Πόσο γρήγορος είναι ο μεταβολισμός σας;
Ο μεταβολισμός, και το πόσο «γρήγορος» ή «αργός» είναι απασχολεί αρκετά τα άτομα που προσπαθούν να χάσουν βάρος. Τι είναι όμως ο μεταβολισμός, πώς τον μετράμε και τι σχέση έχει με το μεταβολισμό των τροφών;
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή πόση ενέργεια ή θερμίδες προσλαμβάνει μέσω της τροφής και πόσες χρειάζεται ή «καίει» ο οργανισμός μέσα σε μία ημέρα. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες το βάρος μειώνεται.
Με τον όρο μεταβολισμό ή βασικό μεταβολισμό ή βασικό μεταβολικό ρυθμό εννοούμε τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού για τις βασικές του λειτουργίες, όπως την αναπνοή, την κυκλοφορία του αίματος, τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας σώματος και τη λειτουργία της καρδιάς, όταν το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία, ύστερα από ολονύκτια νηστεία, δηλαδή χωρίς τροφή.
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως την ηλικία, την επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, τη σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες.
Καθένας έχει διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, ενώ ανάλογα με το πόσο καθιστική ή δραστήρια ζωή διάγει ο βασικός μεταβολισμός μπορεί να αποτελεί το 45-70% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης.
Για να μετρήσουμε το βασικό μεταβολικό ρυθμό μπορούμε α) να χρησιμοποιήσουμε υπάρχουσες εξισώσεις με παράγοντες το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο, β) να μετρήσουμε την απώλεια θερμότητας του σώματος μέσω άμεσης θερμιδομετρίας και γ) να μετρήσουμε την κατανάλωση οξυγόνου και παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας.
Η χρήση εξισώσεων και η έμμεση θερμιδομετρία αποτελούν τους πιο κοινούς τρόπους μέτρησης του βασικού μεταβολικού ρυθμού, με την έμμεση θερμιδομετρία να είναι πιο έγκυρη, καθώς δεν εκτιμούμε απλώς, αλλά μετράμε το βασικό μεταβολισμό και έτσι μπορούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια να εκτιμήσουμε τη συνολική ημερήσια ενεργειακή δαπάνη και να αναπτύξουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής!
Για τη μέτρηση του βασικού μεταβολισμού το άτομο θα πρέπει να είναι νηστικό για 12 ώρες, να έχει μόλις ξυπνήσει, να μην έχει γυμναστεί την προηγούμενη ημέρα, να είναι υγιές, χωρίς πυρετό, να είναι ξαπλωμένο και σε χώρο σε θερμοκρασία δωματίου. Λόγω του ότι δεν μπορούμε πάντα να έχουμε τις παραπάνω συνθήκες, κατά το πλείστον μετράμε το μεταβολισμό ηρεμίας με το άτομο να είναι νηστικό για 4 ώρες.
Το πόσο γρήγορος ή αργός είναι ο μεταβολισμός προκύπτει από τη σύγκριση του βασικού μεταβολισμού (ή μεταβολισμού ηρεμίας) με τον προβλεπόμενο από τις εξισώσεις μεταβολισμό.
Από την άλλη, με τον όρο μεταβολισμό της τροφής εννοούμε τις βιοχημικές διεργασίες που αποσκοπούν στην αποικοδόμηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής, με σκοπό την παραγωγή χημικής ενέργειας για τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού και τη βιοσύνθεση δομικά και λειτουργικά σημαντικών μορίων του οργανισμού.
Ανεξάρτητα με το μεταβολισμό του οργανισμού, η ενέργεια που προσδίδει ένα τρόφιμο είναι συγκεκριμένη. Δηλαδή, οποιοσδήποτε καταναλώσει ένα τρόφιμο 100 θερμίδων θα προσλάβει ενέργεια 100 θερμίδων!
Η μέτρηση του βασικού μεταβολισμού είναι σημαντική για την εκπόνηση ενός εξατομικευμένου προγράμματος διατροφής, καθώς από άτομο σε άτομο, ακόμη και με το ίδιο βάρος, ύψος, ηλικία και φύλο ο μεταβολισμός μπορεί να διαφέρει αρκετά! Σε γενικές γραμμές, άτομα με «γρήγορο» μεταβολισμό μπορούν να χάνουν πιο εύκολα βάρος σε σχέση με άτομα με «αργό» μεταβολισμό.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 19-24 Ιουνίου 2017
1. Γιατί πάμε στο διαιτολόγο; Σε τι μπορεί να μας βοηθήσει, πέρα από την απώλεια βάρους; http://mantzorou.gr/el/blog/pame-sto-diaitologo-mono-gia-na-hasoyme-varos
2.Η αλκαλική δίαιτα είναι μια από τις παράδοξες δίαιτες (fad diet) των τελευταίων ετών.
Ας δούμε τι λένε και τι ισχύει για αυτή (από το Fitness Reloaded):
"Αλλάζει το pH του σώματός μας"
- Το τι τρώμε δεν μπορεί να επηρεάσει το pH του σώματός μας
"Γιατρεύει τον καρκίνο"
- Αυτό βασίζεται στην ιδέα ότι τα καρκινικά κύτταρα αυξάνονται σε όξινο περιβάλλον. Τα καρκινικά κύτταρα παράγουν οξέα, αλλά δεν αλλάζουν το pH του οργανισμού. Και φυσικά δεν γιατρεύει τον καρκίνο!
"Το pH των ούρων αντανακλά το pH του σώματός μας"
-Το σώμα μας απομακρύνει οξέα μέσω των ούρων, ώστε να διατηρήσει το pH του σώματος αλκαλικό, και έτσι το pH των ούρων δεν μπορεί να αντανακλά το pH του σώματος.
Σε ποιά σημεία είναι καλή η αλκαλική δίαιτα:
1. Να παρακινεί το κοινό να τρώει περισσότερα φρούτα και λαχανικά, για τους λάθος, όμως, λόγους
2. Να προωθεί την χωρίς ιατρικό λόγο αποφυγή ορισμένων τροφίμων.
3. Να σκοτώνει τον κόσμο, όταν εκείνοι αφήνουν την θεραπεία τους για να "γιατρευτούν" με την αλκαλική δίαιτα.
Μάλιστα, ο εμπνευστής της δίαιτας αυτής βρίσκεται στη φυλακή, με κατηγορίες κλοπής και άσκησης της ιατρικής χωρίς άδεια.
Είχε λάβει το φως της δημοσιότητας μετά από εμφάνισή του στην εκπομπή της Oprah, όπου παρουσιάστηκε με μια ασθενή του, την οποία υποτίθεται ότι γιάτρεψε από τον καρκίνο, και η οποία πέθανε από τον καρκίνο λίγο αργότερα.
https://web.facebook.com/FitnessRe/photos/a.142359345882840.27701.142216...
3. Υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας.
Ανάλυση δεδομένων 2 μεγάλων μελετών έδειξε ότι άτομα που είχαν την υψηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών σχετίζευαι με χαμηλότερο κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας κατά 30-61%, σε σχέση με τα άτομα που είχαν χαμηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών.
Μάλιστα, η υψηλότερη κατανάλωση φυτικών ινών γενικά, αλλά και από δημητριακά φαίεντια μειώνει και τον κίνδυνο για επιδείνωση του πόνου στα γόνατα.
http://www.medicalnewstoday.com/articles/317606.php
4.Οι εξελίξεις πάνω στη γενετική έχουν φέρει επανάσταση τα τελευταία χρόνια και στη διατροφή μας. Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε ανάλογα με τα γονίδιά μας να ακολουθήσουμε μια απόλυτα εξατομικευμένη διατροφή, έτσι ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών ασθενειών. Στην πράξη όμως τι γίνεται; Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
http://mantzorou.gr/el/blog/poso-konta-eimaste-sti-diatrofi-analoga-me-t...
5. Συχνά ακούμε για διάφορες δίαιτες που γίνονται μόδα. Οι περισσότερες (αν όχι όλες) είναι παράδοξες δίαιτες που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, από ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, μέχρι αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, ενώ η πιο συχνή "παρενέργεια" είναι η πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της δίαιτας! Τι πρέπει να προσέχουμε στις δίαιτες που κυκλοφορούν; Ποιές είναι οι κόκκινες σημαίες για μια ανορθόδοξη δίαιτα;
http://mantzorou.gr/el/blog/pos-xehorizoyme-mia-paradoxi-diaita
Τα μοντέλα και εμείς
Η επίτευξη του ιδανικού σώματος, δηλαδή του σώματος που προστάζουν τα εκάστοτε κοινωνικά πρότυπα, απασχολεί γυναίκες, αλλά και άνδρες εδώ και δεκαετίες. Τα μοντέλα των περιοδικών και οι διάσημοι επηρεάζουν και επηρεάζονται από τα πρότυπα αυτά. Τα μοντέλα των περιοδικών, όμως, δεν μοιάζουν με τα μοντέλα των περιοδικών, και αυτό είναι κάτι που αναμφίβολα ακούμε και ξέρουμε εδώ και χρόνια.
Το ανθρώπινο σώμα δεν εχει καμία σχέση με το σώμα και το πρόσωπο που βλέπουμε στις διαφημίσεις των περιοδικών και τις διάφορες φωτογραφίες και βίντεο, που χάρη στο photoshop, τα φίλτρα, και φυσικά στις επεμβάσεις, τον κατάλληλο φωτισμό και το makeup, μοιάζει "τέλειο" και σίγουρα ποθητό. Χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτό έχει επεκταθεί και στις φωτογραφίες που βλέπουμε καθημερινά στην οθόνη του κινητού και του υπολογιστή μας από influencers, αλλά και τους ίδιους τους φίλους μας.
Και όμως, με αυτά τα “πρότυπα” είναι που συγκρινόμαστε. Η πραγματικότητα, όμως, είναι τελείως διαφορετική. Άλλωστε συχνά ακούμε για τις αποτυχημένες προσπάθειες για photoshop των διασήμων, και των καταλόγων ρούχων, ενώ έκπληξη είχε προκαλέσει μια influencer που αποκάλυψε ότι οι φωτογραφίες της στο instagram πέρα από την επεξεργασία, είχαν τραβηχτεί ενώ η ίδια παρέμενε νηστική και χωρίς νερό για ώρες, ώστε να είναι δυνατό να φαίνονται οι κοιλιακοί της.
Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι φτιαγμενο έτσι ώστε να φαίνονται οι κοιλιακοί. Μάλιστα, χρειάζεται να φτάσει κανείς σε τοσο χαμηλό σωματικό λίπος για να μπορούν να φαίνεται οι κοιλιακοί, ώστε να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για ορμονικές διαταραχές.
Το δέρμα μας έχει πόρους, ρυτίδες και πτυχές, οι γυναίκες έχουμε κυτταρίτιδα και όλοι μας απαραιτήτως χρειαζόμαστε το λίπος στο σώμα μας. Τα γόνατα, οι αγκώνες και οι μασχάλες δεν είναι λεία, καθώς χρειάζεται περίσσεια δέρματος για να σηκώνουμε και να κινούμε τα χέρια μας, να περπατάμε και να ανεβοκατεβαίνουμε σκάλες. Και όμως, τίποτα από τα παραπάνω δεν φαίνεται στις φωτογραφίες. Επομένως, φτάνουμε στο σημείο να έχουμε ξεχάσει το πώς μοιάζει πραγματικά το ανθρώπινο δέρμα και σώμα, και προσπαθούμε να φτάσουμε μια κατάσταση η οποία είναι αφύσικη! Εν τέλει νιώθουμε ανεπαρκείς και έχουμε κακή εικόνα σώματος. Μάλιστα, μετά από προσκόλληση σε ακραίες δίαιτες και συμβουλές, η επαναπρόσληψη του βάρους ή/και η μη επίτευξη του στόχου θα μας οδηγήσει σε μη υγιή σχέση με το σώμα μας και το φαγητό και χαμηλότερο ηθικό.
Ως διαιτολόγος-διατροφολόγος βλέπω συχνά πόσο λάθος αντίληψη έχουμε για τη λειτουργία και την όψη του ανθρώπινου σώματος! Έχουμε απαιτήσεις απο το σώμα μας που είναι, πραγματικά, φύσιν αδύνατες! Καθένας μας είναι διαφορετικός, έχει διαφορετικά γονίδια και τρόπο ζωής, και εν τέλει διαφορετικό σώμα.
Μπορούμε να “βελτιώσουμε” το σώμα μας;
Φυσικα και μπορούμε μέσω βελτίωσης του τρόπου ζωής μας! Να ακολουθούμε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής και να βάλουμε την άσκηση στην καθημερινότητά μας. Χωρίς να είναι πρωταρχικός και μοναδικός στόχος η απώλεια βάρους, φεύγει το “άγχος της τελειότητας” και της επίτευξης συγκεκριμένου στόχου, και απολαμβάνουμε την διαδικασία. Βλέπουμε πόσο ωραία νιώθουμε όταν θρέφουμε το σώμα μας, και το βλέπουμε να δυναμώνει και αλλάζει χάρη στην άσκηση.
Ας μην πιστεύουμε ό,τι βλέπουμε στα περιοδικά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι φωτογραφίες μπορούν να βελτιωθούν με το πάτημα ενός κουμπιού, και είναι σημαντικό να το θυμόμαστε και μας το υπενθυμίζουμε συχνά!
Διάσημοι και Διατροφικές Επιλογές: Μήπως πρέπει να σταματήσουμε να τους ακούμε;
Οι διάσημοι πλέον, έχοντας και ρόλο “influencer” επηρεάζουν όχι μόνο τη μόδα, αλλά και τη διατροφή μας. Πολλοί διάσημοι κατά καιρούς, από την ιέρια της ψευδοεπιστήμης Gwyneth Paltrow εως το μοντέλο Gisele Bundchen μοιράζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε βιβλία τους και σε περιοδικά τη διατροφή που ακολουθούν. Φυσικά, άλλοι διάσημοι, αλλά και φαν των διασήμων σπεύδουν να ακολουθήσουν το εκάστοτε διατροφικό πλάνο. Και ενώ μοιράζονται τις διατροφικές τους επιλογές και αρκετούς δυνητικά επικίνδυνους διατροφικούς μύθους, το κοινό τους παραπληροφορείται και παρασύρρεται σε μη υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές.
Πριν λίγο καιρό η Jennifer Lopez μοιράστηκε με τους φαν - ακολούθους της μια διατροφική πρόκληση, την οποία θα ακολουθούσε η ίδια και πρότεινε και στους ακολούθους της να το κάνουν. Οι ακόλουθοι, όπως και η ίδια θα έπρεπε να μην φάνε για 10 ημέρες ζάχαρη και υδατάνθρακες! Σε πρόσφατο ντοκυμαντέρ η Beyonce μοιράστηκε ότι πριν από μια συναυλία της, η οποία έλαβε μέρος λίγο καιρό μετά την γέννηση των δίδυμων παιδιών της, ακολούθησε μια πολύ στερητική διατροφή η οποία σύφωνα με την ίδια δεν περιείχε ψωμί, υδατάνθρακες, ζάχαρη, γαλακτοκομικά, κρέας, ψάρι και αλκοόλ. Άλλες διάσημες στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως διαφημίζουν συνεχώς προϊόντα “αδυνατίσματος” και “αποτοξίνωσης” και άλλες ακραίες μεθόδους απώλειας βάρους.
Πέρα από τη διατροφή και την άσκηση, γενετικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση και κατ’επέκταση το βάρος ή την ποιότητα του δέρματος του κάθε ατόμου. Δηλαδή, η Gisele ό,τι και να φάει, θα έχει εμφάνιση μοντέλου, ενώ αν κάποιος ακολουθήσει τη διατροφή της δεν θα μεταμορφωθεί σε μοντέλο.
Οι διάσημοι όμως, και πολλές φορές και οι σύμβουλοί τους δεν είναι εδικοί στην επιστήμη της διαιτολογίας-διατροφής! Μάλιστα, η έλλειψη σχετικών γνώσεων φαίνεται από το γεγονός ότι οι προαναφερθείσες τραγουδίστριες διαχωρίζουν τη ζάχαρη από τους υδατάνθρακες, ενώ η ζάχαρη ανήκει στους υδατάνθρακες, όπως το ψωμί και τα γαλακτοκομικά, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Επίσης, είναι επικίνδυνο για την υγεία και την υγιή σχέση του ατόμου με την τροφή να ακολουθήσει ένα τόσο αυστηρό πρόγραμμα διατροφής. Τέτοια προγράμματα μας κάνουν να θεωρούμε το φαγητό ως εχθρό. Η τροφή είναι ανάγκη, και οι υδατάνθρακες που συχνά αποκλείουν τέτοιες ακραίες πρακτικές αποτελούν κύριο καύσιμο για τον οργανισμό μας. Μάλιστα, τα τρόφιμα-πηγές υδατανθράκων, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά είναι πηγές πληθώρας θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών. Ουσιαστικά, το σώμα δεν στερείται μόνο θερμίδες, αλλά και απαραίτητα για την υγεία θρεπτικά συστατικά. Επιπροσθέτως, ακόμη και αν η απώλεια βάρους είναι στόχος, δεν είναι επιθυμητή η γρήγορη απώλεια βάρους με τέτοιες μεθόδους, εφόσον πέρα από την έλλειψη θρεπτικών τροφίμων, το σώμα οδηγείται σε απώλεια μυικής μάζας και υγρών, ενώ έχει αρνητικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον ρόλο της διατροφής στην ψυχική υγεία. Προσκόλληση σε ακραίες μεθόδους απώλειας βάρους και ακραίων διατροφικών συνηθειών οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για διατροφικές διαταραχές.
Τέλος, σήμερα πολλές διάσημες βάζουν τον εαυτό τους σε θέση προτύπου αναφορικά με την αγάπη προς το σώμα μας, την σιλουέτα με καμπύλες, και την κατάρριψη πολλών κοινωνικών προτύπων ομορφιάς. Και όμως, παράλληλα μας δείχνουν τις “θυσίες” που -θεωρούν ότι-χρειάζεται να κάνουν για να μπουν σε αυτά τα πρότυπα, να έχουν πιο αδύνατη σιλουέτα και θέτουν το σώμα τους σε μαρτύριο για να έχουν την εμφάνιση αυτή.
Όπως έχω αναφέρει και παλαιότερα, μπορεί να θεωρούμε ότι οι διάσημοι ξέρουν καλύτερα ότι έχει να κάνει με την εμφάνιση και την ευεξία, όμως στην πράξη βλέπουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, και οι ίδιοι παρασύρρονται και παρασύρρουν το κοινό τους.
Εμπιστευτείτε τη διατροφή σας μόνο τους ειδικούς, τους αδειούχους διαιτολόγους-διατροφολόγους!