Mediterranean Diet Adherence Is Associated with Favorable Health-Related Quality of Life, Physical Activity, and Sleep Quality in a Community-Dwelling Greek Older Population
Mantzorou Maria, Maria Mentzelou, Georgios K. Vasios, Christos Kontogiorgis, Georgios Antasouras, Konstantinos Vadikolias, Evmorfia Psara, Theofanis Vorvolakos, Efthymios Poulios, Aspasia Serdari, Sousana K. Papadopoulou, and Constantinos Giaginis. 2023. "Mediterranean Diet Adherence Is Associated with Favorable Health-Related Quality of Life, Physical Activity, and Sleep Quality in a Community-Dwelling Greek Older Population" Antioxidants 12, no. 5: 983. https://doi.org/10.3390/antiox12050983
Background: The Mediterranean diet (MD) is a beneficial dietary pattern with strong antioxidant and anti-inflammatory properties that can promote mental and physical human health. This study aims to assess the impact of MD adherence on health-related quality of life, physical activity levels, and sleep quality in a representative Greek elderly population. Methods: This is a cross-sectional study. A total of 3254 persons ≥65 years from 14 different Greek regions, urban, rural and islands participated in this study, of which 48.4% were female and 51.6% were male. Health-Related Quality of Life (HRQOL) was evaluated utilizing a short form healthy survey, physical activity was determined by the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ), sleep quality was assessed utilizing the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) and MD adherence was assessed via the Mediterranean Diet Score (MedDietScore). Results: Moderate adherence to the MD and an increased prevalence of poor quality of life, low physical activity levels and inadequate sleep quality among the elderly population were recorded. High MD adherence was independently associated with better quality of life (OR: 2.31, 95% CI: 2.06–2.68, p = 0.0008), higher physical activity (OR: 1.89, 95% CI: 1.47–2.35, p= 0.0141) and adequate sleep quality (OR: 2.11, 95%: 1.79–2.44, p = 0.0018), female sex (OR: 1.36, 95% CI: 1.02–1.68, p = 0.0032) and living with others (OR: 1.24, 95% CI: 0.81–1.76, p = 0.0375), after adjustment for potential confounding factors. In unadjusted analysis, participants’ age (p < 0.0001), anthropometric characteristics (p < 0.005), educational (p = 0.0026) and financial status (p = 0.0005) and smoking habits (p = 0.0031) were also identified as indicators of MD adherence; however, their impact on MD adherence was considerably attenuated after adjusting for confounding factors (p > 0.05). Conclusion: High MD adherence was correlated with favorable quality of life, higher levels of physical activity, and a more adequate sleep quality score. Strategies and public health policies that facilitate MD adherence and physical activity in older adults may improve sleep and quality of life, impacting overall wellbeing in this age group.
Σύνοψη της μελέτης
Η Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) είναι ένα ευεργετικό διατροφικό πρότυπο με ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να προάγει την ψυχική και σωματική υγεία του ανθρώπου. Η υιοθέτηση της Μεσογειακής Διατροφής έχει βασικό ρόλο στην υγιή γήρανση, η οποία σχετίζεται με καλύτερη σωματική υγεία και ποιότητα ζωής σχετιζόμενη με την υγεία καθώς και με διάφορες πτυχές του τρόπου ζωής που σχετίζονται με κοινωνικές στάσεις, γνωστική λειτουργία, ψυχική υγεία, καθημερινή σωματική δραστηριότητα, ευεξία και κλινικά χαρακτηριστικά.
Σε συμφωνία με τα αποτελέσματά μας, και οι Mamalaki et al. διαπίστωσαν ότι η υψηλή συμμόρφωση με τη ΜΔ σχετιζόταν ανεξάρτητα με την καλύτερη ποιότητα ύπνου σε έναν ηλικιωμένο πληθυσμό της Ελλάδας, ακόμη και αν η συμμόρφωση στη ΜΔ δεν συσχετίστηκε με τη διάρκεια του ύπνου. Η τήρηση ενός υγιεινού διατροφικού προτύπου όπως η ΜΔ έχει συσχετιστεί με ευνοϊκή ποιότητα ύπνου, ποιότητα ζωής και επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, καθώς όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι αλληλένδετοι και σημαντικοί για την επιτυχή γήρανση σε Έλληνες ηλικιωμένους.
Η υψηλή προσκόλληση στην ΜΔ συσχετίστηκε ανεξάρτητα με καλύτερη ποιότητα ζωής, υψηλότερη φυσική δραστηριότητα και επαρκή ποιότητα ύπνου, το γυναικείο φύλο και τη συμβίωση με άλλους , μετά από προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες.
Στρατηγικές και πολιτικές δημόσιας υγείας που θα μπορούσαν να προάγουν την υιοθέτηση της ΜΔ και της σωματικής δραστηριότητας για τους ηλικιωμένους μπορεί να διευκολύνουν τον ύπνο και την ποιότητα ζωής, επηρεάζοντας τη συνολική ευημερία σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, η οποία περιλαμβάνει μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού!
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Παγκόσμια Ημέρα Κοιλιοκάκης
Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Κοιλιοκάκης!
Η κοιλιοκάκη είναι μια συχνή αυτοάνοση νόσος, με έναν στους 100 να νοσεί!
Δυστυχώς, όμως, η πλειονότητα των ασθενών δεν γνωρίζει ότι πάσχει από κοιλιοκάκη, καθώς η νόσος μπορεί να είναι και ασυμπτωματική!
Η κοιλιοκάκη χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του λεπτού εντέρου, η οποία έχει αφορμή την έκθεση γενετικά προδιατεθειμένων ατόμων στη γλουτένη.
Η γλουτένη είναι μία ομάδα πρωτεΐνών που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Η διάγνωση γίνεται μέσω ορολογικών εξετάσεων και βιοψίας λεπτού εντέρου.
Η μοναδική θεραπεία για την κοιλιοκάκη είναι η δια βίου διατροφή χωρίς γλουτένη!
Διαβάστε άρθρα μου σχετικά με τη γλουτένη και την κοιλιοκάκη:
1. Κοιλιοκάκη: όταν η διατροφή είναι η θεραπεία
http://mantzorou.gr/…/koiliokaki-otan-i-diatrofi-einai-i-th…
2. Η δίαιτα χωρίς γλουτένη
http://mantzorou.gr/el/blog/i-diaita-horis-gloyteni
3. Κοιλιοκάκη: με αφορμή την επιστολή ενός αναγνώστη με κοιλιοκάκη
http://www.emprosnet.gr/…/72535-i-koiliokaki-me-aformi-mia-…
Γρήγορη απώλεια βάρους: είστε σίγουροι ότι αυτό θέλετε πραγματικά;
Λίγο πριν και μετά τις γιορτές, πριν και μετά το καλοκαίρι, βλέπουμε παντού διαφημίσεις για προϊόντα και δίαιτες που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους. Πολλές φορές μάλιστα οι υποσχέσεις αυτές που ακούμε γίνονται κομμάτι των πεποιθήσεών μας για τη διατροφή και την απώλεια βάρους και περιμένουμε γρήγορη απώλεια βάρους, αρκετά κιλά την εβδομάδα!
Είναι η πραγματικότητα της απώλειας βάρους έτσι όπως περιγράφεται από τις διαφημίσεις και τις διάφορες (παράδοξες) δίαιτες; Η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να επιτευχθεί, αν και συνήθως με πιο αργό ρυθμό σε σχέση με αυτόν που πολλές φορές διαφημίζεται («χάστε 5 κιλά σε 1 εβδομάδα»). Αλλά, αν χάσουμε βάρος με έναν πολύ γρήγορο ρυθμό, είμαστε έτοιμοι για τις συνέπειες;
Η γρήγορη απώλεια βάρους συνεπάγεται και γρήγορη πρόσληψη βάρους, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από αρκετές μελέτες. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους. Αρχικά, οι δίαιτες - αστραπή (crash diets) οδηγούν σε απώλεια υγρών και μυϊκής μάζας, και όχι τόσο απώλεια λίπους. Άρα, η γρήγορη απώλεια βάρους δεν σημαίνει και απώλεια λίπους! Επίσης, οι δίαιτες αυτές είναι πάρα πολύ περιοριστικές σε θερμίδες και τρόφιμα, με αποτέλεσμα να κουραζόμαστε και να τα παρατάμε. Μετά το πέρας της αυστηρής δίαιτας αρχίζουμε να καταναλώνουμε μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού και τρόφιμα που είχαμε στερηθεί.
Εντωμεταξύ, λόγω της απώλειας της μυϊκής μάζας, μειώνεται απότομα και ο βασικός μας μεταβολισμός, δηλαδή ο οργανισμός μας έχει πλέον λιγότερες ανάγκες σε ενέργεια/θερμίδες και το βάρος μας επανέρχεται, και πολλές φορές φέρνει και παρέα! Η αύξηση του βάρους είναι κυρίως λίπος, αλλά και υγρά από την αποκατάσταση των αποθηκών γλυκογόνου. Επομένως, κουραστήκαμε με τη δίαιτα-αστραπή, δεν χάσαμε λίπος, και σε λίγο χρονικό διάστημα καταλήξαμε σε υποβαθμισμένη σύσταση σώματος, με περισσότερο λίπος και λιγότερη μυϊκή μάζα.
Επίσης, οι δίαιτες-αστραπή επιφέρουν και αυξημένο κίνδυνο για διατροφικές ελλείψεις, λόγω χαμηλής ή και μηδαμινής πρόσληψης θρεπτικών συστατικών, όπως κάποιες βιταμίνες (βιταμίνη Β12) και μέταλλα (σίδηρο). Αξίζει λοιπόν τον κόπο και τη στέρηση μια παροδική απώλεια βάρους;
Αν η απάντηση είναι όχι, τότε γιατί να μην δώσουμε μια ευκαιρία σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους, με τον υγιεινό ρυθμό που συστήνεται, της τάξης του 0,5 με 1 κιλό την εβδομάδα, ακολουθώντας ένα πρόγραμμα με ποικιλία τροφίμων, χωρίς να στερούμαστε, και να χάνουμε λίπος, ενώ παράλληλα βελτιώνουμε τις διατροφικές μας συνήθειες για να διατηρήσουμε αυτή την απώλεια βάρους;
Πώς θα γίνει αυτό; Ας δούμε μερικά tips!
Εστιάζουμε σε καλές διατροφικές συνήθειες, όπως στην αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, οσπρίων και ψαριού, με παράλληλη σταδιακή μείωση των τροφίμων-πηγών ελευθέρων σακχάρων (ζάχαρη), αλατιού και κορεσμένων λιπαρών, όπως το γρήγορο φαγητό και τα έτοιμα σνακ και γλυκά.
Γεμίζουμε το πιάτο μας σωστά. Το 1/2 πιάτο μας να έχει σαλάτα, το 1/4 μια πηγή πρωτεΐνης (π.χ.. κρέας, κοτόπουλο, ψάρι), και το άλλο 1/4 μια πηγή υδατανθράκων (ψωμί, παξιμάδι, πατάτες ψητές). Η μερίδα και ο τρόπος μαγειρέματος παίζουν σημαντικό ρόλο! Καλό είναι να αποφεύγουμε τις μεγάλες μερίδες και να σταματάμε όταν νιώσουμε ικανοποιημένοι, όχι γεμάτοι με το φαγητό! Προσοχή χρειάζεται και στο ελαιόλαδο, καθώς πολλές φορές χρησιμοποιούμε μεγάλη ποσότητα, χωρίς να το καταλάβουμε, αυξάνοντας κατά πολύ το θερμιδικό περιεχόμενο των γευμάτων μας.
Τρώμε συνειδητά και όταν πεινάμε πραγματικά και όχι λόγω συναισθηματικής φόρτισης. Ας αναρωτηθούμε: θα φάω το τάδε τρόφιμο γιατί πεινάω ή γιατί… βαριέμαι/αγχώθηκα/στενοχωρήθηκα;
Δεν ξεχνάμε το νερό! Μερικές φορές νιώθουμε ότι πεινάμε, ενώ στην πραγματικότητα διψάμε! Βάλτε στόχο να πίνετε τουλάχιστον 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα, όπως νερό, γάλα χαμηλό σε λιπαρά, τσάι και καφέ.
Βάζουμε την άσκηση στην καθημερινότητά μας. Παρκάρουμε πιο μακριά από τη δουλειά μας και περπατάμε, κάνουμε δουλειές του σπιτιού, πάμε μια βόλτα στον ελεύθερό μας χρόνο και πάμε με τα πόδια σε δουλειές που είναι σχετικά κοντά μας.
Επιβραβεύουμε κάθε μας προσπάθεια! Επιβραβεύοντας τον εαυτό μας, ο εγκέφαλός μας θέλει να κάνει τις πράξεις για τις οποίες επιβραβεύτηκε. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει όμως όταν τιμωρούμαστε! Οπότε ναι στην επιβράβευση, όχι στην τιμωρία! Επίσης, το φαγητό δεν αποτελεί επιβράβευση! Μπορείτε να επιβραβευτείτε με ένα μικρό δώρο (π.χ. ένα κραγιόν, ένα εξάρτημα για το αυτοκίνητο ή τον υπολογιστή), μια βόλτα ή ένα χαλαρό μπάνιο!
Η απώλεια βάρους είναι απαραίτητη σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού λόγω των αυξημένων ποσοστών παχυσαρκίας. Όσο δελεαστική και αν είναι η γρήγορη απώλειας βάρους, τα αποτελέσματά της είναι βραχυπρόθεσμα, ενώ μπορούν να επιφέρουν διατροφικές ελλείψεις, χαμηλή μυϊκή μάζα και χαμηλό βασικό μεταβολισμό. Επιλέξτε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής, που θα σας βοηθήσει να χάσετε βάρος και να το διατηρήσετε, ενώ βελτιώνεται τον τρόπο ζωής και την υγεία σας!
Γιατί να επισκεφτεί κάποιος έναν διαιτολόγο;
H διατροφή είναι από τα πιο επίκαιρα θέματα. Η τηλεόραση, τα περιοδικά, οι εφημερίδες, διάφορα μπλογκ και ιστοσελίδες, μοντέλα, ηθοποιοί και παρουσιαστές παρέχουν πληθώρα συνταγών μαγειρικής και συμβουλών διατροφής.
Τα τελευταία χρόνια επανήλθαν στη «διατροφική μόδα» ιδιαίτερα συστατικά και εδέσματα, ενώ ολοένα και περισσότερα "superfoods" κάνουν την εμφάνισή τους. Επιπλέον, η απώλεια βάρους και η βελτίωση της φυσικής κατάστασης απασχολεί αρκετούς, παρά τα αυξημένα επίπεδα παχυσαρκίας στη χώρα μας.
Τι μπορεί να κάνει ένας κλινικός διαιτολόγος για να βοηθήσει τα άτομα που θέλουν να ελέγξουν το βάρος τους;
Με την πληθώρα πληροφοριών που υπάρχουν αναρωτιέται κανείς γιατί να επισκεφτεί έναν διαιτολόγο, ενώ μπορεί μόνος του να ακολουθήσει μια δίαιτα από περιοδικό ή το διαδίκτυο.
Οι δίαιτες που κυκλοφορούν κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγήσουν σε απώλεια σωματικού βάρους, εφόσον παρέχουν λιγότερες θερμίδες από όσες χρειάζεται ο οργανισμός για να διατηρηθεί στο ίδιο σωματικό βάρος. Παρ’ όλα αυτά, η πλειοψηφία των ατόμων που ακολουθούν τέτοιου είδους δίαιτες είτε παρατούν σύντομα την προσπάθεια, είτε ύστερα από μια παροδική απώλεια βλέπουν με απογοήτευση τα... κιλά να επανέρχονται!
Τα φαινόμενα αυτά οφείλονται στο γεγονός ότι οι δίαιτες εκείνες συχνά είναι αρκετά στερητικές, δε λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, ενώ δεν απευθύνονται σε άτομα που πάσχουν από νοσήματα. Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι φορές που συμβουλές διατροφής δίνουν άτομα άσχετα με την επιστημονική προσέγγιση της διατροφής.
Αντιθέτως, ο κλινικός διαιτολόγος έχει εκπαιδευτεί στη διαιτολογία και τη διατροφή, γνωρίζει καλά τα οφέλη της ισορροπημένης διατροφής στην υγεία και καθοδηγεί το άτομο στη βελτίωση του τρόπου ζωής του μέσω υγιεινής διατροφής και τακτικής άσκησης, με απώτερο στόχο την καλή υγεία και τη βελτιωμένη ποιότητα ζωής.
Ο διαιτολόγος σχεδιάζει εξατομικευμένη διαιτητική φροντίδα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, το καθημερινό πρόγραμμα, τον τρόπο ζωής, τις διατροφικές συνήθειες, το ιατρικό ιστορικό και τους στόχους του κάθε ατόμου. Ύστερα από την ανάλυση του μεταβολισμού και της σύστασης σώματος, ο διαιτολόγος σε συνεργασία με τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο θέτει τους διατροφικούς στόχους και συντάσσει το πλάνο διατροφής, το οποίο ο ενδιαφερόμενος πρώτιστα θα το πιστέψει και κατόπιν θα το ακολουθήσει χωρίς να αγχώνεται και κυρίως χωρίς να στερείται.
Επιπλέον, σε περίπτωση που κάποιος πάσχει από κάποιο νόσημα ο κλινικός διαιτολόγος παρέχει την απαραίτητη διαιτητική αντιμετώπιση με στόχο την επίτευξη ή/και διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης, την ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων της ασθένειας και των παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής.
Φυσικά, η δουλειά του διαιτολόγου δεν τελειώνει εκεί που ένα πρόγραμμα διατροφής αρχίζει! Για να επιτευχθεί απώλεια σωματικού βάρους και να διατηρηθεί αυτή η απώλεια χρειάζεται βελτίωση του τρόπου ζωής και της σχέσης με το φαγητό μέσω διατροφικής συμβουλευτικής, όπου ο διαιτολόγος προπονεί, καθοδηγεί και στηρίζει το άτομο για την επίτευξη των στόχων του.
Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως η έγκυρη επιστημονική γνώση και η εξατομίκευση που προσφέρει ο διαιτολόγος είναι τα στοιχεία που παίζουν κεντρικό ρόλο στο να καταφέρει κάποιος να ελέγξει το βάρος του ή τα σχετιζόμενα με τη διατροφή συμπτώματα μιας ασθένειας.