Προκαλεί η ινσουλίνη αύξηση του βάρους;
Το τελευταίο χρονικό διάστημα διαδίδεται ότι η αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης είναι εκείνη που προκαλεί την αποθήκευση του λίπους στο σώμα. Ο ισχυρισμός αυτός συχνά συνοδεύεται από την προτροπή για μεγάλη μείωση της πρόσληψης υδατανθράκων, καθώς οι υδατάνθρακες (η γλυκόζη) είναι εκείνοι που προκαλούν την αύξηση επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα.
Ας δούμε αρχικά τι είναι η ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη, και ειναι ο κύριος ελεγκτης του μεταβολισμού. Ο κυριότερος παράγοντας ελέγχου έκκρισης της ινσουλίνης είναι η συγκέντρωση της γλυκόζης. Η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης επιφέρει αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης και αντίστροφα. Αν και η αύξηση της ινσουλίνης είναι συνδεμένη με τους υδατάνθρακες, στην πραγματικότητα η κατανάλωση ορισμένων αμινοξέων (πρωτεϊνη) επίσης οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα, προς διέγερση μηχανισμών απορρόφησης αμινοξέων, ενώ και άλλοι μηχανισμοί διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης.
Μπορεί η αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης να επιφέρει αύξηση του βάρους & λίπους;
Για την αποθήκευση λίπους στο σώμα θα πρέπει να υπάρχει θετικό ισοζύγιο ενέργειας, δηλαδή να προσλαμβάνονται περισσότερες θερμίδες από τις καταναλισκόμενες, ανεξαρτήτως τροφίμων και θρεπτικών συστατικών. Δηλαδή, η αύξηση του βάρους και του λίπους δεν έχει να κάνει με την ινσουλίνη ή την πρόσληψη υδατανθράκων.
Άλλωστε, αν λάβουμε υπόψιν ότι και οι υδατάνθρακες και οι πρωτεϊνες αυξάνουν τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, και θεωρήσουμε σωστή τη θεωρία για την ινσουλίνη και την αποθήκευση λίπους, τότε δεν θα υπήρχε ζωντανός άνθρωπος που να μην είχε υπερβάλλον σωματικό λίπος!
Στον άνθρωπο, μια μελέτη σε άνδρες με υπερβάλλον σωματικό βάρος (https://doi.org/10.3945/ajcn.116.133561) εξέτασε την υπόθεση οτι η υπερινσουλιναιμία οδηγεί στην εναπόθεση λίπους και μείωση του βασικού μεταβολισμού. Η έρευνα έδειξε ότι η υπόθεση δεν ισχύει! Είτε ακολουθούμε πρόγραμμα υποθερμιδικής διατροφής στα πρότυπα της κετογονικής δίαιτας (πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες), είτε την τυπική Αμερικάνικη δίαιτα, χάνουμε την ίδια ποσότητα λίπους!
Συνοψίζοντας, για την απώλεια βάρους σημασία έχει το αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας, δηλαδή οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε να είναι λιγότερες σε σχέση με αυτές που καταναλώνουμε. Κανένα τρόφιμο, ομάδα τροφίμων ή θρεπτικό συστατικό από μόνο του δεν μπορεί να επιφέρει αύξηση στο σωματικό βάρος/λίπος. Άλλωστε, και η αρχή διατήρηση της ενέργειας δεν το επιτρέπει!
Αλκαλική Δίαιτα: τι ισχύει;
H απώλεια βάρους είναι από τα πιο επίκαιρα θέματα. Όλο και πιο συχνά ερχόμαστε σε επαφή με άρθρα, εκπομπές, ιστολόγια και βιβλία που συνιστούν συγκεκριμένες διατροφές ή συμπληρώματα ή συγκεκριμένα τρόφιμα για γρήγορη και ανώδυνη απώλεια βάρους.
Και ποιος δεν θα ήθελε να χάσει βάρος χωρίς να κάνει αλλαγές στη διατροφή του; Στην πλειοψηφία τους τα προτεινόμενα προγράμματα όχι μόνο αποκλείουν ομάδες τροφίμων, αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε έλλειψη θρεπτικών συστατικών, απώλεια μυϊκής μάζας και υγρών και μείωση του βασικού μεταβολισμού, μεταξύ άλλων, με αποτέλεσμα τη βραχυπρόθεσμη μείωση του βάρους και την επαναπρόσληψή του και με το παραπάνω ύστερα από το πέρας του προγράμματος.
Σε προηγούμενα άρθρα έχω αναφερθεί σε άλλες fad diets όπως αποκαλούνται. Η Αλκαλική Δίαιτα (Alkaline diet) είναι μία από αυτές και την ακούμε τώρα πιο συχνά από ποτέ.
Η Αλκαλική Δίαιτα, αν και υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια, έγινε γνωστή μέσα από το μοντέλο Elle MacPherson, τη Victoria Beckham και τη food blogger Ella Woodward (Delicious Ella). Σύμφωνα με τους δημιουργούς και διάσημους ακόλουθους της, η δίαιτα αυτή βοηθάει τον οργανισμό να διατηρεί το pH του αίματος σταθερό! Έτσι, καταναλώνοντας τρόφιμα, τα οποία όταν μεταβολίζονται έχουν αλκαλικό (βασικό) pH, βοηθάμε τον οργανισμό να είναι υγιής.
Όμως, ο οργανισμός μας μόνος του κρατάει το pH του αίματός μας πάντοτε σε σταθερό pH 7,35-7,45, ενώ παράλληλα το στομάχι μας έχει αρκετά όξινο pH γύρω στο 3,5. Η διατροφή μας δεν επηρεάζει το pH του αίματος! Εάν το pH του αίματός μας μεταβληθεί έστω και λίγο αυτό δείχνει ότι νοσούμε σοβαρά και χρειαζόμαστε άμεσα ιατρική περίθαλψη.
Η απώλεια βάρους είναι λογικό να επιτευχθεί με αυτήν τη διατροφή, καθώς συστήνεται η κατανάλωση πολλών φρούτων και λαχανικών και αρκετού νερού, ενώ τα επεξεργασμένα τρόφιμα, η ζάχαρη και το αλκοόλ απαγορεύονται μαζί με το κρέας, τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά, τα ψάρια, αρκετές πηγές αμύλου και άλλα τρόφιμα που καταναλώνουμε συχνά.
Με τον αποκλεισμό των τροφίμων που καταναλώνουμε, αναγκαζόμαστε να τα αντικαταστήσουμε με άλλα, συνήθως λιγότερο ενεργειακά πυκνά, και έτσι έχουμε απώλεια βάρους, ενώ παράλληλα η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει οφέλη στην υγεία μας, αλλά όχι επειδή το αίμα μας παραμένει σε αλκαλικό pH!
Οι υπέρμαχοι της Αλκαλικής Δίαιτας, δυστυχώς, δεν σταματούν εκεί. Ισχυρίζονται ότι η δίαιτα αυτή προστατεύει και από τον καρκίνο, αψηφώντας τη βιολογία και τη φυσιολογία του ανθρώπου. Καθώς η διατροφή δεν επηρεάζει τη μεταβολή του pH του αίματος, καθώς αυτό παραμένει σταθερό, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Αλκαλική Διατροφή έχει αντικαρκινική δράση. Δυστυχώς, λόγω της δίαιτας αυτής έχουν χάσει τη μάχη με τον καρκίνο καρκινοπαθείς που εμπιστεύτηκαν τους ψευδο-επιστήμονες και διέκοψαν τη συμβατική θεραπεία για να ακολουθήσουν την Αλκαλική Δίαιτα.
Παράδειγμα, μάλιστα αποτελεί η Kim Tinkham, η οποία εμφανίστηκε στην εκπομπή της Oprah Winfrey μαζί με τον «ιατρό» της Robert Young (ο οποίος δεν είχε άδεια ασκήσεως της ιατρικής), ο οποίος ισχυρίστηκε ότι την θεράπευσε μέσω της διατροφής αυτής. Δεν έγινε όμως ευρέως γνωστό ότι λίγο καιρό μετά η κ. Tinkham απεβίωσε λόγω του καρκίνου!
Η πληθώρα πληροφοριών που παίρνουμε από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να προβεί άκρως επικίνδυνη για την υγεία μας. Τα πολλά υποσχόμενα προγράμματα διατροφής κατά το πλείστον παρερμηνεύουν τα επιστημονικά δεδομένα και τη φυσιολογία του οργανισμού μας.
Είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε από έγκυρες πηγές και άτομα με την κατάλληλη εκπαίδευση όσον αφορά την υγεία και τη διατροφή μας και να επαληθεύουμε τις πληροφορίες που παίρνουμε. Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή, η οποία δεν αποκλείει κανένα τρόφιμο ή ομάδα τροφίμων είναι αυτή που θα βελτιώσει την υγεία και την ποιότητα της ζωής μας!
Update: Ο εμπνευστής της δίαιτας έχει φυλακιστεί, καθώς εξαπατούσε τους πελάτες του, παριστάνοντας τον ιατρό, ενώ δεν έχει κανένα πτυχίο.
Αυγοφέτες με γιαούρτι & μαρμελάδα
Οι αυγοφέτες αποτελούν ένα θρεπτικό και χορταστικό πρωινό, αποτελώντας πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας & σύνθετων υδατανθράκων και φυτικών ινών, όταν χρησιμοποιείται ψωμί ολικής άλεσης.
Συνοδέψτε με γιαούρτι (πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας και Ασβεστίου) και μαρμελάδα!
Για 4 αυγόφετες θα χρειαστείτε:
- 4 φέτες ψωμί ολικής άλεσης
- 2 αυγά
- 1/2 φλιτζάνι γάλα ή φυτικό ρόφημα
- κανέλα
- μοσχοκάρυδο
- 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2%
- μαρμελάδα
Ψάχνετε εύκολες, γρήγορες, και πάνω απ' όλα θρεπτικές συνταγές; Είστε στο σωστό μέρος!
Εκτέλεση:
1. Αναμείξτε τα αυγά & το γάλα, και την κανέλα και το μοσχοκάρυδο σε ένα μπωλ, στο οποίο να χώρα μια φέτα ψωμί
2. Βυθίστε στο μίγμα μια μια τις φέτες ψωμί να μουλιάσουν καλά.
3. Ψήστε τις αυγόφετες σε ένα αντικολλητικό τηγάνι και από τις 2 πλευρές (με ελάχιστο ελαιόλαδο αρχικά στο τηγάνι)
4. Συνοδέψτε με γιαούρτι και μαρμελάδα
Καλή απόλαυση!
Φυτοφαγία: τι πρέπει να προσέχουμε
Η φυτοφαγία είναι ένας τρόπος διατροφής, με ποικιλία στις διαιτητικές επιλογές των ατόμων που την ακολουθούν. Υπάρχουν φυτοφάγοι που αποκλείουν το κόκκινο κρέας από τη διατροφή τους, εκείνοι που από τα ζωικά προϊόντα καταναλώνουν μόνο τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά, ή μια από τις δύο ομάδες, ενώ υπάρχουν και οι vegans ή καθαροί φυτοφάγοι που απέχουν από την κατανάλωση όλων των ζωικών προϊόντων τόσο στη διατροφή όσο και στην ένδυση και προσωπική υγιεινή.
Ακόμη, υπάρχουν και άλλες ομάδες φυτοφάγων, λιγότερο διαδεδομένων διατητικών συνηθειών.
Μία μη καλά μελετημένη φυτοφαγική διατροφή, με έλλειψη ποικιλίας τροφίμων, μπορεί να οδηγήσει σε διατροφικές ελλείψεις. Η βιταμίνη Β12, ο σίδηρος και τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι μερικά θρεπτικά συστατικά που λείπουν από τα τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης, ενώ η χαμηλή ενεργειακή πυκνότητα των τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε υποθρεψία μικρά παιδιά.
Επιπλέον, ο μη-αιμικός σίδηρος φυτικών τροφίμων είναι λιγότερο βιοδιαθέσιμος, επομένως υπάρχει κίνδυνος αναιμίας. Μάλιστα, μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπου έλλειψη σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλό βάρος γέννησης και κίνδυνο υπέρτασης στο παιδί.
Ειδικά σε περίπτωση αποφυγής γαλακτοκομικών η πρόσληψη ασβεστίου είναι επίσης χαμηλή, ενώ σε συνδυασμό με μη επεξεργασμένα δημητριακά που είναι υψηλά σε φυτικό οξύ, δυσχεραίνεται η απορρόφηση του ασβεστίου, με αποτέλεσμα αύξηση του κινδύνου για ραχίτιδα και οστεομαλακία. Επιπλέον, η βιολογική αξία των πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης είναι χαμηλότερη από της ζωικής προέλευσης, με αποτέλεσμα την έλλειψη απαραίτητων αμινοξέων.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τα παραπάνω;
Μια υγιεινή διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, σωστούς συνδυασμούς και επιλογές τροφίμων μπορεί να βοηθήσει. Καλές πηγές βιταμίνης Β12 για φυτοφάγους αποτελούν τα αβγά, το γάλα, το τυρί και κάποια εμπλουτισμένα δημητριακά και φυτικά γάλατα.
Όσον αφορά τη βιταμίνη D, συντίθεται στο σώμα μας με τη βοήθεια του ήλιου, ενώ πρόδρομες ενώσεις της βρίσκονται και σε ορισμένα τρόφιμα όπως τα αβγά και εμπλουτισμένα τρόφιμα. Αναφορικά με το ασβέστιο, πολλά φυτικά γάλατα και άλλα τρόφιμα έχουν πλέον εμπλουτιστεί με ασβέστιο, ενώ σκούρα πράσινα λαχανικά (π.χ. μπρόκολο, λαχανίδα), ξηροί καρποί και φασόλια περιέχουν ασβέστιο.
Η έλλειψη σιδήρου αποτελεί την πιο συχνή έλλειψη θρεπτικού συστατικού. Τα φασόλια και τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και άλλα εμπλουτισμένα προϊόντα, το τόφου και τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά αποτελούν πηγές σιδήρου.
Συνοδέψτε τα τρόφιμα αυτά με πηγές βιταμίνης C, όπως λεμόνι, πορτοκάλι, φράουλες, και πιπεριές για καλύτερη απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τον οργανισμό μας. Δίαιτες που δεν περιέχουν ψάρι και αβγά είναι χαμηλές σε ω-3 λιπαρά οξέα. Προτιμήστε λιναρόσπορο, chia seeds, σόγια και τα εμπλουτισμένα προϊόντα με ω-3 λιπαρά οξέα.
Τέλος, η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας και ποιότητας πρωτεΐνης είναι βαρυσήμαντη. Γενικά, σπάνια η πρόσληψή της δεν επαρκεί, αλλά ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη βιολογική αξία των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών.
Τα φασόλια, το όσπρια, τα αβγά, η σόγια και το τόφου και οι ξηροί καρποί είναι καλές πηγές πρωτεϊνών. Όμως, δεν περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα σε κατάλληλες ποσότητες. Γι’ αυτό είναι καλό να συνδυάζονται με άλλα δημητριακά (πχ. όπως το φακόρυζο, φασόλια και ψωμί) για τη βελτίωση της βιολογικής αξίας του γεύματος και την πρόσληψη περισσότερων αμινοξέων.
Δεν υπάρχει κάποιο τρόφιμο φυτικής ή ζωικής προέλευσης που να αποδίδει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας.
Η ποικιλία τροφίμων, μαζί με την προτίμηση σε εμπλουτισμένα τρόφιμα και λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, σε περίπτωση έλλειψης θρεπτικών συστατικών, μπορούν να βοηθήσουν σε μια ισορροπημένη φυτοφαγική διατροφή.