Παιδιά με αλλεργία στο γάλα: πώς το αντιμετωπίζουμε;
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στις τροφικές αλλεργίες. Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα είναι το αβγό, η σόγια, το γάλα, το σιτάρι, τα ψάρια και τα όστρακα και οι ξηροί καρποί. Αν και τα παιδιά συνήθως ξεπερνούν την αλλεργία στο γάλα, τα αβγά και τη σόγια, οι αλλεργίες στους ξηρούς καρπούς, το ψάρι και τα όστρακα τείνουν να συνεχίζονται για όλη τη ζωή.
Η αλλεργία στο γάλα είναι η πιο κοινή τροφική αλλεργία στα παιδιά και οφείλεται στη μη φυσιολογική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού στο γάλα καθώς και στα προϊόντα που το περιέχουν. Αν και η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα είναι η πιο συχνή, το γάλα και άλλων ζώων μπορεί επίσης να επιφέρει αλλεργική αντίδραση.
Η αλλεργική αντίδραση επέρχεται μέσα σε λεπτά έως και ώρες μετά την κατανάλωση γάλακτος, ενώ τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια, όπως έμετος, γαστρεντερικές διαταραχές, έως σοβαρά, όπως αναφυλαξία. Η αντιμετώπιση έγκειται στην αποφυγή του γάλακτος μέχρι να ξεπεραστεί η αλλεργία, ενώ στην αντίθετη περίπτωση η αποφυγή του γάλακτος και των προϊόντων με γάλα συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής.
Το γάλα σε όλες τις μορφές του (πχ. αραιωμένο, χαμηλό σε λιπαρά κ.λπ.) πρέπει να αποφεύγεται. Η αποφυγή του γάλακτος επιφέρει αυξημένο κίνδυνο υποσιτισμού στα παιδιά, ειδικά όταν δεν είναι υπό διαιτητική επίβλεψη, καθώς είναι από τα πιο κοινά τρόφιμα που καταναλώνουν, ενώ αποτελεί πηγή ασβεστίου και πρωτεϊνών. Για το λόγο αυτό, στα βρέφη με αλλεργία στο γάλα προτείνεται η κατανάλωση φόρμουλας με υδρολυμένη πρωτεΐνη ή σε μεγαλύτερα παιδιά προτείνεται και το γάλα σόγιας εμπλουτισμένο με ασβέστιο.
Είναι καλό να αποφεύγονται τα υποκατάστατα γάλακτος από ρύζι ή ξηρούς καρπούς (πχ. γάλα αμυγδάλου), καθώς δεν είναι θερμιδικά πυκνά.
Είναι απαραίτητο να αποφεύγονται και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (το βούτυρο, η μαργαρίνη, η κρέμα γάλακτος, το παγωτό, οι κρέμες, το τυρί, το γιαούρτι) ή προϊόντα που έχουν παρασκευαστεί με γάλα ή συστατικά του (π.χ. μπισκότα, κέικ, σοκολάτα, φρυγανιές, δημητριακά που περιέχουν πρωτεΐνες γάλακτος).
Το βούτυρο μπορεί να αντικατασταθεί με ελαιόλαδο ή φυτικές μαργαρίνες. Το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι και το αβγό μπορούν να καταναλωθούν αρκεί να μην έχουν μαγειρευτεί με κρέμα γάλακτος ή βούτυρο ή μίγμα που περιέχει γάλα ή συστατικό γάλακτος. Είναι σημαντικό να διαβάζετε τις ετικέτες τροφίμων. Πλέον τα αλλεργιογόνα αναγράφονται με έντονα γράμματα στο πίσω μέρος της συσκευασίας. Εάν το τρόφιμο δεν είναι συσκευασμένο, μπορείτε να ρωτήσετε την εταιρεία ή τον παρασκευαστή για τα συστατικά του τροφίμου.
Η αλλεργία στο γάλα δεν πρέπει να συγχέεται με τη δυσανεξία στη λακτόζη. Στην τελευταία περίπτωση, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μετέχει, ενώ η δυσανεξία οφείλεται στην έλλειψη του ενζύμου λακτάση, το οποίο μετατρέπει τη λακτόζη σε γαλακτόζη και γλυκόζη στον αυλό του εντέρου, με αποτέλεσμα το μεταβολισμό της λακτόζης από τα βακτήρια του παχέος εντέρου και την πρόσκληση γαστρεντερικών ενοχλήσεων, όπως είναι το φούσκωμα, τα αέρια και η διάρροια. Συνήθως τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να καταναλώσουν μικρή ποσότητα γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Όταν ένα παιδί πάσχει από τροφικές αλλεργίες, είναι απαραίτητη η πλήρης αποφυγή του αλλεργιογόνου τροφίμου. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε εξόδους, στα πάρτι και στα κεράσματα στο σχολείο. Το παιδί από μικρή ηλικία πρέπει να γνωρίζει τι δεν επιτρέπεται να καταναλώσει, ενώ οι δάσκαλοι στο σχολείο πρέπει να είναι ενήμεροι για την αλλεργία.
Το αλάτι στη διατροφή μας
Το νάτριο είναι απαραίτητο στην διατροφή μας και βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, στο αλάτι. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το αλάτι που καταναλώνουμε δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 5 γραμμάρια την ημέρα, με τα παιδιά να καταναλώνουν λιγότερη ποσότητα.
Όμως, οι έρευνες δείχνουν ότι καταναλώνουμε διπλάσια ποσότητα απ’ ότι συνιστούν οι παγκόσμιοι οργανισμοί. Η υπερβολική κατανάλωση αλατιού συνδέεται με την οστεοπόρωση, τον καρκίνο του στομάχου, τις νεφροπάθειες και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ιδιαιτέρως με την υπέρταση και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι το ίδιο ευαίσθητοι στο νάτριο, όσον αφορά την επίδραση που έχει στην αρτηριακή πίεση. Παρόλα αυτά, η έρευνα έχει δείξει ότι αύξηση της ποσότητας του αλατιού στη διατροφή οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ενώ μείωσή της ποσότητας βοηθάει στη μείωσή της.
Λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα υπερβολή στην κατανάλωση αλατιού και τις ασθένειες με τις οποίες συνδέεται, η μείωση της ποσότητας του αλατιού που συστήνεται από διάφορους οργανισμούς, ιατρούς και διαιτολόγους είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της υγείας. Μάλιστα, η μείωση του αλατιού αποτελεί μία από τις πρωταρχικές διατροφικές οδηγίες για τη βελτίωση της υπέρτασης και την αποφυγή επιδείνωσης των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Το 75% του αλατιού της δίαιτάς μας προέρχεται από τα προϊόντα του εμπορίου και όχι από το αλάτι που προσθέτουμε εμείς στο φαγητό. Το αλάτι βρίσκεται σε πληθώρα τροφίμων, με κύριες πηγές τα προϊόντα εμπορίου, όπως πίτσα, πίτες, ψωμί, σάλτσες, έτοιμες σούπες, αλλαντικά, τυριά, κονσερβοποιημένα τρόφιμα και αλμυρά σνακ. Επιπλέον, προσθέτουμε αλάτι στο φαγητό κατά το μαγείρεμα, αλλά και μετά, στο τραπέζι.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να μειώσετε την ποσότητα αλατιού που καταναλώνετε.
1. Βγάλτε την αλατιέρα από το τραπέζι.
2. Μειώστε την ποσότητα αλατιού που βάζετε στο φαγητό κατά το μαγείρεμα.
3. Αντικαταστήστε το αλάτι με υποκατάστατα αλατιού που περιέχουν λιγότερο νάτριο.
4. Προσθέστε στο φαγητό βότανα, μπαχαρικά ή λεμόνι αντί για αλάτι.
5. Προτιμήστε τρόφιμα, που δεν περιέχουν πρόσθετο αλάτι, όπως φρυγανιές και δημητριακά.
6. Προτιμήστε τα τρόφιμα με το λιγότερο αλάτι. Ελέγξτε την ετικέτα των τροφίμων στο σουπερμάρκετ και επιλέξτε αυτό με το λιγότερο αλάτι.
7. Φτιάξτε μόνοι σας πίτες, πίτσες και σάλτσες χωρίς περίσσεια αλατιού.
8. Εάν παραγγείλετε φαγητό, ζητήστε το χωρίς αλάτι.
9. Μειώστε τη συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων που είναι πλούσια σε αλάτι.
Την αρέσκεια στην αλμυρή γεύση την έχουμε από τη γέννησή μας, αλλά με τα χρόνια συνηθίζουμε σε μια ποσότητα αλατιού στη διατροφή μας.
Η μείωση του αλατιού μπορεί να ακούγεται δύσκολη, όμως συνηθίζεται με τον καιρό. Η σταδιακή μείωση του αλατιού είναι ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε την ποσότητα που καταναλώνετε χωρίς να το καταλάβετε. Θα σας πάρει μόνο 3 εβδομάδες να συνηθίσετε στη νέα ποσότητα αλατιού!
Πέστο βασιλικού, χωρίς τυρί από το βιβλίο the vegan table
Ας συνοδεύσουμε τα ζυμαρικά μας με πέστο βασιλικού. Γιατί να μην φτιάξουμε μια εύκολη συνταγή, χωρίς τυρί από το βιβλίο the vegan table
Τι θα χρειαστείτε:
3 φλιτζάνια βασιλικό
1/4 φλιτζ. (30 γρ) κουκουνάρι
2-3 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένο
3 κ. σούπας ελαιόλαδο
αλάτι
Εκτέλεση
- Αναμείξτε τα υλικά εκτός από το ελαιόλαδο σε ένα μπλέντερ.
- Προσθέστε σιγά σιγά το ελαιόλαδο και αναμείξτε μέχρι το μείγμα να γίνει κρεμώδες
Υπερβάλλον σωματικό βάρος στην παιδική ηλικία
Τα ποσοστά της παχυσαρκίας έχουν διπλασιαστεί στα παιδιά και τετραπλασιαστεί στους εφήβους τα τελευταία 30 χρόνια, γεγονός που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα δημόσιας υγείας.
Σύμφωνα με τον οργανισμό OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) τα Ελληνόπουλα κατέχουν την πρωτιά στο υπερβάρο και την παχυσαρκία στον κόσμο, με το 44% των αγοριών και το 39% των κοριτσιών να κατατάσσονται στο υπέρβαρο ή την παχυσαρκία.
Τα παιδιά με υπερβάλλον σωματικό βάρος βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για πληθώρα ασθενειών βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα.
Οι παχύσαρκοι νέοι είναι πιθανότερο να εμφανίζουν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, προ-διαβήτη, προβλήματα στα οστά και τις αρθρώσεις, υπνική άπνοια, καθώς και κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα.
Ως ενήλικες έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες για προβλήματα υγείας, όπως καρδιαγγειακά, διαβήτη τύπου 2, διάφορους τύπους καρκίνου και οστεοαρθρίτιδα.
Το περιβάλλον που ευνοεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής είναι το κλειδί στην αποφυγή και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
Ανάμεσα στους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας συγκαταλέγονται η συχνή κατανάλωση fast-food, τα ροφήματα με πρόσθετη ζάχαρη, η παράλειψη πρωινού, οι καθιστικές δραστηριότητες και το θετικό ισοζύγιο ενέργειας, καθώς και η διατροφή της μητέρας κατά την κύηση.
Τα προϊόντα των fast-food είναι ενεργειακά πυκνά, πλούσια σε αλάτι και λίπος, καθώς και ζάχαρη. Μάλιστα, όσον αφορά τα αναψυκτικά και τα φρουτοποτά, ένα κουτάκι μπορεί να περιέχει από 2 έως 16 κουταλάκια του γλυκού πρόσθετη ζάχαρη, ενώ η έρευνα έχει δείξει ότι τα παιδιά που τα καταναλώνουν έχουν ελλιπή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών.
Η παράλειψη του πρωινού χρησιμοποιείται από εφήβους ως τρόπος αδυνατίσματος. Αντιθέτως, εκτός του ότι οδηγεί σε υπερκατανάλωση μέσα στη μέρα, έχει βρεθεί ότι τα παιδιά που δεν τρώνε πρωινό έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα.
Χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας σχετίζονται με ανισορροπία του ενεργειακού ισοζυγίου και ανάπτυξη υπερβάλλοντος λιπώδους ιστού. Μάλιστα, καθιστικές δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης και η χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών κάτω από 2 ώρες ημερησίως σχετίζεται με μειωμένη πιθανότητα να είναι ένα παιδί υπέρβαρο.
Επιπλέον, η παρακολούθηση τηλεόρασης συνοδεύεται από κατανάλωση λιγότερο υγιεινού φαγητού, ενώ οι διαφημίσεις επηρεάζουν τις διατροφικές επιλογές.
Η ενεργειακή δαπάνη είναι σημαντική, όχι μόνο στην ανάπτυξη, αλλά και στην προστασία από την παχυσαρκία. Για τα παιδιά συστήνεται 60 λεπτά μέτριας με υψηλής έντασης άσκηση, η οποία είναι κατάλληλη για εκείνα, είναι ευχάριστη και αποτελείται από πληθώρα δραστηριοτήτων.
Τέλος, προγεννητικοί παράγοντες επηρεάζουν τις πιθανότητες για υπέρβαρο και παχυσαρκία. Ο διαβήτης κύησης, το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το χαμηλό βάρος γέννησης και η μετέπειτα απότομη ανάπτυξη, καθώς και η απουσία ή η μικρή χρονική διάρκεια θηλασμού αποτελούν παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας.
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος επηρεάζεται από τα γονίδια και το περιβάλλον. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι αν κάποιος έχει γονίδια που συνδέονται με την παχυσαρκία θα είναι παχύσαρκος!
Ζώντας σε ένα παχυσαρκιογόνο περιβάλλον, είναι απαραίτητη η έγκαιρη παρέμβαση με στόχο ένα υγιές σωματικό βάρος και τακτική σωματική άσκηση, ενώ η συμβολή της εγκυμοσύνης δεν πρέπει να παραγκωνίζεται.