Θέλω να χάνω πάνω από 2 κιλά την εβδομάδα. Μπορώ;
Η πραγματικότητα της απώλειας βάρους: Αποκαλύπτοντας τον μύθο της επιλογής του ρυθμού απώλειας βάρους
Στον σημερινό κόσμο, οι γρήγορες, "μαγικές" λύσεις και οι υποσχέσεις για άμεση απώλεια βάρους διαφημίζονται ευρέως. Συχνά παρουσιάζονται στη μορφή αυστηρής διατροφής, αν και αναγράφεται πάντα η φράση "χωρίς κόπο", και ορισμένες φορές συμπληρώνονται και από ένα έντονο πρόγραμμα άσκησης, ή ακόμη και από ένα μαγικό χάπι που υπόσχεται να σας κάνει να χάσετε κιλά εντός εβδομάδων, ή μερικές φορές ημερών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η επιλογή της ταχύτητας απώλειας βάρους δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Ας δούμε γιατί.
Η έννοια του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού και των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών
Οι ημερήσιες ανάγκες του σώματος, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει τον ρυθμό απώλειας βάρους.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού σε θερμίδες, προέρχονται από μια μεγάλη και πολυμερής ομάδα βιοχημικών αντιδράσεων, που ονομάζουμε αλλιώς μεταβολισμό, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ύπαρξή μας (αναπνοή, διατήρηση ομοιόστασης, εγκεφαλική, κυτταρική και καρδιακή λειτουργία), την θρέψη μας (πέψη τροφής και μεταβολισμός θρεπτικών ουσιών) και την κίνηση μας.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του σώματος ουσιαστικά αποτελούνται από το άθροισμα των θερμιδικών απαιτήσεων 1. του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού (ενεργειακές απαιτήσεις για να διατηρηθούμε εν ζωή σε ηρεμία), 2. των ενεργειακών αναγκών για την πέψη της τροφής και 3. των ενεργειακών αναγκών για την κίνηση και άσκηση.
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός επηρεάζεται από παράγοντες, όπως την ηλικία, το φύλο, το γενετικό μας υλικό (DNA), το ύψος το βάρος, και τη σύσταση του σώματος, και τη λειτουργία των ορμονών.
Συνολικά, την ημέρα οι γυναίκες χρειάζονται περίπου 2.000 θερμίδες, και οι άνδρες 2.500 θερμίδες.
Η Έννοια του Ενεργειακού Ισοζυγίου
Η απώλεια βάρους βασίζεται θεμελιωδώς στην Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας. Αυτή η αρχή δηλώνει ότι για να υπάρξει απώλεια βάρους, θα πρέπει να δημιουργηθεί ενεργειακό έλλειμα, δηλαδή η ενεργειακή πρόσληψη (θερμίδες που λαμβάνονται) θα πρέπει να είναι λιγότερη από την ενεργειακή δαπάνη (θερμίδες που χρησιμοποιούνται). Όταν το σώμα βρίσκεται σε έλλειμμα θερμίδων, αρχίζει να χρησιμοποιεί το αποθηκευμένο λίπος για ενέργεια, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους.
Ωστόσο, ο βαθμός του θερμιδικού ελλείμματος που είναι ασφαλής και βιώσιμος διαφέρει από άτομο σε άτομο και πρέπει να καθορίζεται με την καθοδήγηση ενός διαιτολόγου-διατροφολόγου. Συστήνεται η απώλεια βάρους να είναι της τάξης του 0,5-1 κιλό την εβδομάδα.
Ο υπολογισμός του Ρυθμού Απώλειας Βάρους
Ο ρυθμός απώλειας βάρους υπολογίζεται για το κάθε άτομο, λαμβάνοντας υπόψιν την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη του ατόμου. Κάθε κιλό λίπους περικλείει ενέργεια 9.000 θερμίδων. Για να χαθεί 1 κιλό λίπους θα πρέπει να δημιουργηθεί έλλειμα περίπου 7,500 θερμίδων (λόγω "απώλειας" ενέργειας για τις μεταβολικές διεργασίες-βιοχημικές αντιδράσεις).
Έστω ότι ένα άτομο χρειάζεται 2.000 θερμίδες ημεησίως. Μια ασφαλής και βιώσιμη μείωση των θερμίδων είναι περί τις 500 θερμίδες, δηλαδή να καταρτιστεί ένα πρόγραμμα διατροφής στις 1.500 θερμόδες, με στόχο την απώλεια κοντά στο 0,5 κιλό την εβδομάδα.
Θα αναρωτηθείτε, λοιπόν, δεν μπορώ να χάνω 1 κιλό την εβδομάδα;
Αυτό θα σήμαινε οτι το πρόγραμμα διατροφής θα πρέπει να είναι κοντά στις 1000 θερμίδες την ημέρα, γεγονός που καθιστά το διατροφικό πλάνο ανεπαρκές και μη βιώσιμο!
Οι Κίνδυνοι της Γρήγορης Απώλειας Βάρους
Και ενώ η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να φαίνεται ελκυστική, όπως φαίνεται και από το παραπάνω παράδειγμα,συχνά περιλαμβάνει δραστικό περιορισμό των θερμίδων και έντονη άσκηση, που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η γρήγορη απώλεια βάρους συχνά οδηγεί σε απώλεια μυικής μάζας, διατροφικές ελλείψεις, επιβράδυνση του μεταβολισμού, ενώ επιβαρύνει και την ψυχική υγεία και την υγιή σχέση με το φαγητό. Επιπλέον, είναι συχνά μη βιώσιμη, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο της δίαιτας, και σε αύξηση του βάρους διαχρονικά, που μπορεί να έχει περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.
Ο Ρόλος της Μοναδικότητας του κάθε ατόμου
Το σώμα κάθε ατόμου είναι μοναδικό. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να χάσουν βάρος γρήγορα, ενώ άλλοι χάνουν βάρος με πιο αργό ρυθμό, ακόμη και αν ακολουθούν την ίδια διατροφή και πρόγραμμα άσκησης. Παράγοντες όπως το αρχικό βάρος, το γονιδίωμα, η σύσταση του σώματος, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, η καθημερινότητα, αλλά και ο αυτο-έλεχος και η σχέση με το φαγητό παίζουν άμεσα και έμμεσα σημαντικό ρόλο σε αυτήν την ποικιλομορφία ρυθμών απώλειας βάρους, και αυτοί οι παράγοντες δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βούλησης.
Συμπερασματικά, η επιλογή ενός ρυθμού απώλειας βάρους δεν είναι εφικτή λόγω της πολύπλοκης φύσης του σώματός μας και της πληθώρας των παραγόντων που επηρεάζουν την απώλεια βάρους. Αντί να στοχεύετε σε μια συγκεκριμένη ταχύτητα απώλειας βάρους, είναι καλύτερο να αφιερώσετε τον χρόνο σας και την προσπάθειά σας στη δημιουργία υγιεινών συνηθειών και υγιούς σχέσης με το φαγητό και το σώμα σας.
Πηγές
- Dietary Guidelines for Americans, 2020-2025
- Busetto L, Bettini S, Makaronidis J, Roberts CA, Halford JCG, Batterham RL. Mechanisms of weight regain. Eur J Intern Med. 2021 Nov;93:3-7. doi: 10.1016/j.ejim.2021.01.002.
- Greenway FL. Physiological adaptations to weight loss and factors favouring weight regain. Int J Obes (Lond). 2015 Aug;39(8):1188-96. doi: 10.1038/ijo.2015.59.
- Fogarasi A, Gonzalez K, Dalamaga M, Magkos F. The Impact of the Rate of Weight Loss on Body Composition and Metabolism. Curr Obes Rep. 2022 Jun;11(2):33-44. doi: 10.1007/s13679-022-00470-4.
Ρολά με σάλτσα πέστο
Όπως και τα ρολά κανέλας, τα ρολά με σάλτσα πέστο είναι μια πανεύκολη & γρήγορη συνταγή με γέμιση από εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, σάλτσα πέστο & τριμμένο τυρί.
Για 10 ρολά θα χρειαστείτε:
Ζύμη
- 1 3/4-2 φλ. αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
- 1 φλ. γιαούρτι 2%
- 1 πρέζα αλάτι
Γέμιση
- 3 κ.σ. σάλτσα πέστο
- 1-2 κ.σ. εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
- 3-4 κ.σ. τυρί τριμμένο (πχ. μοτσαρέλλα τριμμένη, εγώ το δοκίμασα με τριμμένη ψημμένη μυζήθρα)
Αν σας αρέσει η σάλτσα πέστο, δοκιμάστε αλμυρά muffin με πέστο & τυρί φέτα
Εκτέλεση:
- Σε ένα μπολ αναμείξτε και πλάστε καλά το αλεύρι, και το γιαούρτι μεχρι να γίνουν ζύμη
- Απλώστε τη ζυμη με τον πλάστη σε παραλληλόγραμμο.
- Με ένα πινέλο περάστε τη ζύμη με ελαιόλαδο και απλώστε το ελαιόλαδο και από πάνω τη σάλτσα πέστο και το τυρί
- Τυλίξτε τη ζύμη
- Κόψτε σε κομμάτια
- Ψηστε για 20 λεπτά σε προθερμασμένο φουρνο στους 180ºC
Καλή απόλαυση!
Low FODMAP Diet: Το διατροφικό πρωτόκολλο για όσους ταλαιπωρούνται από το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ή Σπαστική Κολίτιδα, όπως λεγόταν παλαιότερα είναι μια ετερογενής, λειτουργική διαταραχή του παχέος εντέρου, και χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος, συνοδευόμενο από αλλαγές στην κινητικότητα του εντέρου ή/και τη σύσταση των κενώσεων. Συχνό σύμπτωμα είναι οι διαταραχές στην κινητικότητα του εντέρου (δυσκοιλιότητα/ διάρροια) όπως και κοιλιακή διάταση και δυσφορία.
Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο τεστ, αλλά διαγιγνώσκεται από γαστρεντερολόγο μετά από αποκλεισμό άλλων νόσων και λειτουργικών διαταραχών που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία του εντέρου. Βιολογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση του συνδρόμου. Το χρόνιο στρες βεβαια αποτελεί έναν αρκετά κοινό λόγο παθογένεσης του ΣΕΕ.
Η αντιμετώπιση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου έγκειται στη φαρμακολογική, ψυχολογική και διατροφική αντιμετώπιση. Η διατροφή φαίνεται να παίζει μεγάλο ρόλο στη συμπτωματολογία, συνεπώς η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης αποτελείται από αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής.
Στην πρώτη γραμμή συστήνεται να δίνεται προσοχή στην μείωση της κατανάλωσης λιπαρών/τηγανητών & καυτερών τροφίμων, στην μείωση κατανάλωση καφεΐνης, αεριούχων ροφημάτων (μπύρα, αναψυκτικά, σόδα) και αλκοόλ, στην επαρκή πρόσληψη υγρών και φυτικών ινών, και στην πρόσληψη προβιοτικών σκευασμάτων. Επίσης, σημαντική είναι η προσκόλληση σε μια πλήρη ισορροπημένη διατροφή, με τακτικά γεύματα, και με αργή και καλή μάσηση της τροφής.
Στη δεύτερη γραμμή αντιμετώπισης έχουμε τη “low FODMAP diet”, ένα πρωτόκολλο αποκλεισμού, το οποίο επιφέρει βελτίωση των συμπτωμάτων για την πλειονότητα των πασχόντων.
Το πρωτόκολλο αποκλεισμού χωρίζεται σε 3 στάδια:
- Μείωση των FODMAP από τη διατροφή (4-8 εβδομάδες)
- Σταδιακή επανένταξη των FODMAP στη διατροφή (8-10 εβδομάδες)
- Εξατομίκευση (μακροχρόνια)
Το πρωτόκολλο αυτό, λόγω του αποκλεισμού μεγάλης ποικιλίας τροφίμων από πολλές ομάδες τροφίμων, πρέπει να γίνεται πάντοτε υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου στο πρωτόκολλο διαιτολόγου-διατροφολόγου, και να ολοκληρώνονται όλα τα στάδιά του. Η δοκιμή του πρωτοκόλλου χωρίς την αρωγή εξειδικευμένου διαιτολόγου-διατροφολόγου δεν είναι αποτελεσματική και δυνητικά επικίνδυνη για την κατάσταση θρέψης του ατόμου.
Τι είναι τα FODMAPs;
Τα αρχικά σημαίνουν Ζυμώσιμοι Ολιγοσακχαρίτες, Δισακχαρίτες, Μονοσακχαρίτες και Πολυόλες και τα βρίσκουμε σε πληθώρα τροφίμων, από διάφορα φρούτα και λαχανικά, εως σιτηρά και ροφήματα.
Οι υδατάνθρακες αυτοί δεν απορροφώνται στο λεπτό έντερο, αλλά ταξιδεύουν στο παχύ έντερο, όπου τα βακτήρια του εντέρου μας τους χρησιμοποιούν ως τροφή, ενώ νερό μεταφέρεται στον εντερικό αυλό μέσω όσμωσης. Αυτός ο συνδυασμός μαζί με την κοιλιακή υπερευαισθησία οδηγούν στη συμπτωματολογία του συνδρόμου.
Κάθε άτομο με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου εμφανίζει συμπτώματα σε διαφορετικά τρόφιμα, και σε διαφορετική ποσότητα κατανάλωσης τροφίμου!
Για παράδειγμα,
- Ο Α μπορεί να φάει χωρίς συμπτώματα 1 μήλο, ενώ ο Β 1/4 μήλου.
- Ο Α μπορεί να καταναλώσει 1 ολόκληρο αβοκάντο χωρίς συμπτώματα, ενώ ο Β έχει συμπτώματα με την κατανάλωση 1/4 αβοκάντο.
Η ολοκλήρωση του πρωτοκόλλου “Low FODMAP diet” είναι σημαντική για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου για όσους δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν με τις αλλαγές του τρόπου διατροφής πρώτης γραμμής.
Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Μαρία Μαντζώρου έχει ολοκληρώσει την εκπαίδευσή της στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου στο King’s College London του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 6-17 Αυγούστου 2018
1. Τις προάλλες μου ανέφεραν το μύθο του ότι η ζάχαρη θρέφει τα καρκινικά κύτταρα, επομένως οι ασθενείς με καρκίνο θα πρέπει να αποφέυγουν τη ζάχαρη και τα γλυκά.
Ισχύει κάτι τέτοιο;
Κατά καιρούς ακούμε για διάφορους μύθους σχετικά με τη διατροφή και την υγεία, οι οποίοι δυστυχώς αναπαράγονται και από επαγγελματίες υγείας!!!
Η ζάχαρη δεν ταΐζει τα καρκινικά κύτταρα, ενώ δεν σημαίνει ότι αν σταματήσει ένας ασθενής να τρώει ζάχαρη/σάκαχαρα, που είναι πρακτικά αδύνατον, θα γιατρευτεί!!!!
Οι πεποιθήσεις αυτές πέρα από το γεγονός ότι είναι δυνητικά επικίνδυνες, δεν συνάδουν ούτε με τη φυσιολογία του σώματος (όλοι οι υδατάνθρακες μετατρέπονται σε γλυκόζη στο σώμα μας!!), ούτε με την παθοφυσιολογία της νόσου!
Όπως όλα τα κύτταρα του σώματός μας, έτσι και τα καρκινικά κύτταρα (τα οποία πάλι είναι κύτταρα του σώματός μας που αναπτύσσονται ταχέως, παρεκλείνοντας από τις φυσιολογικές κυτταρικές λειτουργίες και τον κυτταρικό έλεγχο) χρειάζονται ενέργεια για να αναπτυχθούν, υπό μορφή γλυκόζης. Έτσι, αναπόφευκτα χρησιμοποιούν ενέργεια, όπως όλα τα κύτταρα, ενώ έχουν αυξημένες ανάγκες ενέργειας.
Δεν σημαίνει ότι αν σταματήσουμε να τρώμε ζάχαρη ή οποιαδήποτε πηγή υδατανθράκων θα σταματήσει η εξέλιξη της νόσου. Άλλωστε, οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι και το κύριο καύσιμο του οργανισμού και το μοναδικό καύσιμο του εγκεφάλου μας! Αντιθέτως, όταν έχουμε ασθενείς με καρκίνο κύριο μέλημά μας είναι η επίτευξη ή /και διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης!
Διαβάστε περισσότερους μύθους εδώ.
2. Το νέο μας επιστημονικό άρθρο με τίτλο "Wine: An Aspiring Agent in Promoting Longevity and Preventing Chronic Diseases" μόλις δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Diseases!
Είναι ελεύθερο να το διαβάσετε εδώ.
3. Τι να επιλέξουμε ως υγιεινά, αλλά ελαφριά σνακ;
4. Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν σοβαρές νόσους, των οποίων η αναγνώριση και αντιμετώπιση από μια διεπιστημονική ομάδα (ιατρός, ψυχολόγος, διαιτολόγος) είναι απαραίτητη!
Η εμμονή με το φαγητό, την εικόνα του σώματος και του σωματικού βάρους υποδεικνύουν διατροφική διαταραχή.
Πέρα από τις αναγνωρισμένες διατροφικές διαταραχές, δηλαδή τη νευρογενή ανορεξία, νευρογενή βουλιμία και αδηφαγική διαταραχή, υπάρχουν και άλλες άτυπες μορφές.
Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συνήθως στην εφηβική ηλικία, αλλά παρατηρούνται και στην παιδική ηλικία και σε ενηλίκους. Αν και είναι πιο συχνά απαντώμενες σε γυναίκες, και οι άνδρες μπορεί να πάσχουν από διατροφικές διαταραχές!
Γενετικοί, βιολογικοί, συμπεριφοριστικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης των διατροφικών διαταραχών.
Ο εξειδικευμένος διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αντιμετώπισης των διατροφικών διαταραχών!
Εγώ έχω εκπαιδευτεί στο Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, σε συνεργασία με το Βρετανικό National Center for Eating Disorders, και μου έχει απονεμηθεί ο τίτλος Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity.
5. Η "ευεξία" (wellness) πωλείται πλέον παντού. Είτε μέσω της γυμναστικής, είτε τροφίμων, είτε άλλων προϊόντων και σκευασμάτων.
Την θέληση για επίτευξη της ευεξίας εκμεταλλεύονται αρκετοί, ενώ τα τελευταία χρόνια βλέπουμε τη βιομηχανία της ευεξίας να την προωθεί ως πανάκεια για σοβαρές ασθένειες, με ισχυρισμούς που όχι μόνο δεν μπορούν να υποστηριχθούν από την (ιατρική) επιστήμη, αλλα πολλές φορές ούτε από τη λογική!
Μια πρόσφατη μελέτη* έδειξε ότι άτομα που ακολουθούν ομοιοπαθητική, βοτανοθεραπείες και άλλες εναλλακτικές μορφές θεραπείας ως μέρος της αντικαρκινικής τους θεραπείας, βρίσκονται σε διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από τη νόσο, σε σχέση με εκείνους που ακολουθούν μόνο τη συμβατική θεραπεία!
Δυστυχώς, υπάρχουν πολλά παραδείγματα ατόμων, που παραπλανήθηκαν και που έχασαν τη ζωή τους από απατεώνες και ψευδο-επιστήμονες που παρίσταναν τους ιατρούς και θεραπευτές, υπόσχοντας σίγουρη θεραπεία.
Άλλα παραδείγματα εκμετάλλευσης που κοινού αποτελούν:
- κινδυνολογίες περί επικίνδυνων τροφίμων ή ομάδων και συστατικών τροφίμων που δεν ενέχουν κανέναν κίνδυνο για τον γενικό πληθυσμό, ή πρέπει να αποφεύγονται από μικρό αριθμό ατόμων για ιατρικούς λόγους (πχ. γλουτένη).
- επικίνδυνες πρακτικές ("θεραπεία" με τσίμπιματα μελισσών)
- άχρηστες, αλλά δυνητικά επικίνδυνες πρακτικές (αποτοξίνωση, κατανάλωση πυρήνων βερύκοκου κ.α.)
Όπως αναφέρει και η Dr Gunter "In its current form, wellness isn’t filling in the gaps left by medicine. It’s exploiting them." Δηλαδή, η ευεξία στην τωρινή της μορφή δεν συμπληρώνει τα κενά της ιατρικής, αλλά τα εκμεταλλεύεται!!
6. Επισκεφτείτε το ανανεωμένο μου προφίλ στο www.aegeandoctors.gr όπου θα ενημερωθείτε για:
- το βιογραφικό μου
- τις υπηρεσίες του διαιτολογικού γραφείου
- τα άρθρα μου πάνω στη διατροφή
7. Τι να κάνω όταν πρέπει να βελτιώσω τις διατροφικές μου συνήθειες ή να ελέγξω το βάρος μου και δεν μπορώ να μπω σε δίαιτα;
8. Η Stacey όπως και πολλοί άλλοι χάνουν αρκετά χρήματα πιστεύοντας ότι διάφορα προϊόντα (σκευάσματα "αποτοξίνωσης", κρέμες, συμπληρώματα κ.α.) θα τους βοηθήσουν να χάσουν βάρος ή να αποκτήσουν υγεία και ευεξία!
Παρά τις υποσχέσεις και τις έξυπνες διαφημιστικές καμπάνιες μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, ενώ υπάρχει κίνδυνος και για την υγεία από διάφορα σκευάσματα, προϊόντα και δίαιτες-αστραπή!
Διαβάστε περισσότερα στο Fitness Reloaded.