Διατροφή & πρόληψη του καρκίνου του μαστού
Ο Οκτώβρης είναι ο μήνας ενημέρωσης κατά του καρκίνου του μαστού και 25 Οκτώβρη η Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου του Μαστού.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου στις γυναίκες παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, ενώ το 2012 αποτελούσε τον δεύτερο πιο συχνό τύπο καρκίνο που διαγνώστηκε, αποτελώντας το 11,9% των διαγνώσεων καρκίνου. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου διπλασιάζεται κάθε δεκαετία μετά την εμμηνόπαυση, ενώ αναφορικά με την αντιμετώπιση της νόσου, η επιβίωση έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια.
Ο τρόπος ζωής και η διατροφή παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη πληθώρας τύπων καρκίνου. Έτσι, και στον καρκίνο του μαστού η διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος. Ας δούμε τι δείχνει η έρευνα για την σχέση διατροφής και πρόληψης του καρκίνου του μαστού.
Σάκχαρα: Αν και δεν υπάρχουν σαφή συμπεράσματα για τη σχέση υψηλής κατανάλωσης ελευθέρων σακχάρων και καρκίνου του μαστού φαίνεται ότι η προσκόλληση σε διατροφή πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα αυξάνει τον κίνδυνο νόσου, ενδεχομένως μέσω της αύξησης του σωματικού βάρους. Πηγές ελευθέρων σακχάρων αποτελούν η ζάχαρη, το μέλι, οι χυμοί και τα ροφήματα με ζάχαρη, τα αναψυκτικά, καθώς και τα γλυκά, τα μπισκότα και πολλά δημητριακά πρωινού.
Φυτικές ίνες, λαχανικά και φρούτα: Η υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Αυτό ενδέχεται να οφείλεται και στο γεγονός ότι τα τρόφιμα πηγές φυτικών ινών είναι χαμηλά σε λιπαρά και υψηλά σε αντιοξειδωτικά και καροτενοειδή. Πηγές φυτικών ινών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και τα προϊόντα ολικής άλεσης.
Λιπαρά: Η αυξημένη κατανάλωση λιπαρών στην εμμηνόπαυση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, όμως φαίνεται ότι η αυξημένη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών είναι που αυξάνει τον κίνδυνο. Κοινές πηγές κορεσμένων λιπαρών αποτελούν το λίπος του κρέατος και των παραγώγων του, το βούτυρο, τα τυριά, η κρέμα γάλακτος, τα γλυκά και τα αρτοσκευάσματα. Αντιθέτως, άτομα που καταναλώνουν συχνά ψάρια, άρα και ω-3 λιπαρά οξέα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, σε σχέση με άτομα που καταναλώνουν μκρές ποσότητες ψαριού.
Πρωτεΐνες: Μια πρόσφατη έρευνα με δεδομένα από 46 μελέτες έδειξε ότι η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος (φρέσκο και επεξεργασμένο) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ενώ η υψηλή κατανάλωση προϊόντων σόγιας και γάλακτος με χαμηλά λιπαρά σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο. Πηγές πρωτεΐνών αποτελούν το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια και το αυγό.
Γαλακτοκομικά: Ένας μύθος γύρω από τον καρκίνο του μαστού είναι ότι η κατανάλωση γάλακτος ή και γαλακτοκομικών αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται να ισχύει. Μάλιστα, μια μετα-ανάλυση έδειξε ότι γυναίκες που κατανάλωναν περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα βρισκόντουσαν σε χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σχέση με τις γυναίκες που κατανάλωναν τα λιγότερα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ η κατανάλωση γάλακτος δεν συσχετιζόταν με τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Η υψηλή πρόσληψη ασβεστίου, επίσης, φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Καφές και αλκοόλ: Ο καφές φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ (1 ποτό κάθε μέρα) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Αν και χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για πιο σαφή συμπεράσματα, η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Μάλιστα, η έρευνα έχει αναδείξει τη Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) ως πρότυπο διατροφής, στο οποίο η προσκόλληση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών τύπων καρκίνων, εκ των οποίων και ο καρκίνος του μαστού! Συγκεκριμένα η υψηλότερη προσκόλληση στη ΜΔ σχετίζεται με μείωση εμφάνισης της νόσου κατά 7%.
Πηγές:
-Diet and breast cancer: a systematic review. doi: 10.3109/09637486.2014.950207.
-Dietary fiber and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. doi: 10.1093/annonc/mdr589
-Fruits, vegetables and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. doi: 10.1007/s10549-012-2118-1
-Adherence to Mediterranean diet and risk of cancer: an updated systematic review and meta-analysis of observational studies. doi: 10.1002/cam4.539
-World Cancer Report 2014
Ο Ιπποκράτης και η ψευδοεπιστήμη: Τροφή, φάρμακο ή και τα δύο;
Ο Ιπποκράτης έλεγε «η τροφή να είναι το φάρμακό μας, και το φάρμακό μας η τροφή μας». Τι σημαίνει όμως αυτό; Σήμερα, με την πληθώρα νέων δεδομένων και τη ραγδαία πρόοδο της επιστήμης, η φράση του πατέρα της Ιατρικής έχει βάση;
Το γεγονός ότι η διατροφή παίζει βαρυσήμαντο ρόλο στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων, αλλά και γενικά στη βέλτιστη λειτουργία του σώματός μας είναι πλέον κοινή γνώση. Πιο αναλυτικά, όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα μας για να λειτουργεί τα προσλαμβάνει μέσω της τροφής, επομένως χρειάζεται επαρκείς ποσότητες πληθώρας θρεπτικών συστατικών. Επίσης, η Μεσογειακή Διατροφή, το πιο εκτενώς μελετημένο πρότυπο υγιεινής διατροφής συνδέεται σημαντικά με την πρόληψη χρόνιων νόσων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών, διάφορους τύπους καρκίνου, τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, έως την οστεοπόρωση και την πτώση της γνωστικής λειτουργίας! Επιπλέον, η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται με χαμηλότερη θνησιμότητα, παίζοντας σημαντικό ρόλο στη μακροζωία!
Μπορεί η τροφή να είναι το φάρμακό μας;
Πολλά από τα φαρμακευτικά σκευάσματα που έχουμε στη διάθεσή μας προέρχονται από την φύση, με ορισμένα να είναι μεμονωμένες ουσίες, οι οποίες προέρχονται από φυτά τα οποία καταναλώνουμε, δηλαδή είναι βρώσιμα. Για παράδειγμα, οι προανθοκυανιδίνες που περιέχονται στα cranberries φαίνεται να βοηθούν στην πρόληψη επανεμφάνισης ουρολοιμώξεων σε γυναίκες που υποφέρουν από συνεχείς ουρολοιμώξεις, αν και τα cranberries στην πλειοψηφεία των μελετών δίνονται με τη μορφή συμπληρώματος διατροφής, με υψηλή συγκέντρωση προανθοκυανιδινών, που δύσκολα θα λαμβάναμε αν τρώγαμε τα cranberries! Επίσης, σε άτομα με κοιλιοκάκη η μόνη θεραπεία είναι η αποφυγή της γλουτένης, άρα αυτή η αλλαγή στη διατροφή είναι το «φάρμακο», χωρίς όμως να γιατρεύεται η νόσος! Επιπλέον, η βελτίωση ή η διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης και η επαρκής σίτιση είναι πολύ σημαντική σε άτομα που πάσχουν από χρόνιες νόσους, οι οποίες επιφέρουν συχνά απώλεια βάρους, όπως ο καρκίνος ή και οι φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, είναι απαραίτητη η μετατροπή της σύστασης της διατροφής, σύμφωνα με τις οδηγίες οργανισμών που έχουν μελετήσει εκτενώς τη βιβλιογραφία, σχετικά με τη βελτίωση δεικτών και τη διαφύλαξη της κατάστασης θρέψης των ασθενών! Συνεπώς, βλέπουμε ότι η διατροφή και η κατάσταση θρέψης ναι μεν παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση ασθενειών, δεν αποτελούν όμως θεραπεία!
Ο Ιπποκράτης, και άλλοι επιστήμονες της εποχής αυτής ναι μεν έκαναν κάποιες σημαντικές παρατηρήσεις, αλλά δεν είχαν τα μέσα που έχουμε σήμερα να μελετάμε το ανθρώπινο σώμα, τον κόσμο γύρω και μέσα μας! Ακόμη και αυτή τη στιγμή, ανά τον κόσμο η Ιατρική και οι άλλες επιστήμες ακμάζουν και προοδεύουν.
Δυστυχώς, όμως, πολλοί εκμεταλλεύονται τα λεγόμενα των αρχαίων επιστημόνων προς όφελός τους (οικονομικό όφελος, απήχηση, δημοσιότητα), ενώ παρερμηνεύουν την έρευνα, παρασύρουν και φανατίζουν αρκετούς συμπολίτες μας. Λαμπρό παράδειγμα ο εμπνευστής της αλκαλικής δίαιτας, ο οποίος εξαπάτησε πολλούς καρκινοπαθείς τελικού σταδίου, λέγοντάς τους ότι η δίαιτα αυτή θα τους γιατρέψει. Σήμερα, έχει καταδικαστεί για τις πράξεις του. Αλλά και στη χώρα μας τουλάχιστον μια παρόμοια περίπτωση έχει καταγραφεί, χωρίς όμως να έχει καταδικαστεί ο ψευδο-επιστήμονας!
Εν κατακλείδι, ενώ η διατροφή παίζει σημαντικότατο ρόλο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση ασθενειών, δεν είναι θεραπεία, ενώ την πολύτιμη φράση του Ιπποκράτη πολλοί ψευδο-επιστήμονες την έχουν καταχραστεί με σκοπό την δική τους ανάδειξη. Αυτό που εμείς μπορούμε να κάνουμε είναι να επαληθεύουμε τις πληροφορίες που δεχόμαστε. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο με λανθασμένες πληροφορίες και δυνητικά επικίνδυνες συμβουλές, αλλά οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ή ο British Dietetic Association παρέχουν πληροφορίες προς το κοινό.
Είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία σχετική με τη διατροφή χρειάζεστε.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 29 Μαΐου - 3 Ιουνίου 2017
1. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη τα fitness trackers φαίνεται ότι δεν μετρούν σωστά την ενεργειακή κατανάλωση των χρηστών. Αν και χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως και υπάρχουν πολλές επιλογές στην αγορά, φαίνεται ότι τα μηχανήματα παρακολούθησης φυσικής κατάστασης και άσκησης (fitness trackers) αν και μετρούν σωστά τους παλμούς, δεν μετρούν σωστά τις θερμίδες που καίνε οι χρήστες. Η απόκλιση για την ενεργειακή κατανάλωση ήταν 27,4% με 93% από τις πραγματικές τιμές!!! Αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην προσπάθεια των χρηστών για έλεγχο του βάρους. Η μελέτη έρχεται λίγο καιρό μετά από μια άλλη που έδειξε ότι η χρήση των συσκευών αυτών δεν βοηθά στην απώλεια του βάρους!
Τα fitness trackers που χρησιμοποιήθηκαν ήταν τα Apple Watch, Fitbit Surge, Basis Peak, Microsoft Band, PulseOn, MIP Alpha 2 και Samsung Gear S2.
http://www.bbc.com/news/health-40030457
2. Σε όλους μας αρέσουν οι ξηροί καρποί. Είναι πηγές "καλών" λιπαρών και πρωτεϊνών, αλλά δύσκολα βάζουμε όριο στην ποσότητα που τρώμε!
Πόση ποσότητα ξηρών καρπών μας δίνει 100 θερμίδες;
http://www.thekitchn.com/a-visual-guide-to-100-calories-of-nuts-snack-ti...
3. Τώρα που έχουμε αγκινάρες γιατί να μην τις συνοδεύσουμε με τις αγαπημένες μας φακές; Το χορταστικό αυτό πιάτο είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, πρεβιοτικά, και πρωτεΐνη!
http://mantzorou.gr/el/blog/fakes-me-agkinares
4. Πολλές φορές πάμε γρήγορα στο σούπερμάρκετ, πεινασμένοι, και αγοράζουμε τρόφιμα χωρίς πολλή σκέψη. Έτσι όμως ενδέχεται να μην κάνουμε τις πιο υγιεινές επιλογές.
Τι πρέπει να προσέχουμε όταν αγοράζουμε τρόφιμα;
http://mantzorou.gr/el/blog/ti-na-prosexo-sta-trofima-poy-agorazo
5. Από πού λαμβάνουμε συμβουλές για τη διατροφή μας;
Από τους διαιτολόγους-διατροφολόγους ή από διασημότητες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Συχνά βλέπουμε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιστοσελίδες αναρτήσεις με συμβουλές διατροφής, ή συμβουλές αντιμετώπισης ενός προβλάματος υγείας μέσω διατροφής από άτομα (διασημότητες και bloggers) που δεν έχουν εκπαιδευτεί πάνω στην ιατρική ή τη διαιτολογία.
Και μπορεί οι συμβουλές ομορφιάς από τα άτομα αυτά να είναι ενδιαφέρουσες, όμως το να δίνονται συμβουλές πάνω στην υγεία και τη διατροφή από μη ειδικούς είναι δυνητικά επικίνδυνο για τη σωματική και ψυχική υγεία!
Παραφράζοντας μέρος του παρακάτω άρθρου, το πρόβλημα είναι οτι πολλοί άνθρωποι βλέπουν την υγεία σαν ένα είδος ελκυστικού εργαλείου μαρκετινγκ το οποίο θέλουν να χρησιμοποιήσουν για να προωθήσουν τον εαυτό τους ή ό,τι πουλάνε- ένα βιβλίο, ένα ιστολόγιο (blog), έναν τρόπο ζωής. Και πιστεύουν ότι μπορούν να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο που λειτουργούν στην προώθηση της μαγειρικής ή της ομορφιάς. Αλλά οι κανόνες είναι διαφορετικοί για την υγεία, καθώς (πέρα από την επιστημονική κατάρτιση) χρειάζονται περισσότερες επιστημονικές αποδείξεις και υπευθυνότητα!
Επίσης διαβάστε την ανάρτηση-απάντηση μιας γιατρού στις εντελώς αβάσιμες συμβουλές της ηθοποιού Gwyneth Paltrow (και προσπαθήστε να μην γελάσετε με αυτά που προωθεί η εν λόγω ηθοποιός)! https://drjengunter.wordpress.com/2017/05/22/dear-gwyneth-paltrow-were-n...
http://www.independent.ie/life/health-wellbeing/health-features/dr-ciara...
Μπάρες δημητριακών με σπόρους και μαύρη σοκολάτα
Οι σπιτικές μπάρες δημητριακών αποτελούν ένα εύκολο και γρήγορο σνακ!
Οι μπάρες με σπόρους και μαύρη σοκολάτα είναι μια καλή επιλογή για vegan και vegeterian, καθώς περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα από τους κολοκυθόσπορους, τον λιναρόσπορο και τους ηλιόσπορους!
Για 14-16 μπάρες θα χρειαστείτε:
- 2 φλιτζάνια βρώμη
- 1/2 φλ. κολοκυθόσπορο
- 1/4 φλ. ηλιόσπορο
- 3 κ.σ. λιναρόσπορο αλεσμένο
- 1 κ.γ. κανέλα
- 3/4 φλ. ταχίνι ολικής άλεσης
- 1/2 φλ. μέλι ή σιρόπι
- 75 γρ μαυρη σοκολατα
Εκτέλεση:
- Σε ένα μπολ ανακατέψτε τη βρώμη και τους σπόρους, και την κανέλα.
- Σε ένα άλλο μπολ (που μπαίνει σε φούρνο μικροκυμμάτων ή σε ένα κατσαρολάκι) αναμείξτε το ταχίνι και το μέλι και ζεστάνετε λίγο το μίγμα.
- Ριξτε το ταχίνι με το μέλι στο μπολ με τη βρώμη και τους σπόρους και αναμείξτε καλά.
- Ρίξτε και πιέστε καλά σε ενα ταψάκι με αντικολλητικό χαρτι.
- Λιώστε τη σοκολάτα και ριξτε τη πάνω από το μιγμα.
- Αφήστε το μίγμα στο ψυγείο για 10 λεπτά.
- Κοψτε σε 14-16 κομμάτια. Διατηρείστε στο ψυγείο.
- Καλή απόλαυση!