Πώς θα επιλέξω υγιεινά και ελαφριά σνακ;
Ενδιάμεσα των γευμάτων πεινάμε, και το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια! Τα ενδιάμεσα μικρο-γεύματα πέρα από πηγή ενέργειας και απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για τη θρέψη του σώματός μας, μας κρατούν χορτάτους μέχρι το επόμενο γεύμα. Όμως, εύκολα μπορούμε να παρασυρθούμε και να επιλέξουμε γλυκό ή αλμυρό σνακ, τα οποίο είναι θερμιδικά πυκνά, χωρίς να είναι πάντοτε και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.
Πώς μπορούμε να εντάξουμε τα θρεπτικά σνακ στην ημέρα μας, χωρίς να ξεφύγουμε θερμιδικά;
Αρχικά, είναι σημαντικό να τρώμε όταν πεινάμε, και να “ακούμε” το σώμα μας, και τις ανάγκες του. Εαν δεν πεινάμε, δεν χρειάζεται να φάμε το σνακ. Άλλωστε, μπορεί να πεινάσουμε λίγο αργότερα, καθώς το σώμα μας δεν είναι μηχανή-ρομπότ, αλλά η όρεξή μας μπορεί να επιρεαστεί από το περιβάλλον μας!
Ας θυμηθούμε ότι πολλές φορές μπερδεύουμε την πείνα με τη λιγούρα. Για το λόγο αυτό καλό είναι να αναρωτηθούμε πριν φάμε ένα σνακ αν πεινάμε πραγματικά! Για παράδειγμα, εαν φάγαμε μια ικανοποιητική μερίδα φαγητό μια ώρα πριν, δεν είναι πιθανό να πεινάμε!
Η προετοιμασία είναι εξίσου σημαντική. Είναι εύκολο να μπούμε πεινασμένοι στο σούπερ μαρκετ και να αγοράσουμε θερμιδικά πυκνά, και όχι τόσο θρεπτικά τρόφιμα. Μπορούμε να επιλέξουμε από πληθώρα σνακ, τα οποία έχουμε προετοιμάσει και μεριδοποιήσει από πριν. Ακόμη και αν επιλέξουμε ένα θρεπτικό και υγιεινό σνακ, η μερίδα μετράει! Το ίδιο συμβαίνει και με τη συχνότητα κατανάλωσης! Συνήθως συστήνεται η κατανάλωση 2-3 σνακ την ημέρα, ανάλογα με την καθημερινότητα του κάθε ατόμου.
Επιπλέον, για τα παιδιά το Public Health England του Ην. Βασιλείου συστήνει τα σνακ των παιδιών να μην ξεπερνούν τις 100 θερμίδες (100 kcal)[1], ενώ δίνεται έμφαση στη μείωση της πρόσληψης ελευθέρων σακχάρων (ζάχαρη), που συχνά βρίσκουμε σε χυμούς, γιαούρτι με γεύσεις, μπισκότα και σοκολάτες και άλλα σνακ που πολλές φορές διαφημίζονται σε παιδιά.
Τι σνακ με λίγες να προτιμήσουμε;
- Φρούτα. Τα φρούτα είναι απαραίτητο κομμάτι της διατροφή μας, και ιδανικό σνακ. Είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες, χορταστικά και έχουν λίγες θερμίδες (για παράδειγμα 200 γρ καρπούζι ή πεπόνι, ή 17 ρόγες σταφύλι, ή 1 μέτριο μήλο, ή 1 ροδάκινο έχουν περίπου 60 θερμίδες). Ειδικά το καλοκαίρι έχουμε μεγάλη ποικιλία φρούτων!
- Μια μερίδα σπιτικό κέικ με βρώμη, είναι μια γευστική, χορταστική και θρεπτική ιδέα με λιγότερες από 200 θερμίδες!
- Υπάρχουν δεκάδες εύκολες συνταγές για σπιτικές μπάρες δημητριακών [2] και energy balls [3] που γίνονται σε λίγα λεπτά, και περιέχουν 150-200 kcal ανά μερίδα!
- Ρυζογκοφρέτες με σοκολάτα και ξηρούς καρπούς. Απλώστε λιωμένη σοκολάτα σε ρυζογκοφρέτες και πασπαλίστε με ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα. Αφήστε τις ρυζογκοφρέτες στο ψυγείο να στερεοποιηθεί η σοκολάτα και απολαύστε το γλυκό σνακ σας με λιγότερες από 100 κcal ανά ρυζογκοφρέτα [4].
- Μιξ ξηρών καρπών. Μπορείτε να φτιάξτε και να μεριδοποιήστε μιξ των αγαπημένων σας ξηρών καρπών. Οι ξηροί καρποί είναι χορταστικό σνακ, με καλά λιπαρά και πρωτεΐνη, αλλά εύκολα ξεφεύγουμε στις μερίδες!
- Μίνι ομελέτα σε θήκη για κεικ [5]. Με 1 αυγό, λίγο τυρί και λαχανικά, όπως ντομάτα, πιπεριά, και σπανάκι μπορούμε να φτιάξουμε μινι ομελέτα σαν κεκάκι με 150-200 kcal ανα μερίδα. Πέρα από χορταστικό, το σνακ αυτό είναι και ιδιαίτερα θρεπτικό!
- Γιαούρτι με μυρωδικά και αγγούρι, πιπεριά και καρότο. Ανακατέψτε στο γιαούρτι μυρωδικά της επιλογής σας (πχ. άνηθο, σκόρδο, ρίγανη κ.α.) και βουτήξτε μέσα λαχανικά, όπως αγγούρι, πιπεριά και καρότο.
Καλή απόλαυση!
[1] PHE launches Change4Life campaign around children’s snacking
[2] Μπάρες δημητριακών με βρώμη και αμύγδαλα
[3] Energy balls με ξηρούς καρπούς και φυστικοβούτυρο
[4] Ρυζογκοφρέτες με σοκολάτα και ξηρούς καρπούς
[5] Mini ομελέτες με ντομάτα και τυρί φέτα
Ψάρι με αυγό ή τυρί: Όντως δεν πρέπει να συνδυάζονται; Τι ισχύει;
Το θέμα της ταυτόχρονης κατανάλωσης γαλακτοκομικών και ψαριού ή αυγού και ψαριού είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα, με πολλούς να θεωρούν ότι η ταυτόχρονη κατανάλωση των παραπάνω τροφίμων οδηγεί σε τροφικές αλλεργίες ή δηλητηριάσεις.
Γενικότερα, όσον αφορά την τροφική δηλητηρίαση, αυτή προέρχεται από την από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής. Τα κύρια στάδια περιλαμβάνουν την εισαγωγή του παθογόνου ή της τοξικής ουσίας, την παραγωγή τοξινών ή άλλων βλαβερών συστατικών, την αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος και την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων. Ο οργανισμός ανταποκρίνεται στην παρουσία του παθογόνου ή της τοξικής ουσίας, προσπαθώντας να την απομακρύνει. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αντιδράσεις όπως ο εμετός, η διάρροια και ο πυρετός, οι οποίες είναι μηχανισμοί για την απόρριψη των βλαβερών ουσιών. Οι αντιδράσεις αυτές καθιστούν εμφανείς τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης, τα οποία μπορούν να περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά, εμετό, διάρροια, πυρετό και γενική αδιαθεσία.
Όσον αφορά τις αλλεργικές αντιδράσεις, σίγουρα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αποφυγή κατανάλωσης των αλλεργιογόνων τροφών από το άτομο, προσέχοντας και για τυχόν επιμολύνσεις από τα αλλεργιογόνα. Από την άλλη, υπάρχει η περίπτωση της διασταυρούμενης αλλεργίας όπου ένα άτομο που είναι αλλεργικό σε μία ουσία εμφανίζει αλλεργικές αντιδράσεις και σε άλλες, διαφορετικές ουσίες που έχουν παρόμοιες μοριακές δομές. Όταν μιλάμε για τρόφιμα όπως γαλακτοκομικά, αυγά και ψάρια, το θέμα της διασταυρούμενης αλλεργίας γίνεται ειδικά σημαντικό. Αυτά τα τρόφιμα περιλαμβάνουν πρωτεΐνες που μπορεί να έχουν μοριακή ομοιότητα με πρωτεΐνες σε άλλες πηγές τροφής ή ακόμα και σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι δυνατόν κάποιος που έχει αλλεργία σε αυγά να εμφανίσει αλλεργικές αντιδράσεις και στο ψάρι ή τα γαλακτοκομικά, αν και αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη ο κανόνας. Εάν υπάρχει ανησυχία για διασταυρούμενες αλλεργίες, είναι σημαντικό να διεξαχθούν επιπλέον εξετάσεις για αλλεργία σε άλλα τρόφιμα.
Στην επιστημονική βιβλιογραφία, δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που να εξετάζουν ειδικά την ταυτόχρονη κατανάλωση αυτών των τροφίμων. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε Ασβέστιο, ενώ το ψάρι είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως το Σελήνιο. Το αυγό είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων.
Αναφορικά με την επιρροή στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, ενώ τα γαλακτοκομικά (το Ασβέστιο) μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση του Σιδήρου, αυτό δεν φαίνεται να είναι πρόβλημα όσον αφορά την κατανάλωση του ψαριού, που έχει αιμικό Σίδηρο με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, και ειδικά σε άτομα που δεν έχουν χαμηλά επίπεδα Σιδήρου. Στην περίπτωση των αυγών, και πάλι η κατανάλωσή τους δεν φαίνεται να παρουσιάζει συνέργειες ή αντιδράσεις με το ψάρι που θα ήταν ανησυχητικές, εκτός φυσικά εάν υπάρχουν ειδικές διατροφικές ανάγκες ή περιορισμοί στο άτομο.
Συνοψίζοντας, δεν υπάρχει ισχυρή επιστημονική βάση που να αναφέρει ότι η ταυτόχρονη κατανάλωση γαλακτοκομικών και ψαριού ή αυγού και ψαριού αντενδείκνυται. Μάλιστα, πολλά εδέσματα ανά τον κόσμο, όπως η ψαρόπιτα, οι γαρίδες σαγανάκι, ο συνδυασμός σολομού με τυρί κρέμα, και άλλα, συνδυάζουν τα τρόφιμα αυτά!
Energy balls με γαλακταγωγά συστατικά
Energy balls με γαλακταγωγά συστατικά: πιθανός σύμμαχος στο θηλασμό
Δεν είναι ο θηλασμός το ίδιο εύκολος για όλους!
Τα γαλακταγωγά τρόφιμα έρχονται να βοηθήσουν, όπως λέει το ονομα τους στην παραγωγή μητρικού γάλακτος. Είναι τρόφιμα και βότανα (υπάρχουν και φαρμακα) όπως η τριγωνελλα, το τζιντζερ, ο μαραθος, η μαγιά μπύρας, η βρώμη, τα αμύγδαλα κ.α. που μπορούν να προστεθούν στη διατροφή μας και να μας βοηθήσουν με τον θηλασμό. Βέβαια, η έρευνα δεν έχει καταλήξει σε σαφή συμπεράσματα για τη δράση τους, και η ποσότητα είναι κλειδί στην δράση τους.
Εδώ έχουμε μια συνταγή για energy balls με βρωμη, αμυγδαλοβούτυρο, λιναρόσπορο και μαγιά μπύρας ως γαλακταγωγά!
Για περίπου 20 κομμάτια θα χρειαστείς:
- 2 φλ βρώμη
- 1/4 φλ μαγιά μπύρας (θα τη βρούμε ως συμπλήρωμα διατροφής σε σκόνη)
- 2 κ.σ. κακάο (Η μαγιά μπύρας είναι αρκετά πικρη, οπότε θέλουμε να καλύψουμε αυτή τη δυσάρεστη γεύση)
- 1/3 φλ αλεσμένο λιναρόσπορο
- 1/4 φλ σπόροι chia
- 1 φλ αμυγδαλοβούτυρο
- 1/2 φλ μέλι
Εκτελεση:
1. Σε ένα μπολ ανάμειξε όλα τα υλικά, εκτός από το μέλι και το αμυγδαλοβούτυρο
2. Σε ένα άλλο μπολ ανάμειξε το μελι και το αμυγδαλοβούτυρο
3. Αναμειξε τα δύο μίγματα καλά. Αφού ομογενοποιηθει το μίγμα σε μια μάζα, πλασε τρoυφάκια #energyballs
4. Άσε τα τρουφακια στο ψυγείο 2 ώρες να δέσουν και απόλαυσε ελεύθερα!
Διατροφή και ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, μη μεταδοτική φλεγμονώδης δερματοπάθεια, που εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ αυτή η δερματοπάθεια επηρεάζει το 0.09–11.43% του παγκόσμιου πληθυσμού, και στις ανεπτυγμένες χώρες το ποσοστό των ασθενών είναι 1.5% με 5%. Η κλινική εικόνα των ασθενών διαφέρει ανάλογα με τη μορφή της. Η πλειονότητα των ασθενών εμφανίζει δερματικές πλάκες, συμμετρικά, κυρίως στους αγκώνες, τα γόνατα, στη μέση και το κεφάλι, που προκαλούν φαγούρα, πόνο και κάψιμο στο δέρμα. Οι δερματικές πλάκες δημιουργούνται από την υπερπλασία κυττάρων του δέρματος (κερατινοκυττάρων).
Η ψωρίαση διαγιγνώσκεται κυρίως μέσω φυσικής εξέτασης από δερματολόγο. Ενδέχεται να πραγματοποιηθεί βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η θεραπεία στοχεύει συχνά στη μείωση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη των εξάρσεων. Κοινές θεραπείες περιλαμβάνουν τοπικά κορτικοστεροειδή, ανάλογα της βιταμίνης D, φωτοθεραπεία, στοματικά ή ενέσιμα φάρμακα και βιολογικούς παράγοντες που στοχεύουν σε συγκεκριμένα μέρη του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η διατροφή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της ψωρίασης, αν και δεν την προκαλεί. Οι διατροφικές συστάσεις έχουν εστιάσει ιδιαίτερα γύρω από την ποιότητα της διατροφής.
- Διαχείριση Βάρους Το αυξημένο σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ψωρίασης. Επομένως, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, και την καλύτερη αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Μάλιστα, ακόμη και μικρή απώλεια βάρους, της τάξης του 5% του αρχικού βάρους έχει θετικά αποτελέσματα!
- Μεσογειακή Διατροφή Η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα πρότυπο διατροφής πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, με την έμφαση στα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά, τα σιτηρά ολικής άλεσης, το ψάρι, τα όσπρια και το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Μάλιστα, συστήνεται η τακτική εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού και οσπρίων, όπως και κόκκινης σάλτσας στο φαγητό, η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, και η καθημερινή χρήση ελαιολάδου. Αυτό το διατροφικό πρότυπο μπορεί να έχει ευεργετική δράση για τα άτομα με ψωρίαση λόγω των συστατικών των τροφίμων που τη χαρακτηρίζουν.
- Ωμέγα-3 Λιπαρά Οξέα Η πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή που σχετίζεται με τη ψωρίαση. Καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα λιπαρά ψάρια, οι σπόροι και ξηροί καρποί.
- Συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη D σε περίπτωση χαμηλών επιπέδων Ορισμένες μελέτες δείχνουν βελτίωση στα συμπτώματα με συμπληρωματική αγωγή σε άτομα που έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.
- Δίαιτα Χωρίς Γλουτένη Μόνο σε άτομα με ψωρίαση και κοιλιάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, μια διατροφή χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης. Εαν δεν υπάρχει κοιλιάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, δεν υπάρχει λόγος αποφυγής της γλουτένης.
Τι πρέπει να προσέξει το άτομο με ψωρίαση στη διατροφή του;
Ελεγχόμενη Κατανάλωση Αλκοόλ Η κατανάλωση αλκοόλ ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα συμπτώματα της ψωρίασης, επομένως η μείωση ή η αποφυγή του αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της ασθένειας (Qureshi et al., 2009, Archives of Dermatology).
Χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών Μελέτες σε ποντίκια έχουν δείξει αρνητική επίδραση των κορεσμένων λιπαρών στην δερματοπάθεια. Συνεπώς, συστήνεται η αποφυγή της υψηλής κατανάλωσης τους. Κοινές πηγές κορεσμένων λιπαρών είναι το βούτυρο, το κόκκινο κρέας, τα τροπικά έλαια (πχ. φοινικέλαιο, λάδι καρύδας) και τα ολόπαχα γαλακτοκομικά (κυρίως τυριά).
Χαμηλή πρόσληψη ελευθέρων και πρόσθετων σακχάρων Σε ποντίκια, διατροφή πλούσια σε σάκχαρα, και διατροφή πλούσια σε σάκχαρα και λιπαρά, είχε αρνητική επίδραση στην ψωρίαση. Συνεπώς, συστήνεται η χαμηλή πρόσληψη ελευθέρων σακχάρων, όπως συστήνει και ο ΠΟΥ, μέχρι 5% των προσλαμβανόμενων θερμίδων. Το μέτρο αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω επιλογής τροφίμων με λιγότερη ή καθόλου πρόσθετη ζάχαρη, παρασκευή ροφημάτων και γλυκισμάτων χωρίς ή με λιγότερη ζάχαρη, και χρήση φρούτων για γλυκιά γεύση σε γλυκές παρασκευές (μπάρες, κέικ, μπισκότα).
Ημερήσιο Διατροφικό Πλάνο
Πρωινό: 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2% με 1 φρούτο, μούσλι, κανέλα και σπόρους (πχ. κολοκυθόσπορο)
Δεκατιανό: Σπιτική μπάρα με βρώμη, σπόρους και φυστικοβούτυρο
Μεσημεριανό: Σαλάτα εποχής με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, 1 μερίδα ψάρι ψητό ή πλακί, και ψωμί ολικής άλεσης
Απογευματινό: 2 φρούτα και ξηρούς καρπούς
Βραδινό: Σαλάτα ντάκος με παξιμάδι ολικής άλεσης, ανθότυρο, ντομάτα, κρεμμύδι και ελιές, και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
Χρήσιμες πηγές:
- Kanda N, Hoashi T, Saeki H. Nutrition and Psoriasis. Int J Mol Sci. 2020 Jul 29;21(15):5405. doi: 10.3390/ijms21155405.
- Garbicz J, Całyniuk B, Górski M, Buczkowska M, Piecuch M, Kulik A, Rozentryt P. Nutritional Therapy in Persons Suffering from Psoriasis. Nutrients. 2021 Dec 28;14(1):119. doi: 10.3390/nu14010119.
- Honda T, Kabashima K. Current understanding of the role of dietary lipids in the pathophysiology of psoriasis. J Dermatol Sci. 2019 Jun;94(3):314-320. doi: 10.1016/j.jdermsci.2019.05.003. Epub 2019 May 21. PMID: 31133503.
- Ford AR, Siegel M, Bagel J, Cordoro KM, Garg A, Gottlieb A, Green LJ, Gudjonsson JE, Koo J, Lebwohl M, Liao W, Mandelin AM 2nd, Markenson JA, Mehta N, Merola JF, Prussick R, Ryan C, Schwartzman S, Siegel EL, Van Voorhees AS, Wu JJ, Armstrong AW. Dietary Recommendations for Adults With Psoriasis or Psoriatic Arthritis From the Medical Board of the National Psoriasis Foundation: A Systematic Review. JAMA Dermatol. 2018 Aug 1;154(8):934-950. doi: 10.1001/jamadermatol.2018.1412.