Ποια φρούτα επιτρέπεται να φάει ένα άτομο με διαβήτη;
Ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή. Ένας από τους πιο κοινούς μύθους είναι ότι τα άτομα με διαβήτη πρέπει να περιορίζονται σε συγκεκριμένα φρούτα και να αποφεύγουν άλλα, όπως το καρπούζι.
Στην πραγματικότητα, η κατανάλωση ποικιλίας φρούτων ημερησίως συστήνεται και προωθείται μέω των κατευθυντήριων οδηγιών για τη διαχείρηση της νόσου. Τα φρούτα είναι πλούσια σε φυτικές ινες, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες, και μπορούν να συμπεριληφθούν στα γεύματα και τα σνακ.
Όλα τα φρούτα είναι κατάλληλα για τα άτομα με διαβήτη, καθώς έχουν συνήθως χαμηλό ή μέτριο γλυκαιμικό δείκτη. Ακόμα και φρούτα με υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, όπως τα μπανάνες και τα καρπούζια, μπορούν να καταναλωθούν!
Γλυκαιμικός Δείκτης και Διαβήτης
Ο γλυκαιμικός δείκτης (ΓΔ) είναι ένας δείκτης που μετρά την ταχύτητα με την οποία τα τρόφιμα αυξάνουν τη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα. Τα φρούτα με χαμηλό ΓΔ αυξάνουν τη γλυκόζη στο αίμα σταδιακά, προσφέροντας μια πιο ομαλή ενέργεια. Αυτό μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμο για τα άτομα με διαβήτη, καθώς βοηθά στη διατήρηση της σταθερότητας της συγκέντρωσης της γλυκόζης στο αίμα.
Όμως, η επίδραση του κάθε τροφίμου είναι διαφορετική στο κάθε άτομο! Επίσης, η μέτρηση του ΓΔ γίνεται υπο αυστηρές και συγκεκριμένες συνθήκες που δεν αντιπροσωπεύουν την καθημερινή ζωή.
Τα άτομα με διαβήτη μπορούν να καταναλώσουν φρούτα και με υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη.
Γλυκαιμικό Φορτίο και Διαβήτης
Το γλυκαιμικό φορτίο (ΓΦ) είναι μια μέτρηση που λαμβάνει υπόψη τόσο τον γλυκαιμικό δείκτη ενός τροφίμου όσο και την ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχει. Σε αντίθεση με τον γλυκαιμικό δείκτη, το γλυκαιμικό φορτίο παρέχει μια πιο πλήρη εικόνα του πώς ένα συγκεκριμένο τρόφιμο μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Για παράδειγμα, το καρπούζι έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, αλλά χαμηλό γλυκαιμικο φορτίο ανά μερίδα!
Η σημαντικότητα του σωστού συνδυασμού
Κορεσμός και Σταθεροποίηση της Γλυκόζης στο Αίμα: Τα λιπαρά και οι πρωτεΐνες απορροφούνται πιο αργά στην κυκλοφορία του αίαμτος, σε σχέση με τους υδατάνθρακες. Η συνδυασμένη κατανάλωση φρούτων με λιπαρά και πρωτεΐνες μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση των σακχάρων από τα φρούτα, διασφαλίζοντας μια πιο ομαλή ανταπόκριση της γλυκόζης στο αίμα.
Κορεσμός: Τα λιπαρά και οι πρωτεΐνες αυξάνουν την αίσθηση του κορεσμού, καθώς καθυστερούν τη γαστρική κένωση και διατηρούν την κορεσμένη αίσθηση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ενίσχυση της Υγείας του Καρδιαγγειακού Συστήματος: Τα καλά λιπαρά, όπως αυτά που βρίσκονται στους ξηρούς καρπούς, μπορούν να συμβάλλουν στην υγεία της καρδιάς, ενώ οι πρωτεΐνες βοηθούν στη διατήρηση της μυϊκής μάζας.
Κατά συνέπεια, η στρατηγική συνδυασμού φρούτων με λιπαρά και πρωτεΐνες μπορεί να είναι μια έξυπνη κίνηση για τα άτομα με διαβήτη, καθώς μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη μιας ισορροπημένης, υγιεινής διατροφής που επικεντρώνεται στην ποιότητα των τροφίμων.
Η κατανάλωση φρούτων είναι απαραίτητη για τα άτομα με διαβήτη. Η επιλογή ποικιλίας φρούτων και ο συνδυασμός τους με καλά λιπαρά και πρωτεΐνες μπορεί να προωθήσει μια ισορροπημένη και νόστιμη διατροφή.
Μύθοι για τη Διαιτολογία & τους Διαιτολόγους: Ο διαιτολόγος θα σου πει τι θα φας
Πολλοί θεωρούν ότι οι διαιτολόγοι θα πουν στον διαιτώμενο τι θα φάει, και τι όχι, ή ότι ο διαιτολόγος έχει έτοιμα προγράμματα διατροφής που δίνει στους διαιτώμενους.
Αν και παλαιότερα κάτι παρεμφερές ίσχυε, πλέον ο κλάδος της διαιτολογίας έχει αλλάξει άρδην. Παλαιότερα, τα προγράμματα διατροφής δεν ήταν εξατομικευμένα, και στόχος ήταν η αυστηρή τήρησή τους. Πλέον, στόχος είναι η σταδιακή βελτίωση του τρόπου ζωής, με την υγιεινή διατροφή να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Ο διαιτολόγος βοηθάει τον διαιτώμενο να βελτιώσει τις διατροφικές συνήθειες και συμπεριφορές του, ενώ το πρόγραμμα διατροφής είναι εξατομικευμένο, και φτιαγμένο για τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου.
Συγκεκριμένα για το πρόγραμμα διατροφής, ο διαιτολόγος σε συνεργασία με τον διαιτώμενο θα οργανώσουν και θα καταρτίσουν ένα πλάνο, με τρόφιμα και φαγητά που προτιμά ο διαιτώμενος.
Ακόμη και στην κατάρτιση θεραπευτικών διαιτών (πχ. για νεφροπαθείς, άτομα με δυσθρεψία, άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου) ή σε περίπτωση αλλεργιών, η απόλαυση του φαγητού πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και το πρόγραμμα να είναι προσαρμοσμένο στο άτομο που θα το ακολουθήσει.
Ακόμη, μπορεί ο διαιτώμενος να επιθυμεί να μην δοθεί διατροφικό πλάνο!
Σημαντικά μέρη της συνεργασίας του διαιτολόγου με τον διαιτωμένο αποτελούν η ενημέρωση και εκπαίδευση για τη διατροφή, η επίλυση προβλημάτων και η συμβουλευτική.
Επομένως, ο διαιτολόγος δεν θα σας πει τι να φάτε και τι όχι, αλλά θα σας βοηθήσει να επιτύχετε τους διατροφικούς σας στόχους, μέσω της βελτίωσης των διατροφικών σας συνηθειών και συμπεριφορών. Άλλωστε, αν δεν υπάρχει ιατρικός λόγος (πχ. αλλεργία) δεν απαγορεύεται κανένα τρόφιμο!
Νηστεία: Κάνει καλό στην υγεία μας;
Η νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία διαρκεί 180-200 ημέρες το χρόνο, με κάθε περίοδο νηστείας να διαφέρει σε σχέση με το τι τρόφιμα αποφεύγονται. Βέβαια, όπως έδειξε μια μελέτη, αρκετοί πιστοί ακολουθούν δικούς τους κανόνες αναφορικά με τα τρόφιμα που νηστεύουν και τις περιόδους νηστείας. Μιας που η νηστεία λαμβάνει χώρα ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουν γίνει μελέτες σε μοναχούς και πολίτες που νηστεύουν, σχετικά με την επίδραση της νηστείας στην υγεία.
Η νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία θα μπορούσε να συγκριθεί με μια παροδικά vegetarian ή αλλιώς flexitarian διατροφή, ακόμη και με περιόδους βιγκανισμού (vegan διαττροφή), ενώ άλλοι την συγκρίνουν και με το κλασσικό πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής. Δηλαδή, η νηστίσιμη διατροφή είναι συγκρίσιμη με πρότυπα που συνάδουν με μια υγιεινή διατροφή. Και όντως, η έρευνα αναδυκνείει τα οφέλη που έχει η νηστεία στην υγεία μας.
Αναφορικά με τη γλυκόζη, φαίνεται ότι οι μοναχοί οι οποίοι νηστεύουν αυστηρά σύμφωνα με τις οδηγίες της κάθε περιόδου νηστείας, έχουν καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο, και καλύτερη ανοχή στη γλυκόζη, ενώ για το κοινό τα ευρήματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Όσον αφορά τα λιπίδια του αίματος, φαίνεται να υπάρχει βελτίωση στην ολική και την LDL “κακή” χοληστερόλη μετά τη νηστεία.
Πολλοί θεωρούν ότι με τη νηστεία παίρνουμε βάρος. Αυτό ισχύει μόνο στην περίπτωση που προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται το σώμα μας. Είναι, βέβαια, πολύ εύκολο να παρασυρθούμε με τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες, όπως ο χαλβάς, αλλά τρόφιμα που επιλέγουμε συχνά στη νηστεία, όπως τα όσπρια είναι θρεπτικά και αρκετά χορταστικά!
Η έρευνα δείχνει ότι μετά την περίοδο της νηστείας, άτομα που νηστεύουν έχουν χαμηλότερο βάρος, ενώ οι μοναχοί πέρα από γενικά χαμηλότερο βάρος τους, έχουν και χαμηλότερο ποσοστό λίπους, σε σχέση με πολίτες που νηστεύουν. Ένα ενδιαφέρον έυρημα μιας μελέτης ήταν ότι κατά τη νηστεία, τα άτομα που νηστεύουν προσλαμβάνουν 180 θερμίδες λιγότερες απ’ ότι όταν δεν νηστεύουν, ενώ εκείνοι που δεν νηστεύουν, κατά τη διάρκεια της νηστείας προσλαμβάνουν 137 θερμίδες επιπλέον! Συνεπώς, η νηστεία μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Λόγω των περιορισμών που φέρει η νηστεία, η επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών απασχολεί τους πιστούς που επιλέγουν να νηστέψουν. Η έρευνα δείχνει ότι κατά τη νηστεία καταναλώνουμε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και όσπρια, περισσότερες φυτικές ίνες, και λιγότερα λιπαρά γενικά και λιγότερα κορεσμένα και τρανς λιπαρά και πρωτεΐνες. Κατά τη νηστεία μειώνεται η πρόσληψη αλατιού και ασβεστίου, κια αυξάνεται η πρόσληψη Μαγνησίου. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι έρευνες δείχνουν ότι όχι μόνο δεν επιρρεάζονται αρνητικά οι αποθήκες Σιδήρου κατά τη νηστεία, αλλά αντιθέτως όσοι νηστεύουν έχουν καλύτερα επίπεδα Φερριτίνης!
Τέλος, όσον αφορά την ψυχική υγεία, η οποία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική υγεία, οι μοναχοί βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση ψυχικής υγείας, ενώ έχουν πιο υγιείς συμπεριφορές, όπως ηρεμία, ικανοποιητική ζωή, υγιεινή διατροφή, προσωπική υγιεινή και σωματική άσκηση.
Συνεπώς, η νηστεία ως πρότυπο και τρόπος διατροφής (και ζωής) μπορεί να αποτελέσει έναν παράγοντα με θετική επίδραση στην σωματική και ψυχική υγεία.
Πώς αντιμετωπίζουμε κοινά διατροφικά προβλήματα παιδιών προσχολικής ηλικίας;
H διατροφή παίζει σπουδαίο ρόλο στη βέλτιστη ανάπτυξη των παιδιών, θέτοντας τις βάσεις για μια ζωή με υγεία. Η Περιφέρεια Β. Αιγαίου κατατάσσεται δεύτερη στην παιδική παχυσαρκία, και τρίτη στην έλλειψη φυσικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό. Κατά την προσχολική ηλικία, το παιδί πλάθει τις διατροφικές του συνήθειες, ενώ δοκιμάζει καινούρια τρόφιμα, υπό τη σημαντική επιρροή των φίλων, της οικογένειας και του νηπιαγωγείου. Αναμφίβολα, αυτή η περίοδος είναι απαιτητική.
Στην ηλικία αυτή, τα παιδιά μπορούν να καταναλώνουν το ίδιο φαγητό με την υπόλοιπη οικογένεια, αλλά σε μικρότερες ποσότητες, που δίνονται σε 3 κυρίως γεύματα και 2-3 σνακ. Η μερίδα των παιδιών είναι σαφώς μικρότερη από εκείνη των γονέων. Έχουμε δύο πρακτικούς οδηγούς για τις μερίδες: α) 1 κουταλιά της σούπας ανά τρόφιμο για κάθε έτος (πχ. για παιδί 3 ετών 3 κ.σ. κοτόπουλο με 3 κ.σ. πουρέ) και β) με τη χρήση των παιδικών χεριών, όπου 1 φρούτο είναι 1 γροθιά, 1 πηγή υδατανθράκων όσο χωράει το χέρι τους ενώ σχηματίζουν το γράμμα C, και πηγή πρωτεΐνης όσο η παλάμη τους. Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών καταναλώνουν όσο φαγητό θέλουν, ενώ μετά όσο τους δώσουμε!
Είναι σημαντικό να καταναλώνουν ποικιλία τροφίμων διαφόρων υφών, και γεύσεων. Η νεοφοβία, δηλαδή η απόρριψη άγνωστων τροφίμων, αυξάνεται σε αυτή την ηλικία, αλλά το γεγονός αυτό δεν πρέπει να αποθαρρύνει τους γονείς. Χρειάζονται γύρω στις 5-10 εκθέσεις σε ένα νέο τρόφιμο μέχρι το παιδί να το δεχτεί, αλλά μπορεί κάποιο παιδί να χρειαστεί πολλές παραπάνω! Οι γονείς, οι φίλοι και οι δάσκαλοι αποτελούν πρότυπα, οπότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μπορέσει να αποδεχτεί ένα παιδί το νέο τρόφιμο. Ένα άλλο τρικ είναι να συνδυάσουμε το νέο τρόφιμο με γνώριμα, αρεστά στο παιδί φαγητά, ή να το κρύψουμε αρχικά σε άλλο, αρεστό τρόφιμο και να το εμφανίζουμε σιγά σιγά.
Πολλές φορές τα παιδιά ζητούν συγκεκριμένα τρόφιμα, και απορρίπτουν το φαγητό της ημέρας, γνωρίζοντας ότι θα γίνει αυτό που εκείνα θέλουν. Είναι σημαντικό να επιμείνουμε και να εξηγήσουμε ότι δεν είναι δυνατόν να φτιάξουμε κάποιο άλλο φαγητό αυτή τη στιγμή, αλλά αύριο. Εάν το παιδί δεν φάει το φαγητό αποφύγετε να του δώσετε γλυκό ή άλλο φαγητό, ενώ παρουσιάστε ξανά το φαγητό που απέρριψε πριν στο επόμενο γεύμα ή όταν πεινάσει. Μια σοκολάτα ή ένα γλυκό δεν μπορεί να υποκαταστήσει ένα θρεπτικό γεύμα!
Αναφορικά με τα σνακ, καλό είναι να προτιμούμε μη επεξεργασμένα τρόφιμα (τραγανά φρούτα, τραγανά λαχανικά, γιαούρτι), ή κουλουράκια φτιαγμένα στο σπίτι με τη λιγότερη δυνατή προσθήκη σακχάρων. Αν επιλέξουμε ένα έτοιμο προϊόν είναι σημαντικό να ελέγξουμε τη διατροφική ετικέτα στο πίσω μέρος της συσκευασίας και να επιλέξουμε το τρόφιμο με τη λιγότερη ζάχαρη (σάκχαρα), λιπαρά και αλάτι.
Τα γλυκά που πολλές φορές ζητούν τα παιδιά είναι σημαντικό να δίδονται 1 φορά την εβδομάδα, όχι όμως πριν το κύριο γεύμα. Προτιμήστε σπιτικά γλυκά, και προσθέστε τη λιγότερη δυνατή ζάχαρη. Στη Μεσογειακή Διατροφή τα φρούτα χρησιμοποιούνται ως επιδόρπιο. Το φαγητό και το γλυκό δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ούτε ως επιβράβευση, ούτε ως τιμωρία, καθώς έτσι προωθείται η σύνδεση των συναισθημάτων με το φαγητό. Έτσι, τα άτομα, ως παιδιά αλλά και ενήλικες τρώνε λόγω συναισθημάτων, και όχι πείνας, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρβαρου και παχυσαρκίας!
Η προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, είναι σημαντική για την σωστή ανάπτυξη των παιδιών, με ποικιλία τροφίμων για την ικανοποιητική πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, καθώς και την αποτροπή εμφάνισης παιδικής παχυσαρκίας, όπως αναδεικνύουν επιστημονικές μελέτες.