατώνει, καλό είναι να το συνοδεύσετε με νερό! http://www.mantzorou.gr/el/blog/pagoto-me-roze-krasi
2. Egg hacks για όλη την εβδομάδα! Πώς μπορούμε να κάνουμε ακόμη πιο εύκολο το μαγείρεμα και καθάρισμα των αυγών; https://www.youtube.com/watch?v=4ob2wdW89os
3. "If you enjoy casseroles that taste like shampoo, by all means carry on." / "Αν σας αρέσει το φαγητό σας να έχει τη γεύση σαμπουάν, συνεχίστε να χρησιμοποιείτε λάδι καρύδας"
-Από το βιβλίο του Anthony Warner ( Angry Chef ) αναφερόμενος στη χρήση του λαδιού καρύδας στη μαγειρική.
Το λάδι αυτό είναι στη μόδα και διαφημίζεται ως "υγιεινό". Όμως, τι ισχύει στην πραγματικότητα;
Διαβάστε το άρθρο μου εδώ: Λάδι καρύδας: τι ισχύει τελικά; http://www.mantzorou.gr/…/blog/ladi-karydas-ti-ishyei-telika