Μεσογειακή Διατροφή και Καρκίνος: πώς η προσκόλληση στην παραδοσιακή μας διατροφή, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να νοσήσουμε
Η Μεσογειακή Διατροφή είναι το διατροφικό πρότυπο που οι Κρήτες ακολουθούσαν τη δεκαετία του ΄60, και περιγράφτηκε στην μελέτη των 7 χωρών του Ancel Keys. Η Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, προϊόντων ολικής άλεσης και οσπρίων, μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών, ψαριών και πουλερικών και χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Το ελαιόλαδο χρησιμοποιούνταν για κάθε μαγειρική χρήση, ενώ το κρασί καταναλωνόταν με μέτρο.
Από την ανάδειξη της Μεσογειακής Διατροφής από τη μελέτη των 7 χωρών μέχρι σήμερα, έχουν διεξαχθεί πολλές μελέτες που δείχνουν ότι η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο.
Ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου ανά τον κόσμο και την Ελλάδα, ενώ παγκοσμίως οι διαγνώσεις πληθαίνουν, και αναμένεται έως το 2035, να έχουμε 24 εκατομμύρια διαγνώσεις καρκίνου, όταν το 2015 είχαμε 14,1 εκατομμύρια διαγνώσεις. Ο τρόπος ζωής μας, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Μάλιστα, το 1/3 των διαγνώσεων μπορούν να προληφθούν με μείωση σωματικού βάρους, βελτίωση διατροφής και αύξησης της φυσικής δραστηριότητας! Ένα στα 10 περιστατικά καρκίνου προλαμβάνονται μέσω υγιεινής διατροφής!
Πολλές μελέτες επισημαίνουν ότι η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, του οποίου η υιοθέτηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Μάλιστα, οι συστάσεις που δίδονται από μεγάλους οργανισμούς, συνάδουν με το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής.
Η μελέτη EPIC (European Prognostic Investigation into Cancer and nutrition) με δεδομένα 10 χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, έδειξε ότι άτομα με μεγαλύτερη προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή, σε σχέση με άτομα που δείχνουν χαμηλότερη προσκόλληση σε αυτήν, έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ενώ μια μετα-ανάλυση με δεδομένα 56 μελετών, έδειξε ότι η υψηλότερη προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται με 13% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο, και χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου π. εντέρου, μαστού, στομάχου, προστάτη, ήπατος, και κεφαλής και τραχήλου.
Όμως, αν εξετάσουμε ένα-ένα τα τρόφιμα που χαρακτηρίζουν τη Μεσογειακή Διατροφή ξεχωριστά, δεν θα βρούμε την ίδια προστατευτική δράση. Δηλαδή, είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε αυτό το διατροφικό πρότυπο ως σύνολο, και όχι κομμάτια από αυτό. Για παράδειγμα, δεν αρκεί να τρώμε μόνο λιγότερο κρέας, αλλά να τρώμε και περισσότερα προϊόντα ολικής άλεσης, λαχανικά και φρούτα.
Η Μεσογειακή Διατροφή είναι από τα πιο υγιεινά πρότυπα διατροφής που έχουν περιγραφεί. Είμαστε ιδιαίτερα τυχεροί που ζούμε σε μια χώρα (και σε νησί) που είναι εύκολο να την ακολουθήσουμε, ακόμα και μέσα στην οικονομική κρίση! Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία, και στην περίπτωσή μας, η πρόληψη είναι όχι μόνο εύκολη, αλλά και γευστικότατη!
Που πηγαίνει το λίπος όταν το καίμε; Πως φεύγει από το σώμα μας;
Η μείωση του σωματικού λίπους είναι ένας στόχος που πολλά άτομα έχουν. Πώς όμως χάνουμε λίπος, και πού πάει; Εξαφανίζεται; Μετατρέπεται σε μυς; Φεύγει με τον ιδρώτα;
Το σώμα μας είναι καλά δομημένο και λειτουργικό, με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιβιώνει, και μέρος των λειτουργιών του είναι η αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας (μακροθρεπτικών συστατικών) που λαμβάνουμε να μετατρέπεται και να αποθηκεύεται ως λίπος, και συγκεκριμένα ως τριγλυκερίδια στον λιπώδη ιστό.
Όταν το σώμα μας χρησιμοποιεί λίπος, τότε χρησιμοποιεί τα λιπαρά οξέα για παραγωγή ενέργειας, μέσω βιοχημικών αντιδράσεων που καταλήγουν στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και νερού (H2O).
Ουσιαστικά, λοιπόν, το λίπος μέσω βιοχημικών ενώσεων χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας και τα προϊόντα της “καύσης” του λίπους που παράγονται είναι το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό, τα οποία και εγκαταλείπουν το σώμα μας, μέσω των πνευμόνων και των ούρων και του ιδρώτα.
Αυτό σημαίνει ότι όταν ιδρώνουμε καίμε λίπος; Όχι ακριβώς! Ναι μεν, με την άσκηση (που θα ιδρώσουμε παραπάνω) χρησιμοποιούμε -“καίμε”- λίπος, η εφίδρωση από μόνη της δεν σημαίνει απώλεια λίπους!
Αν πίνουμε νερό θα χάσουμε παραπάνω λίπος; Ομοίως, και με την αυξημένη πρόσληψη υγρών που μπορεί να επιφέρει και αυξημένη διούρηση, δεν σημαίνει ότι θα χάσουμε λίπος!
Και πώς θα οδηγήσουμε το σώμα μας να χρησιμοποιήσει λίπος;
Καταρχάς, ανά πάσα στιγμή το σώμα μας χρησιμοποιεί υδατάνθρακες, αμινοξέα και λίπος για παραγωγή ενέργειας. Το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια για να τις βασικές του λειτουργίες (αναπνοή, διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας, κυτταρική λειτουργία, εγκεφαλική λειτουργία, καρδιακή λειτουργία κ.α.), για την φυσική δραστηριότητα, και την πέψη και τον μεταβολισμό της τροφής. Η χρήση του κάθε υποστρώματος (μακροθρεπτικού συστατικού) για την παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το κύτταρο, το φύλλο, τις ορμόνες και το τρόφιμο που έχει καταναλωθεί.
Για να χρησιμοποιήσει το σώμα μας το ήδη αποθηκευμένο λίπος, και να μειωθούν οι “αποθήκες” λίπους, θα πρέπει να βρίσκεται το σώμα σε κατάσταση αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας, δηλαδή να λαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους, την αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης μέσω φυσικής δραστηριότητας, και τη μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας (δηλαδή των θερμίδων).
Συνοψίζοντας, το λίπος δεν φεύγει απλώς από το σώμα μας, αλλά χρησιμοποιείται, δηλαδή μεταβολίζεται, για την παραγωγή ενέργειας, και τα προϊόντα της χρήσης του λίπους από το σώμα, εκκρίνονται από τους πνεύμονες μέσω της εκπνοής, μέσω των ούρων και του ιδρώτα.
Πηγές:
- When somebody loses weight, where does the fat go?BMJ 2014; 349 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.g7257
- El Bacha, T., Luz, M. & Da Poian, A. (2010) Dynamic Adaptation of Nutrient Utilization in Humans. Nature Education 3(9):8
- Da Poian, A. T., El-Bacha, T. & Luz, M. R.M.P. (2010) Nutrient Utilization in Humans: Metabolism Pathways. Nature Education 3(9):11
Τα διατροφικά νέα των εβδομάδων 20-26 Μαρτίου 2017
1. Η καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών είναι ευεργετική για τη σωματική υγεία μας. Μπορεί όμως να έχει ευεργετικό αποτέλεσμα και στην ψυχική μας υγεία! Μια νέα έρευνα σε 60.404 άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 45 ετών έδειξε ότι η κατανάλωση 5-7 μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα σχετίζεται με 14% χαμηλότερο στρες, σε σχέση με την κατανάλωση 0-4 μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Μάλιστα, τα αποτελέσματα ήταν καλύτερα για τις γυναίκες με την έρευνα να δείχνει ότι η κατανάλωση 5-7 φρούτων την ημέρα σχετίζεται με 23% χαμηλότερο στρες στις γυναίκες, σε σχέση με την μηδενική κατανάλωση φρούτων ή την κατανάλωση 1 μερίδας την ημέρας. http://www.medicalnewstoday.com/articles/316414.php
2. Δοκιμάστε να φτιάξετε σπιτικό, νηστίσιμο κουλούρι Θεσ/νίκης! http://mantzorou.gr/el/blog/spitiko-koyloyri-thesnikis-polysporo-kai-oli...
3. Έφτασε η μέρα που περιμέναμε τόσα χρόνια; Θα τρώμε σοκολάτα και θα φεύγουν οι ρυτίδες, θα βελτιώνεται το δέρμα μας; Ερευνητές έφτιαξαν μια σοκολάτα, η οποία σύμφωνα με τα πειράματά τους μειώνει τη φλεγμονή και αυξάνει τη ροή του αίματος στο δέρμα. Αν και άλλοι επιστήμονες είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, καθώς δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα των συστατικών της σοκολάτας αυτής… η ελπίδα πεθαίνει τελευταία! Η σοκολάτα πωλείται στο Harrods προς 43 λίρες τα 157 γραμμάρια ( 21 μερίδες των 7.5 γραμμαρίων)!!! http://www.telegraph.co.uk/news/science/science-news/11423029/Anti-agein...
4. Τις ημέρες της νηστείας μπρορείτε να φτιάξετε αντί για μπιφτέκια και κεφτεδάκια φαλάφελ. Δοκιμάστε να φτιάξετε αυτά τα διαφορετικά φαλάφελ από φακές με σως από ταχίνι! http://mantzorou.gr/el/blog/falafel-apo-fakes-kai-dressing-apo-tahini
5. Τι είναι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία; Πώς αντιμετωπίζεται; https://drive.google.com/file/d/0B2-5ufdAzmwccWRNYWVwbHAzMjg/view
Πώς θα επιλέξεις τον κατάλληλο διατολόγο-διατροφολόγο
Έρχεται και παλι η εποχή που πολλοί ψάχνουν να βρουν τον διαιτολόγο-διατροφολόγο που θα τους βοηθήσει στην διαχείρηση του σωματικού βάρους.
Η ευρεση του κατάλληλου επαγγελματία υγείας όμως δεν είναι παντα εύκολη, καθώς, όπως σε όλα τα επαγγέλματα, υπάρχουν και επιτήδειοι!
Είναι σημαντικό να βασιστούμε στο βιογραφικό & την υπαρξη άδειας ασκήσεως επαγγελματος του διαιτολόγου που μας ενδιαφέρει να εμπιστευτούμε, αλλά ειναι σημαντικό να δουμε και τι πρεσβεύει!
Γνωρίζετε πώς να ξεχωρίσετε μια παράδοξη δίαιτα;
Έχουμε τη δυνατότητα να δουμε αν ο επαγγελματίας ασχολείται με την προαγωγη υγείας (πχ. σταδιακή αλλαγή τρόπου ζωής και όχι γρήγορες λυσεις για προσωρινα αποτελέσματα) και αν βασίζεται στην πραγματική επιστημονική τεκμηρίωση!
Τελος, μπορουμε να ρωτήσουμε τον διαιτολόγο- διατροφολόγο για τον τρόπο λειτουργίας του και λεπτομέρειες για τη συνεδρία.
Αντιθέτως, είναι σημαντικό να αποφυγουμε να βασίστουμε στην εικόνα του ατόμου που δίνει συμβουλές στα social media, χωρις να έχει τις διαπιστευμενες γνώσεις!
Επισης, το γεγονος οτι κάποιος διάσημος ή φίλος πήγε στον Χ διαιτολόγο-διατροφολόγο δεν σημαίνει ότι επέλεξε τον πλεον κατάλληλο!
Τέλος, είναι πολυ σημαντικό για την υγεία μας να εμπιστευομαστε μόνο οσους εχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος!!!