Τρόφιμα “αρνητικών” θερμίδων. Μύθος η πραγματικότητα;
Υπάρχει κάποιο τρόφιμο που να έχει αρνητικές θερμίδες; Δηλαδή, η κατανάλωση του να μπορεί να επιφέρει μείωση του βάρους;
Για να ισχύσει κάτι τέτοιο θα πρέπει η πέψη και ο μεταβολισμός των θρεπτικών συστατικών του τροφίμου αυτού να οδηγεί σε μεγαλύτερη ενεργειακή δαπάνη για το σώμα, σε σχέση με το ενεργειακό του περιεχόμενο (δηλαδή τις θερμίδες που εμπεριέχονται στα μακροθρεπτικά του συστατικά). Περί το 10-15% των θερμίδων που περικλείει το τρόφιμο όντως δαπανώνται στην θερμογένεση λόγω τροφής, δηλαδή στην πέψη του τροφίμου. Η ύπαρξη τροφίμου με αρνητικές θερμίδες θα σήμαινε ότι η κατανάλωση του τροφίμου αυτού δαπανά πέρα από ενέργεια και πόρους, όπως μικροθρεπτικά συστατικά που χρησιμεύουν στον μεταβολισμό, δηλαδή στις βιοχημικές αντιδράσεις του σώματος.
Η κατανάλωση φαγητού είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να λαμβάνει ο οργανισμός την ενέργεια, τα μακροθρεπτικά συστατικά (τα οποία και περικλείουν αυτή την ενέργεια), και τα μικροθρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά) για να λειτουργεί, να αναπτύσσεται, να προστατεύεται και εν γένει να είμαστε και να νιώθουμε υγιείς.
Η τροφή, συνεπώς, είναι σημαντική για την ύπαρξη μας, και η ενέργεια που μας προσδίδει το εκάστοτε τρόφιμο (οι θερμίδες) είναι αναπόσπαστο κομμάτι της. Ουσιαστικά, τρώμε για να λάβουμε τις απαραίτητες για το σώμα και την ύπαρξη μας θερμίδες. Το να έχει ένα “τρόφιμο” αρνητικές θερμίδες, καθιστά το “τρόφιμο” ανεπαρκές για να χαρακτηριστεί τρόφιμο, καθώς αντί να μας προσδώσει θρέψη, μας την στερεί!
Συνοπτικά, δεν υπάρχουν τρόφιμα αρνητικών θερμίδων!
Υπάρχουν, βέβαια, τρόφιμα με σχετικά λίγες θερμίδες (δηλαδή με σχετικά λίγα μακροθρεπτικά συστατικά), αλλά πολλά μικροθρεπτικά συστατικά, όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, αλλά και τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά που συχνά είναι ιδιαίτερα πλούσια σε ορισμένα αντιοξειδωτικά (πχ. ο κουρκουμάς περιέχει κουρκουμίνη) και βιταμίνες (ο μαϊντανός περιέχει βιταμίνες Α, C, και Κ).
Επιπλέον, το ενεργειακό περιεχόμενο των τροφίμων μπορεί να διαφέρει ανάλογα με μεθόδους μαγειρικής. Για παράδειγμα, το καλό ψήσιμο του κρέατος οδηγεί σε μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα των πρωτεϊνών και σε περισσότερες θερμίδες, σε σχέση με ένα λιγότερο ψημένο κρέας (πχ. medium-rare), ενώ τα άψητα αμύγδαλα αποδίδουν λιγότερες θερμίδες σε σχέση με τα ψημμένα. Τέλος, η δημιουργία ανθεκτικού αμύλου πχ. αφήνοντας τις πατάτες ή το ρύζι στο ψυγείο πριν τα καταναλώσουμε, επίσης μειώνει (ελαφρώς) το ενεργειακό περιεχόμενο τους, καθώς δεν είναι σε θέση το σώμα μας να πέψει το ανθεκτικό άμυλο, το οποίο αναλαμβάνουν τα βακτήρια του εντέρου.
Εν κατακλείδι, δεν έχουμε τρόφιμα αρνητικών θερμίδων, καθώς η τροφή είναι σημαντική για την παροχή ενέργειας (θερμίδων), αλλά έχουμε τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά για εμάς και την εντερική μας μικροχλωρίδα.
Μήπως αυτή είναι η στιγμή που περίμενες για να ξεκινήσεις να προσέχεις τη διατροφή σου;
Πόσες φορές έχεις πει οτι από Δευτέρα θα ξεκινήσεις δίαιτα; Πόσες φορές έχει πει ότι δεν έχεις χρόνο για να προσέξεις τη διατροφή σου;
Μήπως τώρα έχει έρθει αυτή η στιγμή που περίμενες για να ξεκινήσεις;
Η περίοδος που διανύουμε είναι αδιαμφισβήτητα διαφορετική και ιδιαίτερη. Είναι, όμως, σημαντικό να εκμεταλλευτούμε αυτή την περίοδο προς όφελός μας, να εκμεταλλευτούμε το πλεονέκτημα του περισσότερου ελεύθερου χρόνου.
Μια από τις πλέον κοινές δικαιολογίες για αναβολή της προσπάθειάς μας για απώλεια βάρους είναι η έλλειψη χρόνου, κάτι που τώρα έχουμε σε αφθονία. Είναι λοιπόν η ευκαιρία να οργανωθούμε και να ξεκινήσουμε να φτάσουμε τους στόχους μας! Άλλωστε η παρούσα κατάσταση ειναι παροδική!
Σχεδόν όλοι έχουμε εφοδιαστεί με τρόφιμα, συνεπώς έχουμε την ευχαίρια να δοκιμάσουμε και να μάθουμε νέες θρεπτικές και γευστικές συνταγές, καθώς και να ετοιμάσουμε κάποια δύσκολα ή χρονοβόρα γεύματα, να τα μεριδοποιήσουμε και να τα βάλουμε στην κατάψυξη για τις επόμενες εβδομάδες, όταν θα έχουμε επιστρέψει στην καθημερινότητάς μας.
Επίσης, είναι ευκαιρία να μάθουμε να ακούμε το σώμα μας ξανά. Από τη μια με τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας τρώμε όταν η πείνα μας έχει φτάσει στο ζενίθ, με αποτέλεσμα να τρώμε γρήγορα, μεγάλη ποσότητα χωρίς να μπορούμε να ελέγξουμε το πότε θα σταματήσουμε να τρώμε και δεν ακούμε τον κορεσμό. Όταν καθησούμε και απολαύσουμε, αργά, με την ησυχία μας το κάθε γεύμα και σνακ μας, την ώρα που πεινάμε μετρίως είμαστε σε καλυτερη θέση να ακούσουμε αναγνωρίσουμε τον κορεσμό.
Από την άλλη, λόγω του εγκλεισμού στο σπίτι, πολλοί “τρώμε” τα συναισθηματά μας (ανία, άγχος, εκνευρισμός), αντί να τα αντιμετωπίσουμε. Είναι μια καλή ευκαιρία να εκπαιδεύσουμε το μυαλό μας στην αντιμετώπιση της συναισθηματικής πείνας. Ενώ, λοιπόν ψάχνουμε τι θα φάμε, ας κάνουμε μια παύση και ας αναρωτηθούμε αν πεινάμε και τι πραγματικά νιώθουμε αυτή τη στιγμή. Είναι πείνα ή βαρεμάρα; Εφόσον κατανοήσουμε τι νιώθουμε, ας αναρωτηθούμε τι πραγματικά χρειαζόμαστε. Αντί να ξεχάσουμε για λίγα λεπτά το συναίσθημα, μήπως να βρούμε μια λύση; Για παράδειγμα, αν βαριόμαστε αυτές τις μέρες, μπορούμε να κάνουμε μια λίστα με ασχολίες και υποχρεώσεις που αναβάλουμε ή εχουμε αφήσει στη μέση, όπως διάβασμα, τακτοποίηση του σπιτιού, κηπουρικές εργασίες και άλλα. Φυσικά, μπορούμε και να κάνουμε εύκολες ασκήσεις στο σπίτι, χωρίς εξοπλισμό!
Για μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στην απώλεια βάρους δεν αρκεί να ακολουθήσουμε ένα πρόγραμμα διατροφής, αλλά να βελτιώσουμε τις διατροφικές συνήθειες και συμπεριφορές μας, να αναγνωρίσουμε τις καταστάσεις που μας δυσκολεύουν και να λύσουμε τα διατροφικά προβλήματα που μας απασχολούν (πχ. συναισθηματική υπερφαγία)! Έτσι, αλλάζουμε τον τρόπο ζωής μας, και είμαστε έτοιμοι να διατηρήσουμε ευκολότερα την απώλεια βάρους, γνωρίζοντας πώς θα συμπεριφερθούμε στις δύσκολες, ιδιαίτερες καταστάσεις της καθημερινότητας!
Τέλος, σχεδόν όλοι οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι αναλαμβάνουμε και εξ’αποστάσεως συνεδρίες μέσω τηλεφώνου, Skype ή μέσων κοινωνικών δικτύωσης, και δεν χάνετε τα προγραμματισμένα σας ραντεβού, ενώ μπορείτε να ξεκινήσετε και τώρα!
Το άρθρο μου δημοσιεύτηκε αρχικά στο Fitness Motivation Hellas, με το οποίο και συνεργάζομαι!
Weetabix tiramisu
Έχετε δοκιμάσει τα δημητριακά weetabix; Είναι από τις καλύτερες επιλογές για δημητριακά, χάρη στις φυτικές ίνες και τη χαμηλή περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη!
Συνήθως καταναλώνονται με γάλα, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολλές εναλλακτικές συνταγές!
Αν σας αρέσει ο καφές και το tiramisu αυτή είναι μια συνταγή για εσάς!
Θα χρειαστείτε:
Για τη βάση:
- 1 "μπισκότο" weetbix
- 2 κ.σ. γάλα 1,5% ή ρόφημα αμυγδάλου
Για την "κρέμα":
- 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2%
- 1 κουταλάκι σιρόπι σφενδαμου ή μέλι
- 1-2 κουταλιές σούπας καφέ γαλλικό ή espresso
- κακάο για πασπάλισμα
Εκτέλεση:
1. Σε ένα βαζάκι σπάστε το μπισκότο και αναμείξτε το με το γάλα
2. Ανακατέψτε όλα τα υλικά για την "κρέμα" και τοποθετήστε πάνω από τη βάση weetabix στο μπολ
3. Πασπαλίστε με το κακάο!
Καλή απόλαυση!
Ανάλυση Σύστασης Σώματος: Τι μας δείχνει και πως την κάνουμε
Η λιπομέτρηση, ή η ανάλυση σύστασης σώματος όπως ονομάζεται πλέον είναι η μέτρηση μέσω της οποίας, όπως λέει και το όνομά της, εκτιμάται η σύσταση του σώματός μας. Ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται η ανάλυση είναι λιγότερο ή περισσότερο λεπτομερής, και πέρα από το λίπος, οι παράμετροι που μπορεί να μετρώνται η μυική μάζα, και τα υγρά, και η κατανομή του λίπους και της μυικής μάζας στο σώμα.
Η αξιολόγηση του σωματικού βάρους, και του Δείκτη Μάζας Σώματος (Βάρος/Ύψος2) και η κατάταξή του στις κλίμακες του χαμηλού σωματικού βάρους, του φυσιολογικού βάρους, του υπέρβαρου, και της παχυσαρκίας μπορεί να χρησιμοποιούνται συχνά, όμως πλέον γνωρίζουμε οτι σε ατομικό επίπεδο μπορεί να υπο- ή υπερεκτιμηθεί ο λιπώδης ιστός που παίζει ρόλο στην κατάσταση της υγείας, σε όλες τις ηλικίες. Αυτό σημαίνει οτι άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος μπορεί να έχουν μια επιθυμητή σύσταση σώματος, και άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος να έχουν αυξημένο ποσοστό σωματικού λίπους ή/και χαμηλή μυική μάζα. Η ανάλυση σύστασης σώματος έρχεται να εκτιμήσει τη σύσταση του σώματος, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε πληροφορίες σχετικά με την παρούσα κατάσταση σύστασης σώματος, την πρόοδο της απώλειας λίπους (και σπλαχνικού λίπους) ή την εκγύμναση ενός ατόμου, και όχι μόνο!
Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι για την ανάλυση σύστασης σώματος, όπως το δερματοπτυχόμετρο (γνωστό και ως “τσιμπίδα”), τα μηχανήματα βιοηλεκτρικής εμπέδησης που χρησιμοποιούνται ευρέως στα διαιτολογικά γραφεία, και η μέθοδος DEXA (Dual Energy X-ray Absorpiometry ή στα Ελληνικά Διπλής Ενέργειας Φωτονιακή Απορροφησιομέτρηση) που χρησιμοποιείται κυρίως για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε ακτινοδιαγνωστικά κέντρα, και αποτελεί τον gold standard τρόπο μέτρησης, δηλαδή τον πλέον ακριβή τρόπο μέτρησης. Επίσης, η σύσταση σώματος μπορεί να αξιολογηθεί και μέσω λιγότερο συχνά απαντώμενων μεθόδων όπως η πληθυσμιογραφία, η μέτρηση Καλίου σώματος, η υδροπυκνομετρία, η μαγνητική και η αξονική τομογραφία και άλλες μέθοδοι. Επίσης, μέσω εξισώσεων με χρήση ανθρωπομετρίας (μέτρηση περιφερειών σώματος) μπορεί να εκτιμηθεί το ποσοστό του λίπους και του κοιλιακού λίπους.
Κάθε μέτρηση έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της.
Η μέθoδος DEXA αποτελεί τον πιο ακριβή τρόπο ανάλυσης σύστασης σώματος, αλλά έχει υψηλότερο κόστος, και είναι χρονοβόρα μέθοδος. Η μέτρηση με το δερματοπτυχόμετρο είναι επίσης ακριβή, όμως θα πρέπει να γίνεται από άτομο με εμπειρία στις μετρήσεις και η χρήση του είναι δύσκολη σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Επίσης, δεν εκτιμαται η μυική μάζα, αλλά μόνο το ποσοστό του λίπους στο σώμα.
Η βιοηλεκτική εμπέδηση είναι ακριβής εφόσον τηρείται το πρωτόκολλο μέτρησης, η ανάλυση γίνεται πολύ γρήγορα και δίνει πολλές πληροφορίες για τη σύσταση του σώματος. Χάρη στην ευκολία και ταχύτητα χρήσης της, είναι η πιο κοινή μέθοδος ανάλυσης σύστασης σώματος που χρησιμοποιείται στα διαιτολογικά γραφεία. Τα τελευταία έτη, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η βιοηλεκτρική εμπέδηση, μπορεί να μας δώσει αρκετές πληροφορίες, όπως το βάρος του λιπώδους ιστού, το ποσοστό και την κατανομή του λίπους στο σώμα, το επίπεδο του σπλαχνικού λίπους στο σώμα, τη μυική μάζα και την κατανομή της στο σώμα, την οστική μάζα, τις πρωτεϊνες, τα συνολικά υγρά του σώματος, το ενδοκυττάριο και εξωκυττάριο νερό, και τη γωνία φάσης (μια μέτρηση για την κατάσταση των κυτταρικών μεμβρανών) και την αξιολόγηση υπάρξης σαρκοπενίας στους ηλικιωμένους (έλλειψη μυικής μάζας).
Για την σωστή μέτρηση υπάρχουν οδηγίες πριν από τη χρήση της που πρέπει να ακολουθεί το άτομο που θέλει να κάνει την ανάλυση σύστασης σώματος μέσω βιοηλεκτικής εμπέδησης:
- Αποφύγετε να φάτε γεύμα ή/και να πιείτε μεγάλες ποσότητες υγρού τουλάχιστον 2 - 3 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Να πίνετε αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια του 24ωρου που προηγείται της μέτρησης, για να εξασφαλίσετε κανονικές συνθήκες ενυδάτωσης.
- Αποφύγετε την άσκηση για 12 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Αποφύγετε την καφεΐνη εντός 3 ωρών από τη μέτρηση.
- Αδειάστε την ουροδόχο κύστη τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από τη μέτρηση.
- Μην πίνετε αλκοόλ εντός 24 ωρών από τη δοκιμή.
- Επειδή οι εκτιμήσεις του σωματικού λίπους επηρεάζονται από την αλλαγή της περιεκτικότητας σε νερό μέσα στο σώμα καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι προτιμότερο οι μετρήσεις να γίνονται την ίδια ώρα της ημέρας κάθε φορά.
- Για τις γυναίκες, η έμμηνος ρύση επηρεάζει τις μετρήσεις.
Πηγές:
- Jiménez Boraita R, Arriscado Alsina D, Gargallo Ibort E, Dalmau Torres JM. Determinantes de la salud en la adolescencia: capacidad cardiorrespiratoria y composición corporal [Determinants of health in adolescence: cardiorespiratory fitness and body composition]. Nutr Hosp. 2021 Jul 29;38(4):697-703. Spanish. doi: 10.20960/nh.03507. PMID: 33720742.
- Bosy-Westphal A, Braun W, Geisler C, Norman K, Müller MJ. Body composition and cardiometabolic health: the need for novel concepts. Eur J Clin Nutr. 2018 May;72(5):638-644. doi: 10.1038/s41430-018-0158-2. Epub 2018 May 10. PMID: 29748654.
- Wang N, Sun Y, Zhang H, Chen C, Wang Y, Zhang J, Xia F, Benedict C, Tan X, Lu Y. Total and regional fat-to-muscle mass ratio measured by bioelectrical impedance and risk of incident type 2 diabetes. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2021 Dec;12(6):2154-2162. doi: 10.1002/jcsm.12822. Epub 2021 Sep 30. PMID: 34595832; PMCID: PMC8718017.
- Kuriyan R. Body composition techniques. Indian J Med Res. 2018;148(5):648-658. doi:10.4103/ijmr.IJMR_1777_18
- Lee SY, Gallagher D. Assessment methods in human body composition. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008;11(5):566-572. doi:10.1097/MCO.0b013e32830b5f23