Διατροφή και πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων
Τα καρδιαγγειακά, τα νοσήματα της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων αποτελούν τη νούμερο ένα αιτία θανάτων στον κόσμο και τη πιο συχνή αιτία θανάτου σε διαβητικούς ασθενείς.
Οι παράγοντες κινδύνου είναι τροποποιήσιμοι και μη τροποποιήσιμοι. Στην πλειοψηφία τους τα καρδιαγγειακά νοσήματα έχουν αίτια που μπορούν να αποφευχθούν και να θεραπευτούν, όπως υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, υπέρβαρο και παχυσαρκία, κάπνισμα, καθιστική ζωή και σακχαρώδης διαβήτης. Στους μη τροποποιήσιμους παράγοντες συγκαταλέγονται η ηλικία, το φύλο (οι άνδρες βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από τις προεμμηνοεπαυσιακές γυναίκες) και το οικογενειακό ιστορικό.
Ο American Heart Association, καθώς και άλλοι σύλλογοι έχουν εκδώσει οδηγίες για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Στόχος είναι το υγιές λιπιδαιμικό προφίλ, τα φυσιολογικά επίπεδα αρτηριακής πίεσης και γλυκόζης αίματος.
Η διατροφή παίζει ρόλο στη διαμόρφωση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου. Αναλυτικά, για μείωση κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων:
1. Διατηρήστε ένα υγιές βάρος, με Δείκτη Μάζας Σώματος στα φυσιολογικά όρια 18.5- 24.9 kg/m2, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ επηρεάζει την αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα γλυκόζης και το λιπιδαιμικό προφίλ.
2. Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή. Μάλιστα, η Μεσογειακή Διατροφή είναι ιδιαίτερα ευεργετική στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
- Καταναλώνετε τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα, ιδιαίτερα αυτά με έντονα χρώματα (όπως σπανάκι, καρρότα, μύρτιλα), καθώς είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, χωρίς να είναι ενεργειακά πυκνά. Δίαιτες πλούσιες σε φρούτα και λαχανικά είναι προστατευτικές, ιδιαίτερα, όταν τα φρούτα αντικαθιστούν γλυκά και άλλα σνακ.
- Προτιμήστε προϊόντα ολικής άλεσης και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (όπως όσπρια) που βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ.
- Καταναλώστε λιπαρά ψάρια τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, που είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα.
- Μειώστε την κατανάλωση των τρανς και κορεσμένων λιπαρών και χοληστερόλης. Κύριες πηγές κορεσμένων λιπαρών είναι ζωικά προϊόντα, όπως κρεατικά και γαλακτοκομικά, πηγές τρανς λιπαρών είναι τα μερικώς υδρογονωμένα λίπη, που χρησιμοποιούνται σε έτοιμα τηγανητά και γλυκά προϊόντα. Κύριες πηγές χοληστερόλης είναι ζωικά προϊόντα, όπως αυγά, γαλακτοκομικά και κρεατικά. Τα επίπεδα χοληστερόλης δεν επηρεάζονται άμεσα από την ποσότητα χοληστερόλης της διατροφής, αλλά σε κάποιους ανθρώπους μια δίαιτα πλούσια σε χοληστερόλη επηρεάζει τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος, με δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία. Προτιμήστε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά, άπαχο κρέας και αποφύγετε τα υδρογονωμένα λίπη.
- Αποφύγετε την προσθήκη αλατιού σε φαγητό και σαλάτες, καθώς μπορεί να συμβάλει στην υπέρταση.
3. Εάν καταναλώνετε αλκοόλ μειώστε την ποσότητα σε 1 ποτήρι για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες την ημέρα.
4. Άσκηθείτε. Η άσκηση βελτιώνει την καρδιαγγειακή λειτουργία και βοηθάει στην απώλεια και διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους.
Η έρευνα συνδέει τη διατροφή με τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η τροποποίηση της διατροφής και του τρόπου ζωής μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου και να συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας γενικότερα.
Διατροφικοί μύθοι: Τελικά τι ισχύει; (Μέρος Δ΄)
Με διάφορες παράδοξες δίαιτες να έχουν κάνει την εμφάνισή τους, και συμβουλές από άτομα που δεν γνωρίζουν από διατροφή (πχ. food bloggers) να έρχονται σε αντίθεση με τις συστάσεις από οργανισμούς υγείας, μας κάνουν να αναρωτιόμαστε: τι ισχύει τελικά;
1. Οι σπιτικοί χυμοί είναι πολύ καλύτεροι από τους έτοιμους χυμούς, και είναι καλύτερο να φάω τα φρούτα μου μαζεμένα!
Αδιαμφισβήτητα, οι σπιτικοί χυμοί είναι ανώτεροι ποιοτικά των έτοιμων χυμών! Πέρα από την εκτενή τους επεξεργασία, πολλές φορές οι έτοιμοι χυμοί περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη, βελτιωτικά γεύσης και χρώματος. Ο οργανισμός μας δεν μπορεί να καταλάβει από πού προέρχονται τα διαφορετικά θρεπτικά συστατικά, έτσι και με τους χυμούς, είτε είναι σπιτικοί, είτε έτοιμοι, τα σάκχαρα και τα υπόλοιπα συστατικά θα έχουν την ίδια επεξεργασία από τον οργανισμό μας. Τα σάκχαρα των χυμών περνούν άμεσα στην κυκλοφορία του αίματος μας, ενώ σε αντίθεση τα σάκχαρα των φρούτων περνάνε πιο αργά, λόγω των φυτικών ινών των φρούτων. Ως ένα ποσοστό οι φυτικές ίνες των χυμών αλλοιώνονται, ενώ πολλές φορές είτε τις αφαιρούμε στο σπίτι, είτε μένουν πάνω στον αποχυμωτή! Επιπλέον, για τους παραπάνω λόγους, τα φρούτα μάς χορταίνουν περισσότερο, σε σχέση με τους χυμούς, και είναι προτιμότερο να τα επιλέξουμε, αντί των χυμών, και ας είναι και σπιτικοί! Βέβαια, οι χυμοί μπορούν να είναι μέρος μιας υγιεινής διατροφής, αρκεί να καταναλώνονται με μέτρο, και να έχουμε υπόψη ότι μπορεί για ένα χυμό να χρειαστεί να στύψουμε 3-4 πορτοκάλια, αλλά ο χυμός δεν μετράει σαν 3-4 μερίδες φρούτων και λαχανικών!
2. Παίρνω συμπληρώματα βιταμινών, ακόμη και αν δεν έχω ελλείψεις, γιατί μας κάνουν καλό.
Τα συμπληρώματα βιταμινών και άλλων θρεπτικών συστατικών δεν θα μας βοηθήσουν εάν δεν έχουμε έλλειψη ή χαμηλά επίπεδα βιταμινών, ή σιδήρου ή άλλων μικροθρεπτικών συστατικών, ειδικά αν ακολουθούμε μια ποικίλη διατροφή. Μάλιστα, μεγάλες έρευνες με συμπληρωματική χορήγηση βιταμινών (Α και Ε), σταμάτησαν πρόωρα, καθώς οι ερευνητές παρατήρησαν αύξηση στη θνησιμότητα, και στον καρκίνο του πνεύμονα σε καπνιστές. Επιπλέον, μελέτη έδειξε πρόσφατα ότι η συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη Ε και σελήνιο για πέντε χρόνια, δεν προλαμβάνει την άνοια. Επίσης, το σελήνιο φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2. Η βιταμίνη Ε μάλιστα φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Πριν λίγες ημέρες από άλλη μελέτη φάνηκε πως η συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη D και ασβέστιο δεν οδηγεί σε μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο. Έτσι, είναι προτιμότερο να μην παίρνουμε χωρίς ιατρική συνταγή και χωρίς ιατρικό λόγο, συμπληρώματα βιταμινών και αντιοξειδωτικών, αλλά να ακολουθούμε μια υγιεινή διατροφή, από την οποία θα λάβουμε τις απαραίτητες βιταμίνες και τα άλλα μικροθρεπτικά συστατικά.
3. Θα φτιάξω/αγοράσω υγιεινό γλυκό χωρίς ζάχαρη, με λάδι καρύδας και σιρόπι αγαύης!
Πολλές συνταγές, αλλά και κάποια συσκευασμένα τρόφιμα τον τελευταίο καιρό, διαφημίζονται ως «υγιεινά», ενώ συχνά γράφουν ότι είναι χωρίς ζάχαρη και άλλα «δαιμονοποιημένα συστατικά». Όμως, βλέπουμε πολύ συχνά η ζάχαρη να αντικαθίσταται από άλλα σάκχαρα, όπως σιρόπια ή μέλι, χωρίς να βελτιώνεται το τελικό προϊόν από άποψη θερμίδων και σακχάρων. Επιπλέον, το λάδι καρύδας που έχει κατακλύσει την αγορά, είναι έλαιο με κορεσμένα λιπαρά, τα οποία καλό είναι τα έχουμε περιορισμένα στη διατροφή μας. Με μία κουταλιά της σούπας λάδι καρύδας, παίρνουμε όλη την ποσότητα κορεσμένων λιπαρών που μας αναλογεί σε μια ημέρα! Μάλιστα, το βούτυρο είναι καλύτερη επιλογή από το λάδι καρύδας! Φυσικά, το ελαιόλαδο που είναι πηγή ακόρεστων λιπαρών, είναι η κάλλιστη επιλογή για τις συνταγές μας και την υγεία μας. Εάν λοιπόν θέλετε να φτιάξετε ένα πιο υγιεινό γλυκό, μειώστε τη ζάχαρη της συνταγής, και χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο!
Χριστουγεννιάτικο baked oatmeal με πορτοκάλι
Χριστουγεννιάτικο baked oatmeal με πορτοκάλι
Άλλη μια εκδοχή του baked oatmeal, που θυμίζει Χριστουγεννιάτικο κέικ, καθώς περιέχει χυμό πορτοκαλιού, ξύσμα πορτοκαλιού και cranberries!
Είναι ιδανικό για όσους θέλουν ένα γλυκό αλλά θρεπτικό πρωινό!
Για 5-6 μερίδες θα χρειαστείτε:
- 2 φλ. νιφάδες βρώμης
- 1 φλ. φυτικό ρόφημα ή γάλα 1,5%
- 1 φλ. χυμό πορτοκάλι
- 1 κ.γ. baking powder
- 1 κ.γ. κανέλα
- Ξύσμα από ένα πορτοκάλι
- 2 αυγά ή 2 κ.γ. psyllium
- 2 κ.σ. μέλι ή σιρόπι της επιλογής σας
- 1/2 φλ. cranberries
Εκτέλεση:
1. Αναμείξτε όλα τα υλικά μαζί σε ένα μπολ
2. Ψήστε σε προθερμασμένο φούρνο για 30 λεπτά στους 180 βαθμούς Κελσίου
Καλή απόλαυση!
Τραχανάς: ένα θρεπτικό πιάτο γεμάτη θαλπωρή
Ο τραχανάς αποτελεί παραδοσιακό τρόφιμο στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Υπάρχουν διάφορετικά είδη τραχανά, γλυκός, ξινός, ακόμη και νηστίσιμος/vegan, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο φτιάχνεται. Ο τραχανάς μπορεί να είναι σε σχήμα μεγάλων ή μικρών κόκκων, ή σε σχήμα χάχλας (σαν βάρκα ή φωλιά).
Πώς φτιάχνεται ο τραχανάς;
Για την κλασσική συνταγή χρησιμοποιείται γάλα ή ξινόγαλα (για τον ξινό τραχανά) και αλεύρι είτε με σιμιγδάλι ή πλιγούρι. Μπορεί να καταναλωθεί και από χορτοφάγους. Μερικές συνταγές προσθέτουν και λαχανικά και μπαχαρικά. Το μιγμα που φτιάχνεται κοσκινίζεται και αποξηρένεται, με αποτέλεσμα τη χαρακτηριστική γεύση και την διατηρησιμότητα του τραχανά. Ο τραχανάς διατηρείται ιδανικά σε αεροστεγές δοχείο στο ψυγείο ή σε σκιερό μέρος.
Ποιά η διατροφική αξία του τραχανά;
Ο τραχανάς προσδίδει κοντά στις 400 kcal ανά 100 γραμμάρια, 53 γραμμάρια υδατανθράκων, 12 γραμμάρια λιπαρών και 16 γραμμάρια πρωτεϊνης, και 1 γραμμάριο φυτικών ινών. Χάρη στο γάλα που περιέχει ο τραχανάς αποτελεί πηγή Ασβεστίου, ενώ περιέχει και Μαγνήσιο, Σελήνιο, Φώσφορο και Χρώμιο.
Πώς καταναλώνεται ο τραχανάς;
Σε γενικές γραμμές, ο τραχανάς αποτελεί ένα κλασσικό πιάτο comfort food στην Ελλάδα.
Ο τραχανάς συνήθως μαγειρεύεται με νερό ή γάλα σε σούπα, ενώ μπορεί να γίνει και πηχτός με λαχανικά και μανιτάρια ως τραχανώτο (αντίστοιχα με το ρυζότο). Οι χάχλες πέρα από το οτι μπορούν να θρυματιστούν και να γίνουν σούπα, μπορούν να γεμιστούν με λαχανικά και τυρί και να ψηθούν στο φούρνο.
Μπορεί κάποιος να φάει τραχανά ενώ είναι σε πρόγραμμα απώλειας βάρους;
Αν και πολλοί θεωρούν οτι ο τραχανάς “παχαίνει” αποτελεί μια πολύ καλή επιλογή για γεύμα, ειδικά αν συνοδευτεί με πηγή πρωτεΐνης, όπως τυρί φέτα, γιαούρτι, ή βραστό κοτοπουλο ή ψάρι.