Διατροφή και υπέρταση
H αυξημένη αρτηριακή πίεση ή υπέρταση, ο επονομαζόμενος σιωπηλός δολοφόνος, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, καθώς και νοσημάτων των νεφρών και βλάβης του αμφιβληστροειδούς. Στην υπέρταση, η συστολική ή μεγάλη πίεση είναι πάνω από 140 mm Hg, ενώ η διαστολική ή μικρή πίεση πάνω από 90 mm Hg.
Η διατροφή και ο τρόπος ζωής παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και την αντιμετώπιση της υπέρτασης. Συγκεκριμένα, το άγχος, η έλλειψη άσκησης, το αυξημένο σωματικό βάρος, η υπερκατανάλωση αλκοόλ και αλατιού και η χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών επηρεάζουν αρνητικά την αρτηριακή πίεση, μαζί με τη μεγάλη ηλικία, το χαμηλό ύψος και βάρος γέννησης!
Αρκετές έρευνες έχουν μελετήσει το ρόλο του αλατιού στην υπέρταση και έχουν καταλήξει πως όντως ο μακροχρόνιος περιορισμός του νατρίου, δηλαδή του αλατιού, μειώνει την αρτηριακή πίεση σε άτομα με υπέρταση. Όμως, το 75% του αλατιού που καταναλώνουμε προέρχεται από τα επεξεργασμένα τρόφιμα, επομένως η μείωση του αλατιού στα υπόλοιπα τρόφιμα που προσθέτουμε εμείς αλάτι έχει μικρό όφελος
Είναι σημαντικό άτομα που θέλουν να μειώσουν την αρτηριακή τους πίεση να αποφεύγουν τις έτοιμες σάλτσες, σούπες, το έτοιμο-πρόχειρο φαγητό και τα αλμυρά σνακ, ενώ να αποφεύγουν την προσθήκη επιπλέον αλατιού και στα σπιτικά φαγητά, να βράζουν τα μακαρόνια, το ρύζι και τα λαχανικά χωρίς αλάτι και να ξεπλένουν καλά τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα. Επιπλέον, το αλάτι μπορεί να αντικατασταθεί με λεμόνι ή μίγματα μπαχαρικών.
Το κάλιο, μαζί με νάτριο, παίζουν καίριο ρόλο στη διατήρηση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης. Το κάλιο έχει την αντίθετη δράση από το νάτριο και βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τα φρούτα, τα λαχανικά και το γάλα είναι καλές πηγές καλίου. Όμως, δεν φτάνει η επιπλέον κατανάλωση καλίου για να μειώσει την αρτηριακή πίεση εάν παράλληλα δε μειωθεί και η κατανάλωση νατρίου!
Η έρευνα έχει δείξει ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα, που βρίσκουμε στα ψάρια, βοηθούν στη μετρίαση της υπέρτασης, ενώ η μείωση της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών, σε σχέση με τα πολυακόρεστα οξέα, έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Προτιμήστε λοιπόν ελαιόλαδο στη μαγειρική σας και αποφύγετε τα έτοιμα σνακ και τα έτοιμα και επεξεργασμένα τρόφιμα.
Το αλκοόλ είναι επίσης ένας παράγοντας που αυξάνει την αρτηριακή πίεση, παρά την προσωρινή διουρητική του δράση. Μάλιστα, σε μια μικρή έρευνα, νέοι που κατανάλωσαν ένα βράδυ περίπου 2 λίτρα μπύρα παρέμειναν σε κατάσταση υπέρτασης για τις επόμενες 2 ημέρες! Είναι καλό λοιπόν να μην υπερβαίνουμε τις συστάσεις για το αλκοόλ, μέχρι 1 ποτό την ημέρα, οι οποίες πλέον στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι όμοιες για τις γυναίκες και τους άνδρες.
Είναι προτιμότερη η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ κάθε μέρα παρά η κατάχρησή του το Σαββατοκύριακο!
Το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με την υπέρταση, ενώ έχει συνεργατική δράση με την ηλικία στην εμφάνιση υπέρτασης. Το 60% των υπερτασικών ασθενών έχουν αυξημένο βάρος, ενώ στο 20-30% των περιπτώσεων η υπέρταση σχετίζεται με την παχυσαρκία. Ακόμη και μια μικρή απώλεια βάρους της τάξης του 5% του βάρους μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα στη μείωση της πίεσης σε υπερτασικούς ασθενείς με υπερβάλλον σωματικό βάρος, ειδικά όταν συνδυάζεται με άσκηση.
Αναφορικά με τη διατροφή σαν σύνολο, η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα από τα ευεργετικά πρότυπα διατροφής για μείωση της πίεσης, κυρίως λόγω της ευεργετικής δράσης των φρούτων, των λαχανικών και του ελαιολάδου!
Συμπερασματικά, η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, στα πρότυπα της δικής μας Μεσογειακής Δίαιτας, η δραστήρια ζωή και η επίτευξη ή/και διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους μπορούν να βελτιώσουν τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και γενικά την υγεία και ευεξία μας.
Ελαιόλαδο ή εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο;
Στην καθημερινότητα μπορεί να αναφερόμαστε στο ελαιόλαδο που χρησιμοποιούμε απλώς ως «ελαιόλαδο», εφόσον είναι το έλαιο της ελιάς. Στην βιομηχανία τροφίμων όμως, και σύμφωνα με τη νομοθεσία το ελαιόλαδο δεν είναι αυτό που νομίζουμε και αυτό που έχουμε συνηθίσει.
Αναφορικά με το έλαιο της ελιάς διακρίνουμε τρεις κατηγορίες. Το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο», το «παρθένο ελαιόλαδο» και το «ελαιόλαδο». Τα τρία διαφορετικά αυτά έλαια διαφέρουν στην τιμή, την γεύση, το χρώμα και τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά, και τα αντιοξειδωτικά. Το έλαιο που συνήθως χρησιμοποιούμε στο σπίτι, ως νησί ελαιοπαραγωγών είναι το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη νομοθεσία το «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο» είναι το έλαιο της ελιάς, το οποίο λαμβάνεται μέσω μηχανικών μεθόδων (ψυχρή εκχύλιση) ή άλλων φυσικών επεξεργασιών που δεν επιφέρουν αλλοίωση του ελαίου (πλύση και έκθλιψη ελαιοκάρπου, μετάγγιση, φυγοκέντριση και διήθηση ελαίου) και έχει οξύτητα μικρότερη του 0,8%. Το «παρθένο ελαιόλαδο» λαμβάνεται μέσω των παραπάνω μεθόδων και έχει οξύτητα μικρότερη του 2%, ενώ το «ελαιόλαδο» είναι μείγμα εξευγενισμένου ελαιολάδου (βλ. παρακάτω) και βρώσιμου παρθένου ελαιολάδου με οξύτητα όχι μεγαλύτερη από 1%.
Ας μην ξεχνάμε όμως και το ελαιόλαδο λαμάντε, το οποίο προέρχεται από ελαιόλαδο, το οποίο λαμβάνεται μέσω μηχανικών μεθόδων (ψυχρή εκχύλιση) ή άλλων φυσικών επεξεργασιών που δεν επιφέρουν αλλοίωση του ελαίου, αλλά έχει οξύτητα μεγαλύτερη του 2% και δεν είναι κατάλληλο προς κατανάλωση, αλλά ύστερα από επεξεργασία μετατρέπεται σε εξευγενισμένο ή ραφιναρισμένο ελαιόλαδο.
Τα παραπάνω έλαια διαφέρουν αρκετά στο χρώμα και την οσμή, με τα βέλτιστα χαρακτηριστικά να ανήκουν στο «εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο», ενώ υπάρχουν και διαφορές στη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών και άλλων ευεργετικών για την υγεία ουσιών.
Το ελαιόλαδο διαθέτει και ισχυρισμό υγείας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA). Η κατανάλωση πολυφαινολών ελαιολάδου προστατεύει την LDL-χοληστερόλη από την οξείδωση, ύστερα από καθημερινή κατανάλωση 5mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (σύμπλεγμα ελευρωπαΐνης και τυροσόλης), τα οποία προέρχονται από 20γρ. ελαιόλαδο. Παράλληλα, το ελαιόλαδο είναι τρόφιμο με «υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά».
Στο ελαιόλαδο δεν προστίθενται συντηρητικά. Για την βέλτιστη συντήρηση του ελαιολάδου θα πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό, σκιερό μέρος, σε δοχείο με σκούρο χρώμα. Ιδανικά θα πρέπει να καταναλώνεται εντός 18 μηνών.
Κατά το μαγείρεμα καλό είναι να χρησιμοποιείται προς το τέλος, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει. Μάλιστα, χάρη σε αυτές τις αντιοξειδωτικές ουσίες το ελαιόλαδο δεν «καταστρέφεται» εύκολα, καθώς τα αντιοξειδωτικά «θυσιάζονται» για να παραμείνουν τα ακόρεστα λιπαρά του ελαιολάδου αναλλοίωτα. Όμως αυτό σημαίνει ότι δεν θα προσφέρουμε στον οργανισμό μας όλα αυτά τα αντιοξειδωτικά αν αφήσουμε για πολλή ώρα το ελαιόλαδο σε υψηλές θερμοκρασίες.
Τέλος, άλλη μια παρανόηση σχετικά με το ελαιόλαδο και άλλα έλαια είναι η θερμιδική πυκνότητά του. Το ελαιόλαδο, όπως και όλα τα άλλα έλαια (π.χ. ηλιέλαιο) περιέχουν 9 θερμίδες ανά γραμμάριο. Επομένως, είτε χρησιμοποιήσουμε ελαιόλαδο είτε κάποιο άλλο έλαιο, το θερμιδικό περιεχόμενο παραμένει το ίδιο, αλλά η ποιότητα του ελαιολάδου (ειδικά του «εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου») είναι σαφώς ανώτερη.
Συνοψίζοντας, στο τρόφιμο ελαιόλαδο έχουμε διάφορες κατηγορίες και ποιότητες. Ας δώσουμε προσοχή στο ελαιόλαδο που αγοράζουμε ή/και παράγουμε, και ας παρατηρήσουμε και τα τρόφιμα (παξιμάδια, κριτσίνια, κ.α.) που αγοράζουμε τα οποία επί το πλείστον χρησιμοποιούν «ελαιόλαδο».
Βιβλιογραφία
Ο επίμονος κεραστής
Στη δουλειά μας, στο σχολείο, σε τραπέζια και καλέσματα μας κερνούν φαγητά και εδέσματα και έχουμε μάθει από μικρή ηλικία όχι απλώς να τα δεχόμαστε, αλλά να νιώθουμε και υποχρεωμένοι να τα δεχτούμε και να καταναλώσουμε όλη την ποσότητα, ως ενδειξη αγάπης και εκτίμησης.
Δεν είμαστε υποχρεωμενοι να δεχτούμε, ενώ δεν δείχνουμε την αγαπη και την εκτιμήση μας τρώγοντας, και δη τρώγοντας ενώ δεν θέλουμε!
Μπορεί να μην πεινάμε, να μην μας αρέσει αυτό που μας κερνάνε, ή να παίρνουμε φαρμακευτική αγωγή που να μην μας επιτρέπει να δεχτούμε το κέρασμα ή να προσέχουμε τη διατροφή μας και να μην θέλουμε να το φάμε, ή να θέλουμε να φάμε μικρότερη ποσοτητα! Δεν είναι κακό να αρνηθούμε, ή να επιλέξουμε να φάμε μικρότερη ποσότητα.
Πολλοί θεωρούν οτι οι άλλοι θα παρεξηγηθούν, γεγονός που δεν συμβαίνει παντα, ενώ ακόμη κι αν καποιος παρεξηγηθεί, η “παρεξήγηση” θα είναι στιγμιαία και θα την ξεχάσει συντομα!
Άλλωστε, είναι πιο σημαντικό το πώς νιώθουμε και τι θέλουμε να κανουμε εμείς σε σχέση με τη διατροφή μας!
Πώς θα απαντήσουμε στους επίμονους κεραστες;
— Ευχαριστώ, δεν θα πάρω.
— Σε λίγο θα παρω (μπορουμε να το αφησουμε να ξεχαστεί)
— Είμαι εντάξει (με αυτο που εφαγα), ευχαριστώ
— Πολύ ωραίο φαίνεται, αλλα δεν μπορώ να φάω άλλο, ευχαριστώ. Μπορείς να μου το βαλεις σε ένα ταπερακι να το παρω σπιτι να το φαω;
Επισης, πριν την επίσκεψη να πουμε οτι προσέχουμε τη διατροφή μας, και δεν χρειάζεται να μπουν στον κόπο να ετοιμάσουν κάτι ιδιαίτερο!
Πώς θα κάνουμε τους γύρω μας υποστηρικτές στην προσπάθειά μας για βελτίωση της διατροφής μας;
Αποτοξινωτικό ρόφημα για λιποδιαλυση: μήπως είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό;
Η παχυσαρκία και η απώλεια βάρους απασχολεί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Κατά καιρούς βομβαρδιζόμαστε με πληροφορίες και βαρύγδουπους ισχυρισμούς για πολλούς και διάφορους τρόπους που βοηθάνε στην επίτευξη της απώλειας βάρους και λίπους, από ειδικές-αυστηρές δίαιτες, εως λιποδιαλύτες και λιποδιαλυτικά ροφήματα για αδυνατισμα.
Όντας ένα κοινό ζήτημα, οι “εύκολες λύσεις” που παρουσιάζονται για την απώλεια βάρους και λίπους φαίνονται άκρως ελκυστικές, όπως τα λιποδιαλυτικά ροφήματα για αδυνάτισμα. Είτε πρόκειται για το νερό με το λεμόνι, είτε για χυμοούς φρούτων και λαχανικών για αποτοξίνωση και λιποδιάλυση μέσα σε λίγες μόνο ώρες, είτε για φυτικά σκευάσματα, σίγουρα πολλοί μπαίνουν σε σκέψη, μήπως αυτή είναι τελικά η λύση που περίμεναν στο πρόβλημά τους, ώστε να μην ασχοληθούν ποτέ ξανά με την απώλεια βάρους.
Το φυσικό είναι ασφαλές! Ή μήπως όχι;
H πραγματική λύση δεν είναι κάποιο βοήθημα, η “αποτοξίνωση” ή “ειδικά” λιποδιαλυτικά ροφήματα, αλλά η σταδιακή βελτίωση του τρόπου ζωής, με βελτίωση της ποιότητας της διατροφής και άσκηση. Μάλιστα, όσο αθώα και αν φαίνονται μερικά ροφήματα, στην πράξη έχουν καταγραφεί περιστατικά με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, όπως οξεία νεφρική ανεπάρκεια από χυμό με φρούτα και λαχανικά πλούσιο σε οξαλικά οξέα.
Με μια πλήρη, ισσοροπημένη διατροφή, η οποία παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός για να λειτουργεί σωστά και με την άσκηση/κίνηση που αρέσει στο κάθε άτομο, επιτυγχάνεται όχι μόνο η σταδιακή απώλεια βάρους, αλλά διευκολύνεται και η διατήρηση της απώλειας αυτής. Με τον τρόπο αυτόν, λόγω της βελτίωσης της σύστασης του σώματος, με μείωση λίπους και όσο το δυνατόν διατήρηση ή ακόμη και άυξηση της μυικής μάζας, ούτε το σώμα ταλαιπωρείται, ούτε υπάρχει ψυχολογική πίεση γύρω από την τροφή, ενώ η άσκηση οδηγεί και σε βελτίωση της διάθεσης. Άλλωστε, και ερευνητές που χρόνια ψάχνουν να βρουν τη λύση στο αδυνάτισμα, καταλήγουν στο γεγονός οτι η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι το μυστικό!
Πόσο γρήγορα θα χάσω βάρος;
Αν ομως επιμένετε να ψάχνετε για λιποδιαλυτικό ρόφημα αδυνατίσματος, θα σας συστήσω την εξής πραγματικά μαγική φόρμουλα:
-
1 μέρος υγιεινή διατροφή
- 1 μέρος άσκηση
- 1 μέρος υπομονή & επιμονή
- 1 μέρος επιλυση προβλημάτων
Ανακατέψτε καλά και απολαύστε το αποτέλεσμα!
Πηγές
- Makkapati S, D'Agati VD, Balsam L. "Green Smoothie Cleanse" Causing Acute Oxalate Nephropathy. Am J Kidney Dis. 2018 Feb;71(2):281-286. doi: 10.1053/j.ajkd.2017.08.002. Epub 2017 Dec 6.
- Paixão C, Dias CM, Jorge R, Carraça EV, Yannakoulia M, de Zwaan M, Soini S, Hill JO, Teixeira PJ, Santos I. Successful weight loss maintenance: A systematic review of weight control registries. Obes Rev. 2020 May;21(5):e13003. doi: 10.1111/obr.13003. Epub 2020 Feb 12. PMID: 32048787.