Γνωρίζετε ποιά είναι τα υποκατάστατα της ζάχαρης;
Συχνά βλέπουμε σε καταστήματα και το διαδύκτιο να διαφημίζονται και να παρουσιάζονται διάφορα υποκατάστατα ζάχαρης, καθώς και συνταγές “χωρίς ζάχαρη”. Στην πλειοψηφία τους τα υποκατάστατα ζάχαρης είναι ζάχαρη από διαφορετική πηγή ή σε άλλη μορφή, και οι συνταγές και τα προϊόντα συνεχίζουν να περιέχουν ζάχαρη.
Καταρχάς, πώς ορίζεται η ζάχαρη ή αλλιώς τα ελεύθερα σάκχαρα;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα ελεύθερα σάκχαρα είναι “Όλοι οι μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες που προστίθενται στα τρόφιμα από τον παρασκευαστή, τον μάγειρα ή τον καταναλωτή, καθώς και τα σάκχαρα που βρίσκονται φυσικά στο μέλι, τα σιρόπια και τους χυμούς φρούτων”. Ο ορισμός αυτός αποκλείει τα φυσικά απαντώμενα σάκχαρα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών και των σακχάρων που βρίσκονται στην κυτταρική δομή των τροφών (πχ. φρούτα & λαχανικά).
Ομοίως, σύμφωνα με το Public Health England ως ελεύθερα σάκχαρα ορίζονται όλα τα προστιθέμενα σάκχαρα σε οποιαδήποτε μορφή, όλα τα σάκχαρα που απαντώνται φυσικά σε χυμούς φρούτων και λαχανικών, πολτών/πουρέ και πάστας και παρόμοια προϊόντα στα οποία έχει αλλάξει η δομή, όλα τα σάκχαρα στα ποτά (εκτός από τα ποτά με βάση τα γαλακτοκομικά), και η λακτόζη και η γαλακτόζη όταν προστίθενται ως συστατικά. Τα σάκχαρα που απαντώνται φυσιολογικά στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα νωπά και τα περισσότερα είδη επεξεργασμένων φρούτων και λαχανικών, στα δημητριακά (πχ. βρώμη, καλαμπόκι κ.α.) στους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους εξαιρούνται από τον ορισμό.
Άρα, το μέλι και το σιρόπι αγαύης είναι ζάχαρη;
Το μέλι, τα σιρόπια (αγαύης, σφενδάμου, ρυζιού, φρουκτοζης, γλυκόζης κ.α.), η ζάχαρη καρύδας, η λευκή, καστανή και ακατέργαστη ζάχαρη, η φρουκτόζη, η μελάσσα, το πετιμέζι, οι συμπυκνωμένοι χυμοί, τα σάκχαρα των χυμών (και των χυμών που φτιάχνουμε σπίτι) ανήκουν στα ελεύθερα σάκχαρα, δηλαδή στη ζάχαρη, σύμφωνα με τους παραπάνω ορισμούς.
Συνεπώς, ας δούμε ποιά είναι τα υποκατάστατα της ζάχαρης, δηλαδή τα τρόφιμα ή συστατικά που έχουν γλυκιά γεύση και αντικαθιστούν τη ζάχαρη, χωρίς να ανήκουν στα ελεύθερα σάκχαρα. Τα υποκατάστατα της ζάχαρης είναι τα τεχνητά και φυσικά γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη και η στέβια, αντίστοιχα, καθώς και οι πολυόλες, όπως η σορβιτόλη.
Πολλοί φοβούνται τα γλυκαντικά και δη τα τεχνητά γλυκαντικά, όμως έχουν περάσει από ενδελεχείς μελέτες, ώστε να θεωρούνται ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση και να επιτρέπεται η χρήση τους.
Επομένως, όταν στο μέλλον δείτε μια συνταγή να αναφέρει ότι είναι χωρίς ζάχαρη ή χωρίς επεξεργασμένα σάκχαρα, αλλά στα υλικά αναφέρει το μέλι, ή κάποιο σιρόπι, σημαίνει ότι η συνταγή περιέχει ζάχαρη, απλά όχι λευκή κρυσταλλική! Ομοίως, και με πολλά έτοιμα προιόντα που όταν αναφέρουν ότι είναι χωρίς ζάχαρη, εννοούν χωρίς σουκρόζη! Τέλος, και η φράση refined sugar free ή χωρις κατεργασμένη ζάχαρη δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σάκχαρα, αλλά είναι παραπλανητική φράση, χωρίς ουσιαστικό νόημα.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 25-29 Ιουνίου 2018
1. Είναι οι πατάτες ανθυγιεινές;
Κατά καιρούς διάφορα ντοκιμαντέρ βγαίνουν στον αέρα σχετικά με τη διατροφή και την υγεία. Δυστυχώς, πολλές φορές τα ντοκιμαντέρ έχουν σκοπό να οδηγήσουν σε ένα συγκεκριμένο συμπέρασμα, χωρίς να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο. Φέτος, είναι σειρά του BBC, με την εκπομπή - ντοκιμαντέρ «The truth about carbs» να παραπλανήσει το κοινό, σχετικά με τους υδατάνθρακες και τις πατάτες! Δημοσιεύματα μετά την εκπομπή ισχυρίζονταν ότι οι πατάτες περιέχουν διπλάσια ζάχαρη από την coca - cola! Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει! Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο μου εδώ.
2. Ένα σημαντικό βήμα για τη δημόσια υγεία από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Αναψυκτικών η δέσμευσή τους για μείωση της ζάχαρης στα αναψυκτικά κατά 10% εως το 2020!
3. Όλοι μας ξέρουμε κάποιον που τρώει αλλά δεν βάζει γραμμάριο!
Κατά πάσα πιθανότητα το άτομο αυτό κινείται περισσότερο είτε ως μή οργανωμένη άσκηση (πχ. χρήση σκάλας, περισσότερο περπάτημα) ή ως νευρικές κινήσεις (fidgeting/ πχ. νευρική κίνηση ποδιών)!
4. Μια νέα προσθήκη έχουμε στο γραφείο! Η βεβαίωση από το ΚΕΑΔΔ @keadd.gr για την πιστοποιηση Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity έχει μπει στη θέση της!
Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 2019
Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. Στόχος είναι η εξάλλειψη της πείνας #zerohunger, ενώ έμφαση δίνεται στην υγιεινή διατροφή για όλους, και τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για όλους μας, και παρέχει επαρκές, ασφαλές & θρεπτικό φαγητό, με ποικιλία τροφίμων, που οδηγεί σε δραστήριο τρόπο ζωής και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης νόσων. Περιλαμβάνει κυρίως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς & σπόρους, προϊόντα ολικής άλεσης και τρόφιμα χαμηλά σε (κορεσμένα) λιπαρά, ελεύθερα σάκχαρα και αλάτι.
Η διατροφή και ο τρόπος ζωής του ανθρώπου έχει αλλάξει τις τελελυταίες δεκαετίες, και σήμερα ακόμα και σε αναπτυσσόμενες χώρες η πείνα και η παχυσαρκία, τα δύο άκρα της δυσθρεψίας, συνυπάρχουν. Παράλληλα, οι διατροφικές μας συνήθειες δεν ευνοούν την προστασία του περιβάλλοντος, και την ποικιλία στις καλλιέργειες.
Πάνω από 670 εκ. ενήλικες & 120 εκ. παιδιά ηλικίας 5-19 ετών κατατάσσονται στην κλίμακα της παχυσαρκίας, ενώ πάνω από 40 εκ. παιδιά κάτω των 5 έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος. Παράλληλα, 820 εκ άτομα υποφέρουν λόγω πείνας.
Η παχυσαρκία έχει και οικονομικό κόστος! 2 τρισεκατομμύρια δολλάρια είναι το κόστος της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ, ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής και οι μη υγιεινές διατροφικές συνήθειες αποτελούν την νούμερο 1 αιτία αναπηρίας και θανάτου παγκοσμίως.
Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι το θρεπτικό φαγητό δεν είναι οικονομικά προσιτό ή/και διαθέσιμο σε όλους!
- Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;
1. Να ακολουθήσουμε μια διατροφή στα πρότυπα της υγιεινής διατροφής (πχ. Μεσογειακή Διατροφή)
2. Να επιλέξουμε ποικιλία εποχικών τοπικών τροφίμων, να καταναλώσουμε ψάρι βιώσιμης αλιειας & να μειώσουμε την σπατάλη τροφίμων και πόρων (πχ. μείωση χρήσης περιττών συσκευασιών)
3. Να μαγειρεύουμε στο σπίτι πιο συχνά, να διαβάζουμε τις ετικέτες τροφίμων & να επιλέγουμε πιο θρεπτικά τρόφιμα, να ασκούμαστε τακτικά
4. Να γίνουμε ενσυνείδητοι καταναλωτές, και να αναδεικνύουμε την ανάγκη για θρεπτικό φαγητό & την προστασία του περιβάλλοντος.
Πηγές:
1. FAO διαβάστε εδώ & εδώ
2. Mediterranean Diet: From a Healthy Diet to a Sustainable Dietary Pattern
Πόσο γρήγορα θα χάσω βάρος;
Κάθε προσπάθεια απώλειας βάρους ενέχει και το άγχος του ρυθμού της απώλειας. Με διάφορες εταιρείες, περιοδικά και ιστοσελίδες να διαφημίζουν και να υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους «χωρίς κόπο» αναμένουμε πολλές φορές ότι είναι φυσιολογικό να χάσει κανείς και 10 κιλά το μήνα! Έτσι, βλέποντας έναν πιο αργό ρυθμό απώλειας βάρους επέρχεται η απογοήτευση!
Όμως, η τόσο γρήγορη απώλεια βάρους όχι μόνο είναι πολύ δύσκολα εφικτή, αλλά αυξάνεται και ο κίνδυνος για διατροφικές ελλείψεις, ενώ η γρήγορη απώλεια οφείλεται σε απώλεια υγρών και μυϊκής μάζας και όχι σε απώλεια λίπους, που είναι το επιθυμητό. Επιπλέον, λόγω στέρησης όχι μόνο διαταράσσεται η σχέση με το φαγητό, αλλά μετά το πέρας της αυστηρής δίαιτας η κατανάλωση φαγητού αυξάνεται κατακόρυφα. Ως αποτέλεσμα, τη γρήγορη απώλεια βάρους ακολουθεί και η γρήγορη επαναπρόσληψή του!
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή πόση ενέργεια ή θερμίδες προσλαμβάνει μέσω της τροφής και πόσες χρειάζεται ή «καίει» ο οργανισμός μέσα σε μια ημέρα. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες το βάρος μειώνεται. Ο ρυθμός απώλειας βάρους και λίπους εξαρτάται από τον βασικό μεταβολισμό μας και την κίνηση στη μέρα μας. Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως η ηλικία, η επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, η σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες, ενώ όσο περισσότερη κίνηση έχουμε στη μέρα μας, τόσο περισσότερο αυξάνονται και οι ανάγκες του σώματός μας σε ενέργεια. Έτσι, δύο άτομα του ίδιου βάρους, ύψους, ηλικίας και φύλλου μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικές ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες, και διαφορετικό ρυθμό απώλειας βάρους!
Επιπλέον, η ένδειξη της ζυγαριάς δεν μας δείχνει την πραγματική πρόοδο του προγράμματος διατροφής. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η απώλεια του λίπους και όχι τόσο του βάρους!
Ο ιδανικός ρυθμός απώλειας βάρους είναι 0,5 με 1 κιλό την εβδομάδα, ενώ οι οδηγίες για το Ην. Βασίλειο αναφέρουν τα 600 γραμμάρια την εβδομάδα ως ιδανικό ρυθμό απώλειας βάρους. Μάλιστα, για μακροχρόνια απώλεια βάρους οι οδηγίες συστήνουν εξατομικευμένες, διατροφικές αλλαγές, που οδηγούν σε απώλεια βάρους, με ευελιξία, χωρίς να χρησιμοποιούνται περιοριστικά και μη-ισορροπημένα προγράμματα διατροφής, καθώς δεν έχουν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα και μπορεί να είναι επιβλαβείς. Επιπλέον, η βελτίωση της διατροφής, ακόμη και αν δεν υπάρξει απώλεια σωματικού βάρους, είναι ευεργετική, καθώς επιφέρει οφέλη για την υγεία!
Συνεπώς, κάθε άτομο είναι διαφορετικό αναφορικά με τον ρυθμό απώλειας βάρους, ενώ πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής του κάθε ανθρώπου, καθώς και να δίνεται σημασία στην βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και συμπεριφορών και όχι στον ρυθμό μείωσης του αριθμού της ζυγαριάς. Άλλωστε, στόχος δεν είναι μόνο η απώλεια του βάρους, αλλά και η διατήρηση της απώλειας, σε συνδυασμό με υγιεινές διατροφικές συνήθειες.