Μπλοκαρισμένος μεταβολισμός: Πως μπορούμε να τον ενεργοποιήσουμε
Έχει μπλοκάρει ο μεταβολισμός σας; Νιώθετε ότι δεν μπορείτε να χάσετε βάρος, όση προσπάθεια και να κάνετε; Ψάχνετε να βρείτε τον τρόπο που θα ξεμπλοκάρει ο μεταβολισμός σας;
Είστε στο σωστό μέρος για να βρείτε την απάντηση!
Πολλοί διαιτώμενοι θεωρούν ότι ο μεταβολισμός τους είναι πολύ αργός ή έχει «μπλοκάρει». Ας πάμε πρώτα να δούμε τι είναι ο μεταβολισμός, και από ποιους παράγοντες επηρεάζεται.
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός, όπως ονομάζεται, είναι η ενέργεια (θερμίδες) που χρειάζεται το σώμα για να μπορεί να εκτελέσει τις βασικές του ανάγκες, όπως την αναπνοή, τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος, την εγκεφαλική λειτουργία, τις κυτταρικές λειτουργίες και την μεταφορά του αίματος στους ιστούς.
Ο μεταβολισμός λοιπόν, δεν μπορεί να σταματήσει ή να μπλοκάρει!
Ο βασικός μεταβολισμός αποτελεί περί το 60-70% της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης και εξαρτάται από παράγοντες όπως, το φύλο, την ηλικία, το βάρος, το ύψος, τη σύσταση του σώματος (λίπος και μυϊκή μάζα), και τα γονίδια.
Η ημερήσια ενεργειακή δαπάνη περιλαμβάνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό, την ενεργειακή δαπάνη για την άσκηση & τις καθημερινές κινήσεις, και την ενεργειακή δαπάνη για την πέψη της τροφής.
Δηλαδή, άτομα με υψηλότερο βάρος έχουν υψηλότερο μεταβολισμό, σε σχέση με άτομα με χαμηλότερο βάρος, ενώ άτομα με υψηλότερη μυϊκή μάζα έχουν υψηλότερο μεταβολισμό, σε σχέση με άτομα με χαμηλότερη μυϊκή μάζα.
Νομίζω ότι έχω αργό μεταβολισμό και γι’ αυτό παχαίνω ή δεν μπορώ να χάσω βάρος!
Αν και πολλές φορές ρίχνουμε το φταίξιμο στον μεταβολισμό, φαίνεται ότι οι άνθρωποι δεν είμαστε καλοί στο να εκτιμούμε πόσες θερμίδες προσλαμβάνουμε μέσω της τροφής και των ποτών και ροφημάτων.
Ακόμη και σε άτομα με υποθυρεοειδισμό, όπου οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι ρυθμισμένες, η απώλεια βάρους δεν επηρεάζεται.
Πώς μετράται ο μεταβολισμός;
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός στην καθημερινή πρακτική μπορεί να εκτιμηθεί μέσω εξισώσεων που λαμβάνουν υπόψιν το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο του ατόμου, καθώς και να μετρηθεί μέσω της έμμεσης θερμιδομετρίας, με την μέτρηση της χρήσης του οξυγόνου από τον οργανισμό, με τον αναλυτή βασικού μεταβολικού ρυθμού.
Μετρήστε τον βασικό μεταβολισμό σας στο διαιτολογικό μας γραφείο!
Έχοντας μετρήσει τον μεταβολισμό, μπορούμε να αξιολογήσουμε αν είναι φυσιολογικός, ή είναι «αργός» ή «γρήγορος», σε σχέση με τον εκτιμώμενο από τις εξισώσεις εκτίμησης βασικού μεταβολισμού.
Πώς μπορούμε να αυξήσουμε τον μεταβολισμό, αν ο μεταβολισμός είναι «αργός»;
Αν και κατά καιρούς ακούμε για τρόφιμα, σκευάσματα και ροφήματα που αυξάνουν τον μεταβολισμό, στην πραγματικότητα η άσκηση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Συγκεκριμένα η αερόβια άσκηση χρησιμοποιεί αρκετή ενέργεια (καίει θερμίδες) ενώ οι ασκήσεις ενδυνάμωσης αυξάνουν τον βασικό μεταβολισμό, μέσω της αύξησης της μυϊκής μάζας.
Αναφορικά με την αύξηση της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης, η οποία περιλαμβάνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό, την ενεργειακή δαπάνη για την άσκηση και την ενεργειακή δαπάνη για την πέψη της τροφής, και πάλι η άσκηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Η άσκηση μπορεί να είναι οργανωμένη (πχ. περπάτημα, γυμναστήριο, χορός), ή μη οργανωμένη (πχ. χρήση σκάλας, δουλειές του σπιτιού, κηπουρική).
Δεν υπάρχει τρόπος μέσω της διατροφής να επηρεάσουμε το μεταβολισμό;
Η επίδραση της -πέψης της- τροφής στην ενεργειακή δαπάνη είναι σχετικά μικρή, με την πρωτεΐνη να οδηγεί σε υψηλότερη ενεργειακή δαπάνη για την πέψη σε σχέση με τα λιπαρά και τους υδατάνθρακες, ενώ και τα καυτερά τρόφιμα οδηγούν σε πολύ μικρή και παροδική αύξηση του μεταβολισμού.
Εν κατακλείδι, εάν πιστεύετε ότι ο μεταβολισμός σας έχει μπλοκάρει, εστιάστε στην ποιότητα & ποσότητα των γευμάτων, σνακ και ροφημάτων που καταναλώνετε, και στην άσκηση, ενώ μπορείτε να μετρήσετε τον μεταβολισμό σας σε ένα διαιτολογικό γραφείο!
Πηγές:
- Westerterp KR. Control of energy expenditure in humans. Eur J Clin Nutr. 2017 Mar;71(3):340-344. doi: 10.1038/ejcn.2016.237. Epub 2016 Nov 30. PMID: 27901037.
- Carneiro IP, Elliott SA, Siervo M, Padwal R, Bertoli S, Battezzati A, Prado CM. Is Obesity Associated with Altered Energy Expenditure? Adv Nutr. 2016 May 16;7(3):476-87. doi: 10.3945/an.115.008755. PMID: 27184275; PMCID: PMC4863259.
- Calcagno M, Kahleova H, Alwarith J, Burgess NN, Flores RA, Busta ML, Barnard ND. The Thermic Effect of Food: A Review. J Am Coll Nutr. 2019 Aug;38(6):547-551. doi: 10.1080/07315724.2018.1552544. Epub 2019 Apr 25. PMID: 31021710.
- Speakman JR, Selman C. Physical activity and resting metabolic rate. Proc Nutr Soc. 2003 Aug;62(3):621-34. doi: 10.1079/PNS2003282. PMID: 14692598.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 4-9 Δεκέμβρη 2017
1. Αν σας αρέσουν τα μαυρομάτικα φασόλια φτιάξτε τα σε σαλάτα και απολαύστε την για μεσημεριανό ακόμη και στη δουλειά! Δείτε μια ωραία συνταγή εδώ.
2. Οι διατροφικοί μύθοι που αναπαράγονται εδώ και χρόνια είναι αρκετοί. Άλλοι οφείλονται σε παραπληροφόρηση και άλλοι βασίζονται σε παράδοξες δίαιτες, αλλά το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν ισχύουν και η προσκόλληση σε αυτούς μπορεί να μας οδηγήσει σε χαμηλότερης ποιότητας διατροφή!
Ας δούμε μερικούς σχετικά με τους υδατάνθρακες!
3. Πόσο "γρήγορος" είναι ο μεταβολισμός μας;
Καθένας μας έχει το δικό του μεταβολισμό (ή βασικό μεταβολικό ρυθμό). Δηλαδή, καθένας από εμάς έχει διαφορετικές ενεργειακές ανάγκες!
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως την ηλικία, την επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, τη σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες.
Κάποιοι έχουν πιο "γρήγορο" και άλλοι πιο "αργό" μεταβολισμό, με αποτέλεσμα οι πρώτοι να χάνουν "πιο εύκολα" βάρος!
Για να μετρήσουμε το βασικό μεταβολικό ρυθμό μπορούμε α) να χρησιμοποιήσουμε υπάρχουσες εξισώσεις με παράγοντες το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο, β) να μετρήσουμε την απώλεια θερμότητας του σώματος μέσω άμεσης θερμιδομετρίας και γ) να μετρήσουμε την κατανάλωση οξυγόνου και παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας.
Η χρήση εξισώσεων και η έμμεση θερμιδομετρία αποτελούν τους πιο κοινούς τρόπους μέτρησης του βασικού μεταβολικού ρυθμού, με την έμμεση θερμιδομετρία να είναι πιο έγκυρη, καθώς δεν εκτιμούμε απλώς, αλλά μετράμε το βασικό μεταβολισμό και έτσι μπορούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια να εκτιμήσουμε τη συνολική ημερήσια ενεργειακή δαπάνη και να αναπτύξουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής!
4. Ξεκίνησε και πάλι η προώθηση διαφόρων παράδοξων διαιτών-εξπρές που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους.
Σε πολλές περιπτώσεις η δημιουργία και διαφήμιση των διαιτών αυτών προέρχεται από διασημότητες που Hollywood, με το τέλειο πρόσωπο και σώμα, που μας κάνει να θέλουμε να μάθουμε τα μυστικά τους!
Στην πραγματικότητα, όμως, οι δίαιτες αυτές δεν είναι ικανές να μας μετατρέψουν σε Gwyneth Paltrow ή οποιαδήποτε άλλη ηθοποιό, αλλά είναι δυνητικά επικίνδυνες δίαιτες για την υγεία μας, ενώ χάνουμε (πολύτιμα) υγρά και μυική μάζα, αντί για λίπος, και επιπλέον η (χωρίς λόγο) στέρηση τροφίμων και αρκετών θερμίδων μας οδηγούν σε υπερφαγία μετά το πέρας της δίαιτας!
Ως αποτέλεσμα, έχουμε ξαναπάρει το βάρος (και ειδικά λίπος), έχουμε μειώσει μυική μάζα και μεταβολισμό, ενώ ενδέχεται να έχουμε και χαμηλά επίπεδα βιταμινών και μετάλλων, λόγω της ανεπαρκούς σε θρεπτικά συστατικά δίαιτας-εξπρές. Εν τω μεταξύ, έχουμε χάσει βάρος από το πορτοφόλι μας, αγοράζοντας προϊόντα που δεν χρειαζόμαστε και δεν λειτουργούν όπως διαφημίζεται!
5. Ήρθε πάλι ο καιρός να δούμε τις δίαιτες προς αποφυγή για το 2018 από τον British Dietetic Association!
Για φέτος νικήτρια χειρότερη δίαιτα είναι η "Raw Vegan diet" (ωμή βίγκαν διατροφή)!!!
Μια πολύ προσεγμένη vegan διατροφή με συμπληρώματα βιταμίνης Β12 μπορεί να είναι υγιιενή, αλλά δεν σημαίνει ότι θα οδηγήσει και σε απώλεια βάρους. Τα vegan γλυκά και αλυρά σνακ συνεχίζουν να έχουν τις ίδιες θερμίδες και λιπαρά με τα μη-vegan!!!
Αναφορικά με το μαγείρεμα η κατανάλωση ωμών "raw" τροφίμων δεν είναι πάντα επιθυμητή, καθώς κάποια τρόφιμα δεν τρώγονται ωμα, άλλα είναι πιο θρεπτικά μαγειρεμένα και άλλα δεν είναι ασφαλή να καταναλώνονται ωμα!
Η διατροφή αυτή είναι δυνητικά επικίνδυνη μακροπρόθεσμα!
2η χειρότερη δίαιτα είναι η Αλκαλική δίαιτα! Διαβάστε περισσότερα για την αλκαλική δίαιτα εδώ.
Πού θα απευθυνθεί κάποιος που έχει διατροφική διαταραχή;
Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν ψυχικές νόσους με σημαντικό αντίκτυπο στην σωματική υγεία του πάσχοντος.
Με διατροφικές διαταραχές μπορούν να διαγνωστούν άντρες και γυναίκες, αν και είναι πιο συχνές σε γυναίκες. Η κρίσιμη ηλικία εμφάνισης διατροφικών διαταραχών ποικίλει. Η νευογενής ανορεξία & βουλιμία είναι πιο συχνές στην εφηβεία (15-19 ετών) & η αδηφαγική διαταραχή στην ενήλικο ζωή. Παράλληλα φαίνεται να υπάρχει μια τάση για αύξηση στιε διατροφικές διαταραχες σε γυναίκες μέσης ηλικίας!
Η νευρογενής ανορεξία αποτελεί την ψυχική νόσο με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα!!!
Πού θα απευθυνθεί κάποιος που έχει διαταραγμένη σχέση με το φαγητό ή διατροφική διαταραχή;
Η αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών απαιτεί ολοκληρωμένη μέριμνα από διεπιστημονική ομάδα που περιλαμβάνει επαγγλεματίες ψυχικής υγείας (ψυχολόγο, ψυχίατρο), ιατρό, και διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος συχνά είναι ο πρώτος επαγγελματίας υγείας που θα αναγνωρίσει τη διατροφική διαταραχή, και ο ρόλος του έγκειται στην ανάρρωση και την πρόληψη της υποτροπής, ανάλογα με τη διατροφική διαταραχή (νευρογενής ανορεξία, νευρογενής βουλιμία, αδηφαγική διαταραχή).
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι ο ειδικός ο οποίος σε συνεργασία με τον ασθενή θα καταρτίσει ένα θεραπευτικό πλάνο αναφορικά με τη διατροφή, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση θρέψης, θα φροντίσει τη διατροφική εκπαίδευση του ασθενούς, προς βελτίωση της διαταραγμένης σχέσης με τροφή & την επαναφορά φυσιολογικών προτύπων διατροφής.
Οι διατροφικές διαταραχές δεν αποτελούν τρόπο ζωής, αλλά νόσους, που απαιτούν ολοκληρωμένη ομάδα ειδικών!
Εγώ έχω εκπαιδευτεί στις διατροφικές διαταραχές στο ΚΕΑΔΔ, το οποίο συνεργάζεται με το National Centre for Eating DIsorders του Ην. Βασιλείου.
Πηγές
- Epidemiology of Eating Disorders: Incidence, Prevalence and Mortality Rates
-NICE guideline [NG69] Eating disorders: recognition and treatment
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 9-13 Οκτώβρη 2017
1. Το αυξημένο σωματικό βάρος στα παιδιά αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας ανά τον κόσμο. Τα παιδιά που εμφανίζουν αυξημένο σωματικό βάρος έχουν περισσότερες πιθανότητες να συνεχίσουν να έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος ως έφηβοι και ως ενήλικες. Το υπέρβαρο και η παχυσαρκία έχουν αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική υγεία των ατόμων, καθώς και η ποιότητα της ζωής μπορεί να υποβαθμιστεί ήδη από την παιδική ηλικία. Επομένως, κρίνεται αναγκαία η αντιμετώπιση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στα παιδιά.
Πώς μπορεί η οικογένεια να βοηθήσει το υπέρβαρο παιδί; Διαβάστε το Μέρος Α και το Μέρος Β.
2. Η Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας ήταν στις 11 Οκτώβρη! Ανησυχητικά είναι τα δεδομένα για την Ελλάδα, αλλά και τον κόσμο!
Εάν η παρούσα τάση συνεχιστεί περίπου 2.420.000 ενήλικες (28% του συνόλου των ενηλίκων) στην Ελλάδα θα είναι παχύσαρκοι μέχρι το 2025.
- Οι ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως οι καρδιοπάθειες, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ηπατική νόσος, η κατάθλιψη και πολλοί τύποι καρκίνου, μέχρι το 2025 θα φτάσουν να κοστίζουν στην Ελλάδα περίπου 2 δισεκατομμύρια € ετησίως.
- Αντιθέτως, η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και η μείωσή της κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες στην Ελλάδα, από το 28% στο 23%, θα κοστίσει μόνο 814 εκατομμύρια €.
- Οι κυβερνήσεις παροτρύνονται να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας επενδύοντας τώρα σε υπηρεσίες θεραπείας της παχυσαρκίας, στην έγκαιρη παρέμβαση και την πρόληψη.
3. Οι ψευδείς ισχυρισμοί γύρω από τη θεραπεία ασθενειών είναι άκρως επικίνδυνη. Δεν είναι λίγοι bloggers, ψευδοεπιστήμονες και ιστοσελίδες που ισχυρίζονται ότι έχουν γιατρέψει σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, μέσω διατροφής.
Οι ισχυρισμοί αυτοί φυσικά δεν ισχύουν, αλλά πολλοί ασθενείς εξαπατώνται, παρασύρρονται και ελπίζουν οτι θα θεραπευτούν ακολουθώντας τη διατροφή ή παίρνοντας τα σκευάσματα που προωθούν οι "θεραπευμένοι".
Η Αυστραλή Belle Gibson κέρδισε εκατοντάδες χιλιάδες δολλάρια μέσω του blog της, της εφαρμογής και του βιβλίου της, ισχυριζόμενη ότι νίκησε τον καρκίνο στον εγκέφαλο μέσω "εναλλακτικής" ιατρικής και αλλαγών στη διατροφή της. Αφού ανακαλύφθηκε το ψέμα της το δικαστήριο αποφάσισε να της δώσει πρόστιμο 410.000 Αυστραλιανών δολλαρίων.
Βέβαια, το κακό έχει ήδη γίνει, καθώς ενδέχεται ακόλουθοί της να έχουν ακολουθήσει τις συμβουλές της και να έχουν χάσει τη ζωή τους, όπως έχει γίνει και με άλλους bloggers και ψευδο-επιστήμονες που εξαπάτησαν ασθενείς.
4. Πώς θα βάλουμε τη βρώμη στη διατροφή μας;
Αρχικά γιατί να τη βάλουμε στη διατροφή μας;
1. Η σκέτη βρώμη είναι από τα πολύ λίγα δημητριακά στα οποία δεν προστίθεται ζάχαρη!
2. Περιέχει αρκετές φυτικές ίνες (11γρ/ 100 γρ βρώμη), εκ των οποίων οι β-γλυκάνες βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης!
3. 70 γρ βρώμης την ημέρα (τα 40 γρ είναι η 1 μερίδα) βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης, όπως οι στατίνες!
4. Λόγω των φυτικών ινών βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, και στον κορεσμό!
5. Είναι φθηνή, χορταστική, τη βρίσκουμε εύκολα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με πολλούς τρόπους!
Πώς μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε;
1. Χυλός βρώμης. Οι συνδυασμοί είναι αμέτρητοι! Δείτε κάποιες ιδέες εδώ
2. Στα μπιφτέκια, αντί για ψωμί ή φρυγανιά. Κάνει τα μπιφτέκια πολύ πιο αφράτα!
3. Στην ομελέτα, αντί για αλεύρι!
4. Μπορούμε να φτιάξουμε σπιτικό ψωμί από βρώμη!
5. Μπορούμε να φτιάξουμε κέικ με βρώμη! Το αγαπημένο μου είναι το κέικ μπανάνας!
6. Τα pancakes και τα μπισκότα μπορούν να γίνουν πιο χορταστικά και πιο υγιεινά με βρώμη!
7. Μπορούμε να φτιάξουμε σπιτικές μπάρες δημητριακών με βρώμη!
5. Δεν έχετε χρόνο να γυμναστείτε; Γιατί δεν ακολουθείτε το online πρόγραμμα της Μαρίας Μπριλάκη από το Fitness Reloaded;
16 λεπτά, 3 φορές την εβδομάδα, για 8 εβδομάδες!