Τι να προσέξω στα τρόφιμα που αγοράζω;
Πολλές φορές πάμε γρήγορα στο σούπερμάρκετ, πεινασμένοι, και αγοράζουμε τρόφιμα χωρίς πολλή σκέψη. Έτσι όμως ενδέχεται να μην κάνουμε τις πιο υγιεινές επιλογές. Τι πρέπει να προσέχουμε όταν αγοράζουμε τρόφιμα;
Αυτό που βλέπουμε στις συσκευασίες τροφίμων είναι το μπροστινό μέρος, όμως δεν σημαίνει ότι αυτό που αναγράφεται είναι και το αληθές. Αντίθετα, διαβάζοντας το πίσω μέρος της συσκευασίας θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα για το τρόφιμο. Εκεί θα δούμε τα συστατικά και τα αλλεργιογόνα, την ημεορμηνία λήξης του προϊόντος, ποια είναι η μια μερίδα, και τις διατροφικές πληροφορίες του προϊόντος.
Στον πίνακα με τις διατροφικές πληροφορίες θα διαβάσουμε πόσες θερμίδες (kcal) περιέχει το προϊόν, πόσους υδατάνθρακες και σάκχαρα, φυτικές ίνες, λιπαρά και κορεσμένα λιπαρά, πρωτεΐνες, αλάτι και πρόσθετες βιταμίνες και μέταλλα, ανά 100 γραμμάρια ή ml, και ανά μερίδα. Είναι σημαντικό να διαβάσουμε ποιά είναι η μερίδα του προϊόντος, καθώς μια συσκευασία, όσο μικρή και αν μας φαίνεται μπορεί να περιέχει πάνω από μια μερίδες. Για παράδειγμα, στα πατατάκια η μερίδα είναι τα 25 γραμμάρια, όχι όλη η συκευασία (70 γραμμάρια)!
Επίσης, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα όπου στην μπροστινή πλευρά της συσκευασίας αναγράφεται ότι το προϊόν δεν περιέχει ζάχαρη, ενώ στην πίσω πλευρά, στα συστατικά, αναγράφεται ότι το προϊόν περιέχει κάποιο άλλο σάκχαρο, όπως μέλι, σιρόπι γλυκόζης, συμπυκνωμένο χυμό φρούτων, λακτόζη, φρουκτόζη και άλλα σιρόπια ή σάκχαρα. Επομένως, το προϊόν δεν περιέχει κρυσταλλική ζάχαρη, αλλά μια εναλλακτική πηγή ζάχαρης, χωρίς διαφορά στη θρεπτική αξία του.
Επιπλέον, στα συστατικά θα διαβάσουμε και τα πρόσθετα τροφίμων ή τα “Ε”, τα οποία έχουν κακή φήμη, χωρίς όμως να σημαίνει ότι είναι επιβλαβή, καθώς τα τρόφιμα και τα πρόσθετα υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους. Ακόμη και η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) που πολλές φορές χρησιμοποιείται ως πρόσθετο έχει αριθμό Ε. Παράλληλα, λέγεται ότι πρέπει να αποφεύγουμε τρόφιμα με συστατικά που δεν μπορούμε να προφέρουμε. Αυτή η πρακτική φυσικά δεν έχει επιστημονική τεκμηρίωση, καθώς πολλά ευεργετικά θρεπτικά συστατικά και ουσίες έχουν περίπλοκες ονομασίες.
Τέλος, ενώ στον πίνακα με τη διατροφική αξία των προϊόντων αναγράφονται τα κορεσμένα λιπαρά, δεν αναγράφονται τα τρανς λιπαρά οξέα. Όμως, αν διαβάσουμε τα συστατικά μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε, καθώς αναφέρονται ως υδρογωνομένα (φυτικά) έλαια, ή μερικώς υδρογωνομένα (φυτικά) έλαια. Ειδικά αν αναφέρονται πριν από πηγές ακόρεστων και κορεσμένων λιπαρών, τότε ενδέχεται το προϊόν να περιέχει σχετικά μεγάλη ποσότητα τρανς λιπαρών. Στην Αμερική, η ετικέτα τροφίμων αναγράφει μαζί με τα κορεσμένα λιπαρά, εαν το τρόφιμο περιέχει τρανς λιπαρά.
Η διατροφή μας έχει αντίκτυπο στην υγεία μας, επομένως, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με το τι βάζουμε στο καλάθι του σούπερμαρκετ, και στο σπίτι μας. Είναι απαραίτητος ο έλεγχος των συσκευασιών τροφίμων, έτσι ώστε να είμαστε ενημερωμένοι για το τι περιέχει το τρόφιμο που επιλέξαμε, και να είμαστε σίγουροι ότι κάναμε την κατάλληλη επιλογή.
Φαγητό εκτός σπιτιού
Δεν είναι λίγες οι φορές που τρώμε εκτός σπιτιού, σε ταβέρνες, εστιατόρια ή από delivery. Γενικά θα λέγαμε ότι είναι δύσκολο να αποφύγουμε τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά, το επιπλέον αλάτι, την πρόσθετη ζάχαρη, και τις θερμίδες, όταν δε φτιάχνουμε τα γεύματά μας στο σπίτι, με τα υλικά που επιλέγουμε εμείς στην ποσότητα που θέλουμε, και με τον δικό μας τρόπο μαγειρικής.
Κάνοντας υγιεινές επιλογές, όμως, μπορεί να γίνει η έξοδος για φαγητό λιγότερο επιβαρυντική για την υγεία και το σωματικό βάρος, χωρίς να μειωθεί η απόλαυση!
Πολλοί είναι αυτοί που πριν την έξοδο για βραδινό αποφεύγουν το μεσημεριανό ή δεν τρώνε για ώρες. Αυτό όμως οδηγεί σε υπερφαγία στο εστιατόριο. Είναι προτιμότερο να φάτε κανονικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να παραλείψετε κάποιο γεύμα ή σνακ, αλλά μπορείτε να φάτε ένα ελαφρύ μεσημεριανό, όπως θα τρώγατε το βράδυ, και στο εστιατόριο να φάτε όπως θα τρώγατε το μεσημέρι!
Στο εστιατόριο είναι προτιμότερο αποφύγετε το ψωμί το χρονικό διάστημα που περιμένετε το φαγητό. Απομακρύνετέ το από κοντά σας και μιλήστε με την παρέα σας για να το «ξεχάσετε», και επαναφέρτε το όταν φτάσουν τα πρώτα πιάτα. Μπροείτε να ξεκινήστε με σαλάτα και να ζητήστε να σας τη φέρουν χωρίς αλάτι και λάδι, ώστε να προσθέσετε την ποσότητα που εσείς θέλετε.
Συνήθως μαζί με το φαγητό παραγγέλνουμε πολλά και διάφορα ορεκτικά. Όσο μικρές και αν σας φαίνονται οι μερίδες, στην πλειοψηφία τους τα ορεκτικά είναι τηγανητά και αλμυρά. Είναι προτιμότερο να μείνετε στη σαλάτα και να φάτε κατευθείαν το κυρίως πιάτο, ή να επιλέξετε μικρή ποσότητα από λίγα αγαπημένα σας ορεκτικά, και να τα απολαύσετε!
Στο κυρίως πιάτο διαλέξτε μια πηγή πρωτεΐνης, όπως κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι και συνοδέψτε το με λαχανικά, ή ρύζι ή ψητές πατάτες. Προσπαθήστε να αποφύγετε τις τηγανητές πατάτες. Παράλληλα, πολλά από τα φαγητά έχουν σάλτσες. Μπορείτε να ζητήστε να σας αντικαταστήσουν τις τηγανητές πατάτες του κυρίως γεύματός σας με ρύζι ή πατάτες ψητές, αν και σπάνια είναι ελαφρά μαγειρεμενα! Εναλλακτικά ζητήστε έξτρα λαχανικά στο πιάτο σας!
Αν τρώτε ένα πιάτο με σάλτσα προτιμήστε σάλτσα από ντομάτα, αντί για λευκή σάλτσα με τυρί ή και κρέμα γάλακτος. Εάν παραγγέλνετε μόνο ορεκτικά παραγγείλτε σαλάτα, και όσπρια που είναι πηγές πρωτεΐνης και φυτικών ινών (όπως φασολάκια και φάβα, αλλά ζητήστε να σας τα φέρουν χωρίς λάδι), καθώς και θαλασσινά ή ψάρια (κατά προτίμηση όχι παστά, γιατί είναι πλούσια σε αλάτι).
Οι σαλάτες με κοτόπουλο είναι επίσης μια καλή επιλογή, αρκεί να μην έχουν περίσσεια σάλτσας. Μπορείτε να ζητήστε να σας φέρουν το dressing στο πλάι και να βάλετε μικρή ποσότητα, ή να ζητήστε μια πιο απλή σάλτσα, όπως vignegrette.
Το αλκοόλ συνοδεύει αν όχι όλες τις εξόδους, την πλειοψηφία αυτών. Εάν καταναλώνετε αλκοόλ, μείνετε στο ένα ποτό για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες, ενώ μην ξεχνάτε το νερό! Εάν θέλετε αναψυκτικό επιλέξτε ένα χωρίς θερμίδες, καθώς τα συμβατικά αναψυκτικά περιέχουν υπερβολική ποσότητα ζάχαρης (ένα κουτάκι coca cola περιέχει 35 γραμμάρια ζάχαρη, δηλαδή γύρω στα 9 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη).
Όσον αφορά το επιδόρπιο, πολλά εστιατόρια προσφέρουν φρούτα μετά το φαγητό. Εάν θέλετε κάποιο γλυκό προτιμήστε γιαούρτι με φρούτα ή γλυκό του κουταλιού. Επιπλέον, μπορείτε να αφήστε το επιδόρπιο για πιο μετά, ώστε να το απολαύσετε πραγματικά, και όχι αμέσως μετά το φαγητό ενώ έχετε χορτάσει! Επίσης μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας ένα ελαφρύ επιδόρπιο στο σπίτι, καθώς στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες με ελαφριές συνταγές, ενώ είναι προτιμότερο να επιλέξετε το αγαπημένο σας γλυκό, από ένα άλλο που δεν σας αρέσει και τόσο.
Οι έξοδοι για φαγητό αποτελούν ευκαιρία για συνεύρεση με την παρέα σας. Τρώτε αργά και μιλήστε. Έτσι, θα καταλάβετε πιο εύκολα το αίσθημα του κορεσμού και δε θα καταναλώστε περισσότερο φαγητό.
Μια υγιεινή διατροφή δεν αποκλείει κανένα τρόφιμο, όμως είναι ευεργετικό να αποφεύγετε την κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι και λίπος, καθώς δεν βοηθούν στην βελτίωση της διατροφής και της υγείας.
Πώς διαβάζουμε και αξιολογούμε ένα επιστημονικό άρθρο;
Το σωστό διάβασμα ενός επιστημονικού άρθρου είναι τέχνη λένε, όμως στην πραγματικότητα ειναι κομμάτι της επιστήμης.
Διαβάζουμε επιστημονικές μελέτες για να ενημερώθουμε με εγκυρότητα για τα νέα επιστημονικά δεδομένα. Υπάρχουν και διάφορα είδη επιστημονικών άρθρων! Από πρωτότυπες μελέτες/άρθρα, και μετα-αναλύσεις -ομάδας όμοιων- ερευνών, έως κατευθυντήριες οδηγίες.
Ειναι πολύ σημαντικό να έχουμε βασικές γνώσεις περί του εκάστοτε επιστημονικού τομέα!
Η εισαγωγή (Ιntroduction) μας βοηθά να καταλαβουμε το ερευνητικό ερώτημα καλύτερα, δίνοντάς μας ένα υπόβαθρο, ειδικά όταν δεν είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με το συγκεκριμένο θέμα!
Πώς θα διαβασουμε σωστά ένα επιστημονικό άρθρο;
- Ξεκινάμε με τον τίτλο και την περιληψη (Abstract) για να δούμε αν μας ενδιαφέρει, αλλά και για να κατανοήσουμε περιγραμματικώς το άρθρο και να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την ανάλυσή του. Το άρθρο δεν είναι βιβλίο ή ταινία για να αναγιγνώσκεται γραμμικά από την αρχή έως το τέλος.
- Συνεχίζουμε με τους συγγραφείς, την ημερομηνία δημοσιεύσεως, και το επιστημονικό περιοδικό δημοσιεύσεως. Είναι οι συγγραφείς καταρτισμένοι για τη θεματολογία του άρθρου; Είναι όντως το μέσο δημοσιεύσεως επιστημονικό περιοδικό που ακολουθεί τη διαδικασία αξιολογήσεως από ομοτίμους (peer-reviewed); Ποιός είναι ο επιστημονικός αντίκτυπος ("φήμη") του περιοδικού; Δημοσιεύει αξιόλογα άρθρα; Με εξαίρεση το μέσο δημοσίευσης (μη επιστημονικό περιοδικό) δεν θα πρέπει να αποτραπούμε από το να συνεχίσουμε την αναγνωση του άρθρου, σε περίπτωση που μας ενδιαφέρει. Θεωρητικώς, αξιολογούμε το περιεχόμενο και όχι το περιοδικό. Όμως θα πρέπει να είμαστε ακόμη προσεκτικότεροι στην ανάλυση και στην αξιολόγηση ενός άρθρου από μη σχετικούς συγγραφείς ή με σύγκρουση συμφερόντων ή σε περιοδικά που συνηθίζουν να δημοσιεύουν χαμηλής ποιότητας έρευνες.
- Συνεχίζουμε στα Συμπεράσματα (Conclusions).
- Αφού διαβάσουμε τα συμπεράσματα, πάμε στα αποτελέσματα για να κατανοήσουμε πως προέκυψαν. Αναρωτιόμαστε αν όντως οδηγούν στο αποτέλεσμα και στην εξήγηση των συγγραφέων ή αν υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις.
- Έπειτα διαβάζουμε τη μεθοδολογία για να αξιολογήσουμε αν τα αποτελέσματα συνάδουν με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε. Αφού σχηματίσουμε μία άποψη, διαβάζουμε εάν οι περιορισμοί που διαπιστώσαμε αναφέρονται και από τους συγγραφείς στην αντίστοιχη ενότητα.
- Επιστρέφουμε ξανά στα Συμπεράσματα (Conclusions) για να αξιολογήσουμε πλέον καλύτερα εάν συνάδουν με τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα. Μπορεί να χρειαστεί να διαβασουμε και δεύτερη φορά το άρθρο για να το κατανοήσουμε καλύτερα ή να χρειαστεί να ψαξουμε κάποιους όρους.
- Για το τέλος αφήνουμε τη Συζήτηση (Discussion) η οποία συγκρίνει τα αποτελέσματα της μελέτης με άλλες μελέτες, αναφέρει την αξία της μελέτης για την κοινωνία ή και επιστημονική κοινότητα, και προτάσεις για περαιτέρω έρευνα.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: σχεδόν ΌΛΕΣ οι μελέτες έχουν περιορισμούς και αδυναμίες.
Ας σκεφτούμε επιπλέον:
- Πότε δημοσιευτηκε; Μία αρκετά παλαιά μελέτη δεν εμπεριέχει τα συμπεράσματα τη σύγχρονης βιβλιογραφίας και ενδεχομένως να είναι αναχρονιστική.
- Υπάρχει αρθρογραφία που αναλύει την αξιοπιστία & τα αποτελέσματα του άρθρου (συνήθως σε ανασκοπήσεις, συστηματικές ανασκοπήσεις, και μετα-αναλύσεις); Υπάρχουν σχόλια από ομότιμους επιστήμονες σχετικά με το άρθρο ή κάποια ΄μετεγενέστερη διόρθωση ή σχόλια από τους συγγραφείς; Τα παραπάνω μπορούμε να τα αναζητήσουμε μέσω των αναφορών στο άρθρο από άλλα επιστημονικά άρθρα αναζητώντας τα "citations" στο "Google Scholar”.
Bread pudding με σταφίδες
Αν σας έχει περισσέψει ψωμί, μπορείτε πανεύκολα να φτιάξετε bread pudding με λίγα υλικά!
Τι θα χρειαστείτε:
- 350 γρ ψωμί
- 2 φλ. γάλα ή φυτικό ρόφημα (αμυγδάλου/βρωμης κ.α.)
- 3/4 φλ. ζάχαρη
- 3 αυγά
- 2 κ.γ. κανέλλα
- 1/2 φλ. σταφίδες ή αλλα αποξηραμένα φρούτα
- μέλι
Εκτέλεση:
1. Κόψτε το ψωμί σε μέτρια κομμάτια και βάλτε το σε στρώσεις σε ένα πυρίμαχο σκεύος. Ανάμεσα στις στρωσεις πασπαλίστε με τα αποξηραμένα φρούτα.
2. Σε ένα μπολ ανακατέψτε το γάλα, τη ζάχαρη, την κανέλα & τα αυγά.
3. Ρίξτε το μείγμα πάνω στο ψωμί & βεβαιωθείτε οτι το ψωμί έχει μουλιάσει καλα.
4. Ρίξτε από πάνω 2 κ.γ. μέλι
5. Ψήστε για 45 λεπτά σε προθερμασμένο φούρνο στους 170°C
6. Αφου βγάλετε το bread pudding
από το φούρνο πασπαλιστε με λίγη κανέλα και μέλι, αν θέλετε.
7. Καλή απόλαυση!