Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 23-27 Ιουλίου 2018
1. Τεστ δυσανεξίας και βιοσυντονισμού, τεστ DNA, τεστ ομάδας αίματος και άλλα τεστ καλούνται πολλές φορές να περάσουν επίδοξοι διαιτώμενοι.
Άραγε η απώλεια βάρους είναι τόσο δύσκολη και περίπλοκη;
Πριν από αυτά τα τεστ δεν μπορούσαμε να χάσουμε βάρος, δεν μπορούσαμε να είμαστε υγιείς;
Διαβάστε εδώ από τι τεστ είναι ουσιαστικό, και επιστημονικά ορθό να περάσετε πριν την επίσκεψή σας σε αδειούχο διαιτολόγο-διατροφολόγο!
2. Μια νέα ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αναλύει την ευεργετική επίδραση των πρεβιοτικών στην υγεία μας.
Τα πρεβιοτικά είναι ζυμώσιμοι υδατάνθρακες, που αποτελούν τροφή για τους μικροοργανισμούς του εντέρου μας, διαμορφώνουν την ενετερική μικροχλωρίδα, και σχετίζονται με οφέλη για την υγεία μας.
Τα οφέλη είναι:
1. Αύξηση των πληθυσμών Bifidobacteria και Lactobacilli
2. Παραγωγή ευεργετικών μεταβολιτών
3. Αύξηση απορρόφησης Ασβεστίου
4. Μείωση ζύμωσης πρωτεϊνών
5. Μείωση πληθυσμών παθογόνων βακτηρίων
6. Μείωση κινδύνου αλλεργιών
7. Επίδραση στην διαπερατότητα του εντέρου
8. Βελτιωση της άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος
Ποιές είναι οι πηγές πρεβιοτικών;
Το κρεμμύδι, το σκόρδο, η αγκινάρα, τα πράσα, τα σπαρράγια, η μπανάνα, η βρώμη, το μήλο, το κακάο, ο λιναρόσπορος, και το πίτουρο σιταριού είναι μερικά από τα τρόφιμα-πηγές πρεβιοτικών.
Παράλληλα, πολυφαινόλες του κόκκινου κρασιού επίσης φαίνεται να έχουν πρεβιοτική δράση!!!
3. Πολλές φορές ακούμε ότι πρέπει να αποφεύγουμε τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Θα πρέπει, όμως;
Διαβάστε τι ισχύει άρθρο της Δρ. Ειρήνης Δημίδη!
4. Ένα αγαπημένο, χορταστικό, θρεπτικό και δροσιστικό πρωινό είναι το acai bowl, ή αλλιώς smoothie bowl (αν δεν βρείτε σκόνη acai berries)!!!
Ποιοί οι κίνδυνοι του να εμπιστευόμαστε τη διατροφή μας σε μη ειδικούς;
Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με πληροφορίες γύρω από τη διατροφή, έτοιμα προγράμματα απώλειας βάρους με παράξενους και άχρηστους κανόνες, ενώ θα βρούμε και πληθώρα ατόμων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δίνουν μη έγκυρες συμβουλές διατροφής. Εκτός διαδικτύου σε περιοδικά θα διαβάσουμε τι συστήνουν να τρώμε άτομα που ουδεμία σχέση έχουν με την επιστήμη της διαιτολογίας-διατροφής. Παράλληλα, ολοένα και αυξάνονται εκείνοι που παριστάνουν τους (πτυχιούχους και αδειούχους) διαιτολόγους-διατροφολόγους ή παρουσιάζονται ως ειδικοί υγείας και διατροφής, δίνοντας επικίνδυνα μη έγκυρες συμβουλές, και κάνουν ισχυρισμούς που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα και τον τρόπο λειτουργίας του σώματός μας.
Και ενώ έχουμε αναλύσει σε προηγούμενα κείμενα τη σημαντικότητα του να εμπιστευόμαστε τους ειδικούς για κάθε τι, συνοπτικά θα έλεγα ότι στην εποχή μας οι επιστήμες έχουν εξελιχθεί και εξελίσσονται πάρα πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητη τη εξειδίκευση. Επιπλέον, όπως δεν θα πηγαίναμε στον ορθοπεδικό για τη μυωπία μας, ή σε έναν δάσκαλο για να μας σχεδιάσει το σπίτι μας, έτσι και για τη διατροφή μας είναι απαραίτητο έως αυτονόητο να εμπιστευτούμε αποκλειστικά και μόνο τους αδειούχους διαιτολόγους-διατροφολόγους.
Ποιοί είναι όμως οι κίνδυνοι του να εμπιστευτούμε τη διατροφή μας σε κάποιον που δεν έχει διαπιστευμένη και επιστημονική γνώση της επιστήμης της διαιτολογίας;
Η συντριπτική πλειοψηφία των πληροφοριών που βρίσκουμε στο διαδίκτυο και δεν προέρχεται από ειδικούς δεν είναι έγκυρη! Το γεγονός αυτό επηρεάζει αρνητικά την σωματική και ψυχική υγεία μας άμεσα, ειδικά σε περίπτωση που συνυπάρχει και πρόβλημα υγείας. Η αντιμετώπιση αρκετών χρόνιων νόσων σχετίζεται με διατροφή, είτε μέσω τροποποίησης της διατροφής, σύμφωνα με συγκεκριμένες οδηγίες οργανισμών πχ. σε νεφροπαθείς, είτε με διατροφική υποστήριξη πχ. για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της υποθρεψίας και της καρκινικής καχεξίας σε καρκινοπαθείς.
Επιπλέον, συχνά συστήνεται άσκοπη απαγόρευση τροφίμων ή και ολόκληρων ομάδων τροφίμων από τη διατροφή, με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας της διατροφής μας, πέρα από τη δυνητικά επικίνδυνη ταλαιπωρία του οργανισμού μας. Για παράδειγμα, η αποφυγή της γλουτένης χωρίς την ύπαρξη κοιλιοκάκης έχει όχι μόνο οικονομικό κόστος, καθώς τα προϊόντα χωρίς γλουτένη είναι ακριβά, αλλά έχει και κόστος στην υγεία μας, καθώς τα έτοιμα προϊόντα χωρίς γλουτένη είναι πιο πυκνά θερμιδικά, με περισσότερα λιπαρά και κορεσμένα λιπαρά, ενώ πολλά τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη είναι αρκετά θρεπτικά και πηγές φυτικών ινών!
Επίσης, η προσκόλληση σε μη έγκυρες συμβουλές και περιορισμούς που δεν έχουν τεκμηριωμένη επιστημονική βάση, όπως για παράδειγμα η απαγόρευση της κατανάλωσης πρωτεΐνης και υδατανθράκων στο ίδιο γεύμα, ή η απαγόρευση ολόκληρων ομάδων τροφίμων επιδρούν αρνητικά όχι μόνο στη σωματική, αλλά και στην ψυχική μας υγεία και στη σχέση μας με το φαγητό, καθώς και να αυξηθεί ο κίνδυνος για διατροφικές διαταραχές! Ειδικά οι έφηβοι είναι πιο επιρρεπείς! Ας μην ξεχνάμε το πρόσφατο παράδειγμα της ορθορεξίας, της διατροφικής διαταραχής όπου τα άτομα έχουν εμμονή με την κατανάλωση των τροφίμων που θεωρούν υγιεινά και την εμμονική αποφυγή των τροφίμων που θεωρούν ανθυγιεινά. Η αύξηση της διατροφικής διαταραχής σχετίζεται με το κίνημα του clean eating (καθαρή διατροφή) που ξεκίνησε από food bloggers και ιστολόγια ατόμων χωρίς εκπαίδευση πάνω στη διαιτολογία!
Τέλος, πάρα πολλές φορές επηρεάζουμε και τους γύρω μας με τις δικές μας διατροφικές επιλογές, ειδικά αν τονίσουμε -ακόμη και χωρίς τεκμηρίωση- πόσο καλό ή κακό κάνει στον οργανισμό μας ένα τρόφιμο.
Καθένας από εμάς είναι ελεύθερος να παραθέτει τη γνώμη του. Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι πλέον καθένας μπορεί να παραθέτει τη γνώμη του ως ισχυρισμό, χωρίς να χρειάζεται να την τεκμηριώνει ή τεκμηριώνοντάς την με μεροληπτική επιλογή πηγών. Δηλαδή, πολλές φορές θα διαβάσουμε άρθρα και ισχυρισμούς ατόμων που επιλέγουν να παραθέτουν μελέτες ή βιβλία ή κείμενα που συμφωνούν με τα δικά τους πιστεύω, ενώ στην πραγματικότητα, τα επιχειρήματά τους έχουν καταριφθεί από την επιστήμη! Ο σκοπός των ατόμων αυτών είναι είτε το οικονομικό όφελος, ή απλώς η ενημέρωση του κοινού, με ευγενή μεν σκοπό, αλλά με άκρως επικίνδυνο για την υγεία αποτέλεσμα!
Δώστε πολύ μεγάλη προσοχή σε ποιόν εμπιστεύεστε την υγεία και τη διατροφή σας!
Μόνο οι αδειούχοι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι (απόφοιτοι Χαροκοπείου, ΤΕΙ, αναγνωρισμένων ιδρυμάτων του εξωτερικού) είναι οι ειδικοί για τη διατροφή και τη διατροφική υποστήριξη! Τα σεμινάρια και το διάβασμα βιβλίων δεν αρκούν για να γίνει κάποιος επιστήμονας σε οποιονδήποτε κλάδο!
Μπλοκαρισμένος μεταβολισμός: Πως μπορούμε να τον ενεργοποιήσουμε
Έχει μπλοκάρει ο μεταβολισμός σας; Νιώθετε ότι δεν μπορείτε να χάσετε βάρος, όση προσπάθεια και να κάνετε; Ψάχνετε να βρείτε τον τρόπο που θα ξεμπλοκάρει ο μεταβολισμός σας;
Είστε στο σωστό μέρος για να βρείτε την απάντηση!
Πολλοί διαιτώμενοι θεωρούν ότι ο μεταβολισμός τους είναι πολύ αργός ή έχει «μπλοκάρει». Ας πάμε πρώτα να δούμε τι είναι ο μεταβολισμός, και από ποιους παράγοντες επηρεάζεται.
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός, όπως ονομάζεται, είναι η ενέργεια (θερμίδες) που χρειάζεται το σώμα για να μπορεί να εκτελέσει τις βασικές του ανάγκες, όπως την αναπνοή, τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος, την εγκεφαλική λειτουργία, τις κυτταρικές λειτουργίες και την μεταφορά του αίματος στους ιστούς.
Ο μεταβολισμός λοιπόν, δεν μπορεί να σταματήσει ή να μπλοκάρει!
Ο βασικός μεταβολισμός αποτελεί περί το 60-70% της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης και εξαρτάται από παράγοντες όπως, το φύλο, την ηλικία, το βάρος, το ύψος, τη σύσταση του σώματος (λίπος και μυϊκή μάζα), και τα γονίδια.
Η ημερήσια ενεργειακή δαπάνη περιλαμβάνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό, την ενεργειακή δαπάνη για την άσκηση & τις καθημερινές κινήσεις, και την ενεργειακή δαπάνη για την πέψη της τροφής.
Δηλαδή, άτομα με υψηλότερο βάρος έχουν υψηλότερο μεταβολισμό, σε σχέση με άτομα με χαμηλότερο βάρος, ενώ άτομα με υψηλότερη μυϊκή μάζα έχουν υψηλότερο μεταβολισμό, σε σχέση με άτομα με χαμηλότερη μυϊκή μάζα.
Νομίζω ότι έχω αργό μεταβολισμό και γι’ αυτό παχαίνω ή δεν μπορώ να χάσω βάρος!
Αν και πολλές φορές ρίχνουμε το φταίξιμο στον μεταβολισμό, φαίνεται ότι οι άνθρωποι δεν είμαστε καλοί στο να εκτιμούμε πόσες θερμίδες προσλαμβάνουμε μέσω της τροφής και των ποτών και ροφημάτων.
Ακόμη και σε άτομα με υποθυρεοειδισμό, όπου οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι ρυθμισμένες, η απώλεια βάρους δεν επηρεάζεται.
Πώς μετράται ο μεταβολισμός;
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός στην καθημερινή πρακτική μπορεί να εκτιμηθεί μέσω εξισώσεων που λαμβάνουν υπόψιν το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο του ατόμου, καθώς και να μετρηθεί μέσω της έμμεσης θερμιδομετρίας, με την μέτρηση της χρήσης του οξυγόνου από τον οργανισμό, με τον αναλυτή βασικού μεταβολικού ρυθμού.
Μετρήστε τον βασικό μεταβολισμό σας στο διαιτολογικό μας γραφείο!
Έχοντας μετρήσει τον μεταβολισμό, μπορούμε να αξιολογήσουμε αν είναι φυσιολογικός, ή είναι «αργός» ή «γρήγορος», σε σχέση με τον εκτιμώμενο από τις εξισώσεις εκτίμησης βασικού μεταβολισμού.
Πώς μπορούμε να αυξήσουμε τον μεταβολισμό, αν ο μεταβολισμός είναι «αργός»;
Αν και κατά καιρούς ακούμε για τρόφιμα, σκευάσματα και ροφήματα που αυξάνουν τον μεταβολισμό, στην πραγματικότητα η άσκηση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Συγκεκριμένα η αερόβια άσκηση χρησιμοποιεί αρκετή ενέργεια (καίει θερμίδες) ενώ οι ασκήσεις ενδυνάμωσης αυξάνουν τον βασικό μεταβολισμό, μέσω της αύξησης της μυϊκής μάζας.
Αναφορικά με την αύξηση της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης, η οποία περιλαμβάνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό, την ενεργειακή δαπάνη για την άσκηση και την ενεργειακή δαπάνη για την πέψη της τροφής, και πάλι η άσκηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Η άσκηση μπορεί να είναι οργανωμένη (πχ. περπάτημα, γυμναστήριο, χορός), ή μη οργανωμένη (πχ. χρήση σκάλας, δουλειές του σπιτιού, κηπουρική).
Δεν υπάρχει τρόπος μέσω της διατροφής να επηρεάσουμε το μεταβολισμό;
Η επίδραση της -πέψης της- τροφής στην ενεργειακή δαπάνη είναι σχετικά μικρή, με την πρωτεΐνη να οδηγεί σε υψηλότερη ενεργειακή δαπάνη για την πέψη σε σχέση με τα λιπαρά και τους υδατάνθρακες, ενώ και τα καυτερά τρόφιμα οδηγούν σε πολύ μικρή και παροδική αύξηση του μεταβολισμού.
Εν κατακλείδι, εάν πιστεύετε ότι ο μεταβολισμός σας έχει μπλοκάρει, εστιάστε στην ποιότητα & ποσότητα των γευμάτων, σνακ και ροφημάτων που καταναλώνετε, και στην άσκηση, ενώ μπορείτε να μετρήσετε τον μεταβολισμό σας σε ένα διαιτολογικό γραφείο!
Πηγές:
- Westerterp KR. Control of energy expenditure in humans. Eur J Clin Nutr. 2017 Mar;71(3):340-344. doi: 10.1038/ejcn.2016.237. Epub 2016 Nov 30. PMID: 27901037.
- Carneiro IP, Elliott SA, Siervo M, Padwal R, Bertoli S, Battezzati A, Prado CM. Is Obesity Associated with Altered Energy Expenditure? Adv Nutr. 2016 May 16;7(3):476-87. doi: 10.3945/an.115.008755. PMID: 27184275; PMCID: PMC4863259.
- Calcagno M, Kahleova H, Alwarith J, Burgess NN, Flores RA, Busta ML, Barnard ND. The Thermic Effect of Food: A Review. J Am Coll Nutr. 2019 Aug;38(6):547-551. doi: 10.1080/07315724.2018.1552544. Epub 2019 Apr 25. PMID: 31021710.
- Speakman JR, Selman C. Physical activity and resting metabolic rate. Proc Nutr Soc. 2003 Aug;62(3):621-34. doi: 10.1079/PNS2003282. PMID: 14692598.
Διατροφικοί μύθοι: Τελικά, τι ισχύει; (Μέρος Ι')
Οι διατροφικοί μύθοι που αναπαράγονται εδώ και χρόνια είναι αρκετοί. Άλλοι οφείλονται σε παραπληροφόρηση και άλλοι βασίζονται σε παράδοξες δίαιτες, αλλά το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν ισχύουν και η προσκόλληση σε αυτούς μπορεί να μας οδηγήσει σε μείωση της ποιότητας της διατροφής μας!
Ας δούμε μερικούς σχετικά με τους υδατάνθρακες:
1. Δεν πρέπει να τρώμε φρούτα μετά το μεσημεριανό. Ένας μύθος που ακούγεται ιδιαίτερα συχνά είναι ότι «απαγορεύεται» να φάμε φρούτο μετά το φαγητό! Όμως, η κατανάλωση φρούτου μετά το φαγητό όχι μόνο απαγορευτική δεν θεωρείται, αλλά αντιθέτως μπορεί να βοηθήσει στον κορεσμό, μπορεί να αντικαταστήσει το επιδόρπιο και να βοηθήσει στην απορρόφηση του σιδήρου, καθώς η βιταμίνη C βοηθά την απορρόφησή του!
2. Αντί για ζάχαρη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σιρόπι αγαύης και να βάλουμε όσο θέλουμε στον καφέ μας γιατί δεν έχει θερμίδες. Το σιρόπι αγαύης έχει γίνει γνωστό τα τελευταία χρόνια. Είναι το σιρόπι που παίρνουμε από την επεξεργασία το φυτό αγαύη (Agave) Από την Agave tequilana μάλιστα φτιάχνεται και η τεκίλα. Όπως όλα τα υπόλοιπα σιρόπια ανήκει στα ελεύθερα σάκχαρα και έχει τις ίδιες θερμίδες με τα υπόλοιπα σάκχαρα! Επομένως, το χρησιμοποιούμε με φειδώ όπως όλα τα υπόλοιπα ελεύθερα σάκχαρα! Η ιδιαιτερότητα του σιροπιού αυτού είναι ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης του που οφείλεται στο γεγονός ότι το σάκχαρο που περιέχεται στο σιρόπι είναι η φρουκτόζη, της οποίας η κατανάλωση σε μεγάλες ποσότητες επιφέρει δυσλιπιδαιμία (αύξηση LDL «κακής» χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων), ενώ φαίνεται να αυξάνει και την ινσουλινοαντίσταση, ενώ θεωρείται ακατάλληλη για διαβητικούς! Επιπλέον, ο γλυκαιμικός δείκτης του σιροπιού αγαύης δεν έχει πολύ μεγάλη σημασία, καθώς θα καταναλωθεί ως μέρος ενός άλλου τροφίμου ή γεύματος.
3. Χάνουμε βάρος όταν δεν τρώμε υδατάνθρακες. Η δίαιτα Άτκινς και πολλές όμοιες μετά από αυτή μάς έκαναν να πιστεύουμε ότι οι υδατάνθρακες είναι ο εχθρός της σιλουέτας μας. Η πραγματικότητα, όμως, είναι εντελώς διαφορετική. Για να χάσουμε βάρος αρκεί να προσλαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε, είτε είναι μόνο ψωμί, είτε μόνο βούτυρο, είτε μόνο κοτόπουλο. Ομοίως, για να πάρουμε βάρος πρέπει να τρώμε παραπάνω θερμίδες απ’ αυτές που χρειαζόμαστε και για να διατηρηθούμε να τρώμε τόσες θερμίδες όσες χρειαζόμαστε. Φυσικά, δεν είναι θεμιτό να υπερκαταναλώνουμε ένα μακροθρεπτικό συστατικό (υδατάνθρακες, λιπαρά, πρωτεΐνες), καθώς θα καταναλώνουμε λιγότερο από τα υπόλοιπα μακροθρεπτικά συστατικά. Επίσης, οι υδατάνθρακες είναι το καύσιμο του σώματός μας, και δεν έχουμε μεγάλες αποθήκες υδατανθράκων, και έτσι τους χρειαζόμαστε σε κάθε γεύμα μας! Παράλληλα, οι πηγές υδατανθράκων είναι πηγές φυτικών ινών, βιταμινών και μετάλλων. Επομένως, μειώνοντας κατά πολύ τους υδατάνθρακες, χάνουμε πολλά θρεπτικά συστατικά, χωρίς να σημαίνει ότι θα χάσουμε βάρος!
4. Το ψωμί και τα ζυμαρικά δεν μας προσφέρουν τίποτα. Οι παρεξηγημένοι υδατάνθρακες είναι μονίμως στο επίκεντρο των διαφόρων διαιτών. Το ψωμί, το ρύζι, τα ζυμαρικά, τα παξιμάδια, οι πατάτες ακόμα και τα αμυλούχα λαχανικά θεωρούνται από πολλούς «άχρηστα» για τη διατροφή μας, ενώ η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Οι πηγές υδατανθράκων, εκτός από τα ελεύθερα σάκχαρα, είναι πηγές πολλών θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών, απαραίτητων για την υγεία μας. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η βρώμη που περιέχει β-γλυκάνες που μειώνουν τη χοληστερόλη. Οι πατάτες περιέχουν και βιταμίνη C, ενώ τα προϊόντα ολικής άλεσης περιέχουν πέρα από φυτικές ίνες και βιταμίνες και αντιοξειδωτικά! Επίσης, και οι πηγές υδατανθράκων περιέχουν πρωτεΐνες. Άρα φάτε ψωμί με το γεύμα σας, ο οργανισμός σας το χρειάζεται!