Διατροφή και νηστεία: πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ταχίνι
Το ταχίνι παράγεται από αποφλοιωμένο ή αναποφλοίωτο ψημένο σουσάμι και χρησιμοποιείται ευρέως στη χώρα μας, την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή. Ως νηστίσιμο προϊόν χρησιμοποιείται ιδιαίτερα αυτή την εποχή, αν και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε αρκετές συνταγές, ακόμη και να το φτιάξουμε μόνοι μας σπίτι.
Αναφορικά με τη διατροφική του αξία, το ταχίνι προσδίδει γύρω στις 90 θερμίδες ανά κουταλιά της σούπας. Γενικά, πολλοί πιστεύουν ότι το ταχίνι παχαίνει, όμως όταν καταναλώνεται με μέτρο, όπως και κάθε άλλη τροφή, δεν επηρεάζει αρνητικά το σωματικό βάρος.
Μάλιστα, το ταχίνι είναι ένα θρεπτικό τρόφιμο, με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, πρωτεΐνη, σίδηρο, μαγνήσιο και ασβέστιο. Λόγω της αποφυγής ζωικών και γαλακτοκομικών προϊόντων κατά τη νηστεία, είναι μειωμένη η πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, όπως η πρωτεΐνη, ο σίδηρος και το ασβέστιο, επομένως το ταχίνι έρχεται να εμπλουτίσει τη διατροφή μας.
Στο σπίτι, μπορούμε να φτιάξουμε ταχίνι πολύ εύκολα. Χρειαζόμαστε 2 φλιτζάνια σουσάμι ψημένο (στο φούρνο ή σε σιδερένιο σκεύος) και 1-2 κ. σούπας ελαιόλαδο. Βάζουμε τα υλικά σε έναν επεξεργαστή τροφίμων/μπλέντερ και αναμειγνύουμε μέχρι να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή το δικό μας, σπιτικό ταχίνι.
Το ταχίνι είναι κύριο συστατικό διαφόρων κλασσικών συνταγών, όπως το χούμους, η ταχινόπιτα και ο χαλβάς, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλους τρόπους, όπως αναλύονται παρακάτω.
1. Αν δεν νηστεύετε τα γαλακτοκομικά, μπορείτε να αναμείξτε 1 κουταλιά του γλυκού ταχίνι στο γιαούρτι σας. Δίνει μια νέα, διαφορετική γεύση στο γιαούρτι!
2. Ψωμί με ταχίνι και μέλι. Αναμείξτε το ταχίνι και το μέλι και απλώστε το πάνω σε μια φέτα ψωμί. Προσθέστε κανέλα και έχετε ένα γευστικό πρωινό ή γρήγορο και χορταστικό γλύκισμα!
3. Η μπανάνα ταιριάζει απόλυτα με το ταχίνι! Μπορείτε να κάνετε σάντουιτς με κομμάτια μπανάνας και ταχίνι.
4. Φτιάξτε χουρμάδες γεμιστούς με ταχίνι (με μέλι ή κακάο) και επικάλυψη σοκολάτας. Είναι ένα εύκολο και γρήγορο γλυκό!
5. Εάν λόγω νηστείας δεν χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στη θέση του, ταχίνι είτε στο φαγητό, είτε σε γλυκά, όπως μπισκότα, μπάρες δημητριακών και energy balls! Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές γλυκές και αλμυρές συνταγές!
6. Σε σαλάτες με όσπρια και μπιφτέκια από ρεβίθια (falafel), μπορείτε να φτιάξετε dressing με ταχίνι, όπως στην παρακάτω συνταγή:
- 1/3 φλιτζ. ταχίνι
- 1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένη
- Χυμό από 1 ½ λεμόνια
- 1 κ. σούπας μέλι
- Αλάτι και πιπέρι
- Λίγο ζεστό νερό για να αραιωθεί το μίγμα
7. Αν σας περίσσεψαν ρεβίθια, προσθέστε τα στο μπλέντερ με ταχίνι, κύμινο, λεμόνι και λίγο νερό και θα έχετε στη στιγμή χούμους. Απλώστε το σε ψωμί ή απολαύστε το με λαχανικά (αγγούρι, σέλερι, καρότο).
Το ταχίνι είναι ένα θρεπτικό τρόφιμο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως όλο το χρόνο και αποτελεί τρόφιμο που συναντάμε στη Μεσογειακή Διατροφή. Είναι ιδανικό για άτομα που δεν καταναλώνουν ζωικά προϊόντα, αλλά καλό είναι να το χρησιμοποιούμε με μέτρο, καθώς είναι θερμιδικά πυκνό.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 18-22 Ιουνίου 2018
1. Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με την κατανάλωση παγωτού, του πιο δροσιστικού γλυκού, με ιστορία αιώνων.
Tο παγωτό μας παρέχει και αρκετή ποσότητα ζάχαρης, σε ποσότητες που ενδέχεται να φτάνουν ή να ξεπερνούν (αναλόγως και την ποσότητα που καταναλώνουμε) την ποσότητα ελευθέρων σακχάρων που συστήνεται να καταναλώνουμε ημερησίως.
Συνεπώς, θα πρέπει η κατανάλωσή του παγωτού να είναι μέτρια, όπως όλα τα γλυκά.
Πώς μπορούμε να επιλέξουμε πιο υγιεινά παγωτά;
2. Το νέο μου επιστημονικό άρθρο μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nutritional Neurοscience, με τίτλο Nutritional status is associated with the degree of cognitive impairment and depressive symptoms in a Greek elderly population.
Αφορά στη συσχέτιση μεταξύ της κατάστασης θρέψης ηλικιωμένων με την γνωστική τους λειτουργία και την κατάθλιψη.
3. Πού απευθυνόμαστε όταν θέλουμε να χάσουμε βάρος ή να βελτιώσουμε τη διατροφή μας;
Δώστε μεγάλη προσοχή σε ποιούς απευθύνεστε για διατροφικές συμβουλές. Οι μοναδικοί ειδικοί είναι οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος!
Δυστυχώς, αρκετοί είναι εκείνοι που παριστάνουν τους διαιτολόγους (πολλοί από αυτούς διατηρούν και διαιτολογικά γραφεία) ανά την επικράτεια, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών που τους εμπιστεύονται!
4. Πόσες θερμίδες κάψατε με τη γυμναστική;
Δείτε τον οδηγό του Harvard με τις θερμίδες που καταναλώνουμε όταν κάνουμε κοινές ασκήσεις, για 3 διαφορετικά σωματικά βάρη (56 kg, 70 kg, 84 kg)!
Τι δροσερό θα επιλέξουμε να φάμε το καλοκαίρι;
Το καλοκαίρι θέλουμε δροσιστικές, εύκολες και γρήγορες επιλογές για τα γεύματά μας. Από το πρωινό έως το βραδινό υπάρχει ποικιλία πιάτων που μπορούμε να φτιάξουμε και να απολαύσουμε.
Τι να επιλέξουμε για πρωινό;
- Τον ζεστό χυλό βρώμης μπορούμε να τον αντικαταστήσουμε με δροσερά overnight oats, τα οποία προετοιμάζουμε από το προηγούμενο βράδυ και το πρωί είναι έτοιμα για απόλαυση! Απλώς αναμείξτε 1/2 φλ. γάλα 1,5% με 1/2 κεσεδάκι γιαούρτι 2% ή 1 φλ. κεφίρ και προσθέστε 4 κ.σ. βρώμη και 1 κ.γ. λιναρόσπορο και αφήστε τα όλο το βράδυ στο ψυγείο. Το επόμενο πρωί απλά προσθέστε φρούτα, κανέλλα, ή και ξηρούς καρπούς.
- Για ένα ακόμη πιο δροσερό πρωινό μπορούμε να φτιάξουμε ένα smoothie bowl με δημητριακά. Ως βάση αναμειγνύουμε στο μπλέντερ κατεψυγμένα φρούτα με μπανάνα και λίγο γιαούρτι 2% και από πάνω μπορούμε να προσθέσουμε μούσλι, φρέσκα και αποξηραμένα φρούτα.
- Το γιαούρτι φυσικά δεν μπορεί να λείπει από το καλοκαιρινό πρωινό. Αναμείξτε το με φρούτα, μούσλι, ή μέλι και καρύδια και απολαύστε ένα χορταστικό πρωινό γρήγορα και εύκολα.
Το μεσημέρι, αλλά και το βράδυ οι σαλάτες έχουν την τιμητική τους. Για ένα πλήρες γεύμα τα υλικά που χρειαζόμαστε είναι λαχανικά, μια πηγή πρωτεΐνης (π.χ. τυρί, αυγό, κοτόπουλο, κρέας, όσπριο) και μια πηγή υδατανθράκων (π.χ. καλαμπόκι, παξιμάδι, ζυμαρικά, ψωμί), καθώς και «καλά» λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς).
- Μπορείτε να αναμείξτε στη σαλάτα όσπρια, όπως μαυρομάτικα φασόλια, φακή ή ρεβύθια, και να προσθέστε παξιμάδι για ένα πλήρες γεύμα, το οποίο μεταφέρεται πολύ εύκολα και στην παραλία.
- Πολύ εύκολα μεταφέρονται και οι μακαρονοσαλάτες, στις οποίες μπορείτε να προσθέστε και τυρί, αυγό, κοτόπουλο, σολομό ή τόνο ως πηγή πρωτεΐνης. Ως dressing μπορείτε να αποφύγετε την κλασσική μαγιονέζα και να προσθέστε dressing με ελαιόλαδο, μουστάρδα, μέλι και ξύδι.
- Μια εύκολη και παραδοσιακή σαλάτα είναι ο ντάκος, με παξιμάδι, ντομάτα και τυρί φέτα. Αν σας αρέσει, για ποικιλία, μπορείτε να κάνετε χωριάτικη σαλάτα με τυρί φέτα και παξιμάδι, ενώ για γεύση Ιταλίας μπορείτε να φτιάξετε σαλάτα με φρέσκια μοτσαρέλα, ντομάτα και βασιλικό και για πηγή υδατάνθρακα να προσθέστε ψωμί ή κριτσίνια.
Υπάρχουν πολλές δροσιστικές, θρεπτικές και χορταστικές συνταγές για το καλοκαίρι που μπορούμε να επιλέξουμε ως γρήγορες και εύκολες επιλογές για το καλοκαίρι, ειδικά όταν δεν έχουμε όρεξη για πολύ μαγείρεμα. Ακόμη μπορείτε τα υλικά να τα έχετε φτιάξει από πριν και να τα διατηρείστε στο ψυγείο ή την κατάψυξη. Δώστε προσοχή στον τρόπο συντήρησης των τροφίμων και στην τήρηση των κανόνων υγιεινής, ειδικά το καλοκαίρι, προς αποφυγή τροφικών δηλητηριάσεων!
Πώς θα κάνουμε τους φίλους & την οικογένειά μας υποστηρικτές στην προσπάθειά μας;
Η οικογένεια και οι φίλοι μας είναι υποστηρικτές μας σε σημαντικά ζητήματα της ζωής μας, στις χαρές και τις λύπες! Η υποστήριξή τους μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα και στην απώλεια βάρους! Mάλιστα, άτομα που έχασαν και διατήρησαν το βάρος τους βοηθήθηκαν και από τα θετικά σχόλια που δέχτηκαν και την ενεργητική βοήθεια στην προσπάθειά τους. Αντιθέτως, η κριτική για την απώλεια βάρους δεν βοηθά!
Στα πλαίσια ενός προγράμματος διατροφής ή μιας προσπάθειας για βελτίωση της ποιότητας της διατροφής, για πολλούς είναι σημαντικό να αναζητήσουν την υποστήριξη των γύρω τους. Μάλιστα, έχω δει στο γραφείο διαιτώμενη να παρατά την προσπάθειά της, παρά τα εξαιρετικά αποτελέσματα, λόγω της συνεχούς κριτικής από τον συντροφο.
Το φαγητό, πέρα από ανάγκη και απόλαυση, έχει και κοινωνικό ρόλο. Δηλαδή, θα βγούμε με την παρέα μας για φαγητό, θα δούμε την οικογένειά μας σε οικογενειακά τραπέζια και θα περάσουμε ωραία, συνοδεία φαγητού. Επίσης, στο σπιτι, οι λιχουδιές αποτελούν πειρασμό, ειδικά όταν βρίσκονται σε ορατό και εύκολα προσβάσιμο σημείο.
Πώς θα κάνουμε τους γύρω μας υποστηρικτές στην προσπάθειά μας;
Αρχικά, να αναφέρω ότι μπορούμε να ζητήσουμε οι οικειοι μας να γινουν υποστηρικτές μας, και αυτό γίνεται με τη συζήτηση. Δηλαδή, ζητάμε από τους γύρω μας να μας υποστηρίξουν με τον τρόπο που βοηθάει εμάς.
Στην/στον σύντροφό μας ή/και σε φίλους μας θα ανακοινώσουμε οτι θα κάνουμε μια προσπάθεια για απώλεια βάρους ή/και βελτίωσης της διατροφής μας, και θα θέλαμε να μας υποστηρίξουν με τον τάδε τρόπο.
Για παράδειγμα, στον σύντροφό μας μπορούμε να ζητήσουμε να μη φέρνειγλυκίσματα στο σπιτι, ή να τα τοποθετεί σε μη ορατό/μη προσβασιμο/κρυφό σημείο, ή να ζητήσουμε τους να παραγγέλνουμε απ’ έξω μια φορά την εβδομάδα. Στους φίλους και τους συναδέλφους μας, αναλόγως μπορούμε να τους ζητήσουμε να μην μας προσφέρουν γλυκίσματα ή να προτείνουμε την κατανάλωση πιο θρεπτικών και χορταστικών τροφίμων.
Επίσης, πολλοί διαιτώμενοι βοηθώνται με το να μην τους ρωτάνε πόσα κιλά έχασαν αυτή την εβδομάδα, καθώς τους επιφέρει μεγαλύτερο άγχος, επομένως, μπορούμε να ζητήσουμε να μην μας κάνουν ανάλογες ερωτήσεις. Ακόμη, δεν χρειάζεται καν να αναφέρουμε οτι κάνουμε προσπάθεια απώλειας βάρους, και απλως να πούμε οτι εστιάζουμε αυτό το διάστημα περισσότερο στην ποιότητα της διατροφής μας. Δεν χρειάζεται καν να αιτιολογήσουμε την προσπάθειά μας! Ακόμη, δεν χρειάζεται να αιτιολογήσουμε ή να απολογηθούμε για την άρνησή μας να καταναλώσουμε ένα τρόφιμο που δεν θέλουμε!
Αν δούμε οτι οι οικείοι μας δεν είναι διατεθιμένοι να μας βοηθησουν, τότε μπορούμε να βρούμε τη μέση λύση με άλλο τρόπο, όπως να βλέπουμε τους φίλους μας για καφέ αντί για φαγητό, να ετοιμάζουμε τις δικές μας λιχουδιές και αγαπημένα γεύματα ενώ οι φίλοι ή ο/η σύντροφος καταναλώνουν τα δικά τους. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, όμως μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή, και αυτό δεν επηρεάζει αρνητικά τους γύρω μας, ενώ μας βοηθά να πετύχουμε το στόχο μας και να νιώσουμε καλύτερα μακροπρόθεσμα! Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε την επιλογή να καταναλώσουμε και να απολαύσουμε το τρόφιμο/λιχουδιά που καταναλώνουν οι γύρω μας, όταν αυτό θέλουμε πραγματικά!
Θέλετε να ελέγξετε το σωματικό σας βάρος, χωρίς στερήσεις και αυστηρούς κανόνες; Κλείστε το ραντεβού σας εδώ!
Η επίτευξη του στόχου μας είναι μεν δική μας υπόθεση και δέσμευση, όμως δεν παύει η στήριξη να έχει βοηθητικό ρόλο στην ψυχολογία και στην καθημερινότητά μας. Ως διαιτώμενοι έχουμε τη δυνατότητα να ζητήσουμε από τους οικείους μας τη στήριξη που χρειαζόμαστε, και ως σύμαχοι των αγαπημένων μας συντρόφων και φίλων οφείλουμε να στηρίξουμε τους στόχους τους, εφόσον μπορούμε, ή τουλάχιστον να αποφύγουμε να γίνουμε σαμποτέρ.
Ευχαριστώ πολύ την Ιωάννα Γρηγοράκη, Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπεύτρια για την πολύτιμη βοήθειά της στη συγγραφή του παρόντος άρθρου.
Πηγές
Karfopoulou E, Anastasiou CA, Avgeraki E, Kosmidis MH, Yannakoulia M. The role of social support in weight loss maintenance: results from the MedWeight study. J Behav Med. 2016 Jun;39(3):511-8. doi: 10.1007/s10865-016-9717-y.
Wang ML, Pbert L, Lemon SC. Influence of family, friend and coworker social support and social undermining on weight gain prevention among adults. Obesity (Silver Spring). 2014 Sep;22(9):1973-80. doi: 10.1002/oby.20814.
Η ψυχολογία της δίαιτας, Judith Beck