Φυτοφαγία: τι πρέπει να προσέχουμε
Η φυτοφαγία είναι ένας τρόπος διατροφής, με ποικιλία στις διαιτητικές επιλογές των ατόμων που την ακολουθούν. Υπάρχουν φυτοφάγοι που αποκλείουν το κόκκινο κρέας από τη διατροφή τους, εκείνοι που από τα ζωικά προϊόντα καταναλώνουν μόνο τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά, ή μια από τις δύο ομάδες, ενώ υπάρχουν και οι vegans ή καθαροί φυτοφάγοι που απέχουν από την κατανάλωση όλων των ζωικών προϊόντων τόσο στη διατροφή όσο και στην ένδυση και προσωπική υγιεινή.
Ακόμη, υπάρχουν και άλλες ομάδες φυτοφάγων, λιγότερο διαδεδομένων διατητικών συνηθειών.
Μία μη καλά μελετημένη φυτοφαγική διατροφή, με έλλειψη ποικιλίας τροφίμων, μπορεί να οδηγήσει σε διατροφικές ελλείψεις. Η βιταμίνη Β12, ο σίδηρος και τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι μερικά θρεπτικά συστατικά που λείπουν από τα τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης, ενώ η χαμηλή ενεργειακή πυκνότητα των τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε υποθρεψία μικρά παιδιά.
Επιπλέον, ο μη-αιμικός σίδηρος φυτικών τροφίμων είναι λιγότερο βιοδιαθέσιμος, επομένως υπάρχει κίνδυνος αναιμίας. Μάλιστα, μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπου έλλειψη σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλό βάρος γέννησης και κίνδυνο υπέρτασης στο παιδί.
Ειδικά σε περίπτωση αποφυγής γαλακτοκομικών η πρόσληψη ασβεστίου είναι επίσης χαμηλή, ενώ σε συνδυασμό με μη επεξεργασμένα δημητριακά που είναι υψηλά σε φυτικό οξύ, δυσχεραίνεται η απορρόφηση του ασβεστίου, με αποτέλεσμα αύξηση του κινδύνου για ραχίτιδα και οστεομαλακία. Επιπλέον, η βιολογική αξία των πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης είναι χαμηλότερη από της ζωικής προέλευσης, με αποτέλεσμα την έλλειψη απαραίτητων αμινοξέων.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τα παραπάνω;
Μια υγιεινή διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, σωστούς συνδυασμούς και επιλογές τροφίμων μπορεί να βοηθήσει. Καλές πηγές βιταμίνης Β12 για φυτοφάγους αποτελούν τα αβγά, το γάλα, το τυρί και κάποια εμπλουτισμένα δημητριακά και φυτικά γάλατα.
Όσον αφορά τη βιταμίνη D, συντίθεται στο σώμα μας με τη βοήθεια του ήλιου, ενώ πρόδρομες ενώσεις της βρίσκονται και σε ορισμένα τρόφιμα όπως τα αβγά και εμπλουτισμένα τρόφιμα. Αναφορικά με το ασβέστιο, πολλά φυτικά γάλατα και άλλα τρόφιμα έχουν πλέον εμπλουτιστεί με ασβέστιο, ενώ σκούρα πράσινα λαχανικά (π.χ. μπρόκολο, λαχανίδα), ξηροί καρποί και φασόλια περιέχουν ασβέστιο.
Η έλλειψη σιδήρου αποτελεί την πιο συχνή έλλειψη θρεπτικού συστατικού. Τα φασόλια και τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και άλλα εμπλουτισμένα προϊόντα, το τόφου και τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά αποτελούν πηγές σιδήρου.
Συνοδέψτε τα τρόφιμα αυτά με πηγές βιταμίνης C, όπως λεμόνι, πορτοκάλι, φράουλες, και πιπεριές για καλύτερη απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τον οργανισμό μας. Δίαιτες που δεν περιέχουν ψάρι και αβγά είναι χαμηλές σε ω-3 λιπαρά οξέα. Προτιμήστε λιναρόσπορο, chia seeds, σόγια και τα εμπλουτισμένα προϊόντα με ω-3 λιπαρά οξέα.
Τέλος, η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας και ποιότητας πρωτεΐνης είναι βαρυσήμαντη. Γενικά, σπάνια η πρόσληψή της δεν επαρκεί, αλλά ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη βιολογική αξία των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών.
Τα φασόλια, το όσπρια, τα αβγά, η σόγια και το τόφου και οι ξηροί καρποί είναι καλές πηγές πρωτεϊνών. Όμως, δεν περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα σε κατάλληλες ποσότητες. Γι’ αυτό είναι καλό να συνδυάζονται με άλλα δημητριακά (πχ. όπως το φακόρυζο, φασόλια και ψωμί) για τη βελτίωση της βιολογικής αξίας του γεύματος και την πρόσληψη περισσότερων αμινοξέων.
Δεν υπάρχει κάποιο τρόφιμο φυτικής ή ζωικής προέλευσης που να αποδίδει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας.
Η ποικιλία τροφίμων, μαζί με την προτίμηση σε εμπλουτισμένα τρόφιμα και λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, σε περίπτωση έλλειψης θρεπτικών συστατικών, μπορούν να βοηθήσουν σε μια ισορροπημένη φυτοφαγική διατροφή.
Υπάρχουν και καλά σάκχαρα στα τρόφιμα
Η ζάχαρη έχει ενοχοποιηθεί ως κύρια αιτία για φθορά των δοντιών, ενώ η έρευνα έχει δείξει ότι η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους, ειδικά όταν πρόκειται για ποτά με πρόσθετη ζάχαρη. Ιδιαίτερα σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος που κάνουν καθιστική ζωή, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδους διαβήτη και άλλων χρόνιων παθήσεων.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει την μείωση της κατανάλωησς πρόσθετων σακχάρων στο 10% της ημερήσιας πρόσληψης σακχάρων, ενώ προσθέτει πώς η επιπλέον μείωση στο 5% θα έχει επιπρόσθετα οφέλη για την υγεία. Ο περιορισμός της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε πρόσθετα σάκχαρα είναι απαραίτητος για την επίτευξη του στόχου αυτού και την επίτευξη μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.
Γενικά, υπάρχει μια σύγχυση γύρω από το τι εννοούμε σάκχαρα και ζάχαρη, και στην περιεκτικότητα τροφίμων σε πρόσθετα σάκχαρα. Ενώ στα επεξεργασμένα προϊόντα, όπως κρουασαν, δημητριακά πρωινού, ροφήματα με ζάχαρη και επιδόρπια τα σάκχαρα (όπως ζάχαρη, σιρόπια κτλ.) είναι ουσιαστικά κενές θεμίδες, δηλαδή δεν μας προσφέρουν άλλα θρεπτικά συστατικά, τα σάκχαρα στη φύση βρίσκονται σε τρόφιμα μαζί με πρωτεϊνες, φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και άλλα θρεπτικά συστατικά.
Αυτά τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα τα θέλουμε στη διατροφή μας, λόγω της υψηλής θρεπτικής τους αξίας και της ευεργετικής τους επίδρασης στην υγεία μας, ακόμη και αν περιέχουν (φυσικά) σάκχαρα.
Ποιά είναι λοιπόν αυτα;
Τα φρούτα και τα λαχανικά. Συστήνεται η κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Μια μερίδα φρούτου αντιστοιχεί περίπου σε ένα μέτριο φρούτο ή 2 μικρά. Μια μερίδα λαχανικών αντιστοιχεί σε 1 φλιτζάνι ωμά ή 1/2 φλ. βραστά λαχανικά.
2. Τα όσπρια. Τα όσπρια περιέχουν πέρα από υδατάνθρακες και πρωτεϊνες, ενώ είναι πλούσια σε φυτικές ίνες! Προσθέστε τα στη διατροφή σας, μια με δυο φορές την εβδομάδα. Μαγειρέψτε τα σύμφωνα με κλασσικές συνταγές ή βρασμένα και ανακατεμένα στη σαλάτα σας ή σαν μπιφτέκια, χωρίς κιμα!
3. Το γάλα, το γιαούρτι και ορισμένα τυριά. Εξαιρετικές πηγές ασβεστίου, πρωτεϊνης και υδατανθράκων είναι το γάλα και το γιαούρτι! Η λακτόζη είναι το φυσικό σάκχαρο στο γάλα, αλλά ακόμη και αν κάποιος έχειΕπιλέξτε τα σκέτα, χωρίς γέυση, καθώς τα προϊόντα με γέυσεις περιέχουν αρκετή ζάχαρη! Τα τυριά που έχουν ζυμωθεί δεν περιέχουν φυσικά σάκχαρα.
Αποφεύγοντας τα επεξεργασμένα προϊόντα είναι πιο εύκολο να μειώσουμε την πρόσληψη ελευθέρων σακχάρων από τη διατροφή μας. Μια υγιεινή διατροφή στα πρότυπα της Μεσογειακής Διατροφής είναι χαμηλή σε πρόσθετα σάκχαρα και επεξεργασμένα προϊόντα. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι η περιστασιακή κατανάλωση επιδορπίων ή ροφημάτων με ζάχαρη θα είναι καταστροφική για την υγεία μας!
Oι χειρότερες δίαιτες των επονύμων του 2017 σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων
Ποιές είναι οι χειρότερες δίαιτες των επονύμων του 2017 σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων (BDA);
Την πρώτη θέση κατέχει το clean eating! Όπως αναφέρει ο BDA "αφήστε το καθάρισμα (cleaning) για το πάγκο της κουζίνας και όχι το φαγητό". To clean eating επέφερε αύξηση των περιστατικών νευρογενούς ορθορεξίας, μιας διατροφικής διαταραχής, στην οποία τα άτομα έχουν εμμονή με την κατανάλωση τροφίμων που θεωρούν υγιεινά και δεν καταναλώνουν καθόλου τρόφιμα που θεωρούν ανθυγιεινά!
Διαβάστε για τη δίαιτα αυτή εδώ: http://mantzorou.gr/…/clean-eating-poios-tha-elege-oti-den-…
Τη δεύτερη θέση έχουν τα αδυνατιστικά χάπια (μη συνταγογραφημένα), τα οποία όμως έχουν αρκετές παρενέργειες. Επίσης, αύξηση παρατηρείται και στην πώληση χαπιών αδυνατίσματος online, τα οποία δεν ελέγχονται και έχουν καταγραφεί και θάνατοι!
Την τρίτη θέση κατέχει το teatoxing, τα αποτοξινωτικά τσάγια, των οποίων οι ισχυρισμοί δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, ενώ περιέχουν βότανα με δράση διουρητικού και καθαρτικού. η απώλεια βάρους οφείλεται κυρίως σε απώλεια υγρών και διάρροια.
Την τέταρτη θέση κατέχει η δίαιτα 6:1. 6 ημέρες κανονικό φαγητό και 1 ημέρα απόλυτη νηστεία. Αν και ο Chris Martin λέει ότι τον βοηθάει να συγκεντρώνεται, ολόημερη νηστεία χωρίς καθόλου τροφή επιφέρει κόπωση και αδυναμία συγκέντρωσης, μεταξύ άλλων.
Την πέμπτη θέση κατέχει το juicing, δηλαδή η "αποτοξίνωση" με χυμούς. Ο οργανισμός μας αποτοξινώνεται μόνος του και κανένα τρόφιμο δεν μπορεί να μας αποτοξινώσει! Μάλιστα, λόγω της προσθήκης λαδιού καρύδας, ξηρών καρπών και σκόνης πρωτεΐνης οι χυμοί αυτοί καταλήγουν να περιέχουν αρκετές θερμίδες, μπορεί όσο και ένα γευστικότατο γεύμα, και δεν θα ήταν παράξενο αντί για μείωση βάρους να βλέπαμε αύξησή του!
'Οπως αναφέρει η Sian Porter του BDA:
Στην απώλεια βάρους ψάχνουμε να βρούμε τον γρήγορο τρόπο, και εμπιστευόμαστε τον οποιοδήποτε αναφορικά με τη διατροφή, τη δίαιτα και το φαγητό μας. Η αλήθεια είναι ότι αν κάτι είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό, τότε μάλλον είναι ψέμα!
Ζητήστε τα επιστημονικά στοιχεία και λάβετε συμβουλές από το διαιτολόγο-διατροφολόγο σας!
Κάνετε μικρές βιώσιμες αλλαγές που θα κρατήστε για πάντα. Απολαύστε ποικιλία τροφίμων σε κατάλληλες μερίδες.
Η απώλεια βάρους και η διατήρηση της απώλειας είναι απαιτητική, αλλά όχι αδύνατη! Μην δυσκολεύεστε με ανορθόδοξες δίαιτες.
Διαβάστε τη λίστα με τους κατόχους άδειας ασκήσεως επαγγέλματος στην Ελλάδα εδώ: http://www.hda.gr/wp-content/uploads/2016/07/ΑΔΕΙΑ-ΑΣΚΗΣΕΩΣ-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ_211120161.pdf
Evaluating the relationship between circadian rhythms and metabolic disorders: Current clinical evidence in human studies
Mentzelou Maria, Sousana K. Papadopoulou, Dimitrios Papandreou, Maria Spanoudaki, Antonios Dakanalis, Georgios K. Vasios, Gavriela Voulgaridou, Eleni Pavlidou, Maria Mantzorou, and Constantinos Giaginis. 2023. "Evaluating the Relationship between Circadian Rhythms and Sleep, Metabolic and Cardiovascular Disorders: Current Clinical Evidence in Human Studies" Metabolites 13, no. 3: 370. https://doi.org/10.3390/metabo13030370
Circadian rhythms are generated by the circadian clock, a self-sustained internal timing system that exhibits 24-h rhythms in the body. Many metabolic, cellular, behavioral and physiological processes are regulated by the circadian clock in coordination with environmental cues. The present study is a comprehensive review of the currently existing evidence concerning the relationship between circadian rhythms and sleep, metabolic, and cardiovascular disorders. We thoroughly searched the online databases PubMed, Scopus, and Web of Science to find the existing clinical studies from the last twenty-three years (2000–2023). Circadian misalignment was found to be associated with an increase in the risk of metabolic disorders, cardiovascular diseases, and obesity, as well as inadequate sleep quality. In this review article, all the included studies had a strength protocol design and all of them were conducted on humans. However, the most common limitations of them were the small sample size and the short time of the intervention. In conclusion, managing the factors that disrupt the optimal function of central and peripheral clocks can help to reduce the risk of metabolic and cardiovascular diseases, improving also sleep quality. Future studies should further explore the underlying mechanisms of the interconnections between circadian clocks and sleep, metabolic, and cardiovascular disorders. This may provide new opportunities for advance chronotherapy approach.
Ο κιρδκάρδιος ρυθμός, που περιλαμβάνει έναν κεντρικό ρολόι στον εγκέφαλο και μια σειρά "ρολογιών" στους περιφερειακούς ιστούς σε όλο το σώμα, ρυθμίζεται από τόσο ενδογενείς (γενετικούς, φυσιολογικούς) όσο και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Η βιβλιογραφική ανασκόπιση ανέδειξε οτι:
- Οι ασθενείς με μικρότερη διάρκεια ύπνου (λιγότερο από έξι ώρες) είχαν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων σε σύγκριση με εκείνους με μεγαλύτερης διαρκειας ύπνο. Οι ασθενείς με αποφρακτική υπνική απνοία είχαν 12% μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων από τους ασθενείς με κανονικό ύπνο.
- Η νυχτερινή εργασία συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι με νυχτερινές βάρδιες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων σε σύγκριση με εκείνους που εργάζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών του ύπνου, της αύξησης της αρτηριακής πίεσης και των αλλαγών στην ευαισθησία στην ινσουλίνη που συνδέονται με τη νυχτερινή εργασία.
- Επιπλέον, εξετάστηκαν τα αποτελέσματα του ενδογενούς κιρκάδιου ρυθμού και της διαταραχής μεταξύ των κιρκάρδιων ρυθμών στην ευαισθησία στην ινσουλίνη και τη λειτουργία των παγκρεατικών β-κυττάρων σε άνθρωπους που είναι διημερινά ενεργοί και σε και ανθρώπους που είναι εργαζόμενοι νυχτερινής βάρδιας. Ο κιρκάδιος ρυθμός μείωνε τόσο τη δυναμική όσο και τη στατική ανταπόκριση των β-κυττάρων, ενώ η διαταραχή στον κιρκάρδιο ρυθμό μείωνε την ευαισθησία στην ινσουλίνη χωρίς να επηρεάζει τη λειτουργία των παγκρεατικών β-κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι οι αλλαγές στον κιρκάδιο ρυθμό και η ασυνέπεια του ρυθμού μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει την ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και άλλες μεταβολικές διαταραχές.
- Ο κιρδκάρδιος ρυθμός, φαίνεται να επηρεάζει τόσο τη δυναμική όσο και τη στατική ανταπόκριση των β-κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι ο ρυθμός αυτός μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα των β-κυττάρων να ανταποκρίνονται σε αλλαγές στην ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα, καθώς και τη σταθερότητα αυτής της ανταπόκρισης.
Από τη μελέτη προκύπτει ότι οι διαταραχές στον κιρδκάρδιο ρυθμό και η ασυνέπεια του ρυθμού μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει την ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και άλλες μεταβολικές διαταραχές. Επιπλέον, οι άνθρωποι που εργάζονται τη νύχτα ή έχουν διαταραγμένους ύπνους έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.