Υδατάνθρακες: Μας παχαίνουν;
Τα τρόφιμα-πηγές υδατανθράκων εδώ και δεκαετίες έχουν δαιμονοποιηθεί από τη «βιομηχανία της δίαιτας». Συνεχώς ακούμε ότι δεν θα πρέπει να συνδυάζουμε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες στα γεύματά μας, ότι το ψωμί και τα μακαρόνια παχαίνουν και άλλους σχετικούς ισχυρισμούς. Παράλληλα, αρκετές ανορθόδοξες, μη επιστημονικά τεκμηριωμένες δίαιτες απώλειας βάρους όπως η κετογονική, η Άτκινς, η Dukan, η Paleo και άλλες είναι πολύ χαμηλές σε υδατάνθρακες, και εκεί φαινομενικά στηρίζουν το αποτέλεσμά τους.
Στην πραγματικότητα, όμως, οι υδατάνθρακες μας παχαίνουν; Μας κάνουν τόσο κακό;
Όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενα κείμενα, ο μόνος παράγοντας από τον οποίο εξαρτάται η απώλεια βάρους είναι το ενεργειακό έλλειμμα. Δηλαδή, για την απώλεια βάρους αρκεί να τρώμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε, ανεξαρτήτως σύστασης της διατροφής μας. Αντιστρόφως, για την πρόσληψη βάρους αρκεί να τρώμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε. Συνεπώς, πρωτεύουσα σημασία για την απώλεια και πρόσληψη βάρους έχουν οι θερμίδες.
Όμως, δεν τρώμε μόνο ενέργεια, δηλαδή τα μακροθρεπτικά συστατικά λιπαρά, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, αλλά χρειαζόμαστε και τα μικροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή τις βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία. Επομένως, η διατροφή μας θα πρέπει να είναι πλήρης, και με ποικιλία τροφίμων και ομάδων τροφίμων, έτσι ώστε να λαμβάνουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας για τη βέλτιστη λειτουργία του. Οι πηγές αμύλου/υδατανθράκων (φρούτα, λαχανικά, γάλα και γιαούρτι, όσπρια, ψωμί, ρύζι, πατάτα, παξιμάδι, ζυμαρικά κ.α.) είναι πηγές φυτικών ινών και πληθώρας μικροθρεπτικών συστατικών, με τα φρούτα, τα λαχανικά, και τα όσπρια να είναι τρόφιμα αρκετά χορταστικά και θρεπτικά! Άρα, γιατί να τα βγάλουμε από τη διατροφή μας; Φυσικά, η υπερκατανάλωση ελευθέρων σακχάρων (γλυκά, αναψυκτικά, επιδόρπια, σιρόπια κ.α.) έχει αρνητική επίδραση στην υγεία, και θα πρέπει να περιορίζεται στο 5% των ημερήσιων θερμίδων που λαμβάνουμε.
Αναφορικά με την πρόσληψη βάρους, μια νέα μελέτη σε επίμυες έδειξε ότι υπό αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες και διατροφή, οι επίμυες αύξησαν το σωματικό λίπος τους μόνο όταν ακολουθούσαν διατροφή υψηλή σε λίπος, ενώ παρατηρήθηκαν αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα, που σχετίζονται με την απόλαυση, τις λιγούρες και την εξάρτηση, με δράσεις όπως της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης. Βέβαια, τα αποτελέσματα αυτά δεν μπορούν να μεταφραστούν στον άνθρωπο για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων της διαφορετικής διατροφής, του γενετικού προφίλ, και λόγω του ότι η έρευνα δεν μεταφράζεται άμεσα από τα ζώα στον άνθρωπο. Αυτό όμως που μας δείχνει η έρευνα αυτή είναι ότι η αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων δεν επέφερε αύξηση του λιπώδους ιστού, όπως θα αναμενόταν από υποστηρικτές των διαιτών χαμηλών σε υδατάνθρακες.
Στον άνθρωπο, μια πολύ καλά σχεδιασμένη μελέτη είχε δείξει ότι είτε ακολουθούμε πρόγραμμα υποθερμιδικής διατροφής στα πρότυπα της κετογονικής δίαιτας, η οποία είναι πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες, είτε την τυπική Αμερικάνικη δίαιτα, χάνουμε την ίδια ποσότητα λίπους!
Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψιν μια πρόσφατη μελέτη σχετικά με τους υδατάνθρακες βλέπουμε ότι η μέτρια-φυσιολογική πρόσληψη υδατανθράκων, όχι μόνο είναι απαραίτητη για το σώμα μας, αλλά σχετίζεται και με τη μακροζωία. Συγκεκριμένα, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι άτομα που ακολουθούν διατροφή με μέτρια κατανάλωση υδατανθράκων (50-55% των ημερήσιων θερμίδων) εμφανίζουν χαμηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας, σε σχέση με εκείνους που καταναλώνουν πολλούς (>70%) ή λίγους (<40%) υδατάνθρακες.
Συνοψίζοντας, για την απώλεια βάρους σημασία έχει η ενέργεια, δηλαδή οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε. Κανένα τρόφιμο, από μόνο του δεν επιφέρει αύξηση στο σωματικό βάρος/λίπος, συμπεριλαμβανομένων των πηγών αμύλου. Παράλληλα, τα πρόσφατα κλινικά δεδομένα δείχνουν ότι είναι ευεργετική η μέτρια κατανάλωση υδατανθράκων, δηλαδή όταν περίπου οι μισές θερμίδες που λαμβάνουμε την ημέρα προέρχονται από υδατάνθρακες! Άλλωστε, και η Μεσογειακή Διατροφή, το πιο καλά μελετημένο πρότυπο διατροφής, το οποίο συστήνεται για την πρόληψη και αντιμετώπιση πληθώρας ασθενειών έχει στη βάση του τις πηγές αμύλου ολικής άλεσης.
Βιβλιογραφία
Dietary Fat, but Not Protein or Carbohydrate, Regulates Energy Intake and Causes Adiposity in Mice.
Dietary carbohydrate intake and mortality: a prospective cohort study and meta-analysis.
Evaluating Mediterranean diet adherence in university student populations: Does this dietary pattern affect students' academic performance and mental health?
Antonopoulou, M, Mantzorou, M, Serdari, A, et al. Evaluating Mediterranean diet adherence in university student populations: Does this dietary pattern affect students' academic performance and mental health? Int J Health Plann Mgmt. 2019; 1– 17. https://doi.org/10.1002/hpm.2881
Abstract
Adherence to a healthy diet such as Mediterranean Diet (MD) may exert beneficial effects in university students, promoting their academic performance and quality of life, as well as their mental and physical health status. In this aspect, the present study aimed to critically analyze the current epidemiological evidence concerning MD adherence of university students’ populations. PubMed database was comprehensively searched, using relative keywords.
Students’ dietary habits are moving away from MD guidelines towards unhealthy eating patterns, especially for those living away from home and even for students with a Mediterranean country origin. Most of the available studies have documented that poorer students’ health status was associated with lower MD adherence. Higher MD adherence was correlated with lower depression risk, while higher perceived stress score with lower fruit and vegetables intake. The access of students to information and knowledge provided by courses and lectures did not effectively enhance their compliance to MD. Alarmingly enough, the majority of students, even from medical and nutritional university departments, showed inadequate knowledge on healthy eating habits. Due to the influence of diet on the quality of life and the mental and physical health of students, it is crucial to redirect research focus on this important aspect.
Απώλεια βάρους: Πόσο σημαντικό είναι το χαρτί με τη δίαιτα τελικά;
Πολλές φορές θεωρούμε οτι η δίαιτα, δηλαδή το χαρτί με τη δίαιτα, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την απώλεια βάρους. Αν και μια υποθερμιδική διατροφή (μια διατροφή που θα μας δώσει λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε) είναι απαραίτητη για την απώλεια βάρους, και όλες οι υποθερμιδικές δίαιτες θα έχουν βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα, το χαρτί με τη δίαιτα από μόνο του δεν αποτελεί μακροπρόθεσμη λύση.
Για να χάσουμε βάρος, χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική υγεία μας και να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την απώλεια, θα πρέπει να βελτιώσουμε τη σχέση μας με το φαγητό, και τις διατροφικές μας συνήθειες και συμπεριφορές.
Τι σημαίνει αυτό;
Για να επιτύχουμε την απώλεια βάρους και να διατηρησουμε τα καλά αποτελέσματα, θα πρέπει η αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες και συμπεριφορές να είναι σταδιακές και σε βαθμό τον οποίο να μπορούμε να διατηρήσουμε και μετά το πέρας του προγράμματος διατροφής. Για παράδειγμα, αν κάποιος παραγγέλνει 5 φορές την εβδομάδα απ’ έξω, το να αρχίσει να παραγγέλνει 4 φορές την εβδομάδα είναι πρόοδος και αν μπορέσει να διατηρήσει μια συχνότητα 1-2 φορές την εβδομάδα είναι εξαιρετική βελτίωση! Αν κάποιος μένει νηστικός όλη μέρα και το βράδυ δεν μπορεί να σταματήσει να τρώει από την πείνα του θα πρέπει μαζί με τον διαιτολογο-διατροφολόγο να οργανώσει και να δοκιμάσει τρόπους για να βάλει γεύματα/σνακ μεσα στη μέρα.
Έχετε παρατηρήσει ότι όταν δεν κοιμάστε αρκετά τρώτε πιο πολύ και ότι δυσκολεύεστε να χάσετε βάρος;
Οι διατροφικές συμπεριφορές και το πώς χρησιμοποιούμε το φαγητό (πχ. φαγητό λόγω stress) αποτελούν σημαντικά κομμάτια της διατροφικής παρέμβασης που δεν αναγράφονται στο πρόγραμμα. Η εκπαίδευση γύρω από τη διατροφή και η επίλυση των (διατροφικών) προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα είναι επίσης αναπόσπαστα κομμάτια μιας ολοκληρωμένης προσπάθειας για αλλαγή. Για παράδειγμα, το πώς το άτομο θα μάθει να ακούει το σώμα του, την πείνα και τον κορεσμό δεν γίνεται μέσω ενός προγράμματος διατροφής με γεύματα σε συγκεκριμένες ώρες!
Τέλος, το πρόγραμμα διατροφής αποτελεί οδηγό στην προσπάθεια απώλειας βάρους, όχι χημική αντίδραση. Πολλές φορές τα άτομα νιώθουν οτι “καταστρέφουν” την προσπάθειά τους εαν ξεφύγουν από το πρόγραμμα (ενώ στην πραγματικότητα δεν έχουν καταστρέψει τίποτα απολύτως) με αποτελέσμα να νιώθουν τύψεις, ενοχές και να παρατούν το πρόγραμμα ή να τιμωρούν τον εαυτό τους χρησιμοποιώντας το φαγητό!
Ποιά η διαφορά βάρους & σύστασης σώματος;
Η απώλεια βάρους είναι μια διαδικασία- ευκαιρία για να μάθουμε ξανά να ακούμε το σώμα μας, να απολαμβάνουμε το φαγητό, και να βελτιώσουμε τις διατροφικές μας συνήθειες και συμπεριφορές (πχ. να ξεχνάμε τα συναισθήματά μας τρώγοντας) και κατ’ επέκταση να βελτιώσουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία. Η διαδικασία της απώλεια βάρους δεν θα πρέπει να είναι τιμωρία, αλλά στοργή προς το σώμα μας, και το πρόγραμμα αποτελεί ένα κομμάτι, αλλά όχι το παν στη διαδικασία αυτη!
Vegan brownies με χουρμάδες και κακάο
Αρωματικά και υπέροχα vegan brownies με κακάο και χουρμάδες! Μια εκπληκτική επιλογή για όλους τους λάτρεις της γλυκιάς απόλαυσης, ανεξάρτητα από τη διατροφική τους προτίμηση.
Αυτά τα vegan brownies αποτελούνται από την τέλεια ένωση κακάο και χουρμάδων, που τα καθιστούν γεμάτα θρεπτικά συστατικά και με απίστευτη γεύση. Το κακάο είναι γνωστό για την υψηλή του περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και μέταλλα, όπως μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο και ψευδάργυρο, ενώ οι χουρμάδες, προσφέρουν μια φυσική γλύκα και υπέροχη υφή στους brownies. Είναι φυσικά πλούσιοι σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά!
Για 10-12 brownies θα χρειαστείτε:
- 400 γρ χουρμάδες
- 1/4 φλ. ζεστό νερό
- 40 γρ κακάο
- 1/2 φλ. (130 γρ) βούτυρο ξηρών καρπών ή ταχίνι
Εκτέλεση:
1. Προθερμάνετε τον φούρνο στους 175 βαθμούς.
2. Στο μπλεντερ προσθέστε τους χουρμάδες μαζι με το ζεστό νερό, μέχρι να γίνουν μια πάστα
3. Προσθέστε το κακάο και το βούτυρο ξηρών καρπών και αναμείξτε πολύ καλά
4. Βάλτε το μίγμα σε ένα πυρέξ με λαδόκολα και πιέστε το μίγμα να στρωθεί καλα.
5. Ψήστε για 15 λεπτά.
Καλή απόλαυση!