Mediterranean diet adherence is associated with better cognitive status and less depressive symptoms in a Greek elderly population
Mantzorou, M., Vadikolias, K., Pavlidou, E., Tryfonos, C., Vasios, G., Serdari, A. and Giaginis, C. (2020) 'Mediterranean diet adherence is associated with better cognitive status and less depressive symptoms in a Greek elderly population', Aging Clinical and Experimental Research, 1-8. https://doi.org/10.1007/s40520-020-01608-x
Η παρούσα μελέτη αφορά τη συσχέτιση μεταξύ της προσκόλλησης στη Μεσογειακή Διατροφή με την κατάθλιψη και την πτώση της γνωστικής λειτουργίας σε ηλικιωμένους από 7 πόλεις της Ελλάδας.
Η συσχέτιση της Μεσογειακής Διατροφής (ΜΔ) με την γνωστική και ψυχολογική κατάσταση αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο ερευνητικής ανάλυσης. Στην παρούσα μελέτη, αξιολογήθηκε η τήρηση της ΜΔ ενός πληθυσμού ηλικιωμένων στην Ελλάδα, και η πιθανή συσχέτισή της με τον βαθμό γνωστικής έκπτωσης και την ψυχολογική κατάσταση.
Χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια Mini-Mental State Examination (MMSE), Geriatric Depression Scale (GDS) και Mediterranean diet score (MedDietScore) για να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της τήρησης της ΜΔ στις γνωστικές ικανότητες και την ψυχολογική κατάσταση των συμμετεχόντων. Στην μελέτη συμμετείχαν 2092 άνδρες και γυναίκες άνω των 65 ετών (μέση ηλικία 74,97 ± 8,41 έτη) από επτά διαφορετικές ελληνικές πόλεις.
Το 34,4% του πληθυσμού της μελέτης εμφάνισε πτώση στη γνωστική λειτουργία, ενώ το 32,3% των συμμετεχόντων είχαν καταθλιπτικά συμπτώματα. Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες (52,1%) εμφάνισαν πολύ χαμηλή ή χαμηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή. Η υψηλότερη προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή συνδέθηκε σημαντικά με τις καλύτερα σκορ για την καταθλιψη και την γνωστικη λειτουργία. Επιπλέον, η υψηλότερη προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται σημαντικά με τη νεότερη ηλικία, το γυναικείο φύλο, το ανώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο και τις καλύτερες ανθρωπομετρικές παραμέτρους. Η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή συνδέθηκε ανεξάρτητα με τη γνωστική και ψυχολογική κατάσταση και το φύλο μετά από προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες!
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υψηλότερη τήρηση της ΜΔ συνδέεται σημαντικά με τη βελτίωση της γνωστικής κατάστασης και τη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Κατά συνέπεια, προτείνεται η ενίσχυση των πολιτικών δημόσιας υγείας για την προώθηση της ΜΔ, ως βασικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της γνωστικής εκπτώσεως και της κατάθλιψης στον ηλικιωμένο πληθυσμό.
Gift Guide 2018: Τι δώρα να πάρουμε στους αγαπημένους μας;
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή αναρωτιόμστε τι δώρο να πάρουμε στους αγαπημένους μας. Τι δώρο θα πάρουμε σε κάποιον που θέλει να προσέξει την ποιότητα της διατροφής του;
1. Βιβλιο συναταγων
Με τη νέα χρονιά, γιατί να μην πειραματιστούμε με νέες συταγές; Ο αγαπημένος chef Jamie Oliver έχει ένα εκπληκτικό βιβλίο συνταγών (έχει μεταφραστεί στα ελληνικά), όπου κάθε συνταγή έχει 5 υλικά!!! Μάλιστα, κάτω από κάθε συνταγή θα βρούμε και πίνακα με τη διατροφική αξία του πιάτου ανά μερίδα!
Για όσους νηστεύουν, το βιβλίο της διαιτολόγου Παναγιώτας Καρακασίδου, με τίτλο “Η διατροφή στη Νηστεία" μας δίνει συμβουλές διατροφής, αλλά και πολλές νηστίσιμες συνταγές!
2. Βιβλίο διατροφης
Γνωρίζουμε πραγματικά τι σημαίνει υγιεινή διατροφή; Η παραπληροφόρηση γύρω από τη διατροφή είναι πολύ συχνή, και δυνητικά επικίνδυνη για τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Δεν είναι εύκολο να βρουμε βιβλία διατροφής με επιστημονικά τεκμηριωμένες συμβουλές, ενώ πολλές φορές τα βιβλία που κυκλοφορούν αναφέρονται σε αυστηρές και παράδοξες δίαιτες για απώλεια βάρους.
Αντί να εστιάσουμε σε τέτοια βιβλία, ας δωρήσουμε βιβλία που αναφέρονται στην υγιή σχέση με το φαγητό. Μερικά από τα αγαπημένα μου είναι το βιβλίο “The Angry Chef” που καταρρίπτει αρκετούς μύθους, το “Eat Up” που μας οδηγεί στο να μην βάζουμε ταμπέλες στα τρόφιμα.
3. Μπουκάλι για νερό ή μια ωραία καράφα.
Πόσες φορές έχει περάσει η μέρα και αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχουμε πιεί αρκετά υγρά; Πολλοί από εμάς ξεχνάμε το νερό ή λόγω δουλειάς δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε διάλλειμα. Ένα μπουκάλι-θερμός για νερό είναι εξαιρετική επιλογή για δώρο, καθώς ο παραλήπτης όχι μόνο θα έχει ένα ωραίο μπουκάλι και δεν θα χρειάζεται να αγοράσει νερό σε πλαστικά μπουκαλάκια, αυξάνοντας την περιβαλλοντική μόλυνση, αλλά είναι και ευκαιρία να πιεί νερό όποτε το θελήσει!
Αν κάποιος δουλεύει σε γραφείο, μια ωραία καράφα για το γραφείο είναι άλλη μια ωραία επιλογή!
4. Fitness tracker
Υπάρχουν πολλά fitness trackers ρολόγια στη αγορά. Αν και δεν είναι απολύτως ακριβή, μπορεί να βοηθήσουν στο να θέσουμε και να επιτύχουμε στόχους σχετικούς με την άσκηση!
5. Μινι ψυγείο ή δοχεία για φαγητό
Υπάρχουν στο εμπόριο μίνι ψυγεία, που ναι μεν είναι μικρού όγκου, αλλά χωράνε τα σνακ μας. ιδανική λύση για γραφείο, όπου δεν υπάρχει κουζίνα ή αρκετός χώρος για τα σνακ μας! Επιπλέον, υπάρχουν εξαιρετικά αεροστεγή σκεύη για φαγητό και σνακ, που διευκολύνουν τη μεταφορά των γευμάτων και των σνακ μας, ενώ μερικά είναι και σαν θερμός, κρατώντας το φαγητό κρύο ή ζεστό, αναλόγως!
Πολλές οι επιλογές για δώρα! Είναι ωραίο να κάνουμε χρήσιμα και πρακτικά δώρα. Μη ξεχνάτε ότι η υγιεινή διατροφή είναι για όλους μας, ανεξαρτήτως βάρους, ενώ τα παραπάνω δώρα είναι καλό να χαρίζονται χωρίς σχόλια για σώμα του παραλήπτη!
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη
Οι δίαιτες χωρίς γλουτένη είναι από τις πιο δημοφιλείς των ημερών, με πολλούς διάσημους να τις ακολουθούν.
Έτσι, όλο και περισσότεροι παρασύρονται και τις υιοθετούν χωρίς να γνωρίζουν τι πραγματικά είναι η γλουτένη αλλά ούτε και τις συνέπειες μιας δίαιτας που την αποκλείει.
Η γλουτένη είναι μία ομάδα πρωτεϊνών που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη και δίνει ελαστικότητα στη ζύμη, όταν το αλεύρι αναμειχθεί με νερό. Η γλουτένη βρίσκεται σε τρόφιμα όπως το ψωμί, τα μακαρόνια, τα μπισκότα, τα δημητριακά, τη μπύρα, αλλά προστίθεται σε μαλακά τυριά, χυμούς εμπορίου και άλλα τρόφιμα, ενώ η επιμόλυνση από άλλες τροφές που παρασκευάζονται στο ίδιο εργοστάσιο είναι πιθανή.
Στις δίαιτες χωρίς γλουτένη αποκλείονται πλήρως τρόφιμα τα οποία περιέχουν ή ενδέχεται να περιέχουν γλουτένη.
Οι δίαιτες αυτές προορίζονται αποκλειστικά και μόνο για άτομα διαγνωσμένα από το γιατρό τους με την αυτοάνοση νόσο κοιλιοκάκη ή με ερπητοειδή δερματίτιδα. Τα άτομα αυτά πρέπει να ακολουθούν εφ’ όρου ζωής την εν λόγω δίαιτα, ώστε να βελτιωθούν τα συμπτώματα και τα ιστολογικά ευρήματα.
Επιπλέον, διφορούμενες απόψεις υπάρχουν σχετικά με την ευαισθησία στη γλουτένη, χωρίς κοιλιοκάκη. Εδώ υπάρχει όμοια συμπτωματολογία με την κοιλιοκάκη, χωρίς όμως τα αντίστοιχα κλινικά ευρήματα.
Πολλοί είναι εκείνοι που «αυτοδιαγιγνώσκουν» την ευαισθησία και ακολουθούν τη δίαιτα χωρίς γλουτένη.
Συνιστάται σε άτομα που υποψιάζονται ότι έχουν κοιλιοκάκη να μην αποφεύγουν την κατανάλωση προϊόντων με γλουτένη μέχρι να επισκεφτούν το γιατρό τους, για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.
Η γλουτένη έχει κατηγορηθεί για την αύξηση βάρους σε άτομα που την καταναλώνουν! Είναι πρωτεΐνη και, όπως όλες οι πρωτεΐνες, αποδίδει τέσσερις θερμίδες ανά γραμμάριο, ενώ σύμφωνα με την ανθρώπινη φυσιολογία δεν μπορεί από μόνη της να οδηγήσει σε πρόσληψη βάρους ή παχυσαρκία.
Αν και οι δίαιτες χωρίς γλουτένη προωθούνται -χωρίς επιστημονική βάση- για την απώλεια βάρους, τα ειδικά, ακριβά προϊόντα χωρίς γλουτένη, όπως ψωμί, μακαρόνια, γλυκά κ.ά., περιέχουν μεγαλύτερο ποσοστό λίπους από τα συμβατικά προϊόντα, επομένως και περισσότερες θερμίδες.
Συνεπώς, είναι οξύμωρο να γίνεται η παραπάνω αντικατάσταση με σκοπό την απώλεια βάρους. Η δίαιτα είναι ακατάλληλη για άτομα που δεν πάσχουν από τη νόσο, καθώς οδηγεί σε έλλειψη θρεπτικών συστατικών.
Επιπλέον, πολλοί ισχυρίζονται ότι η γλουτένη προκαλεί καρκίνο. Τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη όντως έχουν αυξημένες πιθανότητες για ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου, εάν δεν ακολουθούν τη δίαιτα χωρίς γλουτένη. Αντιθέτως, τα τρόφιμα στα οποία υπάρχει γλουτένη είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Συνεπώς, εάν δεν υπάρχει διαγνωσμένη κοιλιοκάκη από γιατρό, η αποφυγή της από τη δίαιτα κάθε άλλο παρά θετικό αποτέλεσμα μπορεί να φέρει.
Τα άτομα που πάσχουν πρέπει να παρακολουθούνται από το γιατρό και το διαιτολόγο τους, για να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της δίαιτας αυτής. Όσον αφορά στο αδυνάτισμα, η λύση βρίσκεται σε μια υγιή και ισορροπημένη διατροφή, όπου καμία τροφή δεν απαγορεύεται.
Είναι η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή εφικτή σήμερα;
Precision nutrition, ή αλλιώς η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με τα γονίδιά μας είναι ένας πολλά υποσχόμενος κλάδος της διατροφής!
Σύμφωνα με τα γονίδιά μας, δηλαδή το DNA μας, βρισκόμαστε και σε διαφορετικό κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων νοσημάτων, παχυσαρκίας, έχουμε διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, μεταβολίζουμε και πιο αργά ή γρήγορα το αλκοόλ, μεταξύ άλλων!
Έχουν γίνει αρκετές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής σε φορείς ορισμένων γονιδίων, και έχουμε προχωρήσει αρκετά. Είμαστε σε θέση να αναλύσουμε όλο το γονίδωμά μας, σε λιγότερο από 1 ώρα με 1000 ευρώ περίπου, δεν είμαστε σε θέση ομως να ανάγουμε τα αποτελέσματα στην πρόληψη νόσων και κατάρτιση εξατομικευμένης διατροφής, ακόμα!
Είναι σημαντικό, όμως, να λάβουμε υπόψιν πέρα από τα γονίδιά μας, και το περιβάλλον, δηλαδή τον τρόπος ζωής μας. Επιπλέον, στο σώμα μας ζουν και άλλοι μικροοργανισμοί, το μικροβίωμα του εντέρου! Παράλληλα, πρέπει να συμπεριλάβουμε και τα νέα δεδομένα της μεταβολομικής! Δηλαδή, απλώς το να γνωρίζουμε γονιδίωμά μας δεν αρκεί!
Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
Έχουμε αρκετά χρόνια μπροστά μας, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιούμε με βέλτιστο τρόπο τη διατροφογενετική στην καθημερινή κλινική πρακτική!
Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση των Pavlidis et al. συμπεραίνει ότι η χρήση των εμπορικών τεστ διατροφογεννετικής δεν συστήνεται! Τα εμπορικά τεστ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή ελέγχουν 38 γονίδια, άρα δεν είναι πλήρη, και δεν συστήνονται, ενώ η πλήρης ανάλυση του γονιδιώματος είναι και πολύ πιο ακριβή!
Μάλιστα, το 2010 στην Αμερική έγινε έρευνα για εταιρείες που είχαν υπηρεσίες διατροφογενετικής, και καταδίκασαν τα παραπλανητικά αποτελέσματα και τις παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ.
Παράλληλα, δεν βρήκαν επιστημονική βάση για τους ισχυρισμούς ότι μπορούν να συστήσουν εξατομικευμένα συμπληρώματα διατροφής ανάλογα με το DNA.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο Times ο βιοχημικός και chef Anthony Warner "But for now even leading geneticists can’t tell what colour your eyes are from your DNA, let alone suggest what food you should be eating. The best advice is to save your money and try to eat well." Δηλαδή, "οι γενετιστές δεν μπορούν να βρουν το χρώμα των ματιών από το DNA, πόσο μάλλον να συστήσουν εξατομικευμένη διατροφή. Η καλύτερη συμβουλή είναι κρατήστε τα λεφτά σας και φάτε υγιεινά"!
Βέβαια, φαίνεται ότι ακόμη και αν γνωρίζουμε τι αλλαγές πρέπει να κάνουμε στη διατροφή μας, σύμφωνα με το γονιδίωμά μας, αυτή η γνώση δεν μας κινητοποιεί για τις απαραίτητες διατροφικές αλλαγές.
Αρκετές φορές “ρίχνουμε το φταίξιμο” για το επιπλέον σωματικό μας βάρος στα γονίδιά μας. Και όντως υπάρχουν πάνω από 100 γονίδια που έχουν συσχετιστεί με το βάρος μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετώπισουμε το αυξημένο σωματικό βάρος, ακόμη και αν έχουμε γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένο βάρος! Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με το γονίδιο FTO, ένα από τα γονίδια που σχετίζεται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μπορούν να χάσουν βάρος, όπως και τα άτομα χωρίς το γονίδιο αυτό. Άρα, ναι μεν τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία, το βάρος μας και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος για εμφάνιση των παραπάνω δεν εξαρτάται και από τον τρόπο ζωής μας, δηλαδή τη διατροφή και την κίνηση!
Συμπερασματικά, αν και εως τώρα έχουμε κάνει πρόοδο όσον αφορά τα γονίδια και τη διατροφή, χρειάζονται επιπλέον μελέτες, που λαμβάνουν υπόψιν και άλλους παράγοντες, γεγονός που θα μας πάρει αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε, είναι σημαντική η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση!
- Διαβάστε άρθρο από το blog του Harvard πάνω στη διατροφογενετική εδώ!
- Διαβάστε μια μετα-ανάλυση πάνω στα τεστ διατροφογενετικής εδώ: Meta-Analysis of Genes in Commercially Available Nutrigenomic Tests Denotes Lack of Association with Dietary Intake and Nutrient-Related Pathologies.
"As solid scientific evidence is currently lacking, commercially available nutrigenomics tests cannot be presently recommended. Notwithstanding, the need for a thorough and continuous nutrigenomics research is evident as it is a highly promising tool towards precision medicine."
- Διαβάστε το άρθρο του Anthony Warner (Angry Chef) εδώ.